مسجد جامع یکی از آثار کهن و قدیمی شهر تاریخی ارومیه است و در خیابان اقبال قرار دارد. این مسجد در میان بازار قدیمی شهر واقع شده و یکی از ارکان اصلی بافت قدیمی شهر است. برخی از محققین معتقدند این بنا ابتدا آتشکده بود و بعد از تسلط مسلمین ویران شد و سپس در قرن هفتم هـ . ق بر روی آن مسجدی ساخته شد. به اعتقاد این گروه از محققین سبک تزیینات، گچ بری ها، ستون بندی ها و طاق های مسجد عیناً شبیه به سبک معماری سلجوقیان است.

این مسجد دارای آثاری از دوره های مختلف است:

شبستان گنبددار قدیمی: هسته اولیه بنا را این مجموعه تشکیل می دهد و حاوی کلیه مشخصات معماری اسلامی است. به احتمال قریب به یقین این بخش مربوط به دوره سلجوقیان (قرن ششم هـ.ق) به بعد است. محراب مسجد با گچ بری نفیس در این قسمت قرار دارد و در تاریخ 676هـ.ق- در زمان حکومت ایلخانان- به بهترین نحو ساخته شده است.

چهل ستون متصل به شبستان گنبددار: زمان ساخت آن جدیدتر از شبستان اولی به نظر می رسد و در خاک برداری از کف آن مقداری اشیای متعلق به دوره ایلخانان به دست آمده است. این چهل ستون به خاطر صدمات وارد ه چندین بار مرمت شده است.

حجره های قدیمی اطراف صحن مسجد: این حجره ها مربوط به اوایل دوره زندیه است. براساس سنگ نوشته موجود زمان احداث آن 1184 هـ.ق است.

بخش نوساز اطراف صحن: این مجموعه به جای بافت قدیمی ساخته شده و بیشتر مربوط به دو دهه اخیراست.

مصالح به کار رفته در اجزای مختلف ساختمان مسجد نیز متفاوت است. شبستان گنبددار و چهل ستون با دو نوع مصالح- قسمت تحتانی و قسمت های بالایی آن از آجر- ساخته شده است.

 از مهم ترین عوامل تزیینی مسجد کتیبه های کوفی دور گنبد و گچ بری محراب آن است.

تاکنون رجال و مشاهیر بزرگ و نام آوری در زمینه های مختلف علمی، هنری، سیاسی و... از این سرزمین کهن برخاسته و هر یک توانسته اند با خلق آثار و اقدامات ارزشمند، تاثیری بسزا در پیشبرد فرهنگ ملی داشته باشند. شخصیت هایی چون عمادالدین زکریای قزوینی جغرافی دان و صاحب کتاب "عجایب المخلوقات"، حمدالله مستوفی مورخ و شاعر، عبید زاکانی شاعر و طنز پرداز، شهید ثالث، میرعماد استاد بزرگ خوشنویسی، ملا خلیل بن غازی قزوینی (ملاخلیلا) فقیه و مفسر دوره صفوی، عماد الکتاب خوشنویس چیره دست، رییس المجاهدین سردار گروه مردمی انقلاب مشروطه، سید اشرف الدین حسینی (نسیم شمال) طنزپرداز آزادی خواه، عارف قزوینی آزادی خواه و شاعر ملی، علامه علی اکبر دهخدا گردآورنده فرهنگ سترگ دهخدا، علامه محمد قزوینی محقق و مصحح متون ادبی، علامه سید ابوالحسن رفیعی استاد حکمت و فلسفه، ابوالحسن اقبال آذر (اقبال سلطان) خواننده چیره دست آواز ایران، لامع قزوینی شاعر معاصر، دکتر سید محمد دبیر سیاقی محقق و محصص متون ادبی، دکتر احسان اشراقی محقق و مورخ، محمد علی رجایی رییس جمهور شهید و...

منبع: میراث فرهنگی استان قزوین

کردستان را باید مهد موسیقی ایرانی قلمداد کرد، زیرا موسیقی کردی با موسیقی های باستانی ایران نسبتی تمام و کمال دارد. در میان انواع بی نظیر موسیقی کردی، "هوره" و "شمشال" از همه قدیمی ترند. قدمت برخی از انواع موسیقی، به بیش از هزار سال و حتی به پیش از ظهور اسلام در ایران می رسد.

موسیقی کردی را از لحاظ قدمت شاید بتوان به دو گروه تقسیم کرد:

موسیقی باستانی که با عناوینی چون هوره، موره، لوره و سیاچمانه (سیاه چشمان)، چوپی و نغمه های سماعی- سنتی شناخته می شود و عموماً بدون کلمات اضافی بر اشعار ده هجایی استوار است. نوع آیینی این موسیقی، مرثیه گون و وصف حال آن را حقیقی و نوع غنایی آن را مجاز می دانند.

گروه دوم در برگیرنده نغماتی چون صمد لچکی، مقام الله ویسی، مقام کوچه باغی، صمد مسگری و ترانه های ملودیک است که بر اشعار مجازی و گاه عروضی استوارند.

بیت خوانی:

در کردستان نوع دیگری از موسیقی وجود دارد که به آن "بیت خوانی" می گویند که احتمالاً مترادف "گاتاخوانی" یا "گاساخوانی" است. بیت خوانی مبتنی بر نغمه ای کاملاً ساده و بدون رعایت وزن و قافیه و نظم است که در بیان جنگ سرداران و بزرگان دینی و آیینی و ملی اجرا می شود.

اصولاً موسیقی در کردستان در چند بخش اجرا می شود:

موسیقی مقامی:

 مقام های کردی عبارت اند از: الاویسی، هیران و قطار. در این مقام ها نوازندگان شماری از گوشه های موسیقی ملی ایران را که در دستگاه ها و مقام های موسیقی ملی تجلی یافته، به سبک ویژه ای می نوازند.

بخشی از گوشه های موسیقی مقامی کهن ایران در این سرزمین حفظ شده است. مقام های موسیقی کردی از نظر پیوستگی فرهنگی کردها با سایر اقوام ایرانی و نیز دارا بودن جلوه های کهن موسیقی ایرانی، از ارزش بسیار برخوردار است.

موسیقی آوازی:

این موسیقی در دو سبک و شیوه به نام های هوره و سیاچمانه اجرا می شود. به نظر می رسد که واژه هوره از "اهورا" یا "اهوره" گرفته شده باشد. "هوره" آوازهای کهن است که در بعضی از انواع آن، روایت های مربوط به ادیان باستان ایرانی و تقدس " آگر" (آتش) یافت می شود. اشعار آن مجازی است و از این لحاظ شباهت با اوستا دارد.

در گذشته اوستا را با لحنی آهنگین می خواندند. به این ترتیب شاید بتوان گفت هوره خوانی" همان "اهوراخوانی" بوده که در وصف "سرور دانایان" خوانده می شد.

موسیقی مذهبی: موسیقی مذهبی به دو صورت اجرا می شود:

موسیقی عزا:

که چمری نیز نامیده می شود، مراسمی است که در سوگ بزرگی، پهلوانی و یا رییسی اجرا می شود. شیوه اجرای مراسم و عظمت آن یادآور سوگ سیاوش است.

نوای ماه رمضان:

(سحری و بیدار باش) نوای ویژه ماه رمضان که در زمان سحر و مغرب برای آگاهی مردم اجرا می شود، دارای دو نوا و ریتم است.

موسیقی حماسی:

این موسیقی به نام "هه ل په رکی" یا "هه ل په رین" شهرت دارد و به معنی حمله کردن است. این رقص قدمتی بسیار کهن دارد و از روزگار پرستش خدایان در دوران مهرپرستی که در مهرابه ها اجرا می شد، به یادگار مانده است.

