آیا از خشم خداست

اگر پرسیده شود آیا حوادث موحشه را مىتوان خشم خداوند نامید؟

پاسخ آن است که واجب است اعتقاد و یقین داشت که خداوند در برابر افعال اختیارى بشر خوشنود و ناخوشنود و داراى لطف و قهر است ؛ یعنى کردارهاى نیک بشر مورد رضا و خوشنودى خداست چنانى که کردارهاى زشت و ناروایش مورد خشم خداوند است لکن واجب است انسان بداند که رضا و سخط خدا مانند خوشنودى و خشم مخلوق نیست.

توضیح مطلب آنکه: هرگاه انسانى از دیگرى کردارى دید که ملایم با طبع و مورد علاقه اوست قهرا دلش شاد و خنک مىشود و از این روى او را به نیکى یاد کرده در مقام احسان و انعام به او برمى آید چنانى که اگر آن کردار ناملایم و مورد نفرتش باشد، دلش گرفته و آزرده شده خونش به جوش مىآید و براى دلخنکى و آرامش درونش، در مقام تلافى و آزار رسانى به آن شخص برمى آید، این است رضا و سخط مخلوق با یکدیگر.

و اما خداوند جل جلاله پس از هر نوع تاءثر و انفعالى منزه و مبرّا است به طورى که اگر تمام افراد بشر نیکوکار شوند و او را بندگى کنند یا اینکه عموما بدکردار و از بندگیش سرکشى کنند کمتر از ذرّه اى در آن ذات مقدس اثرى ندارد.

!!شعر: !!!

بلى کردارهاى بشر را هم مهمل و بى اثر قرار نداده بلکه اگر بنده فرمانبردار او شدند آنها را مورد لطف و اکرام و انعام خود قرار مىدهد چنانى که اگر طاغى و یاغى شدند آنها را سخت عقوبت خواهد فرمود: «بدانید خدا سخت شکنجه مىدهد و خداوند آمرزنده مهربان است» و خلاصه رضا و سخط خداوند همان ثواب و عقاب و مجازات اوست و عالم جزا به طور کلى در جهان عظیم پس از مرگ یعنى در برزخ و قیامت مىباشد.

اما نسبت به زندگى دنیوى مستفاد از آیات و روایات آن است که پاره اى از عبادات و طاعات است که علاوه بر جزاى اخروى در همین دنیا به جزاى نیک خواهد رسید؛ مانند صدقه و صله رحم که علاوه بر ثواب آخرت، موجب رفع بلا و برکت در مال و عمر است چنانى که پاره اى از گناهان است که علاوه بر جزاى اخروى، در این دنیا موجب نزول بلا است مانند حرص و بخل شدید و قساوت و ظلم و تجاوز به حقوق یکدیگر و ترک امر به معروف و نهى از منکر(53) و غیر اینها.

ناگفته نماند که نزول بلا در اثر گناهان، کلیت و عمومیت ندارد؛ زیرا ممکن است پروردگار کریم حلیم حکیم، گناهکار را مهلت دهد شاید توبه کند یا کردار نیکى که اثر آن گناه را بردارد از او سر زند چنانکه ممکن است در اثر شدت طغیان و عصیان اصلاً بلا به او نرسد بلکه بر نعمتش افزوده شود تا استحقاق عقوبت اخرویش بیشتر گردد.

و شواهد این مطلب در قرآن مجید فراوان است و نقل آن موجب طول کلام مىشود.