3 - پیشگیری از گناه و تباهی
در میان هر ملت برای پیشگیری از تخلّفات و کجروی‌ها و مفاسد اجتماعی وجنایت‌ها و جرایم فردی راهی پیش بینی شده است، که نیاز به هزینة سنگینی دارد. ولی‌اسلام علاوه بر ارشاد و اجرای قوانین کیفری: حدود، تعزیرات، قِصاص و دِیات با وضع‌عباداتی نظیر روزه و نماز و یادآوری خدا و معاد انسان فراموش‌کار را از پَیروی هوس‌ها وارتکاب گناه باز می‌دارد. قرآن کریم انگیزة اصلی عبادات امّت اسلامی را با تعبیر مکررّ(لَعَلَّکُم تَتَّقُون‌َ) رسیدن به تقوا و روحیة خدامداری در زندگی و دوری از گناه معرّفی‌می‌نماید. اسلام می‌کوشد تا در سایة تقویت ایمان و تقوا، عوامل اصلی وادارندة به گناه وتخلف یعنی: شهوت، غَضب، غرائز، امیال و احساسات و عواطف تعدیل نشدة آدمی را ازراه تعلیم، تلقین، تذکُّر کنترل نماید. تجربه نشان می‌دهد که نمازهای یومیّه، یکی ازبهترین وسائل پیشگیری از گناه و تأمین أمنیت به حساب می‌آید. چنان‌که در قرآن‌مجید می‌خوانیم (و أَقِم‌ِ الصَّلوة‌َ تَنْهَی عَن‌ِ الفَحشاءِ و المُنکَرِ و لَذِکرُ اللهِ اَکبَرُ و اللهُ یَعلَم‌ُ مَاتَصنَعُون) ونماز را به پا دار، زیرا نماز از فحشا(گناهان بزرگ و پنهانی‌ِ ناشی از شهوت) ومنکر (گناهان بزرگ آشکار ناشی از غضب) باز می‌دارد، البتّه یاد خدا بزرگ‌تر از نماز است،و خدا به آن‌چه می‌کنید داناست. آری نماز گزار واقعی که به نماز می‌ایستد و با تکبیر مکررّخود خدا را از هر چه هست برتر و بالاتر می‌شمارد و به یاد نعمت‌های فراوان او سپاس وحمد او می‌کند و او را به رحمان و رحیم بودن می‌ستاید، او را مالک روز جزا معرّفی می‌کند،ضمن اعتراف به بندگی تنها از اویاری می‌جوید، پیمودن راه راست را از او طلب می‌کند، ازراه و روش مغضوبین و گمراهان، به او پناه می‌برد، برای خدا به رُکوع خَم، و برای سجده درپیشگاه او به خاک می‌افتد، غرق در عظمت او می‌شود، قهراً در اثر قرائت‌ِ این أذکارآموزنده انگیزة انحراف و گناه در چنین شخصی، به نابودی کشانده می‌شود. بدون شک، ازاین راز و نیاز، در روح و قلب چنین انسانی از راه تلقین و تکرار و تمرین، جنبشی به سوی‌حق‌ّ و جهشی به سوی پاکی‌ها ایجاد می‌شود و این امواج معنویّت که به برکت گفتگوی‌رویاروی با خدا حاضر و ناظر بر اعمال عِباد، پدید می‌آید، همانند سدّ پولادینی، مانع وقوع‌گناه در جامعه می‌شود. با توجه به ممنوعیّت استفاده از مکان و لباس غصبی و هر گونه‌معصیت و تخلّف در حال نماز، ترجیحاً از عادت زشت تجاوز به حقوق دیگران دست‌می‌کشد. بدیهی استکه هر چه نماز از شرایط کمال و روح عبادت (یاد خدا)که در آیه از خودنماز برتر شناخته شده، بیش‌تر برخوردار باشد، اثربیش‌تری در پیشگیری از گناه خواهدداشت. گاه در فردی نماز نهی کلی‌ّ و جامع و در فرد دیگری نهی جزئی و محدود، ازفحشاءو منکر می‌نماید. ولی ممکن نیست، کسی نماز بخواند وَلَوْ صوری، و هیچ گونه‌اثری در او نبخشد. چه اگر افراد نمازگزار را احیاناً گنه‌کار می‌یابیم، اگر نماز نخوانند، مسلَّماًآلوده‌تر خواهند شد. چون نماز رابطة شخص با خداست و هر قَدَر که این اعتماد عمیق‌تر ومحکم‌تر باشد، شخص به خدا نزدیک‌تر و از گناه دورتر می‌گردد.