مراسم "هه ل په رکی" عبارت از هفت ریتم اصلی است که به ترتیب با ساز و همراهی اجرا کنندگان انجام می شود. ریتم آن از کند و آرام و گریان شروع می شود و به ریتم هیجانی (سجار) پایان می یابد. در میان آن ریتم های دیگری مانند سی پا، فتاحی و پشت پا، زنگی و خانومیری، فتاح پاشایی، گه ریان، شه لان، چه پی، سقزی، کرماشانی و مریوانی نیز با دوزله و ضرب اجرا می شود.

ریتم های "هه ل په رکی" شامل ریتم های گریان، چپ و راست. لبلان، خان امیری، سجار، شلان و آروغان است. از این میان ریتم چپ و راست (فتاحی و پشت پا) در همه مناطق عشایر ایران اجرا می شود.

ریتم گریان در منطقه سنندج و اطراف آن تا مرزهای سقز در شمال و همدان و کرمانشاه در جنوب اجرا می شود. در مریوان ریتم سه پا معروف به راستا و "هه ل گردن" اجرا می شود.

مراسم ذکر در تکیه های دراویش قادری با نواختن دف و نی در جم خانه های اهل حق در کرمانشاهان و اورامانات با نواختن دف و تنبور اجرا می شود.

رقص سونه یا رقص مرغابی با آهنگ لبلان اجرا می شود.

موسیقی سوارکاران:

مراسم اسب دوانی در سراسر روستاها و دشت های استان کردستان با آیین و مراسم خاص، در جشن ها و آیین های ملی مردم انجام می شود.

این مراسم با نوای سواران که از ریتم تندی برخوردار است. همراه می شود. در مراسم عروسی- چون در روستاها عروس را با اسب به خانه داماد می برند- نوای سواران با ریتمی آرام و ملایم اجرا می شود.

سازهای محلی

شمشال: از قدیمی ترین و رایج ترین سازهای کردستان، شمشال است که در واقع همان نی چوپان است و از لوله فلزی ساخته شده و در مراسم عروسی و شادی همراه با آواز به صورت تک نوازی به کار می رود. این ساز در عزا نیز کاربرد دارد.

دف: یکی از سازهای سنتی خانقاه است که در مراسم ذکر نواخته می شود و گاهی با "طاس" همراه است.

طاس: سازی کوبه ای است که کاسه آن از جنس مس است و روی آن پوست می کشند و با چوب، تسمه چرمی یا لاستیکی بر آن می کوبند. استفاده از طاس در مرحله ذکر و قیام صورت می گیرد.

از دیگر سازهای محلی می توان از سورنا، دوزله و نرم نای نام برد که با آنها همه نوع آهنگی نواخته می شود. این سازها به ویژه در آهنگ های رقص که با دهل، دایره یا تمبک همراهی می شود، کاربرد دارد. توسط این ساز نغماتی با عناوین حیران، گریان، فتاح پاشایی، لبلان، زنگی، زنگی، سه جار و شلان اجرا می شود.

منبع:سیمای میراث فرهنگی کردستان

 زندگینامه آیت الله العظمی خامنه ای

 گذار تقویم، بیست و هشتم صفر سال 1318 هجری شمسی را نشان می داد که منزل محقر و ساده پدریش با تولد ایشان که دومین فرزند خانواده بود حال و هوای تازه یافت. پدر معظم له از علمای زاهد و بنام مشهد بود که سالها در این شهر منبع فیوضات بسیاری برای طلاب به شمار می رفت. دوران کودکی را در دامان مادری که از شیفتگان خاندان اهل بیت اطهار بود گذراند و به تدریج با ملکات اخلاقی یک خانواده روحانی و اهل علم خو گرفت و آشنا شد. پدر ایشان حجت الاسلام حاج سید جواد خامنه ای و مادرشان صبیه حجت الاسلام سید هاشم نجف آبادی، سعی بلیغی در تربیت فرزند خود داشته و در دوران طفولیت زمینه شناخت و آشنایی او را با معارف اسلامی فراهم ساختند.

جد ایشان آقا سید حسین خامنه ای از علمای آذربایجانی های مقیم نجف  و از روحانیون مشهور و مبارز دوران مشروطه بود. او نماینده مردم تبریز در مجلس شورای ملی شد و علیه نابسامانی موجود در جامعه و استبداد پهلوی قیام کرد و پس از سالها مبارزه، در تبریز به شهادت رسید. سید علی خامنه ای از چهار سالگی آموزش قرآن را در مکتب خانه آغاز کرد و در هفت سالگی راهی دبستان شد و پس از پایان تحصیلات دوران ابتدایی، دوره سه ساله سیکل اول دبیرستان را پشت سر گذاشته و به موازات طی دروس کلاسیک به تحصیلات طلبگی در مدرسه نواب ادامه داد و در سن 18 سالگی همزمان بااخذ دیپلم متوسطه موفق به گذراندن دروس سطح در نزد پدرشان و اساتید دیگر حوزه مشهد مانند حاج هاشم قزوینی و حاج سید احمد مدرس یزدی شد. ایشان سپس دو سال از درس خارج خود را در مشهد در خدمت آیت الله میلانی گذراند و شوق آشنایی با حوزه های علمیه جهان تشیع و موانست با شیوه های تدریس در مراکز علمی اسلامی او را در سال 1326 به نجف کشاند و مدت دو سال در آنجا اقامت کرد. اواخر سال 37 به قم عزیمت کرد و در محضر اساتیدی چون آیت الله العظمی بروجردی، حضرت امام خمینی و آیت الله العظمی حائری به کسب فیض پرداخت. او که در حوزه علمیه مشهد نشو و نما نموده و جوانه های نبوغ و استعداد در وجودش متبلور شده بود، در حوزه قم و در محضر درس امام خمینی با فقه و اصول خو گرفت و عطر مبارز و شمیم نهضت را شنید و به جان خریدار شد. ایشان همچنین در مدت اقامت در قم از محضر درس فلسفه علامه طباطبایی استفاده نمود.

شروع مبارزات:

حوزه علمیه قم در سال 41 با ندای حضرت امام خمینی (ره) به پا خاست و شوری دیگر در این مرکز علم و تقوی و جهاد پدید آمد. ندای قیام و مبارزه از حوزه علیمه قم به سایر حوزه های علمیه دینی نیز منتقل گردید که مهمترین آنها حوزه بزرگ مشهد بود. آیت الله العظمی خامنه ای در این مورد نقش سازنده و عظیمی را ایفا نمود و ضمن فعالیتهایی که در قم داشت ارتباط خود را با علما و طلاب مشهد تقویت کرد، و کوشید با استفاده از فعالیتهای سایر علمای خراسان هرچه بیشتر و بهتر طلاب را تجهیز نمایند. این فعالیتها آنچنان موثر و چشمگیر بود که در سال 42 از طرف امام مأموریت یافتند سه پیام را به مشهد ببرند. سه پیامی که با محرم سرنوشت سازی که 15 خرداد در آن اتفاق افتاد ارتباط داشت.

پیام اول: برای علما، خطبا و منبریها و سران هیئتهای مذهبی، درباره حمله به اسرائیل و مساله فیضیه.

پیام دوم: برای مرحوم آیت الله میلانی.

پیام سوم: برای حاج آقا حسن قمی.

