محمد عابدی

اول تا آخر مهرماه 1377

مطابق با دوم جمادی الثانی تا اول رجب

وفات میرزا حسن تبریزی

2 جمادی الثانی سال 1338 هـ.ق

* فقیه و ادیب آذربایجانی بود. تحصیلاتش را در نجف اشرف و در خدمت اساتیدی چون؛ شیخ مرتضی انصاری، سید حسن کوه کمره ای، میرزای شیرازی و ملاعلی نهاوندی به پایان برد و پس از اخذ درجه اجتهاد به تبریز بازگشت و نزدیک به چهل سال به تدریس و ترویج مذهب تشیع پرداخت. در آغاز نهضت مشروطه از هواداران مشروطه بود به دلیل انحراف در نهضت از آن روی گردان شد.

شهادت حضرت فاطمه(س)

3 جمادی الثانی سال 11 هـ.ق. (بنابر قول 95 روز)

وفات آیت اللّه مرتضی اردکانی

1 مهرماه 1375 هـ.ش (8 جمادی الاولی 1417)1

درگذشت آیت اللّه سید عبداللّه شیرازی

3 مهر 1363 هـ.ش، مطابق با اول محرم 1405 هـ.ق.

* در 13 شعبان 1309 هـ.ق (3 اسفند 1271) در شیراز پا به دنیا نهاد. وی 13 سال از محضر آقا ضیاء عراقی بهره برد. و از او اجازه اجتهاد گرفت. و در سال 1339 هـ.ق راهی نجف شد. در 17 جمادی الثانی 1345 از نجف به شیراز برگشت و حوزه تدریس تشکیل داد. وی از سال 1291 وارد فعالیتهای سیاسی شد، در جلسه مبارزه علیه کشف حجاب در 1314هـ.ش شرکت کرد. جز متحصنین در مسجد گوهرشاد بود. و توسط مأموران رضاخان دستگیر شد. در نجف اشرف در کنار دهها مؤسسه عام المنفعة دو مدرسه بزرگ تأسیس کرد.2

شهادت سید مجتبی نواب صفوی

4 جمادی الثانی مطابق 27/10/34 هـ.ش.

وفات مهیار دیلمی شاعر

5 جمادی الثانی 428

وفات مولوی صاحب مثنوی

5 جمادی الثانی 670

وفات ابوطالب مکی صاحب قوت القلوب3

6 جمادی الثانی 386

وفات حجة الاسلام دکتر جمال الدین

8 جمادی الثانی 1417 هـ.ق (آبان 1375)4

وفات ملاعبداللّه سماهیجی(جامع صحیفه علویه)

شب 9 جمادی الثانی 1125هـ.ق

شهادت سید عبدالکریم هاشمی نژاد

7 مهر 1360 هـ.ش

* وی متولد سال 1311هـ.ق در بهشهر از روحانیان متعهد بود که در تمامی دوران قبل و بعد از پیروزی انقلاب در سنگر مبارزه ایستاد. در سالهای 42 و 41 به عنوان یکی از شاگردان برجسته امام به افشاگری علیه نظام پرداخت و سرانجام در 15 خرداد سال 42 دستگیر شد.

پس از پیروزی انقلاب از طرف مردم مشهد نماینده مجلس خبرگان اول شد. وی از فعالیت فرهنگی برای جوانان غافل نماند. دهها کتاب ارزشمند از جمله «مناظره دکتر و پیر» نوشت که از طرف ساواک ممنوع شده بود. بالاخره بعد از چندین بار توطئه نافرجام در هفتم مهر 1360 توسط منافقین به شهادت رسید.5

وفات آیت اللّه حسن صافی

7 مهر 1374 هـ.ش

* در سال 1298 هـ.ش (1338هـ.ق) در اصفهان به دنیا آمد. بعد از تحصیل مقدمات در اصفهان به قم آمد و از مکتب امام خمینی(ره) استفاده کرد. از محضر آیت اللّه سید احمد خوانساری و آیت اللّه قائنی نیز سود برد. در سال 1362 هـ.ق عازم نجف اشرف شد. و تا 28 سال در آن دیار ماند و در سال 1350 ش به اصفهان بازگشت و به مدت 24 سال در این شهر به تدریس و مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت. و سرانجام پس از هفتاد و شش سال در سحرگاه سوم جمادی الاولی 1416 مطابق با هفتم مهر ماه 1374 (ایام فاطمیه) به دیدار محبوب شتافت. و در جوار مزار علامه مجلسی در مسجد جامع اصفهان به خاک سپرده شد.6

