مروري بر ديدگاههاي اقتصادي نامزدهاي رياست جمهوري دوره دهم

مقدمه
با نزدیک شدن زمان انتخابات، نامزدهای تصدی سمت ریاست جمهوری هرکدام بنا به گرایشها، سلایق و درک خود از نیازها و اولویتهای کشور و تمایلات رای دهندگان، به طرح شعارها، انتقادها و بعضاً برنامه‌های خود در زمینه های مختلف از جمله اقتصادی پرداخته‌اند. در این نوشتار دیدگاههای اقتصادی نامزدهای اصلی از لابه‌لای سخنرانی‌ها و بیانیه‌های آنها تا تاریخ تنظیم این متن، استخراج و دسته بندی شده است. از آنجا دیدگاهها و اقدامات اقتصادی محمود احمدی نژاد در مقام رئیس جمهور کم و بیش دراختیار است، فقط به بررسی نظرات اقتصادی سه نامزد دیگر اکتفا شده است.

الف) اهمیت اقتصاد در گفتمان نامزدها
موضوعات اقتصادی بخش بزرگی از گفتمان انتخاباتی نامزدها را تشکیل می‌دهد. برخی معتقدند عملکرد بد اقتصادی دولت باعث شده است که نامزدها این رویکرد را در پیش‌گیرند. اما نباید از نظر دور داشت که برجسته شدن موضوعات اقتصادی در مواضع انتخاباتی نامزدها دلایل مهم دیگری دارد. به عبارت دیگر حتی اگر عملکرد اقتصادی دولت هم خوب می‌بود باز هم، اقتصاد سرلوحه برنامه های نامزدها قرار می‌گرفت. به نظر میرسد دلایل زیر در غلبه گفتمان اقتصادی نامزدها در این دوره از انتخابات موثر بوده است:
1- چند سالی است که مقام معظم رهبری به طور خاص و به کرات بر لزوم بهبود وضع اقتصادی کشور و اولویت داشتن آن در برنامه‌ها و اقدامات قوای سه گانه تاکید میکنند. همچنین در اقدامی عملی
سیاستهای کلی اصل 44 را ابلاغ و در موارد متعدد اجرایی شدن آن را پیگیری کردهاند.
2- افزون بر این باید اولویت داشتن رویکرد اقتصادی و تعدد اقدامات اقتصادی دولت را نیز به این مسئله اضافه کرد. بدون آنکه قضاوتی درباره نتایج عملکرد اقتصادی دولت نهم داشته باشیم، این نکته محرز است که حجم و نوع تصمیمات و اقدامات اقتصادی دولت نهم در مقایسه با دولتهای قبلی دارای ویژگی‌های متفاوتی است. سفرهای استانی، طرح بنگاه‌های زودبازده،‌ مسکن مهر، کاهش نرخ سود بانکی، تاسیس بانکهای قرض الحسنه، تغییر ساختار(انحلال) سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، سهمیه بندی بنزین، واگذاری شرکتهای دولتی، ورود مستقیم شخص رئیس جمهور به برخی مصادیق اقتصادی از جمله تولید گوشی همراه و پروژه بزرگراه تهران شمال از این دسته‌اند.
3- علت دیگری که می‌توان برای جدی تر شدن موضوعات اقتصادی در مواضع اقتصادی نامزدها جستجو کرد، شکل‌گیری تدریجی الگوهای اقتصادی برگرفته از آموزه های اسلامی است که تاکنون حضوری موثر در ادبیات اقتصادی ایران نداشته است و البته ورود و کاربست مفاهیم جدید همواره چالش برانگیز است. هر چند باید اذعان کرد که هنوز از پختگی لازم برخوردار نیستند ولی بارقه‌های آن بروز کرده است. تاسیس بانکهای قرض الحسنه و ایجاد نوعی از بیمه به نام تکافل را می‌توان در این زمره دید.

ب) ویژگیهای نامزدهای انتخابات از نگاه بحث اقتصادی
هرکدام از نامزدهای مطرح دوره دهم ریاست جمهوری از حیث اقتصادی ویژگی خاصی دارند :
· محسن رضایی، تحصیل کرده اقتصاد است و تسلط علمی او به اقتصاد از سایر نامزدها بیشتر است.
· مهدی کروبی دارای مشاوران اقتصادی نام‌آشناتر و از لحاظ آکادمیک مقبولتری است و برنامه‌های منسجم تری ارائه کرده است.
· میرحسین موسوی دارای خاطرات خوش اقتصادی در ذهن مردم است
· محمود احمدی‌نژاد تلاش دولتش را روی موضوعات اقتصادی متمرکز کرده و عملکرد اقتصادیش در مقایسه با سایر زمینه‌های سیاسی و اجتماعی، منتقدان بیشتری داشته است.

ج) انتقادهای مشترک سه نامزد اول از احمدی نژاد
رقبای احمدی‌نژاد در تبلیغات انتخاباتی خود بر موضوعات متعددی تاکید کرده و اشکالاتی را به دولت نهم وارد کرده‌اند که می‌توان به این موارد اشاره کرد: لزوم توجه به‌اسناد بالادستی (برنامه‌های پنجساله، سیاستهای اصل 44،‌چشم انداز بیست‌ساله)، انتقاد از انحلال شوراهای تخصصی،‌لزوم مبارزه واقعی با فساد اقتصادی، اهمیت تشکل‌های کارگری، ثبات مدیریت، سفرهای استانی، لزوم کارشناسی و پرهیز از شتابزدگی، هزینه‌کرد غیرشفاف درآمدهای نفتی، وضع نامناسب اشتغال و تورم، طرح‌های دولت در مسکن‌مهر و بنگاه‌های زودبازده