این رسالت بخوبی به انجام رسید و پیامها توانست موجب تشدید مبارزات در خراسان گردد. آیت الله العظمی خامنه ای در این سفر گوشه هایی از این پیامها را در شهرهای بین راه روی منبر برای مردم خواندند و همه جا بذر قیام را پاشیدند. سپس با تنی چند از دوستان متعهد قرار گذاشتند به شهرهای مختلف استان سفر کنند و به ترتیبی که امام خمینی معین فرموده بودند. از روز هفتم محرم آن سال، مسائل روز و اوضاع سیاسی و اجتماعی و مساله فیضیه و نقشه های پنهانی رژیم را برای مردم شرح دهند و این بدان علت بود که پس از جریان انجمنهای ایالتی و ولایتی و قضایای رفراندوم قلابی شاه و ضدیت او با اسلام و علماء و روحانیت و فاجعه ای که درفیضیه پدید آمد و نیز عزای عمومی نوروز سال 42 زمینه برای قیام عمومی علیه رژیم ستمشاهی پدید می آمد.  محرم آن سال بهترین موقعیت را به دست داد، لذا امام و روحانیت به بهترین نحو از آن استفاده کردند.  و از روز هفتم مطالب اساسی و حقایق با نهایت صراحت برای مردم بیان گردید و مقرر شد تا چهره منفور شاه از پس نقاب اصلاح طلبی برای مردم آشکار گردد. سهم آیت الله العظمی خامنه ای شهر بیرجند شد که مرکز قدرت و سیطره رژیم و به اصطلاح تیول اسدالله علم نخست وزیر وقت بود. حضرت آیت الله العظمی خامنه ای پس از ورود به بیرجند از روز سوم محرم منبر می روند و با آگاهی بخشیدن به مردم نهضت را شروع می نمایند. ایشان روز هفتم محرم که جمعیت کثیری در مجلس شرکت کرده بودند قضایای مدرسه را با حالی پر شور و بیانی گیرا گفته و مردم را بطور عجیبی متأثر و آگاه می کنند. این منبر در شهر خیلی صدا می کند و فردا صبح در مجلس دیگری که در منزل شخصی بود جمعیت عظیمی می آیند و آنجا نیز مسائل روز مطرح می گردد. شهر بیرجند در این دو روز به شدت منقلب شده بود و مردم آمادگی خاصی پیدا کرده بودند. صبح روز نهم (روز تاسوعا) حضرت آیت الله العظمی خامنه ای منبر داغی می روند و اوضاع به گونه ای می شود که عوامل رژیم به شدت نگران می شوند. و با اینکه در روزهای تاسوعا و عاشورا معمولا روحانیون را دستگیر نمی کردند ولی از شدت وحشت ایشان را دستگیر می کنند. ایشان را 2 روز در بیرجند نگه می دارند و سپس به مشهد برده و به تحویل ساواک مشهد می دهند اما همین دستگیری نیز اثر مهمی در بیداری مردم می گذارد. اثرات این فعالیتها و پیامها به گونه ای بود که در محرم آن سال مشهد پس از تهران بیشترین دردسر را برای رژیم فراهم کرد. به همین علت طاغوت با حضرت آیت الله العظمی خامنه ای که رسول آن پیامها بود و خود نقش اساسی در قیام مردم داشت با شدت و خشونتی برخورد کرد که تا آن موقع سابقه نداشت با روحانیون اینگونه رفتاری بشود. یعنی ابتدا ایشان را به ساواک و از آنجا به زندانی مخروبه در دژبان می برند که حتی از وسایل اولیه زندان هم محروم باشند. پس از آزادی از زندان مجددا به مبارزه پرداخته و با دوستان قرار می گذارند هرکدام به یک نقطه از کشور بروند و حقایق را افشا نمایند. این سفرها و حرکت دسته جمعی آن هم پس از 15 خرداد و بازداشت حضرت امام، بسیار ارزشمند بود و دامنه آن که اکثر شهرها و روستاها را در بر می گرفت رژیم را مستأصل و وحشت زده کرد و لذا عکس العمل شدیدی نشان داد.

ماه رمضان سال 42 که مصادف با  سالگرد رفراندوم قلابی شاه بود، امام خمینی در حبس بودند اما در غیاب ایشان روحانیت و بخصوص شاگردان نزدیک امام به کار پرداختند و برای آگاهی دادن به مردم به اطراف کشور رفتند. ایشان در کرمان دو سه روزی به سخنرانی و دیدار و مذاکره با علما و طلاب و افراد مبارز می پردازند وسپس به زاهدان می روند. در زاهدان در مسجد جامع منبر می روند که استقبال خوبی از سوی مردم  می شود. شب شانزدهم رمضان که تولد حضرت امام حسن مجتبی (ع) بود سخنرانی داغ و پرشوری ایراد کرده و صراحتا مسائل را مطرح می نمایند که همان شب توسط ساواک دستگیر و با هواپیما به تهران فرستاده می شوند. ایشان را به زندان قزل قلعه تحویل می دهند و حدود دو ماه این زندان طول می کشد که مدتی به صورت انفرادی و همراه با توهین و شکنجه های شدید بود. با وجود این، پس از آزادی، اولین اقدام ایشان که نشان دهنده شجاعت معظم له است، رفتن به دیدار امام در منزلی واقع در قیطریه، که زندان محترمانه!! ایشان بود، می باشد. معظم له به همراهی ده نفر دیگر از روحانیت جلسه ای تشکیل داده و درباره ایجاد تشکیلاتی مخفی به مذاکره می پردازند. هدف از تشکیلات، متشکل کردن کلیه فعالیتهای حوزه علمیه قم و سپس مردم در جهت و خط امام بود. در سال 44 این تشکیلات لو می رود و آیت الله العظمی خامنه ای به تهران آمده و در تهران با آقای هاشمی رفسنجانی همخانه می شوند. مدتی قبل از این حادثه مقام معظم رهبری به علت ترجمه کتاب آینده در قلمرو اسلام مجبور به ترک شهر مشهد شدند زیرا مطالب این کتاب و بخصوص مقدمه و پاورقی های ایشان، ساواک را به شدت نگران کرده بود. ساواک کتاب را در چاپخانه توقیف کرده و دو نفر از مسئولین چاپخانه را دستگیر می کند، و با این وجود کتاب از طریق دیگر چاپ و پخش می شود.

روز چهاردهم فروردین 46 حضرت آیت الله العظمی خامنه ای در مشهد برای چندمین بار دستگیر و زندانی می شوند این بار زندان ایشان حدود چهار ماه طول می کشد. پس از آزادی در مشهد اقامت می کنند و به کارهای دینی و علمی بخصوص تشکیل کلاسهای تفسیر قرآن کریم می پردازند و ضمن آن به سازماندهی طلاب مشغول می شوند. در زلزله ویرانگر منطقه فردوس و کاخک و گناباد که خرابی و تلفات زیادی به بار آورد حضرت آیت الله العظمی خامنه ای با تعدادی از روحانیون و طلاب و بازاریان به آن سامان رفته و بطور چشمگیری اوضاع را مرتب نمودند. ساواک بیشتر از قبل نسبت به ایشان حساس شده و بارها درس تفسیر ایشان را تعطیل کرد. در سال 46 مجددا ایشان در قم دستگیر شده ولی همان روز آزاد می شوند. در سال 49 پس از فوت مرحوم آیت الله حکیم در رابطه با تبلیغ خط امام و مرجعیت ایشان دستگیر شدند و مدت بیش از چهار ماه در زندان بودند و پس از آزادی مجدداً به فعالیت پرداختند. از جمله در تهران در انجمن اسلامی مهندسین در محرم سال 49 شبهای تاسوعا و عاشورا درباره حدیث (من رای سلطان جائرا .....) سخنرانی بسیار پرشور و حماسه ای کردند که همه را تحت تأثیر قرارداد و پس از آن گروههای مسلح زیر زمینی با ایشان تماس گرفته و در ارتباط با همین گروههای مسلح در سال 50 پس از عملیات انفجار دکلهای برق در هنگام جشنهای دو هزار و پانصدمین سال ستمشاهی، ایشان دستگیر و این بار تحت شکنجه های شدید قرار می گیرند و در سلولی تاریک و نمور و بدون هیچگونه روشنایی زندانی می شوند. و علیرغم این همه فشار، با مقاومت دلیرانه این روحانی شجاع و آزاده روبرو می شوند و نمی توانند از او چیزی بدست آورند، به ناچار پس از پنجاه و چند روز (حدود دو ماه) وی را آزاد می سازند. ایشان دوباره به فعالیت مشغول می شوند. این بار مسجد امام حسن که آن موقع مسجد کوچکی بود به پایگاه ها اضافه می شود و آیت الله العظمی خامنه ای در آن به اصرار عده ای از علاقمندان به اقامه نماز جماعت و درس تفسیر می پردازند. و بدین ترتیب علاوه بر ارتباطهای مخفی و محدود، ارتباط مستقیم شبانه روزی از طریق مسجد با توده های مردم نیز اضافه می شود. بعد از مدتی از ایشان برای امامت جماعت مسجد کرامت نزدیک باغ نادری مشهد که یکی از شلوغترین و حساسترین نقاط این شهر است، دعوت به عمل می آید که به علت ازدحام مردم و استقبال شدید توده های انبوه، ساواک مسجد را برای مدتی تعطیل می کند. این نوع فعالیت خیلی موثر بوده مورد توجه همه به خصوص شهید مطهری و شهید باهنر قرار گرفت.