وفات آیت اللّه آقا نجفی همدانی7

8 مهر 1375 هـ.ش (15 جمادی الاولی 1417 هـ.ق)

وفات سید عبدالحسین شرف الدین عاملی

9 جمادی الثانی 1377 هـ.ق

درگذشت شیخ عبداللّه صالح بحرینی

9 جمادی الثانی 1135 هـ.ق

* وی عالمی پرهیزگار بود و به امر به معروف و نهی از منکر اهمیت بسیار می داد. در علوم اسلامی به حدیث گرایش داشت و کتابی نیز با نام «جواهر البحرین فی احکام الثقلین» نوشت. وی در پی حملات بیگانگان و اعراب صحرا به بحرین به بهبهان عزیمت کرد و در آن شهر ساکن شد.

سرپرستی امور شرعی و اجتماعی آن شهر را به عهده گرفت. سرانجام در 9 جمادی الثانی 1135 هـ.ق وفات یافت و در بهبهان به خاک سپرده شد.8

هجرت امام خمینی از عراق به کویت

11 مهر 1357 هـ.ش

وفات بدیع الزمان همدانی (نویسنده مقامات بدیع الزمان)

11 جمادی الثانی 398 هـ.ق

وفات حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی

12 جمادی الثانی 1297 هـ.ق

* آقا رحیم ارباب مشهور به «استادالعلما» از علمای مشهور و از معمرین اصفهان بود. وی درس فقه و اصول را در همان شهر فرا گرفت وی هم بحث با آیت اللّه بروجردی و مأنوس با حکیم قشقایی بود. با اینکه از مراتب علمی و الایی برخوردار بود غیر از هنگام اقامه جمعه و جماعت عمامه نمی گذاشت. ارباب اصفهانی تألیفاتی نیز در فقه و اصول و حکمت از خود بر جای گذاشت و در 12 جمادی الثانی 1297 هـ.ق وفات یافت.9

هجرت امام از عراق به پاریس

13 مهر 1375 هـ.ش

درگذشت ابوحامد غزالی طوسی (مؤلف احیاءالعلوم)

14 جمادی الثانی 505 هـ.ق

* ابوحامد محمد غزالی در سال 450 هـ.ق دیده به جهان گشود. در سال 484 به مقام استادی دانشگاه نظامیه بغداد دست یافت. در سال 488 در 39 سالگی تحولی عظیم در روح وی پدید آمد و به این ترتیب از تمام منصبها از جمله تدریس استعفا داد و راهی حج شد. ده سال سیر و سفرش در شام، بیت المقدس و حجاز به طول کشید و ره آوردش کتاب مهم «احیاء العلوم» شد. ابوحامد در 14 جمادی الثانی سال 505 هـ.ق در طوس وفات یافت و همانجا دفن شد.10

درگذشت میرزا حبیب اللّه رشتی

14 جمادی الثانی 1312 هـ.ق

* وی در سال1234 هـ.ق متولد شدو در 25 سالگی به درجه اجتهاد رسید. چند سال در عراق از درس صاحب جواهر و شیخ انصاری سود برد. بعد از وفات شیخ او مدرس سطح عالی حوزه شد و تألیفات مهمی نیز از خود بر جای گذاشت که «شرح شرایع»، «بدایع الافکار» از جمله آنهاست. آیت اللّه رشتی در 14 جمادی الثانی 1312 هـ.ق در نجف وفات یافت و در حجره ای در صحن امیرمؤمنان دفن شد.11

وفات میرزا احمد آشتیانی

14 جمادی الثانی 1395 هـ.ق

* آیت اللّه آشتیانی فرزند آیت اللّه محمد حسن آشتیانی در سال 1300 هـ.ق دیده به جهان گشود. در مدرسه سپهسالار به تحصیل پرداخت و در سال 1340 هـ.ق رهسپار نجف شد. و پس از استفاده از محضر درس بزرگان نجف از جمله آیت اللّه نائینی، در سال 1350 هـ.ق به تهران بازگشت. حاصل یک عمر تلاش وی تألیف، تعلیق بیش از 46 اثر ارزنده بود. آیت اللّه آشتیانی سرانجام در 14 جمادی الثانی 1395 ه.ق (دوم تیرماه 1354) درگذشت و در شهر ری (مقبره خانوادگی) در جوار حضرت عبدالعظیم دفن شد.12

جنگ چهارم اعراب و اسرائیل

14 مهر 1352 هـ.ش

در این جنگ که به «جنگ رمضان» شهرت یافت برای نخستین بار کشورهای عربی ابتکار عمل نظامی را به دست گرفتند و با همکاری و رهبری مصر و سوریه به موقعیت برتر دست یافتند.

