عوامل سلب

1- انه لایفلح الظالمون , 46 ستمکاران رستگار نمى شوند. ظلم در قرآن به معناى جامع : ظلم به نفس و ظلم به غیر و شرک است . تـعبیر فوق در دو مورد در قرآن به کار رفته : یکى در مورد تعدى به ناموس دیگران که از مصادیق ظـلـم بـه نـفـس یا ظلم به غیر است و دیگرى در مورددروغ بستن به خدا و تکذیب آیات او که از مصادیق شرک یا ظلم به نفس است , همه اینها از عوامل سلبى فلاحند.

2- انه لایفلح المجرمون 47 , کسانى که مرتکب جرم شده اند, رستگار نمى شوند.

جرم هم معناى عامى دارد. جمله فوق در ذیل آیه اى آمده که درباره دروغ بستن به خدایاتکذیب آیات اوست . قرآن این گونه کارها را جرم و از موانع فلاح محسوب داشته است .

3- ولایـفـلـح الـسـاحـرون 48 ولایـفلح الساحر حیث اتى 49 , ساحران رستگار نمى شوند * افسونگر هر جا باشد رستگار نمى شود. از دو آیه فوق ـ که اولى در مورد کسانى است که آیات وحى را سحر مى شمارند. و دومى در مورد کسانى است که مى خواستند با سحر خود معجزه موسى را باطل کنند ـ استفاده مى شودکه سحر نیز از موانع فلاح و رستگارى است .

4- فانما حسابه عندربه انه لایفلح الکافرون 50 , جز این نیست که حسابش نزد پروردگارش است . کافران رستگار نمى شوند. این آیه در مورد کسانى است که شرک در عبادت پیشه کرده اند. مـعـلـوم اسـت کـه کفر اعم از شرک است , چرا که هر مشرکى کافر است , ولى هر کافرى ـلزوما ـ مشرک نیست . مفاد این آیه , این است که کفر نیز از عوامل سلبى فلاح است . از این آیات , عوامل سلبى فلاح ـ یعنى ظلم و جرم و سحر و کفر ـ معلوم شد.