خانه هنرمندان شنبه شب به مناسبت ولادت امام رضا(ع) میزبان گروهی از هنرمندان و علمای دینی از جمله سیدمحمد خاتمی رییس جمهوری پیشین کشورمان بود تا جوایز پنجمین دوره اخلاق و نیایش به برگزیدگان اهدا شود . 

این مراسم با سخنرانی احمد مسجد جامعی آغاز شد و دو اپیزود از نمایش مسافران به کارگردانی محمد رحمانیان نیز با بازی مونا احمدی و افشین هاشمی اجرا شد تا پس از اهدای جوایز نوبت به سخنرانی سید محمد خاتمی برسد. 

سید محمد خاتمی در بخشی از سخنانش گفت: کسانی که خود را محور عالم می‌دانند و دارای خصلتی هستند که می‌پندارند در صورتی می‌توانند باشند که دیگری نباشد و این دیگری یا باید تسلیم توهم آنها شود یا از میان برخیزد، اهل گفت‌وگو نیستند و اگر زور پیدا کنند زور را به جای منطق می‌نشانند. این افراد نه تنها در مسیر گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها مشکل ایجاد می‌کنند بلکه در داخل یک فرهنگ نیز با رفتارهای خود سبب می‌شوند عرصه زندگی بر انسان‌ها تنگ و تنگ‌تر شود. 

خاتمی در شروع سخنرانی‌اش پس از تبریک ولادت امام رضا (ع) به تاخیر در برگزاری مراسم که همه ساله در سال روز تولد امام حسن (ع) برگزار می‌شد ، اشاره کرد و سپس به قدردانی از احمد مسجد جامعی پرداخت و گفت : برکات وجودی ایشان در زمان تصدی مسوولیت رسمی هم بسیار زیاد بود، اما گاهی نادیده انگاشته و حتی گاهی خلاف آن برداشت می‌شد، اما کسی که برای خدا کار می‌کند منتظر نمی‌ماند ببیند در عرصه رسمی چگونه با او برخورد می‌کنند؛ کاری که برای خدا انجام می‌شود پاداشش را نیز از جانب خدا می‌گیرد. 

وی با اشاره به این که در دوره فتنه باید به قرآن تمسک جست ، گفت : البته همیشه نیازمند تمسک به قرآن هستیم؛ به ویژه طبق روایاتی که از پیامبر بزرگوارمان بر جای مانده، در زمان فتنه، تمسک به قرآن و رجوع به آن باید بیشتر باشد؛ بنابراین در جهان پر از فتنه‌ای که در آن به سر می بریم و این جا و آن جا را فتنه فراگرفته است ، نیاز ما به رجوع به قرآن بیش از هر زمان دیگری است. 

خاتمی به سفرش در سال 79 به شهر وایمار آلمان زادگاه گوته شاعر بزرگ آلمانی که فرار بوده دو لوح سنگی از شعر گوته و حافظ نصب شود ، اشاره کرد گفت : آنچه در وایمار رخ داد نه تنها امکان گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها بود بلکه تاکیدی بر لزوم گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در دنیایی پر از دروغ ، نیرنگ و کینه‌توزی که در آن به سر می‌بریم، بود. 

وی سپس به موضوع گفت‌و‌گو و کسانی که اهل گفت‌و‌گو هستند پرداخت و گفت : گفت‌وگو توسط کسانی موثراست که اهل فکر و متواضع باشند و تصور نکنند هر چیز که آنها می‌گویند، عین حقیقت است و وجود خود را در نفی وجود دیگری نبینند. 

رئیس دولت اصلاحات تاکید کرد: کسانی که خود را محور عالم می‌دانند و در این زمینه دچار توهماتی هستند و این توهمات را عین حقیقت می‌پندارند، هم‌چنین دارای خصلتی هستند که می‌پندارند در صورتی می‌توانند باشند که دیگری نباشد و این دیگری یا باید تسلیم توهم آنها شود یا از میان برخیزد، اهل گفت‌وگو نیستند و اگر زور پیدا کنند زور را به جای منطق می‌نشانند. این افراد نه تنها در مسیر گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها مشکل ایجاد می‌کنند بلکه در داخل یک فرهنگ نیز با رفتارهای خود سبب می‌شوند عرصه زندگی بر انسان‌ها تنگ و تنگ‌تر شود. 

خاتمی به خاطره‌ای از سفر به آلمان و حضورش در یک میزگرد اشاره کرد و گفت : بعد از مراسم پرده‌برداری از لوح‌های مربوط به اشعار حافظ و گوته در این شهر که با حضور نخست‌وزیر سابق آلمان برگزار شد، در میزگردی با حضور تعدادی از متفکران و اندیشمندان شرکت کردیم که در آن نسبت دین و عقل و دین و سیاست مورد بررسی قرار گرفت. 

وی ادامه داد: در آنجا یکی از اندیشمندان مسیحی حاضر از من سوال کرد ما در مسیحیت می‌توانیم انجیل را نقد کنیم آیا شما عالمان دینی نیز می‌توانید و حاضرید قرآن را نقد کنید، من خطاب به وی یادآور شدم یک تفاوت اساسی در اینجا وجود دارد و آن این است که انجیل یا انجیل‌هایی که وجود دارند بعد از حضرت عیسی(ع) تدوین شده‌اند؛ به طوری که عنوان می‌شود این کتاب آسمانی برداشت انسانی بزرگوارانی است که آن را تدوین کرده‌اند اما در مورد قرآن بنا بر اتفاق نظر همه مسلمانان و گزارش‌گران تاریخی غیرمسلمان، می‌توان گفت کلامی است که از سوی پیامبر(ص) آمده و همان لحظه اعلام، کتابت شده است؛ اگر چه تدوین آن در دوران خلیفه سوم مسلمانان انجام شده ولی این مساله لطمه‌ای به اصل قضیه نمی‌زند. 

وی در ادامه با یادآوری این که بر اساس روایت، قرآن بطن دارد و بطن آن، بطون دیگر و این امر تا هفت بطن ادامه دارد، بر این نکته تاکید کرد که این بطون قرآن توسط تاویل‌گرانی که عالم به آن باشند، باید تعریف شود. 

خاتمی در ادامه با یادآوری این که قرآن به ظاهرش منحصر نیست، یادآور شد: قرآن فراتر از ظاهر است. جفای بزرگی به قرآن شده که باید آن را از ناحیه ظاهرپرستان و سطحی‌نگران دانست که همه فهم خود از این کتاب آسمانی را در ظاهری که برخاسته از دیدگاه‌های سطحی‌شان است خلاصه کرده‌اند. وی در ادامه با ابراز تاسف نسبت به این‌که ظاهرپرستان مبنای نظم و انتظام امور در جامعه قرار گیرند، گفت: در این حالت آنها هر دیدگاهی را که هماهنگ با خود نبینند، برنمی‌تابند.