اعدام انقلابی سادات

14 مهر 1360 هـ.ش (1980 میلادی)

* در این روز انور سادات دیکتاتور سازشکار مصر به دست سروان خالد اسلامبولی به هلاکت رسید. اعدام سادات نقطه عطفی در تاریخ سیاسی منطقه به شمار می رود زیرا وی نخستین رهبر عربی بود که خیانت کرد و دست دوستی به سوی رژیم اشغالگر قدس دراز نمود.

درگذشت فخر المحققین فرزند علامه حلی

15 جمادی الثانی 771 هـ.ق

* محمد بن حسن بن یوسف بن مطهر حلی عالم جلیل القدر و صاحب تألیفات زیادی بود. پدرش او را گرامی می داشت و در مقدمه برخی کتابها از او نام برده و وصیت کرده بود تا نوشته هایش را تکمیل کند. در نبوغ او همین بس که در ده سالگی به درجه اجتهاد رسید در علم حدیث او از پدر و شیخ مفید روایت کرده است و فخرالمحققین در 15 جمادی الثانی 771 هـ.ق درگذشت.13

وفات میرزا ابوالقاسم قمی (آیت اللّه کبیر قمی)

15 جمادی الثانی 1353 هـ.ق

* شیخ ابوالقاسم قمی معروف به آیت اللّه کبیر قمی تحصیلاتش را در قم آغاز کرد. مدتی نیز در نجف اشرف نزد آخوند خراسانی و سید محمد کاظم طباطبایی یزدی به تکمیل علوم پرداخت و پس از اخذ اجتهاد به قم بازگشت و به تدریس پرداخت. در هفتاد سالگی درگذشت و در مسجد بالاسر حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.14

به آتش کشیده شدن مسجد کرمان

17 مهر 1357

* در پی اعتصاب کارمندان و گردهمایی مردم در مسجد جامع کرمان به مناسبت چهلمین روز شهدای 15 خرداد و شهادت آیت اللّه مصطفی خمینی، مزدوران شاه به این مسجد حمله ور شده، پس از مجروح کردن عده ای از مردم مسجد را به آتش کشیدند. در این واقعه شماری از مردم بی دفاع جان خود را از دست دادند.15

وفات شیخ انصاری

18 جمادی الثانی 1281 هـ.ق

* شیخ اعظم مرتضی انصاری فرزند محمد امین شوشتری نجفی که نسبش به جابربن عبداللّه انصاری می رسد، در سال 1241 هـ.ق در دزفول به دنیا آمد. در بیست سالگی به کربلا رفت و از محضر درس سید مجاهد، شریف العلمای مازندرانی و شیخ موسی ابن شیخ جعفر کاشف الغطاء حاضر شد. وی سرآمد علمای عصر خویش بود و دو اثر گرانقدرش (مکاسب و رسایل) کتابهای درسی حوزه های علمیه است وی در شب شنبه شانزده یا هجده جمادی الاخر 1281 هـ.ق در نجف اشرف وفات یافت و در اطاقی کنار صحن مطهر امیرمؤمنان به خاک سپرده شد.16

درگذشت شیخ عبداللّه مازندرانی

19 جمادی الثانی 1291 هـ.ق

ولادت سید ناصر حسین هندی

19 جمادی الثانی 1284 هـ.ق

* پدرش میرحامد حسین صاحب کتاب «عقبات الانوار» است. سید ناصر پس از رحلت پدر به تکمیل عبقات پرداخت و سرانجام در 19 جمادی الثانی 1284 هـ.ق وفات یافت.17

ولادت حضرت زهرا(س) قول مشهور

20 جمادی الثانی سال پنجم یا دوم بعد از بعثت.(8 هـ.ق)

ولادت امام خمینی در خمین18

1 مهر 1281 هـ.ش برابر با 20 جمادی الثانی 1320 هـ.ق

تأسیس مجمع التقریب بین المذاهب الاسلامیة به دستور آیت اللّه خامنه ای

19 مهر 1369 هـ.ش

درگذشت سلطان الواعظین شیرازی (صاحب کتاب شبهای پیشاور)

19 مهر 1350 هـ.ش مطابق با 20 شعبان 1391 هـ.ش

وفات شیخ هاشم قزوینی

21 مهر 1339 هـ.ش

* شیخ هاشم قزوینی از مدرسین مشهور مشهد مقدس، در قزوین به دنیا آمد. چند سالی در نجف از محضر آیات عظام نائینی و عراقی و اصفهانی استفاده برد و به مشهد بازگشت. و بعد از تکمیل تحصیلات به تدریس خارج پرداخت. تقوا و تواضع از بارزترین ویژگیهای اخلاقی وی بود. در 21 مهر 1339 هـ.ش مطابق با 1380 هـ.ق در مشهد وفات یافت.19