مرحوم آیت الله طالقانی صریح می گفتند که آقای خامنه ای امید آینده است و مشهد که می روید حتما با ایشان دیدار نمائید. این فعالیتها موجب شد که ایشان تحت مراقبت ویژه بوده و همواره با احضار به ساواک مورد بازجویی قرار گیرند و یا منزل ایشان را محاصره و از رفت و آمد افراد ممانعت به عمل آورند وبه تدریج درسهای ایشان را نیز با زور تعطیل نمایند.

و بالاخره هم در دیماه سال 53 ایشان را دستگیر و به تهران آورده در زندان و شکنجه گاه مخوف ساواک یعنی کمیته مبارزه با خرابکاری به طور انفرادی محبوس می کنند. این دوره از زندان حدود دو ماه به طول انجامید و تمام این مدت در سلولهای انفرادی یا دو سه نفره همراه با شکنجه های شدید گذشت. علیرغم همه این فشارها و شکنجه ها ساواک مخوف شاه، نتوانست پی به اسرار این شاگرد مقاوم امام ببرد و حتی نتوانست مدرکی ولو کوچک از ایشان به دست آورد که وی را به دادگاه بفرستد و محکومیتی برای او بگیرد. لذا به ناچار در زمستان 54 ایشان را رها ساختند و معظم له دوباره به مشهد رفتند و باز مبارزه و جهاد خستگی ناپذیر را دنبال کردند. این بار مسئولیتها بسیار شدیدتر از گذشته بود. با اوج گرفتن مبارزات و آشکار شدن انحراف در سازمان منافقین و احساس روحانیت و مردم به لزوم تشکلی اسلامی که در رأس آن به جای افراد عادی و سیاسی افرادی روحانی و آشنای به فقه و سیاست باشند، در مشهد هسته اولیه تشکلی اسلامی با رهبری امام و مدیریت روحانیت متعهد و انقلابی شکل یافت. خبر این تشکیلات را به زندان برای علمای دربند مثل آقای هاشمی رفسنجانی و .... می فرستند و آنها هم تأیید می کنند. شهید مطهری هم در همان سال در پیامی که از نجف از طرف امام آورده بودند مبارزین سابقه دار را گردهم جمع می کنند.  همین ارتباطات باعث گردید که تظاهرات عظیم سالهای 56 ـ 57 سازمان یابد که نقش آیت الله العظمی خامنه ای در پایه گذاری این تشکل بسیار قابل توجه است. آن هم تشکلی که به خاطر خدا و جهاد و شهادت پدید آمده بود نه برای قدرت طلبی و به دست آوردن موقعیت و مقام.

تبعید به ایرانشهر:

در گیرودار این فعالیتها و در نقطه اوجگیری انقلاب اسلامی در سال 56 رژیم ستمگر با نهایت خشونت ایشان را دستگیر می کند و پس از چند شب زندان ایشان را به ایرانشهر تبعید می نماید. اما تبعید و آب و هوای گرم و دمدار ایرانشهر کمتر از آن بود که این مظهر جهاد و تلاش و مبارزه را آرام سازد. بلکه آنجا نیز از فرصت استفاده کرده در ایجاد وحدت و همبستگی بین نیروهای مبارز آن سامان و نیز وحدت بین برادران شیعه و سنی می کوشند و موفقیت زیادی به دست می آورند. و با تماس با مردم و تبلیغ و برطرف ساختن مشکلات و محرومیتهای این استان نقش مهمی در توجه مردم به امام و روحانیت و اسلام و انقلاب ایفا می کنند. انفاقاً در آن سال در ایرانشهر سیلی می آید که منجر به بی خانمان شدن و صدمه دیدن عده زیای از مردم می شود.آیت الله العظمی خامنه ای با استفاده از تجربه فردوس و گناباد یک گروه از روحانیون و طلاب را بسیج می کنند. و گروه امداد روحانیت را تشکیل می دهند. و این گروه به قدری در کار امداد و تبلیغ و تحریک و تشجیع مردم موفق می شود که ساواک وحشت می کند. ایشان را احضار کرده و رئیس ساواک به معظم له می گوید:

(دیشب در کمیسیون امنیت شهربانی به ساواک گفتم شما چقدر بی عرضه هستید که هیچ کاری نکردید. یک تبعیدی ببینید اینجا چه اوضاعی درست کرده!).

این تبعید تا سال 57 طول می کشد و در این سال با اوجگیری انقلاب و بیرون رفتن کنترل اوضاع از دست رژیم، آیت الله العظمی خامنه ای به مشهد باز می گردند و بیش از پیش به فعالیت می پردازند.

 فعالیتهای دوران انقلاب

شورای انقلاب اسلامی:

مسلماً پس از مقام رهبری یکی از مهمترین ارکانی که در پیروزی انقلاب و اداره آن پس از پیروزی نقش اساسی داشته است، شورای انقلاب اسلامی است. آیت الله العظمی خامنه ای در مورد اعضا شورای انقلاب می فرمایند: (البته شورای انقلاب به مقتضای مصلحت روز، افراد دیگری را هم پذیرفت که دارای خطوط سیاسی دیگری بودند و به تدریج چهره آنها روشن گردید اما آن گروه که پایه و اساس انقلاب بودند و حافظ اصول و حدود و معیارها بیشتر همین برادران بودند. اینها با همه سختیهایی که کار با افراد لیبرال و مهره هایی مانند بنی صدر در برداشت به خاطر انقلاب و مصالح امت اسلامی تحمل کردند و با سعی و کوشش کارها را به سامان رساندند ضمن اینکه در مواقع لزوم در مقابل آن افراد مقاومت لازم را می نمودند).

