3- تاملى بیش‏تر در اسرار و قبولى نماز

از مسائل مهمى که در همه عبادات به ویژه نماز، قطعا باید مورد توجه قرار گیرد، مساله قبولى نماز است، قبولى نماز همان شرط کمال نماز است، و اندازه قبولى نماز بستگى به اندازه تاثیر نماز در پاک‏سازى و به‏سازى دارد، قرآن به طور کلى مى‏فرماید: «انما یتقبل الله من المتقین; قطعا خداوند آن اعمالى را مى‏پذیرد که از افراد پرهیزکار سر زند .» (22) یعنى اعمال گناه آلود، پذیرفته نمى‏شود .

امام صادق (ع) در یک سخن هشدار دهنده‏اى مى‏فرماید: «گاه پنجاه سال از زندگى انسانى مى‏گذرد، ولى خداوند حتى یک نماز او را قبول نمى‏کند، چه چیزى سخت‏تر از این؟» سپس فرمود: «لایقبل الا الحسن فکیف ما یستخف به; قبول نمى‏شود مگر عمل نیک و شایسته، پس چگونه قبول گردد عملى که با سبکى و حقارت انجام گردد؟» (23)

ممکن است در اینجا سؤال شود که از کجا بفهمیم نماز ما قبول شده یا نه؟ پاسخ به این سؤال این است که باید به تاثیرگذارى نماز در پاک سازى توجه کرد، به هر اندازه که تاثیر گذارده، قبول شده است . بر همین اساس امام صادق (ع) فرمود: «کسى که دوست دارد بداند که نمازش در پیشگاه خداوند قبول شده یا نه، باید بنگرد که آیا نمازش، او را از زشتى‏ها و گناهان بازداشته است؟ به همان مقدار که بازداشته، نمازش قبول مى‏شود .» (24)

نتیجه این که ما در همه اعمال و در نماز باید به قبولى و پذیرش آن فکر کنیم، وگرنه سعى ما باطل و بى‏محتوا خواهد شد . به عنوان مثال شخصى هندوانه بزرگ خریدارى مى‏کند، و پول گزافى براى آن مى‏دهد، همه هدفش این است که قرمز و شیرین باشد، حال اگر آن را برید و کال درآمد، قبول نشده، و سعى و سرمایه‏اش تلف شده، و تازه باید زحمت‏بکشد تا آن هندوانه سنگین را ببرد و به زباله‏دانى بریزد .