گزارش سومین گردهمایی جهانی مبارزه با فساد و پاسداری از درستکاری

سومین گردهمایی جهانی مبارزه با فساد و پاسداری از درستکاری (29 تا 31 مه 2003 در سئول) با شعار «چالشهای جاری، مسئولیتهای مشترک» که پس‌از یازدهمین کنفرانس بین‌المللی مبارزه با فساد برگزار شد، آموختنیهای بسیار داشت و دارد. قبل از پرداختن به‌محتوا، آنچه توجه مخاطب را به‌خود جلب می‌کرد برنامه‌ریزی دقیقی بود که آثار آن در هماهنگی گردهمایی آشکارا مشهود بود. زمان پیشبینی شده برای هر سخنران درحدی بود که برای مخاطب جذاب باشد و برای سخنران، متناسب. سخنرانان با آمادگی کافی حضور یافته بودند و نکته مشهودتر این بود که در اکثر کارگاهها، مقالات سخنرانان از قبل در اختیار مخاطبان قرار می‌گرفت. ارائه پیشاپیش مقالات بیشترین بهره‌گیری شرکت‌کنندگان در گردهمایی و انتقال بهتر آگاهیها و تجربه‌ها را میسر می‌ساخت. دولت کره با همین تدبیر، از این گردهمایی برای ایجاد ذهنیت مثبت نسبت به کشور خود در بین شرکت‌کنندگان حداکثر استفاده را کرد. محصول فرعی این گردهمایی برای کره، معرفی بیشتر در سطح بین‌المللی، تقویت صنعت گردشگری و صادرات و در نهایت فضاسازی مثبت برای آن کشور بود. ما باید از این تجربه استفاده کنیم و در گردهماییها و کنفرانسهای بین‌المللی تصویری مثبت و واقعی از کشور خود ارائه کنیم.

از لحاظ محتوا، جامع بودن مطالب گردهمایی و مشارکت اشخاص مختلف از بخشهای گوناگون دولتی و خصوصی جالب توجه بود. در این‌گونه گردهماییها موضوعاتی از قبیل دمکراسی، استقلال قضایی، آزادی رسانه‌ها، پاسخگویی و شفافیت، مورد تاکید قرار می‌گیرد؛ در این گردهمایی نیز همین‌گونه بود. اما آنچه در این گردهمایی برجستگی ویژه داشت نقش فناوری در مبارزه با مفاسد و افزایش کارایی و تاکید خاص بر مبارزه با مفاسد در بخش خصوصی و حاکمیت شرکتها بود. در مباحث مربوط‌به فناوری به‌طور اخص در زمینه مبانی و مصادیق دولت الکترونیک و فساد الکترونیکی مباحث و تجربه‌های گرانبهایی عرضه شد. در زمینه مبارزه با فساد در بخش خصوصی، موضوع احیای ارزشهای اخلاقی و حاکمیت مطلوب در شرکتها، بارها از مبانی لازم برای سلامت‌ بخش خصوصی معرفی شد. ما در همه این زمینه‌ها می‌توانیم از این تجارب و ابزارها نه‌تنها برای مبازره با مفاسد بلکه برای افزایش کارایی بخشهای مختلف و مدیریت درست منابع کشور خویش استفاده کنیم.

بیانیه نهایی

سومین گردهمایی مبارزه با فساد و پاسداری از درستکاری

1ـ وزیران، نمایندگان مجلس، و مقامات رسمی 123 کشور، نمایندگان سازمانهای غیردولتی و متخصصان مدت سه‌روز در سومین گردهمایی جهانی مبارزه با مفاسد و پاسداری از درستکاری با شعار «چالشهای جاری، مسئولیتهای مشترک» گردهم آمدند تا درباره چالشهای فساد و یافتن بهترین راه موثر برای پیشگیری و مبارزه با فساد و پاسداری از درستکاری، به بحث و رایزنی بپردازند.

2ـ تاکید بر اجرایی بودن ابزارهای مختلف برخورد با مفاسد در این گردهمایی (که مبتنی‌بر دستاوردهای گردهماییهای قبلی1 بود) مورد تقدیر شرکت‌کنندگان قرار گرفت.

3ـ شرکت‌کنندگان، همبستگی و حمایت خود را در زمینه تلاشهای انجام شده برای مبارزه با فساد، شامل پاسداری از درستکاری، در چارچوب سازمان ملل متحد، اعلام کردند و از تلاشهای منطقه‌ای و سایر موارد تقدیر به‌عمل می‌آورند.