کمیته استقبال از امام:

هسته اصلی تظاهرات و راهپیمایی ها، در سالهای 56 ـ 57 گروههایی بودند که تحت مدیریت شهید مظلوم آیت الله بهشتی و شهید مطهری و شهید باهنر و یارانشان اداره می شدند. و هسته های اصلی در شهرستانها نیز روحانیونی از قبیل شهید آیت الله صدوقی، شهید آیت الله دستغیب و........ بودند که در ارتباط با هسته اصلی قرار داشتند. در استان خراسان شاخص ترین فرد روحانیت مبارز حضرت آیت الله خامنه ای بود که در مرکزیت همه تظاهرات و راهپیمایی ها قرار داشتند. حاصل این جریانات به فرار شاه و بازگشت امام خمینی انجامید و برای اداره امور استقبال کمیته استقبال از امام پدید آمد که پایگاه آن در مدرسه رفاه بود. امام که به کشور تشریف آوردند کمیته های مختلف در مدرسه رفاه و علوی تشکیل و یا اگر قبلا تشکیل شده بود به کار خود با نظم و جدیت بیشتری ادامه داد. آیت العظمی خامنه ای مسئولیت تبلیغات دفتر امام را به دوش گرفت و این قسمت از کار را که بسیار کارشاق و پر زحمتی بود بخوبی اداره کردند. خاطرات این روزهای پر هیجان که هر لحظه خبری نو و حادثه ای جدید پدید می آمد و ملت ما پایه های ستم دو هزار و چند ساله خودکامان و جلادان شاهنشاهی را در هم می ریخت باید به طور جداگانه نوشته شود. اما از بین همه آنها، باید گفت ا آیت الله العظمی خامنه ای بخوبی توانستند توطئه ها را به بهترین نحو خنثی نمایند.

اولین مقاله از صدای جمهوری اسلامی:

از کارهای خوبی که در دفتر تبلیغات امام صورت گرفت انتشار نشریه ای به نام امام بود که به یاد اقامت امام در تهران چند شماره منتشر گردید. حضرت آیت الله خامنه ای چند مقاله در این نشریه به یادگار نوشتند و جالب است که روز 22 بهمن که رادیو به دست مردم افتاد مقاله ای که ایشان تحت عنوان «پس از نخستین پیروزی» نوشته بودند اولین مقاله ای بود که در رادیو خوانده شد.

مأموریت به سیستان و بلوچستان:

در فروردین ماه 58 از طرف امام خمینی مامور رسیدگی به اوضاع و خواسته های استان سیستان و بلوچستان شدند و خدمات ارزنده ای در آن سامان به مردم محروم و رنجدیده آن استان نمودند.

نماینده شورای انقلاب در وزارت دفاع:

در سال 58 نماینده شورای انقلاب اسلامی در وزارت دفاع شدند و سپس مسئولیت معاونت وزیر دفاع را نیز پذیرفتند و در این مسئولیتها خدماتی ارائه کردند.

سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی:

در سال 58 حضرت آیت الله خامنه ای سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عهده گرفته و توانستند آنجا را سر و سامان دهند.

رسیدگی به امور دانشجویان:

آیت الله العظمی خامنه ای همیشه مورد توجه نسل جوان و دانشگاهی بوده و لذا بنا به تمایل امام، دانشجویان مسائل خود را با ایشان در میان می گذاشتند.

امامت جمعه تهران:

پس از فوت مرحوم آیت الله طالقانی امام امت طی حکمی آیت الله العظمی خامنه ای را به امامت جمعه تهران منصوب فرمودند.

نمایندگی مجلس شورای اسلامی:

با شروع انتخابات مجلس شورای اسلامی دوره اول، آیت الله العظمی خامنه ای از سوی ائتلاف بزرگ که از روحانیت مبارز تهران و حزب جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و برخی دیگر از انجمنها و سازمانها و گروههای اسلامی متشکل بود نامزد نمایندگی مجلس از تهران گردیدند و با اکثریت عظیم حدود یک میلیون و چهارصد هزار رای در دور اول به مجلس راه یافتند. در سال 59 از طرف امام به سمت مشاور معظم له در شورای عالی دفاع انتخاب گردیدند. در روز ششم تیرماه 1360 یعنی یک روز قبل از حادثه عظیم هفتم تیر در حالی که در خانه خدا (مسجد ابوذر) مشغول سخنرانی بودند مورد سوء قصد ناجوانمردانه منافقین قرار گرفته به شدت زخمی می شوند و به بیمارستان منتقل می گردند. اما خداوند متعال وجود پر برکت ایشان را برای خدمت به ملت مسلمان ایران حفظ کرده و به زودی پس از اینکه سلامت خود را باز یافتند دوباره همچون گذشته پرشور و با نشاط به انجام وظیفه در سنگرهای مختلف پرداختند.

نماز جمعه تاریخی:

سخنان ارزشمند امام جمعه تهران در نماز جمعه دشمن شکن مجموعه ای از معارف اسلامی و تحلیلهای سیاسی و رهنمودهای ارزنده است. و حماسه عظیم و پرشکوه نماز جمعه تاریخی و بی سابقه (مورخ 24/12/63) در حالی که انفجار در صف نمازگزاران چندین شهید و ده ها مجروح گرفته بود و موج انفجار جایگاه نماز جمعه را لرزانده و پاره های پیکر پاک شهدا را بر اندام دیگر نمازگزاران نماز جمعه پاشیده بود و از آسمان هواپیماهای آخرین مدل استکبار تهدید به بمباران می کرد و صبح آن روز تهران را بمباران کرده بود و صد هواپیما با شلیک مداوم خویش غوغائی بپا کرده بودند، ولی در سایه قدرت روحی امام جمعه و آرامش قلبی او و تأییدات الهی همه استوار و محکم برجای ماندند و صفها همچنان مرتب باقی ماند و امام جمعه با نهایت قدرت به خطبه ها ادامه داد بدون اینکه لرزشی در طنین صدای او پدید آید. و سپس نماز را در نهایت طمانینه و با توجه خاص خواند و دوست و دشمن را به شگفتی فرو برد و امام امت در پیام سال نو به آن اشاره کرده فرمودند: (من فراموش نمی کنم قصه روز جمعه را که آن طور با شکوه، با نورانیت و با استقامت گذشت، آن طور با طمانینه با آن صداهایی که می آمد. من ملاحظه می کردم، نگاه می کردم مخصوصاً نگاه می کردم ببینم در بین مردم چه وضعی هست. ندیدم حتی یک نفر را که تزلزلی در او پیدا بشود و آن وقت امام جمعه آن طور با آن طنین قوی صحبت کرد. مردم آن طور گوش کردند و فریاد زدند که ما برای شهادت آمدیم.)
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای پس از انفجار مقر ریاست جمهوری توسط منافقین و شهادت شهیدان رجایی (رئیس جمهور) و دکتر باهنر (نخست وزیر)، با اکثریت قاطع آرا ملت به ریاست جمهوری برگزیده شدند و سپس در پایان دوره اول مجدداً توسط ملت به دومین دوره ریاست جمهوری انتخاب گردیدند. با رحلت جانگداز حضرت امام خمینی (ره) مجلس خبرگان در 14 خرداد 68 به اتفاق آرا، ایشان را برای رهبری انقلاب اسلامی و امت بزرگ اسلام انتخاب نمودند و تا امروز با صلابت و نورانیت انقلاب اسلامی را به سمت همان اهداف وصولی که امام بزرگوار ترسیم فرموده بودند، هدایت نموده اند و به لطف الهی تا ظهور صاحب اصلی انقلاب، حضرت بقیه الله الاعظم، ارواحنا له الفدا با قدرت و محبوبیت روز افزون آن را هدایت خواهند فرمود.

