آنچه پس از نماز مى سزد

آنچه پس از نماز مى سزد

35 / 1

سه بار تکبیر گفتن

1 ـ امام باقر علیه السّلام : هنگامى که سلام دادى، دستانت را سه بار به تکبیر بلندکن.

2 ـ مفضّل بن عمر: به امام صادق علیه السّلام عرض کردم: به چه علت نمازگزار پس از سلام دادن، سه بار تکبیر مى گوید و همراه آن دستانش را بلند مى کند؟ فرمود: چون پیامبر هنگام فتح مکّه نماز ظهر را با اصحابش نزد «حجر الاسود» خواند و هنگامى که سلام داد، سه بار دستانش را به تکبیر بلند کرد و گفت: هیچ خدایى جز خداوند نیست ، خداوند یگانه یگانه یگانه، به وعده اش وفاکرده، بنده اش را یارى رسانده ولشگرش را عزیز داشته و به تنهایى بر همه دسته ها غلبه نموده است. پس مالکیت براى او و سپاس مخصوص به اوست. زنده مى کند و مى میراند و او بر همه کار تواناست.

سپس به اصحابش روى کرد و فرمود: این تکبیر ، در پى هر نماز واجب است و هر کس آن را پس از سلام دادن، انجام دهد و این گفته را بگوید، شکر خداوند ـ یادش بلند باد ـ را که به سبب تقویت اسلام و لشکر آن، بر او واجب شده، به جا آورده است.

35 / 2

آیة الکرسى خواندن

3 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : اى علىّ، پیوسته در پى نماز واجب، «آیة الکرسى» را بخوان که جز پیامبر، درستکار و شهید بر آن مواظبت نمى ورزد.

4 ـ کسى که در پى هر نماز واجب «آیة الکرسى» بخواند، تنها فاصله میان او تا درآمدن به بهشت، مرگ است.

5 ـ آن که در پى نماز واجب، «آیة الکرسى» بخواند، تا نماز دیگر در پناه خداست.

35 / 3

سوره توحید خواندن

6 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : هر کس سوره توحید را ده مرتبه در پى هر نماز واجب بخواند، خداوند حوریه هاى بهشتى را به همسریش در مى آورد[1].

7 ـ امام صادق علیه السّلام : هر کس به خدا و روز آخرت ایمان دارد، «قل هو الله احد» خواندن را در پى نماز واجب وانگذارد که هر کس آن را بخواند، خداوند خیر دنیا و آخرت را برایش فراهم مى آورد و افزون بر او، پدر و مادر و فرزندان آن دو را مى آمرزد.

35 / 4

درود فرستادن بر پیامبر و خاندانش

8 ـ امام علىّ علیه السّلام : هرگاه بنده از نمازش فارغ شود ، بر پیامبر درود فرستد و بهشت را از خداوند بخواهد و از آتش به خدا پناه ببرد و بخواهد که حوریه هاى بهشتى را به همسریش درآورد.

35 / 5

تسبیحات حضرت زهرا علیها السّلام

9 ـ امام صادق علیه السّلام : کسى که پس از نماز واجب در پى کار دیگر نارفته، تسبیحات حضرت فاطمه زهرا علیها السّلام را بگوید، خداوند او را مى آمرزد و باید (تسبیحات را) با الله اکبر آغاز کند .

10 ـ تسبیحات فاطمه در هر روز و در پى هر نماز، نزد من محبوب تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.

11 ـ ابودرداء: نزد پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله آمدم و گفتم: اى پیامبر خدا، ثروتمندان، دنیا و آخرت را بردند، نماز مى خوانیم و مى خوانند، روزه مى گیریم و مى گیرند، صدقه مى دهند و ما نمى دهیم. فرمود: آیا تو را به چیزى راهنمایى نکنم که اگرانجام دهى هیچکس پیش از تو به آن پیشى نگرفته و هیچکس هم از این پس، به تو نمى رسد جز کسى که همچون تو کند؟ در پى هر نماز، سى و سه بار سبحان الله، سى و سه بار الحمد لله و سى و چهار بار الله اکبر مى گویى.

35 / 6

استغفار کردن

12 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : گناهان کسى که در پى هر نماز سه بار استغفار کند و بگوید: «از خدایى که جز او خدایى نیست و زنده و پاینده است ، آمرزش مى طلبم و به سویش باز مى گردم» آمرزیده مى شود.

13 ـ ثوبان : پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله هر گاه نمازش را به پایان مى برد، سه بار استغفار مى کرد و مى گفت: «خدایا تو سلام هستى و سلام از توست، مبارکى اى شکوهمند گرامى ».