4ـ شرکت‌کنندگان برای دنبال‌کردن هدف درستکاری، رشد اقتصادی و توسعه پایدار، خواسته‌های دولتمردان در گردهماییهای بین‌المللی (مانند گردهمایی وزیران در دوحه با عنوان برنامه توسعه، کنفرانس مونتری سازمان ملل درباره تامین منابع مالی توسعه، گردهمایی جهانی رهبران دولتها درباره توسعه پایدار در ژوهانسبورگ، و دومین کنفرانس وزیران جوامع دمکراتیک در سئول) برای پایبندی و اقدامات ملی به‌سوی ایجاد شفافیت در فرایندهای دولتی و فرایندهای بودجه‌ای، به‌کارگیری روشهای مناسب اعمال حاکمیت، تقویت درستکاری و اصول اخلاقی و اجرای روشهای مبارزه با فساد را یک بار دیگر تایید کردند.

5ـ شرکت‌کنندگان با اعلام نگرانی عمیق خود در زمینه چالشهای جاری مبارزه با فساد، توجه ویژه‌ای به مسئله فساد فراملی با پشتوانه وجوه غیرقانونی داشتند و نگرانی جدی خود را در مورد رابطه بین فساد و جرائم فراملی اعلام کردند. افزون‌بر این، تلاش مستمر در رابطه با مسائل فساد مورد تاکید قرار گرفت.

6ـ شرکت‌کنندگان همچنین نگرانی خود را در مورد فساد در بخش خصوصی به‌عنوان عامل افت چشمگیر اعتماد عمومی به پاسخگویی و درستکاری این بخش، ابراز داشتند و بر این اساس در زمینه نیاز فوری به تحکیم درستکاری سازمانی برمبنای حاکمیت سالم شرکتها، هماهنگ بودند و اقدامات دولتها برای رفع این مشکلات را تحسین کردند.

برنامه کار

اصول کلی

7ـ شرکت‌کنندگان با اذعان به‌اینکه برای حفظ ارزش جهانی درستکاری، فساد باید تقبیح و ریشه‌کن شود، اعلام کردند که نباید ویژگیهای تاریخی و فرهنگی دستاویز توجیه فساد یا برچسب‌زدن به‌جوامع خاصی به‌عنوان جوامع فاسد باشد. همچنین ابراز داشتند که، روشهای طراحی شده برای مبارزه با فساد در شرایط ویژه یک جامعه خاص باید به‌گونه‌ای باشد که برای ارائه راه‌حل‌های عملی موثر واقع گردد.

8ـ شرکت‌کنندگان با قبول اینکه فساد به پدیده‌ای فراملی و فرابخشی تبدیل شده است خواهان رویکرد جامعی برای پیشگیری و مبارزه با فساد شدند، به‌گونه‌ای که نه‌تنها بخش دولتی بلکه بخش خصوصی، شهروندان، محققان، رسانه‌ها، و سازمانهای بین‌المللی در آن مشارکت داشته باشند.

9ـ شرکت‌کنندگان هم بر ابزارهای کشف، بررسی و مجازات و هم‌ ابزارهای پیشگیری به‌عنوان اقدامی نظام‌مند برضد فساد تاکید کردند و از سازوکارهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی که شامل الزامات و ابتکارهای جدید در این زمینه است، استقبال نمودند.

سطح ملی

10ـ برای پیشگیری و مهار موثر فساد در سطح ملی، شرکت‌کنندگان از جمله اقدامات زیر را ضروری دانستند:

الف) حفظ درستکاری و استقلال قوه قضائیه،

ب) حفظ درستکاری و اثربخشی دستگاههای مجری قانون،

پ) تقویت و پاسداری از حاکمیت سالم، پاسخگویی، شفافیت، درستکاری و اصول اخلاقی در تمام بخشهای جامعه،

ت) اهمیت قائل‌شدن برای اقدامات دولت در زمینه فساد بخش خصوصی و تقویت ابزارهای مبارزه با فساد در بخش خصوصی از طریق تقویت حاکمیت سالم شرکتها،

ث) تشویق تلاشهای مبارزه با فساد با استفاده از توانمندیهای فناوری جدید، بخصوص فناوری اطلاعات، با توجه خاص به‌حفظ حقوق اساسی،

ج) حمایت از تلاش رسانه‌ها و شهروندان در پیشگیری و کشف فساد.