فعالیتهای دوران انقلاب

شورای انقلاب اسلامی:

مسلماً پس از مقام رهبری یکی از مهمترین ارکانی که در پیروزی انقلاب و اداره آن پس از پیروزی نقش اساسی داشته است، شورای انقلاب اسلامی است. آیت الله العظمی خامنه ای در مورد اعضا شورای انقلاب می فرمایند: (البته شورای انقلاب به مقتضای مصلحت روز، افراد دیگری را هم پذیرفت که دارای خطوط سیاسی دیگری بودند و به تدریج چهره آنها روشن گردید اما آن گروه که پایه و اساس انقلاب بودند و حافظ اصول و حدود و معیارها بیشتر همین برادران بودند. اینها با همه سختیهایی که کار با افراد لیبرال و مهره هایی مانند بنی صدر در برداشت به خاطر انقلاب و مصالح امت اسلامی تحمل کردند و با سعی و کوشش کارها را به سامان رساندند ضمن اینکه در مواقع لزوم در مقابل آن افراد مقاومت لازم را می نمودند).

کمیته استقبال از امام:

هسته اصلی تظاهرات و راهپیمایی ها، در سالهای 56 ـ 57 گروههایی بودند که تحت مدیریت شهید مظلوم آیت الله بهشتی و شهید مطهری و شهید باهنر و یارانشان اداره می شدند. و هسته های اصلی در شهرستانها نیز روحانیونی از قبیل شهید آیت الله صدوقی، شهید آیت الله دستغیب و........ بودند که در ارتباط با هسته اصلی قرار داشتند. در استان خراسان شاخص ترین فرد روحانیت مبارز حضرت آیت الله خامنه ای بود که در مرکزیت همه تظاهرات و راهپیمایی ها قرار داشتند. حاصل این جریانات به فرار شاه و بازگشت امام خمینی انجامید و برای اداره امور استقبال کمیته استقبال از امام پدید آمد که پایگاه آن در مدرسه رفاه بود. امام که به کشور تشریف آوردند کمیته های مختلف در مدرسه رفاه و علوی تشکیل و یا اگر قبلا تشکیل شده بود به کار خود با نظم و جدیت بیشتری ادامه داد. آیت العظمی خامنه ای مسئولیت تبلیغات دفتر امام را به دوش گرفت و این قسمت از کار را که بسیار کارشاق و پر زحمتی بود بخوبی اداره کردند. خاطرات این روزهای پر هیجان که هر لحظه خبری نو و حادثه ای جدید پدید می آمد و ملت ما پایه های ستم دو هزار و چند ساله خودکامان و جلادان شاهنشاهی را در هم می ریخت باید به طور جداگانه نوشته شود. اما از بین همه آنها، باید گفت ا آیت الله العظمی خامنه ای بخوبی توانستند توطئه ها را به بهترین نحو خنثی نمایند.

اولین مقاله از صدای جمهوری اسلامی:

از کارهای خوبی که در دفتر تبلیغات امام صورت گرفت انتشار نشریه ای به نام امام بود که به یاد اقامت امام در تهران چند شماره منتشر گردید. حضرت آیت الله خامنه ای چند مقاله در این نشریه به یادگار نوشتند و جالب است که روز 22 بهمن که رادیو به دست مردم افتاد مقاله ای که ایشان تحت عنوان «پس از نخستین پیروزی» نوشته بودند اولین مقاله ای بود که در رادیو خوانده شد.

مأموریت به سیستان و بلوچستان:

در فروردین ماه 58 از طرف امام خمینی مامور رسیدگی به اوضاع و خواسته های استان سیستان و بلوچستان شدند و خدمات ارزنده ای در آن سامان به مردم محروم و رنجدیده آن استان نمودند.

نماینده شورای انقلاب در وزارت دفاع:

در سال 58 نماینده شورای انقلاب اسلامی در وزارت دفاع شدند و سپس مسئولیت معاونت وزیر دفاع را نیز پذیرفتند و در این مسئولیتها خدماتی ارائه کردند.

سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی:

در سال 58 حضرت آیت الله خامنه ای سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به عهده گرفته و توانستند آنجا را سر و سامان دهند.

رسیدگی به امور دانشجویان:

آیت الله العظمی خامنه ای همیشه مورد توجه نسل جوان و دانشگاهی بوده و لذا بنا به تمایل امام، دانشجویان مسائل خود را با ایشان در میان می گذاشتند.

امامت جمعه تهران:

پس از فوت مرحوم آیت الله طالقانی امام امت طی حکمی آیت الله العظمی خامنه ای را به امامت جمعه تهران منصوب فرمودند.

نمایندگی مجلس شورای اسلامی:

با شروع انتخابات مجلس شورای اسلامی دوره اول، آیت الله العظمی خامنه ای از سوی ائتلاف بزرگ که از روحانیت مبارز تهران و حزب جمهوری اسلامی و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و برخی دیگر از انجمنها و سازمانها و گروههای اسلامی متشکل بود نامزد نمایندگی مجلس از تهران گردیدند و با اکثریت عظیم حدود یک میلیون و چهارصد هزار رای در دور اول به مجلس راه یافتند. در سال 59 از طرف امام به سمت مشاور معظم له در شورای عالی دفاع انتخاب گردیدند. در روز ششم تیرماه 1360 یعنی یک روز قبل از حادثه عظیم هفتم تیر در حالی که در خانه خدا (مسجد ابوذر) مشغول سخنرانی بودند مورد سوء قصد ناجوانمردانه منافقین قرار گرفته به شدت زخمی می شوند و به بیمارستان منتقل می گردند. اما خداوند متعال وجود پر برکت ایشان را برای خدمت به ملت مسلمان ایران حفظ کرده و به زودی پس از اینکه سلامت خود را باز یافتند دوباره همچون گذشته پرشور و با نشاط به انجام وظیفه در سنگرهای مختلف پرداختند.

نماز جمعه تاریخی:

سخنان ارزشمند امام جمعه تهران در نماز جمعه دشمن شکن مجموعه ای از معارف اسلامی و تحلیلهای سیاسی و رهنمودهای ارزنده است. و حماسه عظیم و پرشکوه نماز جمعه تاریخی و بی سابقه (مورخ 24/12/63) در حالی که انفجار در صف نمازگزاران چندین شهید و ده ها مجروح گرفته بود و موج انفجار جایگاه نماز جمعه را لرزانده و پاره های پیکر پاک شهدا را بر اندام دیگر نمازگزاران نماز جمعه پاشیده بود و از آسمان هواپیماهای آخرین مدل استکبار تهدید به بمباران می کرد و صبح آن روز تهران را بمباران کرده بود و صد هواپیما با شلیک مداوم خویش غوغائی بپا کرده بودند، ولی در سایه قدرت روحی امام جمعه و آرامش قلبی او و تأییدات الهی همه استوار و محکم برجای ماندند و صفها همچنان مرتب باقی ماند و امام جمعه با نهایت قدرت به خطبه ها ادامه داد بدون اینکه لرزشی در طنین صدای او پدید آید. و سپس نماز را در نهایت طمانینه و با توجه خاص خواند و دوست و دشمن را به شگفتی فرو برد و امام امت در پیام سال نو به آن اشاره کرده فرمودند: (من فراموش نمی کنم قصه روز جمعه را که آن طور با شکوه، با نورانیت و با استقامت گذشت، آن طور با طمانینه با آن صداهایی که می آمد. من ملاحظه می کردم، نگاه می کردم مخصوصاً نگاه می کردم ببینم در بین مردم چه وضعی هست. ندیدم حتی یک نفر را که تزلزلی در او پیدا بشود و آن وقت امام جمعه آن طور با آن طنین قوی صحبت کرد. مردم آن طور گوش کردند و فریاد زدند که ما برای شهادت آمدیم.)
حضرت آیت الله العظمی خامنه ای پس از انفجار مقر ریاست جمهوری توسط منافقین و شهادت شهیدان رجایی (رئیس جمهور) و دکتر باهنر (نخست وزیر)، با اکثریت قاطع آرا ملت به ریاست جمهوری برگزیده شدند و سپس در پایان دوره اول مجدداً توسط ملت به دومین دوره ریاست جمهوری انتخاب گردیدند. با رحلت جانگداز حضرت امام خمینی (ره) مجلس خبرگان در 14 خرداد 68 به اتفاق آرا، ایشان را برای رهبری انقلاب اسلامی و امت بزرگ اسلام انتخاب نمودند و تا امروز با صلابت و نورانیت انقلاب اسلامی را به سمت همان اهداف وصولی که امام بزرگوار ترسیم فرموده بودند، هدایت نموده اند و به لطف الهی تا ظهور صاحب اصلی انقلاب، حضرت بقیه الله الاعظم، ارواحنا له الفدا با قدرت و محبوبیت روز افزون آن را هدایت خواهند فرمود.

