نماز راه یافتن به بارگاه یار و سر بر آستان حضرت دوست نهادن است. نماز معراج انسان مؤمنی است که با براق نیایش به سوی کمال و قرب الهی پرواز میکند. وقت نماز زمان ظهور بارقههای
عشق و قرار گرفتن در معرض تابش انوار الهی است. بدین جهت اولیای الهی فرا رسیدن وقت نماز و لحظههای اولیه آن را پاس میداشتند و برای آن منزلت ویژهای قایل بودهاند. یکی از زنان رسول خدا(ص) میگوید: آن بزرگوار با ما مشغول صحبت بود و ما هم با او مکالمه میکردیم ولی همین که وقت نماز داخل میشد گویا ما را نمیشناخت و ما او را نمیشناختیم؛ از همه چیز روی برمیتافت و به حقّ مشغول میشد.14 همین شیفتگی و شیدایی را در سیره امیرمؤمنان، این بنده دلداده حق رسته از همه وابستگیهای مادّی، مشاهده میکنیم. در کتاب ارشاد القلوب مینویسد: در یکی از روزها در جنگ صفّین امیر مؤمنان ـ علیه السلام ـ در حال جنگ بودند اما همواره خورشید را مورد نظر و مراقبت ویژه قرار میداد. ابنعباس علت را از حضرت جویا شد، امام(ع) فرمود: این کار برای این است که بدانم کی وقت نماز فرا میرسد تا آن را انجام دهیم. ابنعباس با تعجّب پرسید: آیا اکنون وقت نماز است در حالی که جنگ ما را از نماز باز میدارد؛ حضرت پاسخ داد: «انّما نقاتلهم علی الصلاة؛ ما برای نماز با اینها میجنگیم15
همچنین از امیرمؤمنان روایت شده که چون وقت نماز فرا میرسید مضطرب میشد و چهرهاش تغییر میکرد. وقتی علت این امر را از حضرت پرسیدند، فرمود: وقت امانتی که خداوند آن را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه داشت اما آنها از به دوش کشیدن سرباز زدند، فرا رسید. اینک نمیدانم که در این امانت نیکوکار خواهم بود یا نه.16
در ظهر عاشورا، در حالی که اهل بیت سختترین لحظات را میگذراند و تیرهای دشمن قامت راست قامتان جاودانه تاریخ را نشانه گرفته بود، ابوثمامه صیداوی به حضرت عرض کرد: وقت نماز است و دوست دارم در حالی شهید شوم که نماز خود را خوانده باشم. حضرت فرمود: نماز را به یادم آوردی خدا تو را از نمازگزاران قرار دهد. سپس پیشاپیش اصحاب خویش به نماز ایستاد. نمازی که تبلور زیباترین روح نیایش انسانی و ظهور معنویّت متعالی او در قرآن ناطق امام حسین(ع) است. در این نماز یکی از یاوران حضرت به نام سعید ابن عبدالله حنفی شهید شد.17
به گفته بعضی از راویان وقتی حضرت و اصحاب شرایط سخت کارزار دیدند و در یافتند که نمیتوانند طبق معمول نماز بخوانند با اشاره و به صورت فرادی نماز را گزاردند.18
آنها نماز خواندند تا این پیام را به همه جهانیان ابلاغ کنند که شقایقهای سرخفام کربلا در سایه عبادت و نماز به زندگی و نیکبختی جاودان دست یافتند.