آنچه که مورد بحث ما در این تحلیل است مقایسه ای است از میزان مشارکت مردم ایران در دوره هفتم و هشتم انتخابات ریاست جمهوری (اول و دوم اصلاحات و حضور حجت الاسلام سیدمحمد خاتمی ) و دوره نهم و دهم (حضور دکتر محمود احمدی نژاد) و نیز بررسی میزان رشد آرای نامزدهای اول این چهار دوره در دو دوره متوالی که منتخب مردم شدند .

در انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری که دوم خرداد 76 برگزار گردید 36466487 نفر واجد شرایط شرکت بودند که از این تعداد 29145745 نفر شرکت نمودند یعنی معادل 79.92% .
در این انتخابات 238 نفر داوطلب شدند که از این تعداد چهار نفر توسط شورای نگهبان تأیید شدند. حجت الاسلام خاتمی با 20138784 رأی (69%) حجت الاسلام ناطق نوری با 7248317 رأی، محمد ری شهری با 744205 رأی، زواره ای با 772707 رأی . حکم تنفیذ حجت الاسلام خاتمی در 12/5/76 از سوی مقام معظم رهبری صادر شد.
در همین حال در دوره هشتم ریاست جمهوری که در 18 خردادماه 80 برگزار گردید 42170230 نفر واجد شرایط شرکت بودند که از این تعداد 28155969 نفر شرکت نمودند که معادل 67.77% ضریب مشارکت مردم بود. در این انتخابات از میان817 داوطلب ثبت نام کننده ، تعداد 10 نفر توسط شورای نگهبان تأیید شدند که سید محمد خاتمی بار دوم با 21659053 رأی (77%) و پس از آن دکتر توکلی، شمخانی، غفوری فرد، فلاحیان و جاسبی و... در مراتب بعدی قرار گرفتند. حکم تنفیذ حجت الاسلام خاتمی در تاریخ 11 مردادماه 80 توسط مقام معظم رهبری صادر شد.

1-میزان مشارکت در سال 1376 ، 92/79 درصد از واجدین شرایط در انتخابات بود.
2-میزان مشارکت در سال 1380 ، 77/66 درصد از واجدین شرایط در انتخابات بود.
آمار مقایسه ای این محور در دو دوره حضور حجت الاسلام خاتمی نشانگر کاهش 18/13 درصدی میزان مشارکت واجدان شرایط رأی دادن در انتخابات است .

1- میزان رأی در سال 1376 نامزد منتخب 20138784 رأی بوده است.
2- میزان رأی در سال 1380 نامزد منتخب 21659053 رأی بوده است .

آمار مقایسه ای این محور در دو دوره حضور حجت الاسلام خاتمی نشانگر افزایش 1520269 رأی واجدان شرایط رأی دادن در انتخابات به وی است .

حال به آمار آرای انتخابات در دو دوره حضور دکتر احمدی نژاد توجه کنید :

دوره نهم :
نتایج انتخابات دور اول ریاست جمهوری دوره نهم نشان می دهد که حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی با 6.16 میلیون نفر معادل 21 درصد آرا نفر اول ، آقای احمدی نژاد با 5.71 میلیون نفر (19.5درصد ) نفر دوم بوده و پس از وی، آقای کروبی با 5.07 میلیون نفر (17.3درصد) ، قالیباف با 4.07میلیون نفر (13.9درصد ) ، معین با 4.05میلیون نفر (13.8درصد) ، لاریجانی با 1.74 میلیون نفر (5.9 درصد) و مهرعلیزاده با 1.29 میلیون نفر (4/4 درصد ) به ترتیب در رتبه بعدی قرار گرفتند . تعداد آرای باطله نیز 1.2 میلیون معادل 4.2 درصد کل آرا بوده است . پراکندگی آرا و محبوبیت کاندیداها در نقاط مختلف کشور از تنوع قابل توجهی برخوردار است . بر اساس نتایج مرحله اول آقایان هاشمی و احمدی نژاد به مرحله دوم راه یافتند. در بین داوطلبین نام برده شده ، بیشترین واریانس (میزان پراکندگی ) رای استانی به ترتیب آقایان احمدی نژاد ، کروبی و معین اختصاص دارد . رای آقایان هاشمی و قالیباف تقریبا در سطح کشور یکنواخت است اما رای آقایان احمدی نژاد و کروبی دارای پراکندگی بالایی در سطح کشور است .
در مرحله دوم انتخابات 9/27 میلیون نفر به پای صندوق های رای رفتند که در مقایسه با مرحله اول میزان مشارکت به مقدار 5 درصد کاهش یافت .
محمود احمدی نژاد موفق شد از مجموع 27.959.253 رأی، 63 درصد آرا یعنی 17.248.782 را از آن خود کرده و به ریاست جمهوری کشور برگزیده شد . بررسی آرا در مرحله دوم نشان می دهد که تفاوت چندانی در میزان کسب آرا توسط کاندیداها در نقاط شهری و روستایی و همچنین در شهرهای کوچک ، متوسط و بزرگ مطابق طبقه بندی انجام شده ، مشابه آنچه در مرحله اول انتخابات بود ، وجود ندارد . درتمام این گروه ها احمدی نژاد به طور متوسط آرایی بین 61 تا 68 درصد کسب کرده اند و آرای هاشمی نیز بین 32 تا 39 درصد متغیر بوده است. ملاحظه می شود که احمدی نژاد در مرحله دوم موفق شد آرای سایر کاندیداها را به سمت خود جذب کند و یکی از نکات قابل توجه در مرحله دوم این است که در بررسی آرای آقای هاشمی و احمدی نژاد به تفکیک مناطق جغرافیایی کشور ، تفاوت معنی داری ملاحظه می شود . احمدی نژاد موفق به کسب اکثریت مطلق آرا به نسبت بهتری در مناطق غرب ، جنوب و جنوب شرق کشور داشته است . به عنوان مثال محمود احمدی نژاد در پنج استان اصفهان ، قم ، قزوین ، سمنان و چهارمحال و بختیاری به طور متوسط حدود 74 درصد آرا را کسب کرد.