(مسجد مناره، مسجد جامع بوکان، مسجد حمامیان)

مسجد مناره

مسجد مناره با فاصله کمی از مسجد سردار در ضلع شمالی خیابان امام و در محله امیر نظامی شهر ارومیه قرار دارد. این مسجد بنایی است با مناره ای بلند و در دوره قاجار توسط دو تن به نام "حاج علی یارخان" و "حاج یدالله خان امیر نظمی افشار" ساخته شده است.

مناره مسجد در گوشه جنوب شرقی آن قرار دارد و کاربرد آجر در آن از نظم و دقت بسیاری برخورداراست. پوشش سقف و ستون های تالار اصلی از چوب است. دیوارهای جانبی با آجر کاری منظم، به خوبی بند کشی شده اند. 

 این ذوق در ساخت ستون های چوبی و تزیینات روی چوب و همچنین محراب این مسجد نیز دیده می شود.

مسجد جامع بوکان

این مسجد در بخش مرکزی و قدیمی شهرستان بوکان و در کنار تپه قدیمی مشهور به تپه قلعه سردار قرار دارد.

این مسجد شانزده گنبدی با طول و عرض 30×25 متر بر روی نه ستون احداث شده است. شش ستون اولیه آن از سنگ های آهکی تراش دار است. معمار این مسجد مرحوم "علی اصفهانی" از معماران ماهر و چیره دست آن زمان است.

مسجد حمامیان

این مسجد در کنار قریه حمامیان در شهرستان بوکان قرار دارد. بقایای مدرسه قدیمی حمامیان و وضوخانه آن همچنان سالم به جای مانده است. مسجد با نقشه مربع شکل و به صورت تک گنبدی با مصالح سنگ لاشه ای و آجر چهارگوش در بدنه و گنبد پوششی به صورت دو لایه بنا شده است. بعد از احداث بنای مسجد، مدرسه ای در جوار آن ساخته شد و در فاصله سی متری آن نیز وضوخانه ای در ضلع شمال غربی مسجد احداث شد. مؤسس این مسجد مرحوم "محمود آقایی ایلخانی زاده" و  معمار آن مرحوم "معمار باشی مراغه ای" است.

منبع: میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی

تهیه و تنظیم: زهره پری نوش

«یک نفر را مثل آقاى خامنه‌ای پیدا بکنید که متعهد به اسلام باشد و خدمتگزار، و بناى قلبى اش بر این باشد که به این ملت خدمت کند، پیدا نمى کنـید، ایشان را من سالهاى طولانى مى شناسم،.»

امام خمینى«قدس سره»

رهبر عالیقدر حضرت آیت الله سید على خامنه‌ای فرزند مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج سید جواد حسینى خامنه‌ای ، در روز 24 تیرماه 1318 برابر با 28 صفر 1358 قمرى در مشهد مقدس چشم به دنیا گشود. ایشان دومین پسر خانواده هستند. زندگى سید جواد خامنه‌ای مانند بیشتر روحانیون و مدرسّان علوم دینى، بسیار ساده بود. همسر و فرزندانش نیز معناى عمیق قناعت و ساده زیستى را از او یاد گرفته بودند و با آن خو داشتند.

رهبر بزرگوار در ضمن بیان نخستین خاطره هاى زندگى خود از وضع و حال زندگى خانواده شان چنین مى گویند:

«پدرم روحانى معروفى بود، امّا خیلى پارسا و گوشه گیر... زندگى ما به سختى مى گذشت. من یادم هست شب هایى اتفاق مى افتاد که در منزل ما شام نبود! مادرم با زحمت براى ما شام تهیّه مى کرد و... آن شام هم نان و کشمش بود»

امّا خانه اى را که خانواده سیّد جواد در آن زندگى مى کردند، رهبر انقلاب چنین توصیف مى کنند:
«منزل پدرى من که در آن متولد شده ام ـ تا چهارـ پنج سالگى من ـ یک خانه 60 ـ 70 مترى در محّله فقیر نشین مشهد بود که فقط یک اتاق داشت و یک زیر زمین تاریک و خفه اى! هنگامى که براى پدرم میهمان مى آمد (و معمولاً پدر بنا بر این که روحانى و محل مراجعه مردم بود، میهمان داشت) همه ما باید به زیر زمین مى رفتیم تا مهمان برود. بعد عدّه اى که به پدر ارادتى داشتند، زمین کوچکى را کنار این منزل خریده به آن اضافه کردند و ما داراى سه اتاق شدیم»

رهبرانقلاب از دوران کودکى در خانواده اى فقیر امّا روحانى و روحانى پرور و پاک و صمیمی، اینگونه پرورش یافت و از چهار سالگى به همراه برادر بزرگش سید محمد به مکتب سپرده شد تا الفبا و قرآن را یاد بگیرند. سپس، دو برادر دوران تحصیل ابتدایى را در مدرسه تازه تأسیس اسلامى «دارالتعّلیم دیانتى» گذراندند.

(مسجد چورس، مسجد داش آغلیان، مسجد سیدالشهداء)

مسجد چورس

این مسجد در شمال شرقی روستای "چورس" از توابع  چایپاره شهرستان خوی قرار دارد. این روستا در هفت کیلومتری جنوب شرقی بخش قره ضیاالدین و شمال شرقی شهرستان خوی واقع شده است.

نقشه مسجد به شکل مربع است. مسجد صحن ندارد و شبستان آن دارای چهار ستون سنگی تراشیده با سر ستون هایی با نقش ساده است. پوشش سقف مسجد به صورت طاق و گنبد است. محراب مسجد با اندود گچی به شکل ایوان که در دو طرف آن دو طاق کوچک وجود دارد، دیده می شود. مصالح عمده به کار رفته در این بنا سنگ و آجر است. نمای بیرونی مسجد در چهار ضلع آن دارای طاق نماست.

مسجد داش آغلیان

این مسجد در کوچه امیر دیوان شهرستان خوی قرار دارد و از مساجد آباد و دایر این شهر به شمار می رود. مساحت ساختمان مسجد در حدود چهار صد متر مربع است. سقف این مسجد بدون ستون چوب پوش است، همین امر یکی از ویژگی های معماری این مسجد محسوب می شود. بامی  شیروانی سقف آن را می پوشاند.

این مسجد دارای ایوانی با چهار ستون چوبی است. سر ستون ها کنده کاری شده اند. ستون های ایوان و رواق مسجد را به سه قسمت تقسیم کرده است. در وسط ستون ها این جمله دیده می شود:" از برکات حضرت مستطاب اجل مولانا الحاج شیخ عبدالوهاب النمازی دامه برکاته" که شاید تاریخ بنا یا تعمیر و یا بازسازی بعدی آن است.

در بنای مسجد از چوب، سنگ و آجر استفاده شده و بعد از پی ها، آجرها با ملاط آهک و شن روی هم چیده شده اند.