رحلت ملا حبیب اللّه شریف کاشانی

23 جمادی الثانی 1340 هـ.ق

* ملا حبیب اللّه در سال 1261 یا 1262 هـ.ق در کاشان متولد شد. وی در کاشان، تهران و کربلا نزد اساتیدی چون محمد اندرمانی، سید حسین کاشانی، ملا محمد تهرانی، ابوالقاسم کلانتر، هادی مدرس تهرانی به تحصیل پرداخت و پس از کسب اجازه اجتهاد به کاشان برگشت و ریاست علمی و دینی آن شهر را بر عهده گرفت. وی علاوه بر تربیت شاگردان حدود 150 جلد کتاب و رساله نگاشت. از جمله: منتقد المنافع(14 جلد)، ریاض الحکایات و لباب الالقاب. وی در 23 جمادی الثانی در سال 1340 هـ.ق درگذشت و در مزار دشت افروز کاشان به خاک سپرده شد.20

وفات سید هاشم نجف آبادی میردامادی

23 جمادی الثانی 1380 هـ.ق

* حاج سید هاشم میردامادی معروف به نجف آبادی در 1303 هـ.ق در نجف اشرف به دنیا آمد. وی از محضر ملامحمد کاظم خراسانی، محمدتقی شیرازی و میرزا حسین نائینی استفاده کرد و به درجه اجتهاد رسید. دروس علمی اخلاق را نیز نزد سید احمد کربلایی، سید مرتضی کشمیری و میرزا جواد آقا تبریزی فرا گرفت و در سنین جوانی به مقام شامخی از علم و عمل رسید. از تألیفات اوست: ترجمه کتاب «سیف الامة نراقی»، «شرح حال علمای بزرگ»، «تفسیر قرآن»، «خلاصة البیان». سرانجام بعد از 77 سال در 3 جمادی الثانی 1380 هـ.ق وفات یافت و در جوار مرقد امام رضا(ع) (دارالسیادة) به خاک سپرده شد.21

وفات آیت اللّه جعفری همدانی

23 جمادی الثانی 1416هـ .ق

* آیت اللّه جعفری در سال 1324 هـ.ق به دنیا آمد. وی در شهر قم از محضر آیات عظام محمد نایینی، آخوند ملاعلی همدانی و غلامرضا طبسی استفاده کرد. در سال 1345 عازم نجف شد.

در سال 1368 هـ.ق پس از 23 سال تحصیل عالی به تهران آمد و در مسجد جامع به امامت جماعت، تدریس و ارشاد پرداخت. وی در پیشبرد نهضت اسلامی سهم مهمی داشت و بارها رنج زندان را به جان خرید و سرانجام در 23 جمادی الثانی 1416 هـ.ق (6 آبان 1374) در تهران وفات یافت و در قبرستان شیخان قم دفن شد.22

وفات شیخ مرتضی حائری

24 جمادی الثانی 1406 هـ.ق

* حاج شیخ مرتضی حائری فرزند حاج شیخ عبدالکریم حائری سالیان درازی در حوزه علمیه قم به تدرّس و تألیف پرداخت. وی در 24 جمادی الثانی در 72 سالگی وفات یافت و در بالاسر حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد. (شرح زندگی این عالم را در همین شماره کوثر بخوانید)

شهادت آیت اللّه اشرفی اصفهانی

23 مهر 1361 هـ.ش

اعلام تحریم تنباکو از جانب میرزای شیرازی

25 جمادی الثانی 1309 هـ.ق

وفات آیت اللّه شیخ محمد علی اراکی

25 جمادی الثانی 1415 هـ.ق مطابق با 18/9/73

* مرجع فقید آیت اللّه محمد علی اراکی در 24 جمادی الثانی 1312 هـ.ق در اراک به دنیا آمد. وی نزد آیات عظام سید نورالدین عراقی و سلطان العلما در اراک و آیت اللّه عبدالکریم حائری در قم به تحصیل پرداخت. همزمان از انفاس قدسی آیت اللّه جواد آقا تبریزی استفاده برد. زهد و تقوی، سازده زیستی، علاقه به سادات و امام حسین، انس با قرآن و عبادت از ویژگیهای اخلاقی ایشان بود. بیش از 35 سال به تدریس و تربیت عالمان بزرگ عصر ما پرداخت و تألیفاتی زیادی از خود بر جای گذاشت. وی سرانجام در سن 103 سالگی در 25 جمادی الثانی 1415 هـ.ق درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.23