د) دیدگاههای اقتصادی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری
1- دیدگاه‌های اقتصادی «میرحسین موسوی»:
تاکنون موسوی برنامه اقتصادی مشخصی را ارائه نکرده و تنها به دادن گزارههای اقتصادی اکتفا و ارائه برنامه اقتصادی را در چندین سخنرانی به آینده موکول کرده است. با این وجود به چند محول اصلی نگاه اقتصادی موسوی اشاره میکنیم:
1-1- موسوی اعلام کرده در صورت رسیدن به کرسی ریاست جمهوری، برنامه پنجم توسعه را در صورت تصویب در مجلس و نیز بودجه 1388را مورد بازبینی قرار می دهد.
2-1- دو واژه اقتصاد صدقه‌ای و اقتصاد زیرزمینی معمولا در سخنرانی موسوی مورد اشاره قرار می‌گیرد.
3-1- دفاع از اقتصاد ملی از سرفصلهای سخنان موسوی طی دو ماه اخیر بوده است.
4-1- یک تیم منسجم اقتصادی در اطراف موسوی مشاهده نمی شود.
5-1- از اعضای اقتصادی موسوی می‌توان به فرشاد مومنی، طهماسب مظاهری، حسین مرعشی، سعید لیلاز، سعید شیرکوند، بیژن نامدار زنگنه، اسحاق جهانگیری، محمد ستاریفر، احمد خرم، محمدباقر نوبخت و محمد بهزادیان اشاره کرد.
6-1- روزنامه سرمایه دیدگاه‌های اقتصادی موسوی را پوشش می‌دهد.

2- انتقاد از عملکرد اقتصادی دولت
1-2- از ایراداتی که میرحسین به کرات در سخنرانی‌هایش به دولت وارد می‌کند عبارتند از : تخلفات دولت از قانون، شفاف نبودن هزینه‌کرد دولت در درآمدهای نفتی، نبود آمار شفاف، احیای سازمان مدیریت و برنامه ریزی و عدم تعیین دستوری نرخ سود بهره اشاره کرد.
2-2- انتقاد از بنگاههای زودبازده، سفرهای استانی دولت نهم، واردات بی رویه، کوتاهی در مبارزه با مفاسد اقتصادی از دیگر ایرادات اقتصادی موسوی بوده است.
3- دیدگاه‌های اقتصادی «مهدی کروبی»:
1-3- احیای برنامه ریزی و خرد جمعی
2-3- مردمی کردن درآمدهای نفتی
3-3- تمرکززدایی اقتصادی
4-3- احیای حقوق اقلیتهای قومی و مذهبی و توجه به مناطق محروم و مناطق مرزی و ایجاد توازن منطقه‌ای برای رسیدن به عدالت اقتصادی
5-3- حرکت در جهت چشم انداز و اجرای صحیح اصل 44
6-3- کروبی معتقد است با داشتن برنامه‌های جامعی چون سندچشم انداز بیست ساله، برنامه پنجساله توسعه و اصل 44 دیگر نیازی به برنامه های کلی نمی باشد و قرار شده راهبردها و راهکارهایی برای حل مشکلات به شکل برنامه ارائه کنند که آن شامل یک مقدمه و 35 محور (12 مورد آن اقتصادی است) و 280 راهبرد میباشد که ویژگی اصلی برنامه ایشان، تغییر و توانمندسازی بیان شده است.
7-3- طرح توزیع سهام نفت که توسط دکترمسعود نیلی تدوین شده است با هدف قطع وابستگی دولت به درآمدهای نفتی و حل مشکلات اقتصادی مردم و رشد بازار سرمایه تدوین و معرفی شده‌است.
8-3- طرح ایجاد مثلث طلایی تأمین اجتماعی که در برگیرنده، خدمات درمانی، خدمات بیکاری و خدمات تحصیلی است.
9-3- توجه به امنیت برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی و کاهش بیکاری
10-3- تیم اقتصادی آقای کروبی شامل 50 کارشناس است که نام آنها در جایی دیده نشده است و از اعضای مهم آن می‌توان به مسعود نیلی، روغنی زنجانی، نجفی، کرباسچی و الویری اشاره کرد.

4- دیدگاه‌های اقتصادی «محسن رضائی »:
1-4- دیدگاههای کلان
1-1-4- تاکید بر اسناد بالادستی
2-1-4- تقسیم کشور به 9 منطقه فدرال اقتصادی
3-1-4- حمایت از مسکن مهر و سهام عدالت به شرط تغییراتی در آن
4-1-4- تاثیر بحران اقتصادی غرب بر اقتصاد ایران
5-1-4- تاکید بر خصوصی سازی در عرصه فرهنگ
6-1-4- کاهش مدت خدمت سربازی و کارکردن سربازان در ادارات دولتی

2-4- انتقاد از دولت
1-2-4- سوال از 340 میلیارد دلار درآمدهای نفتی
2-2-4- بهره‌وری پائین اقتصاد و هدررفت پول نفت به دلیل ساختار نامطلوب اقتصادی
3-2-4- انحراف بزرگ در اقدام دولت به پولپاشی
4-2-4- صدمه دیدن صنعت و به خصوص کشاورزی و انتقاد از اخراج کارگران
5-2-4- انتقاد از عدم اشتغال فارغ التحصیلان و ارائه راهکاری در این زمینه
6-2-4- بالا بودن نرخ تورم و بیکاری

3-4- کلیدواژهها
1-3-4- استفاده از کلید واژه‌هایی از جمله دولت ائتلافی، انقلاب اقتصادی، جنگ اقتصادی و پرتگاه اقتصادی

4-4- داشتن سابقه در تدوین برنامه‌های پنجساله، سند چشم انداز و سیاستهای اصل 44

(0) نظر

دسته ها : انتخابات