همکاری بین‌المللی

11ـ شرکت‌کنندگان با پذیرش اهمیت همکاری بین‌المللی برای مبارزه با فساد، پیشنهاد کردند که کشورها از جمله باید اقدامات زیر را انجام دهند:

الف) تایید و اجرای موثر پیمانهای پذیرفته شده قبلی در زمینه ابزارهای مبارزه با فساد در اسرع وقت،

ب) حمایت کامل از تلاشهای سازمان ملل برای انجام مذاکره در زمینه پیمان جامع و موثر مبارزه با فساد و تسریع در نهایی کردن آن و استقبال از پیشنهاد دولت مکزیک برای میزبانی کنفرانس مقامات عالی سیاسی جهت امضای این پیمان در پایان سال جاری،

پ) همکاری نزدیک و فعال برای تعیین ابزارهای لازم جهت مبارزه با پول‌شویی و انتقال غیرقانونی وجوه و داراییهای ناشی از کارهای مفسدانه و پیشبینی راهکارهای موثر برای برگشت این وجوه و داراییها به کشورهای مبدا،

ت) تلاش و پذیرش مسئولیت مشترک برای ارائه کمکهای فنی متقابل و فعال برای ظرفیت‌سازی مبارزه با فساد (که آثار منفی درخور توجهی بر توسعه دارد)،

ث) درخواست از سازمانهای بین‌المللی ذیربط برای تسهیل تبادل اطلاعات مربوط‌به ابزارها و روشهای مناسب کشورهای مختلف در مبارزه با فساد،

ج) درخواست از جامعه بین‌المللی برای پشتیبانی از توسعه پایدار به‌منظور کاهش آسیب‌پذیری جوامع در برابر فساد.

مسیر آینده

12ـ شرکت‌کنندگان با تایید مجدد اهمیت گردهمایی جهانی به‌عنوان پایگاهی بین‌المللی برای تبادل‌نظر سازنده درباره راههای عملی مبارزه با آفت فساد، براهمیت و سودمندی فرایند گردهمایی جهانی و نتایج حاصل از این گردهماییهای دولتی تاکید کردند.

شبکه

13ـ شرکت‌کنندگان موافقت کردند فهرستی از نقاط ارتباطی به نام شبکه جهانی مبارزه با فساد برای تقویت همکاری فوری بین آنها در چارچوب گردهمایی جهانی ایجاد شود:

الف) میزبان آینده گردهمایی جهانی به‌عنوان رئیس کمیته سازماندهی، و همچنین اعضای کمیته سازماندهی و سایرین برای برقراری این شبکه تلاش خواهند کرد؛

ب) هدف این شبکه تسهیل ارتباطات و همکاری در حوزه‌های برنامه‌ریزی و فرایند سازمانی گردهمایی جهانی به‌درخواست کمیته سازماندهی است؛ و

پ) شرکت‌کنندگان ممکن‌است مایل باشند در گردهمایی جهانی آینده، نقش، کارکرد و موجودیت این شبکه را به‌منظور بیشینه‌سازی مطلوبیت آن در خدمت به‌اهداف گردهمایی جهانی و پرهیز از دوباره‌کاری، بررسی کنند.

چهارمین گردهمایی جهانی

14ـ شرکت‌کنندگان از پیشگامی دولت برزیل برای میزبانی گردهمایی چهارم در سال 2005 و پیشنهاد گروه آفریقایی برای میزبانی گردهمایی پنجم در آفریقا استقبال کردند. شرکت‌کنندگان اعتقاد راسخ دارند که برای گسترش و تقویت آگاهی درباره حاکمیت سالم و درستکاری در سراسر جهان، فرایند گردهمایی جهانی باید استمرار داشته باشد. شرکت‌کنندگان باور و تعهد کامل خود برای استمرار گردهمایی جهانی را اعلام کردند و از تلاشهای طاقت‌فرسای بین‌المللی برای ریشه‌کنی فساد به‌عنوان یکی از چالشهای بزرگ عصر حاضر تشکر کردند.

15ـ شرکت‌کنندگان دولت جمهوری کره را برای برگزاری موفقیت‌آمیز دو گردهمایی مبارزه با فساد (سومین گردهمایی جهانی و یازدهمین کنفرانس بین‌المللی مبارزه با فساد) به‌طور متوالی ستودند.

پانوشت:

1- گردهمایی اول از سوی دولت آمریکا در سال 1999 در واشنگتن تشکیل شد و دولت هلند، میزبان دومین گردهمایی در سال 2001، در لاهه بود

منبع: فصلنامه حسابرس