در آیینه ى تاریخ

پسرکم خویشتنت را میزان ارتباط خود با دیگران قرار بده، پس براى دیگران همان را دوست داشته باش که براى خود دوست مى دارى و براى دیگران مپسند آن چه براى خود نمى پسندى(29) .

معیار على هیچ پیچیدگى ندارد.

فرمول غیر قابل حل و دور از فهم نیست، معیارى است بسیار آسان و قابل پذیرش براى همه، اما بسیار سخت در عمل، معیارى است با عیارى بالا، معیارى ساده در فهم و مشکل در انجام با عیارى که همه ى روابط انسانى را بهبودى مى بخشد.

- پسرم خودت را میزان ارتباط با دیگران قرار بده.

خود میزان عمل خود باش.

نفست ترازوى برخوردهایت با سایرین باشد.

- چگونه؟ من من چگونه مى تواند میزان اعمال من باشد؟ - براى دیگران همان را دوست بدار که براى خودت دوست مى دارى .

در یک کفه ى ترازوى نفست، خودت را بگذار و در کفه ى دیگر، دیگران را.

اگر دو کفه مساوى شد، روش على را عمل کرده اى و سفارش او را به انجام رسانده اى و اگر کفه ى من سنگین تر بود در روابط اجتماعى ات با مشکل مواجهى! اگر دوست دارى به تو احترام کنند، دیگران را احترام کن.

اگر دوست دارى راز تو را حفظ کنند راز دیگران را حفظ کن، اگر دوست دارى عیب تو را بپوشانند، عیب دیگران را ندیده بگیر و... بر دیگران مپسند آنچه را براى خود نمى پسندى ، آنچه براى خودت نمى خواهى براى دیگران مخواه.

تو دوست ندارى آبرویت را بریزند، آبروى دیگران را مریز، ناراحت مى شوى از تو سخن بگویند، غیبت دیگران را مکن، از دروغ شنیدن آشفته مى شوى به دیگران دروغ نگو و ... به راستى اگر ما به همین معیار على گوش فرا مى دادیم، چقدر عیار طلاى وجودمان بالا مى رفت و اجتماعمان با آنچه مى بینیم، تفاوت مى کرد! نگاهى به پشت سر و گذشته، حال ما را بر ما روشن مى کند، نگاه به برخوردهایى که با دیگران کرده ایم؛ و رفتارهایى که با دیگران داشته ایم.

دوست داریم همان برخوردها و نظیر همان رفتارها را در حق ما روا بدارند؟! اگر با مرور افکار و رفتارمان ببینیم که همانند آنچه کرده ایم در مورد خود نیز مى پسندیم، بدانیم به معیار على رفتار کرده ایم و از رابطه اى پذیرفته و قابل تحسین با اجتماع برخورداریم.

على به عنوان پدرى دلسوز که عمرش رو به انتهاست و این کلمات و جملات را در آخرین نفس هاى زندگیش به ما مى رساند، در سراسر عمر چنین بوده است و جوان شیعه در هر کجاى زمان و زمین از آنجا که شیعه ى او و پیرو اوست باید که چنین و چون او باشد.

معیار على هرگز پیچیده و سخت نیست اما همت مى خواهد.

کدام یک از ما از اینکه در هنگام خرید جنسى، کلاه سرش بگذارند، خوشش مى آید، پس چرا در مقام یک فروشنده که قرار بگیریم، عیب جنس را مخفى مى کنیم، قیمت واقعى را ابراز نمى کنیم و از اینکه کلاهى هر چه گشادتر سر مشترى گذارده ایم، خشنودیم؟ کدام یک از ما دوست داریم در هنگام مراجعه به اداره اى، کارمان بى جهت طولانى شود و از اطاقى به اطاق دیگر سوق داده شویم، پس چرا هنگامى که جامه ى کارمندى مى پوشیم، ارباب رجوع را ساعت ها و روزها و هفته ها گرفتار و خسته مى کنیم.

کدام یک از ما، اگر کارفرما باشیم، دوست داریم کارمندان ما بى قید و بى نظم باشند.

پس چرا هنگام کار از وجدان کارى بدوریم و نه در زمان و نه در کیفیت کار، هیچ دقتى نداریم و... کارمند اداره....

، کارگر کارخانه....

، معلم مدرسه...، دانش آموز در حال تحصیل... کشاورز در مزرعه... و همه و همه دوست داریم آنچه براى دیگران مى پسندیم و به آنان روا مى داریم، براى ما بپسندند و بر ما روا بدارند؟ ببینید با عمل به این معیار ساده و آسان، چگونه روابط و قواعد اجتماعى عوض شده و زندگى جمعى جامعه دچار دگرگونى خواهد گردید.

امروز در جامعه ى ما توجیهى براى همه ى این ناهنجارى ها هست که اغلب از زبان این و آن شنیده مى شود و آن اینکه: دیگران هم مى کنند!!! - چرا کم کارى مى کنى؟ - آقا همه مى کنند!! - چرا گران فروشى مى کنى؟ - آقا کى نمى کند؟! - زیر و روى جنست فرق مى کند؟ - چون همه این کار را مى کنند و... این عذر بدتر از گناه است.

واقعاً چنین جوابى قابل قبول و چنین توجیهى پذیرفته است؟! اگر با ما چنین رفتارى بشود، توجیه همه مى کنند را قبول مى کنیم؟! معیار على ساده اما دقیق و سخت است.

خودمان را میزان روابط با دیگران قرار دهیم تا جامعه مان الگوى جوامع بشرى باشد... ظلم نکن چنانچه دوست دارى به تو ظلم نشود، نیکى کن چنانچه دوست دارى با تو نیکى کنند و آنچه را براى دیگران زشت مى دانى برخود زشت شمار و راضى شو از دیگران به اندازه اى که براى خودت رضایت مى دهى(30) .

به دیگران سخت نگیر، آنان را تحت فشار مگذار چنانچه خود دوست دارى با تو به سختى برخورد نکنند.

روابطت را بر اساس نیکى به دیگران پایه گذارى کن چنانچه دوست مى دارى دیگران با تو به نیکى برخورد کنند و کارهایى را که دیگران انجام مى دهند و تو مى گویى: زشت است، خوب نیست، غیرقابل تحمل است، بدان وقتى که تو هم آن رفتار را داشته باشى، باز هم زشت است و غیر قابل قبول.