دوره دهم :
در دوره دهم ریاست جمهوری که در 22 خردادماه 88 با حضور محمود احمدی نژاد ، میرحسین موسوی ،محسن رضایی و حجت الاسلام مهدی کروبی برگزار شد مشارکت بیش از 85 درصدی یعنی 39165191 رأی صحیح و باطله مأخوذه را شاهد بودیم .
در این انتخابات از میان 478 داوطلب ثبت نام کننده ، تعداد 4 نفر توسط شورای نگهبان تأیید شدند که محمود احمدی نژاد برای بار دوم با 24527516 رأی 62.63 درصد آرا و پس از آن میرحسین موسوی با 13216411 رأی 33.75 درصد آرا ، محسن رضایی با 678240 رأی 1.73 درصد آرای اخذ شده و مهدی کروبی با 333635 رأی 0.85 درصد آرا در مراتب بعدی قرار گرفتند و آرای باطله مأخوذه 409389 باطله 1.04 درصد اعلام شد .

بر این اساس :
1-میزان مشارکت در دور دوم سال 1384 ، 76/59 درصد از واجدین شرایط در انتخابات بود.
2-میزان مشارکت در سال 1388 ، بیش از 85 درصد از واجدین شرایط در انتخابات بود.
آمار مقایسه ای این محور در دو دوره فعالیت دکتر احمدی نژاد نشانگر افزایش بیش از 26 درصدی میزان مشارکت واجدان شرایط رأی دادن در انتخابات است .

1- میزان رأی در سال 1384 نامزد منتخب 17.248.782 رأی بوده است.
2- میزان رأی در سال 1388 نامزد منتخب 24527516 رأی بوده است .

آمار مقایسه ای این محور نیز در دو دوره احمدی نژاد نشانگر افزایش حدود 7 میلیون رأی واجدان شرایط رأی دادن در انتخابات به نامزد عدالت محور ایران اسلامی است .

نتایج :
1- مقایسه آمار یادشده نشان می دهد در دو دوره حضور محمود احمدی نژاد در حالی 26 درصد افزایش نشان می دهد که در دور دوم حضور سید محمد خاتمی 13 درصد کاهش داشتیم .
2- آمار این چهار دوره نشان دهنده آن است که میزان آرای خاتمی در حالی در دور دوم حضورش 5/1 میلیون اضافه شده که در دور دوم حضور احمدی نژاد 7 میلیون افزایش رأی دیده می شود و این یعنی افزایش آرای احمدی نژاد بیش از 4 برابر خاتمی بوده است.

به گزارش ایرنا آیت‌الله هاشمی شاهرودی در پیامی به رییس جمهور منتخب تبریک گفت.
متن این پیام به شرح زیر است:
ملت فهیم و با فرهنگ ما، در پاسخ به دعوت و توصیه‌های حکیمانه رهبری معظم انقلاب، بار دیگر با مشارکتی گسترده و کم‌نظیر، انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری را در فضایی سالم و پرنشاط، چنان برگزار کردند که مایه اعجاب جهانیان شد.
بدون تردید از این پس، بیست و دوم خرداد ماه نیز به عنوان روزی برجسته و حماسی در تاریخ سیاسی معاصر خواهد درخشید و به همین جهات هم این جانب بر خود لازم می‌دانم که تجلی این همبستگی ملی را به معظم له و مردم آگاه و متدین کشور و نامزد منتخب ملت جناب آقای دکتر احمدی‌نژاد ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران که اکثریت آراء را به خود اختصاص داده‌اند، صمیمانه تبریک و تهنیت بگویم و مزید توفیق ایشان را در راه خدمت و سربلندی کشور و ملت عزیز ایران از درگاه خداوند قادر متعال مسالت می‌نمایم.
امیدوارم آحاد هموطنان عزیز با هوشیاری، فضای سالم و امیدبخشی که در مراحل مختلف تبلیغ و انتخاب ایجاد کرده‌اند کماکان با همان همدلی محفوظ تا تلاش بدخواهان و تبلیغات سوء دشمنان به فضل الهی خنثی و راه پیشرفت و تعالی جمهوری اسلامی ایران بیش از پیش هموار شود.
سیدمحمود هاشمی شاهرودی