از دیدگاه سید قطب جلوهای از اعجاز هنری قرآن

حسین پیری سبزواری یکی از اندیشمندان، ادیبان و اصلاحگران بزرگ معاصر جهان اسلام سید قطب (1324ـ1378هـ.ق) است که یکی از مشعل داران بزرگ نوگرایی و حرکت اسلامی به شمار میآید، او در پرتو قرآن زیست و در سایه سار آن تفسیر «فی ظلال القرآن» را نوشت و در راه عقایدش به شهادت رسید.

او روشنفکری متعهد و تیز هوش بود که در فهم و استنباط نکات دقیق قرآنی توفیقی حاصل نمود و به جهان عرضه کرد. نگرش او به قرآن، با پیشینیانش متفاوت بود. به قرآن از زاویه جلوههای هنری و تصاویر فنی مینگریست و آن را با رویکرد ادبی و هنری و نمایشی تفسیر میکرد. او درباره اعجاز هنری در قرآن نظریات بدیعی دارد که کمتر در آثار دیگر قرآن پژوهان دیده میشود. بدین جهت باید او را کاشف «اعجاز هنری قرآن» دانست. به اعتقاد سید قطب از میان متقدمین تنها کسی که به گونهای کم رنگ از این جنبه اعجاز سخن گفته، عبدالقاهر جرجانی (م 371 هـ.) بوده است. (1) به نظر سید قطب، اعجاز قرآن تاکنون، سه مرحله را طی کرده است.

عبدالفتاح خالدی که پیرامون آثار و افکار سید قطب چندین کتاب به رشته تحریر در آورده، آن سه مرحله را، «مرحله دریافت فطری»، «مرحله دریافت علمی» و «مرحله دریافت هنری» نامگذاری کرده است.