79- برات آزادى و عنایت رضوى علیه السلام

بِسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ

محب صادق اهل بیت جناب حیدرآقا تهرانى نقل نمود در چند سال قبل روزى در رواق مطهر حضرت رضا علیه السّلام مشرف بودم، پیرمردى را که از پیرى خمیده شده و موى سر و صورتش سفید و ابروهایش بر چشمش ریخته حضور قلب و خشوع او مرا متوجه ساخت تا وقتى که خواست حرکت کند دیدم عاجز است از حرکت کردن. او را یارى کردم در بلند شدن. پرسیدم منزلت کجاست تا تو را به منزل رسانم، گفت در حجره اى از مدرسه خیرات خان او را تا منزلش رساندم و سخت مورد علاقه ام شد به طورى که همه روزه مىرفتم و او را در کارهایش یارى مىکردم. اسم و محل وحالاتش را پرسیدم، گفت اسمم ابراهیم از اهل عراق و زبان فارسى را هم مىدانست.

ضمن بیان حالاتش گفت من از سن جوانى تا حال هر ساله براى زیارت قبر مطهر حضرت رضا علیه السّلام مشرف مىشوم و مدتى توقف کرده وبه عراق مراجعت مىکنم و در سن جوانى که هنوز اتومبیل نبود، دو مرتبه پیاده مشرف و در مرتبه اول سه نفر جوان که با من همسن و رفاقت و صداقت ایمانى بین ما بود و سخت با یکدیگر علاقه و محبت داشتیم و مرا تا یک فرسخى مشایعت کردند و از مفارقت من و اینکه نمى توانند با من مشرف شوند، سخت افسرده و نگران بودند. هنگام وداع با من گریستند وگفتند تو جوانى وسفر اول و پیاده به زحمت مىروى، البته مورد نظر واقع مىشوى، حاجت ما به تو آن است که از طرف ما سه نفر هم سلامى تقدیم امام علیه السّلام نموده و در آن محل شریف، یادى از ما بنما پس آنها را وداع نموده وبه سمت مشهد حرکت کردم. پس از ورود به مشهدمقدس با همان حالت خستگى و ناراحتى به حرم مطهر مشرف شده پس از زیارت در گوشه اى از حرم افتادم و حالت بى خودى و بى خبرى به من عارض شد در آن حالت دیدم حضرت رضا علیه السّلام به دست مبارکش رقعه هاى بى شمارى است و به تمام زوار از مرد و زن حتى بچه ها رقعه اى مىدهد چون به من رسیدند چهار رقعه به من مرحمت فرمود، پرسیدم چه شده به من چهار رقعه دادید، فرمود یکى براى خودت و سه تا براى سه رفیقت. عرض کردم این کار مناسب حضرتت نیست، خوب است به دیگرى امر فرمایید این رقعه ها را تقسیم کند.

حضرت فرمود: این جمعیت همه به امید من آمده اند و خودم باید به آنها برسم پس یکى از آن رقعه ها را گشودم چهار جمله نوشته شده بود: «بَرائَةٌ مِنَ النّار وَامانٌ مِنَ الْحِسابِ وَدُخُولٌ فِى الْجَنَّةِ وَاَنَا بْنُ رَسُولِاللّهِ صلّى الله علیه وآله».

از این داستان دو نتیجه مىگیریم: یکى کثرت راءفت و عنایت و مرحمت حضرت رضا علیه السّلام است در باره زوار قبرش به طورى که هرکس به امید نجات به آن حضرت پناهنده شود در باره اش شفاعت خواهد فرمود و هیچ کس از در خانه آن بزرگوار محروم نخواهد گشت.

دیگر آنکه: هرکس به راستى آرزوى زیارت آن حضرت را داشته باشد و او را میسر نشود و از دیگرى التماس کند که به نیابت او زیارت کند مانند همان کسى است که زیارت مىکند آن حضرت را و این مطلب اختصاصى به زیارت آن حضرت ندارد بلکه در جمیع امور خیریه است ؛ یعنى هرکس کار خیرى را دوست دارد و به راستى آرزوى رسیدن به آن در دلش باشد و انجام دادن آن برایش میسر نباشد و دوست دارد کسى که آن را انجام مىدهد، یقینا مانند همان کس خواهد بود و به مثل ثواب او خواهد رسید و شواهد این مطلب از روایات بسیار است:

از آن جمله جابر بن عبداللّه انصارى گاهى که به کربلا براى زیارت قبر شریف حضرت سیدالشهداء علیه السّلام مشرف شده بود پس از زیارت قبور شهداى کربلا، آن بزرگواران را خطاب نموده و گفت به خدا قسم! ما با شما شریک بودیم در آنچه داخل آن شدید. عطیة بن سعد کوفى که همراهش بود به او گفت چگونه ما با شهداى کربلا شریک هستیم در حالى که در فراز و نشیب همراه آنها نبودیم و شمشیر نزدیم و آنها میان سر و تنشان جدایى افتاد، فرزندانشان یتیم و زنانشان بیوه شدند:

«فَقالَ لى یا عَطِیَّةُ سَمِعْتُ حَبیبى رَسُولَاللّهِ صلّى الله علیه وآله یِقَوُلُ مَنْ اَحَبَّ قَوْماً حُشِر مَعَهمْ وَمَنْ اَحَبَّ عَمَلَ قَوْمٍ شَرِکَ فى عَمَلِهِمْ وَالَّذى بَعَثَ مُحَمَّداً بِالْحَقِّ نِیَّتى وَنِیَّةِ اَصْحابى عَلى مامَضى عَلَیْهِ الْحُسَیْنُ وَاَصْحابُهُ»(38)

یعنى: «جابر گفت اى عطیه! از حبیب خود رسول اللّه صلّى الله علیه وآله شنیدم مىفرمود: هرکس قومى را دوست دارد با آنها محشور شود و هرکس عمل قومى را دوست دارد در آن عمل با آنها شریک باشد، سوگند به آن خدایى که محمد صلّى الله علیه وآله را به راستى فرستاد نیت من و اصحاب من همان است که حسین علیه السّلام و اصحابش بر آن نیت درگذشتند».

از آن جمله حضرت رضا علیه السّلام به ریان بن شبیب فرمود: «یَابْنَ شُبَیْبِ اِنْ سَرَکَ اَنْ یَکُونَ لَکَ مِنَ الثَّوابِ مِثْلُ ما لِمَنِ اسْتَشْهَدَ مَعَ الْحُسَیْنِ فَقُلْ مَتى ما ذَکَرتَهُ یالَیْتَنى کُنْتُ مَعَهُمْ فَاَفُوزَ فَوْزاً عَظیماً»(39).

«اى پسر شبیب! اگر تو را مسرور مىکند که بوده باشد براى تو از ثواب مانند ثواب آن کسانى که با حسین علیه السّلام شهید شدند پس هرگاه یاد آن حضرت کنى بگو: «یا لَیْتَنى کُنْتُ مَعَهُمْ فَاَفُوزَ فَوْزاً عَظیماً».

یعنى: «اى کاش! بودم با اصحاب حسین علیه السّلام پس به سعادت بزرگى مىرسیدم».

ناگفته نماند که رسیدن به مانند ثواب شهدا وقتى است که در این تمنا صادق باشد؛ یعنى کشته شدن در راه خدا میل قلبى او باشد به طورى که اگر زمینه آن پیش آید، علاقه به خود و اولاد و مال و مقام مانع او نگردد پس کسى که حب به ذات و شهوات و علاقه به دنیا تمام دلش را احاطه کرده به طورى که اگر در واقعه کربلا مىبود این علاقه ها نمى گذاشت که جزء شهیدان گردد در گفتن جمله یالیتنى کاذب است.

یک نفر از اهل علم مىگفت سالها در غرور و اشتباه بودم و خود را با شهداى کربلا در ثواب شریک مىدانستم تا اینکه شبى در خواب صحنه کربلا را به تفصیلى که در کتب مقاتل است مشاهده کردم و خود را نزدیک امام علیه السّلام دیدم پس قاسم بن الحسن علیه السّلام را دیدم که رفت میدان و کشته شد، به خاطرم گذشت که چون امام علیه السّلام دیگر یاور ندارد الا ن به من امر به جهاد مىفرماید، پس از ترس به عقب رفته که خود را پنهان نمایم پس اسبى را دیدم بر آن سوار شده به سرعت فرار کردم تا از شدت هول از خواب بیدار شدم پس دانستم عمرى در اشتباه بودم و تمناى کشته شدن در راه خدا که ورد زبانم بود، خالى از حقیقت و دروغ بوده است.

غرض از نقل این جمله این است که خواننده عزیز گرفتار غرور نگردد و بداند اولاً رسیدن به ثواب شهدا در صورتى است که تمناى حقیقى باشد و آن هم با احاطه حب دنیا بر دل محال خواهد بود و عمرى باید در جهاد با نفس و نبرد با هوى و هوس در رنج و شکنجه باشد تا حقیقتى پیدا کند و اگر شهید در میدان جنگ یک مرتبه قرار مىگیرد و کشته و راحت مىشود لکن شخص مجاهد با نفس، عمرى در میدان نبرد با نفس و شیطان است و در حدیث نبوى صلّى الله علیه وآله آن را «جهاداکبر» نامیده است.

و ثانیا در صورتى که تمناى حقیقى باشد مانند ثواب شهیدبه او داده مىشود نه عین آن ؛ زیرا آن درجه و مقامى که خداوند به شهداى کربلا در برابر فداکارى عجیب آنها به ایشان مرحمت فرموده به هیچ شهیدى از اولین و آخرین نداده چه رسد به کسى که تنها همان تمنا را داشته باشد، بلى در برابر تمنایش اگر حقیقتى داشته باشد ثوابى بمانند و شبیه آنچه به شهدا داده تفضلاً مرحمت خواهد فرمود.