معمار ساختمان بیشتر ذوق و هنر خود را در برپایی طاق نما و تزیینات آجری پایه ها و هلال در مسجد انجام داده است. بالای این در، لوحه ای به ابعاد تقریبی 90×60 سانتی متر دیده می شود که حاوی نوشته هایی در چهار ستون است و متاسفانه به خاطر فرسایش آن خوانده نمی شود. در این مسجد، سنگی به نام "داش آغلیان" وجود دارد. این سنگ در محفظه ای نگهداری می شود و مورد احترام و زیارت مردم است.

مسجد سیدالشهداء

این مسجد قاجاری در بخش مرکزی شهرستان خوی، در ضلع شمالی خیابان انقلاب قرار دارد. ساختمان مسجد شامل شبستانی یک طبقه با سه فرش انداز و یک راهروی ورودی است. ترکیب و تناسب تالار و دالان ورودی  بسیار هماهنگ و تزیینات آجری در داخل گنبدهای سقف و گوشواره های مربوطه بسیار جالب توجه است. این مسجد هشت ستون تراشیده سنگی و پانزده طاق گنبدی شکل دارد. در ساختمان مسجد از دو نوع مصالح استفاده شده، تا ارتفاع شصت سانتی متری از سنگ و از این قسمت به بعد با آجر ساخته شده است.

این مسجد دارای تزیینات آجری در گنبد، سقف و گوشواره هایی با طرح لوزی مدور، ستاره و رسم تزیین های هندسی است. در سنگ نوشته ای که در انتهای ورودی مسجد نصب شده، ترکیب "یا غفور یا وودود" دیده می شود که با احتساب حروف ابجد برابر 1323 هـ. ق است و تاریخ خود سنگ نوشته اول رمضان1327 هـ. ق را نشان می دهد.

منبع: میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی

یکی دیگر از مساجد آباد و قدیمی شهرستان خوی مسجد شیخ است که در خیابان طالقانی و تقریباً روبروی بازار قدیمی این شهر قرار دارد. این مسجد در سال 1238 هـ . ق توسط " حسین خان بیات ماکویی"جهت اقامه نما "حاج شیخ محمد نمازی خوبی" ساخته شد. با این که بیش از صد و هشتاد سال از عمر این بنا می گذرد، ولی هم اکنون نیز از مساجد دایر و آباد خوی به حساب می آید.

این مسجد نام خود را از عالم فاضل و زاهد "حاج شیخ محمد" گرفته است. چون وی همواره در حال نماز خواندن بود، بدین جهت "نمازی" لقب گرفته بود. "حاج محمد" – داماد وی – در سال 1200 هـ.ق برای تدریس وی، مدرسه ای در کنار منزلش احداث کرد. این بنا هم اکنون نیز به نام مدرسه نمازی معروف است و تا به امروز صدها عالم به جهان اسلام تحویل داده است. این مجموعه زمانی مرکز علمی منطقه بود و طالبان علوم دینی را از قفقاز، ترکیه، زنوز، تسوج، ارومیه و نقاط دیگر به سوی خود جلب می کرد. در سال 1238هـ.ق در جنب مدرسه نمازی مسجد شیخ توسط حسین خان احداث شد تا مرحوم حاج شیخ محمد نمازی، نمازش را در آنجا اقامه نماید و از آن به بعد این مسجد به نام " مسجد شیخ" معروف شد.

ورودی مسجد از سمت خیابان به حیاط راه دارد و ورودی دیگر نیز در کوچه مقبره است. بر سر در این ورودی لوحه ای از مرمر دیده می شود. در کاشی کاری هلال یکی از پنجره های حیاط، تاریخ 396هـ.ق آمده است. محراب مسجد با مقرنس های گچی و گچ بری آیاتی از کلام الله مجید تزیین شده است.

منبع: میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی

ابرنواختری که تاریخ را تغییر داد

در مقاله های پیشین با ابرنواختر 1987A آشنا شدیم.

تیکو و کپلر

قبل از ابرنواختر 1987A، آخرین ابرنواختر قابل رویت با چشم غیرمسلح در سال 1604 توسط اخترشناس و ریاضی دان  بزرگ آلمانی یوهانس کپلر (1630-1571) – دیده شده بود. قبل از این در سال 1572 یک ستاره جدید در صورت فلکی ذات الکرسی پدیدار شد. تیکو براهه (1601-1546) اخترشناس معروف دانمارکی این ابرنواختر را در نوامبر همان سال دید.  وی  کارش اندازه گیری دقیق موقعیت ستاره ها و سیارات بود و به کپلر امکاناتی داد که منجر به کشف قوانین حرکت سیارهای را شده بود. تیکو کسی که آسمان را به خوبی می شناخت، توانست به چشمهایش اعتماد کند، چنین گزارش داده است:

دلیل متحیرماندن تیکو و ناباوریش، که چنین ادیبانه مطرح شده است، این بود که رصد ستاره ای جدید در آسمان برخلاف دیدگاه ارسطویی رایج بود که فلک و آسمان  ابدی هشتم، ستارگان ثابت را حمل می کند و کامل و بی تغییر است و در واقع این پدیده ای که توسط تیکو رصد شده بود، یکی از چندین اتفاقی بود که به تغییرات فکری بزرگی به نام انقلاب کپرنیکی منجر شد.

کپلر، یکی از معاصرین گالیله، در سال 1571 درآلمان متولد شد. وی در خانه ای فقیر رشد یافت، کودکی ناشاد و بیمار که با پدربزرگ و مادربزرگش زندگی می کرد: دقیقا در نقطه ی مقابل تیکوی اشراف زاده. وی به دانشگاه توبینگن وارد شد و از مایکل ماستلین نجوم آموخت. در 1597 وی به عنوان معلم ریاضیات و نجوم در مدرسه ای در گراز شروع به کار کرد. در سال 1600 پیشنهادی را برای کار در رصدخانه ی براهه در پراگو، به عنوان دستیار وی پذیرفت. یک سال بعد، براهه مرد، و وی توانست یادداشتهای رصدی تیکوبراهه را دریافت کند. کپلر مشغول مطالعه ی حرکت مریخ، بر اساس اندازه گیری های تیکو شد. وی که طرفدار منظومه ی خورشید مرکز کپرنیکی بود،

نتوانست با حذف افلاک تدویر، حرکت مریخ را در مسیری دایره ای با سرعت ثابت توضیح دهد. سالها طول کشید تا اینکه وی بالاخره ایده ی چرخش دایره ای سیارات را کنار گذاشت. در کتابش با عنوان ستاره شناسی نوین (Astronomia Nova) که در 1609 چاپ شد، نشان داد که مدار مریخ در واقع باید یک بیضی باشد که خورشید در یکی از کانونهای آن قرار گرفته است. این حرف بر خلاف اعتقاد پیشینیان بود که معتقد بودند اجرام آسمانی عالی و شریف باید در مدارهای دایره ای عالی و کامل که اشرف اشکال است، چرخش نمایند. در 1619 کپلر کتاب دیگرش با عنوان هارمونی را منتشر کرد که شامل نتایج تحقیقاتش در زمینه ی اصول حرکات سیاره ای بود. حالا، با مدارهای بیضوی و بدون نیاز به افلاک تدویر اضافی، منظومه ی شمسی به خوبی کار می کرد. و بدین ترتیب راه برای حضور ایزاک نیوتن برای توضیح علت مدار بیضوی سیارات، به عنوان نتیجه ای از قانون گرانش هموار گردید. بعد از یک حیات طاقت فرسا، کپلر در 15 نوامبر 1630 مرد.

mahdi fakhr