35 / 7

سجده شکر گذاردن

14 ـ امام صادق علیه السّلام : سجده شکر بر هر مسلمان واجب است، با آن نمازت را کامل مى کنى، پروردگارت را خشنود مى سازى و فرشتگان را به شگفتى مى آورى. همانا آنگاه که بنده نماز خواند و سپس سجده شکر گزارد، پروردگار متعال، پرده از میان او و فرشتگان بر مى گیرد و مى گوید: اى فرشتگان من، به بنده ام بنگرید که با عبادتش به من تقرّب جست و پیمانم را به پایان برد . سپس براى من به خاطر شکر نعمتهایى که به او بخشیده ام، سجده کرد . فرشتگانم ، چه چیزى براى اوست؟ پس فرشتگان مى گویند: اى پروردگار ما، رحمت تو. سپس پروردگار مى گوید: دیگر چه؟ و فرشتگان مى گویند: اى پروردگار ما، بهشت تو. پس پروردگار متعال مى گوید: دیگر چه؟ و فرشتگان مى گویند: اى پروردگار ما، حل مشکلاتش . پس پروردگار مى گوید: دیگر چه؟ و هیچ چیز از نیکیها نمى ماند ، جز اینکه فرشتگان مى گویند. سپس خداوند متعال مى گوید: اى فرشتگان من دیگر چه؟ و فرشتگان مى گویند: اى پروردگار ما، هیچ نمى دانیم. پس خداوند متعال مى گوید: از او قدردانى مى کنم همانگونه که او مرا سپاس گزارد و با فضل و بخششم به او روى مى کنم و رحمتم را بدو نشان مى دهم.

15 ـ علىّ بن حسن بن علىّ بن فضّال از امام رضا علیه السّلام : سجده شکر گزاردن پس از نماز واجب در برابر توفیقى است که خداوند ـ یادش بلند باد ـ به بنده داده تا واجبش را انجام دهد. و کمترین چیزى که از گفتار در آن کفایت مى کند این است که سه مرتبه «شکراً لله» گفته شود.

گفتم: معناى این گفته: «شکراً لله» چیست؟ فرمود: مى گوید: این سجده از من است براى سپاسگزارى از خداوند که مرا توفیق خدمت و انجام واجبش داد و شکر سبب افزونى است . پس اگر در نماز کوتاهى کرده با این سجده، آن را کامل مى کند.

16 ـ طبرسى: محمّد بن عبدالله حمیرى در نامه اى به امام مهدى (عج) از سجده شکر پس از نماز واجب پرسید و اینگونه نوشت: برخى از یاران آن را بدعت مى دانند، آیا جایز است ، انسان این سجده را پس از نماز واجب بگزارد؟ و اگر جایز است در نماز مغرب پس از خود نماز است یا پس از آنکه چهار رکعت نماز نافله مغرب را هم خواند؟

امام پاسخ داد: سجده شکر از لازمترین و ضرورى ترین سنّتها است و هیچکس آن را بدعت نخوانده، مگر کسى که خود در پى بدعت گذارى در دین است. و اما روایتى که سجده شکر پس از نماز مغرب و اختلاف در زمان انجام آن را مطرح مى کند که آیا پس از سه رکعت مغرب یا پس از چهار رکعت نافله آن است، (پاسخش این است) برترى دعا و تسبیح پس از نمازهاى واجب، بر دعا پس از نمازهاى نافله، مانند برترى خود نمازهاى واجب بر نافله است و سجده شکر، گونه اى دعا و تسبیح است. پس بهتر است، پس از نماز واجب باشد. گرچه انجامش پس از نمازهاى نافله نیز جایز است.

35 / 8

گونه برخاک نهادن

17 ـ امام صادق علیه السّلام : موسى بن عمران علیه السّلام هرگاه نماز مى گزارد، تا گونه راست و چپش را به زمین نمى چسباند ، در پى کار دیگرى نمى رفت .

18 ـ خداوند به موسى علیه السّلام وحى کرد که اى موسى، آیا مى دانى از میان آفریده هایم چرا تو را به هم صحبتى ام برگزیدم؟ گفت: اى پروردگار من، به چه سبب ؟ پس خداوند تبارک و تعالى به او وحى کرد که اى موسى: من درون و برون بندگانم را وارسى کردم . پس هیچکس را نیافتم که خود را براى من بیش از تو خوار سازد، اى موسى، تو هرگاه نماز مى گزارى، گونه ات را بر خاک ـ یا گفت : بر زمین ـ مى نهى.

--------------------------------------------------------------------------------

پانوشت ها

--------------------------------------------------------------------------------

(1) مستدرک الوسایل این حدیث را از البلد الامین نقل کرده و حال آنکه در نسخه چاپى آن، موجود نیست، در نقل کنزالعمال نیز به جاى عبارت «از حوریه ها به همسریش ...» آمده است: «خداوند رضوان و آمرزشش را براى او واجب مى کند».