وفات فاضل مقداد

26 جمادی الثانی 826 هـ.ق

* مقداد بن عبداللّه ، عالمی فقیه، متکلم و از فقهای امامیه بود. و به فاضل سیوری شهرت داشت از محضر شهید اول استفاده کرد. تألیفات زیادی از جمله «آداب حج»، «آیات الاحکام»، «ادعیة الثلثون»، «اربعون حدیث» و ... از خود بر جای گذاشت. وی یکشنبه 26 جمادی الثانی 826 هـ.ق در نجف وفات یافت.24

وفات حاج میرزا حسین نوری صاحب مستدرک، مدفون در نجف)

شب 27 جمادی الثانی 1320 هـ.ق

* میرزا حسن نوری طبرسی از بزرگان علمای شیعه در قرن چهاردهم در حدیث و تفسیر، طبقات محدثین و رجال و تراجم از علمای بی نظیر بود. وی نزد شیخ عبدالحسین و شیخ مرتضی انصاری، ملاعلی کنی، و ... درس خواند و به اجتهاد رسید. از او به عنوان یکی از احیاگران و مروجان تشیع نام برده اند. قریب به 24 اثر از خود بر جای گذارد از جمله آنها «تحفة الزائر»، «دارالسلام»، «لؤلؤ و مرجان»، «مستدرک الوسایل» است.

در هفتم یا هفدهم جمادی الاخر سال 1320 هـ.ش در 68 سالگی در نجف اشرف وفات یافت و در صحن مقدس امیرمؤمنان(ع) و کنار پدرش میرزا محمدتقی مازندرانی دفن شد.25

وفات سید شدقم (نسابه)

29 جمادی الثانی 126هـ .ق

* وی پدر نسابه مشهور ضامن شدقم بود و در حجاز سکونت داشت. سید شدقم کتابهای نفیسی در علم نسب از خود برجای گذاشت.26

رحلت آیت اللّه پسندیده

30 جمادی الثانی 1417 هـ.ق (22 آبان 1375)

* آیت اللّه مرتضی پسندیده برادر بزرگ امام خمینی(ره) در 1313 هـ.ق در خمین به دنیا آمد. نزد علمای اصفهان سطح و خارج را طی کرد. آنگاه به خمین آمد و حوزه درس فقه، اصول، کلام، منطق و نحو دایر کرد. پس از قیام پانزده خرداد و دستگیری امام، همراه مراجع و علمای کشور به تهران رفت و برای دیدار با امام و اعتراض به نظام حاکم پافشاری کرد. او با کمک مالی به خانواده زندانیان و پرداخت شهریه امام در حوزه های علمیه، نقش مهمی در زنده نگاه داشتن نام امام داشت. بعد از انقلاب نیز وکالت امام را بر هر منصب دیگری ترجیح داد. و پس از یکصد و سه سال زندگی و مبارزه در 30 جمادی الثانی 1417 (22 آبان 1375) وفات یافت. و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.

وفات نعمان بن ابوحنیفه از علمای شیعه آفریقا

1 رجب 363 هـ.ق

* نعمان بن محمد بن منصور قاضی مصر مکنی به ابوحنیفه ابتدا مالکی مذهب بود و بعد به تشیع روی آورد و کتابهایی از جلمه «دعائم الاسلام» را نوشت. وی مذهب خود را به خاطر تقیه از خلفای اسماعیلیه مخفی می داشت. و در اول رجب 363 هـ.ق وفات یافت.27

ولادت امام باقر(ع)

1 رجب سال 57

* 1 رجب 57 هـ.ق به روایت ابن عیاش (از امام هادی) اول رجب سالروز ولادت امام محمد باقر(ع) است.

درگذشت ابوریحان بیرونی

1 رجب 440 هـ.ق

محمد بن احمد خوارزمی بیرونی دانشمند بزرگ و ریاضی دان شیعی در سال 362 در بیرون (شهری در سند) خوارزم به دنیا آمد. کتاب «آثار الباقیة» را در سال 391 تألیف کرد. از دیگر کتب او می توان به «تاریخ هند»، «قانون مسعودی»، «التفهیم لاوائل صناعة التنجیم»، «الدستور و الجماهیر فی معرفة الجواهر» اشاره کرد.

وی در اول رجب 440 هـ.ق در غزنین وفات یافت و همانجا دفن شد.