کتاب: آشنایی با ادیان بزرگ، ص 43
نویسنده: حسین توفیقی
آیین هندو مانند درخت کهنسالى است که شاخه هاى نسبتا جوان خود را در سرزمینهاى بزرگى گسترده است . برخى از این شاخه ها در اوج اقتدار بر همنان و به عنوان اعتراض به سخت گیریهاى آنان پدید آمده است .از جمله شاخه هاى هندوئیسم آیین جین (Jaina) به معناى پیروز است که پنج قرن قبل از میلاد پایه گذارى شد.
1-سرگذشت مهاویرا
به اعتقاد جینها بنیانگذار این آیین مهاویرا (vira - Maha) یعنى بزرگ قهرمان ، نامیده مى شود که بیست و سه پیشوا طى هزاران سال قبل از وى برخاسته اند و او بیست و چهارمین پیشواست . مهاویرا در قرن ششم قبل از میلاد در یک خانواده اشرافى هندوستان متولد شد. وى در سى سالگى دنیا را ترک کرد و پس از ریاضتهاى طولانى به حقیقت دست یافت . او پس از گستردن آیین خود به سال 526 ق .م . قالب تهى کرد و به نیروانا پیوست .
2- فلسفه و اخلاقیات
شگفت آورترین سنت این قوم این است که پوشیدن لباس را حرام مى دانند و معتقدند معاویرا در حال ریاضت و ترک تعلقات نفسانى ، پس از مشاهده تعلق خاطر خود به حیا، همه لباسهاى خود را بیرون آورد و تا آخر عمر برهنه به سر برد. در حدود سال 79 ق .م . میان پیروان این مذهب در مورد حدود برهنگى اختلاف و دودستگى پدید آمد: فرقه آسمان جامگاهان (amhbra - Dig) هیچ لباسى را نپذیرفتند، در حالى که فرقه سفید جامگان (Svetambara) گفتند استفاده از اندکى پارچه جایز است . گاندى رهبر انقلاب هندوستان تحت تاءثیر این آیین لباسهاى دوخته ایام جوانى را کنار نهاد و تنها از مقدارى پارچه سفید استفاده مى کرد. ویل دورانت در جلد اول تاریخ تمدن که در زمان حیات تاءثیر آن مذهب از طریق خودکشى به عمر خود پایان دهد. اما، همان گونه که گذشت ، وى با گلوله یک هندوى متعصب کشته شد و براى اثبات یا ابطال حدس این مورخ فرزانه فرصتى پیش نیامد.
دریوزگى و خوارى از فضائل محسوب مى شود. به عقیده آسمان جامگان زنان راهى به کمال ندارند و براى این امر باید به انتظار مرد شدن در دوره هاى بعدى تناسخ باقى بمانند.
3-اهمیسا
آیین جین ، علاوه بر پذیرش معارف هندویى ، مسائل تازه اى را مطرح مى کند بر قواعد اخلاقى شدیدى اصرار مى ورزد. به عقیدمه جینها رستگارى بر دو اصل استوار است یکى ریاضت کشى و دیگرى اهمیسا یا پرهیز از آزار جانداران که تا نباتات و جمادات پیش مى رود و کندن زمین براى کشاورزى ممنوع شمرده مى شود. با آنکه خوردن میوه درختان مجاز است ، استفاده از محصولات زیر زمین مانند چغندر، هویج ، شلغم و سیب زمینى که معالجه حیوانات اهلى و وحشى دایر کرده اند و معمولا پارچه اى بر دهان مى بندند، که مبادا حیوان ریزى ناخواسته به دهانشان وارد شود و نابود گردد. آنان آب را قبل از نوشیدن صاف مى کنند که مبادا کرمى وارد دهان شود و جان بدهد. همچنین جاروبى از پر طاووس در دست مى گیرند و حشرات ریز را از مسیر خود دور مى کنند. خودکشى از طریق ترک طعام و شراب فضیلتى بسیار بزرگ به شمار مى آید و خود مهاویرا نیز به این شیوه در گذشته است .
4- کتب مذهبى
این قوم نیز فرهنگ دینى مکتوب دارد و تعداد 39 کتاب دینى به آنان نسبت داده اند. از جمله یادگارهاى آنان در مساءله شناخت حقیقت وجود، داستان فیلى است که آن را در جاى تاریکى قرار داده بودند و مردم مى خواستند با دست مالیدن از شکل فیل آگاه شوند و هر کدام قضاوتى نادرست در این باب مى کردند.(1)
5- پیروان
هم اکنون حدود دو میلیون پیرو آیین جین در هندوستان وجود دارد که روزگار بر تن آنان لباس کامل پوشانده و به جاى گدایى سرگرم تجارت هستند و وضع اقتصادى خوبى دارند. آنان آیین خود را نوسازى کرده اند و تنها قدیسان و اندکى از ایشان در زندگى به آن روشهاى عجیب و غریب روى مى آورند.
پینوشت:
1- این داستان در مثنوى ، دفتر سوم ، ابیات 1259 - 1268 آمده است .