کارشناسان مربوط بخوبی می‌دانند که نخستین سوال برای هر محققی در نظرسنجی، حجم نمونه است که باید متناسب با جمعیت منطقه باشد تا بتوان نتیجه آن را به کل تعمیم داد ضمن آن که این نمونه‌ها باید بتوانند تمام اقشار منطقه را نمایندگی کنند.

انتخاب و نوع ادبیات سوالات پرسشنامه نیز می‌تواند تاثیر بسزایی در نتیجه آن داشته باشد، به عنوان مثال چندی پیش در آمریکا نظرسنجی صورت گرفت با این سوال که آیا با هدف صرفه‌جویی در مصرف بنزین با افزایش تدریجی بهای آن از 5 سنت تا 50 سنت موافقید؟ 65 درصد پاسخ‌ها منفی بود، اما مدتی بعد نظرسنجی دیگری صورت گرفت با این سوال، آیا بهتر است مردم آمریکا مجبور باشند به نفت و بنزین کشورهای خارجی وابسته باشند یا با افزایش تدریجی بهای بنزین مصرف آن محدودتر شود، شما به‌عنوان یک آمریکایی کدام را ترجیح می‌دهید؟ این بار 71 درصد از پاسخگوها با افزایش تدریجی بهای بنزین موافقت کرده بودند!

بر این اساس طراحی پرسشنامه امری است که متخصصان خود را دارد و تنها پژوهشگران حرفه‌ای می‌توانند ابعاد مختلف یک سوال را ارزیابی کنند و یک سوال را در راستای اهداف طرح طراحی کنند. از طرفی معمولا برای سوال‌های کلیدی سوال دیگری به شکل دیگری در داخل پرسشنامه گنجانده می‌شود تا از دریافت بدون انحراف پاسخ صحیح اطمینان حاصل شود و نکته مهمتر بعدی این است که پرسشنامه باید از نظر روایی و اعتبار مورد سنجش قرار گیرد. روایی پرسشنامه با بررسی کارشناسان فنی و استادان روش تحقیق مورد سنجش و بررسی قرار می‌گیرد و اعتبار پرسشنامه هم باید با آزمون‌های آماری مشخصی مورد سنجش قرار بگیرد. پس از جمع‌آوری داده‌ها نوبت به چگونگی دسته‌بندی آنها و چگونگی تجزیه و تحلیل آنها می‌رسد که در این مرحله نیز باید براساس قوانین و فرمول‌های خاص آماری نتایج بدون هیچ‌گونه اعمال سلیقه شخصی به دست آید که در ایران مانند خیلی موارد دیگر این مساله جدی گرفته نمی‌شود و ما می‌بینیم بسیاری از افراد و شرکت‌ها بدون تجربه و دانش کافی اقدام به نظرسنجی می‌کنند. در فصول انتخابات نتایج نظر‌سنجی‌های متعددی در مطبوعات و دیگر رسانه‌ها به مردم ارائه می‌شود که گاه نتایج هر کدام با دیگری در یک موضوع مشترک تفاوت‌های اساسی دارد این موضوع نشان می‌دهد که علاوه بر این که نظرسنجی، علمی انجام نشده، این احتمال نیز وجود دارد که تنها براساس خواست احزاب و برای القای نظر خود به مردم انجام گرفته باشد.

در کشور ما نظرسنجی‌های علمی از سوی مراکز معتبری همچون وزارت اطلاعات، مرکز تحقیقات صداوسیما و نظرسنجی و افکارسنجی جهاد دانشگاهی انجام می‌گیرد و نتایج بسیاری از این نظرسنجی‌ها تنها به رده‌های بالای مسوولان نظام داده می‌شود تا براساس آن از شرایط کشور اطلاع یافته و تصمیم‌گیری‌های صحیح و کارشناسانه داشته باشند. بنابراین نتایج آن معمولا به صورت محرمانه باقی خواهد ماند و شاید هیچ‌گاه منتشر نشود.

سایت‌هایی که نظرسنجی می‌کنند

در سال‌های اخیر و با فعالیت سایت‌ها و خبرگزاری‌ها نظرسنجی‌هایی نیز به صورت مجازی انجام می‌گیرد. نظرسنجی از طریق پیام کوتاه نیز شکل دیگری از نظرسنجی است که برخی برنامه‌های تلویزیونی از آن استفاده می‌کنند که البته صحت و سقم آنها کمتر مورد تایید مراکز معتبر است.

هم‌اکنون و در آستانه دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، نظرسنجی‌های زیادی درباره نتایج این انتخابات توسط گروه‌ها، احزاب سیاسی و برخی تشکل‌های مردمی صورت می‌گیرد. هرچند فرآیند نظرسنجی غالبا به صورت توزیع پرسشنامه‌های کاغذی انجام می‌شود، اما بعضا از امکانات و ظرفیت‌های اینترنتی و پیام کوتاه نیز برای این منظور استفاده می‌‌شود. البته در مواردی هم نظرسنجی به صورت گرفتن شماره تلفن افراد به صورت تصادفی انجام شده است.

در حال حاضر و در فضای انتخاباتی که در کشور ایجاد شده، احزاب و جناح‌ها سعی دارند براساس نتایج نظرسنجی‌هایی که انجام داده‌اند، نامزد مورد حمایت خود را دارای بیشترین رای اعلام کنند.

با توجه به این‌که نتایج این نظرسنجی‌ها ممکن است بر انتخاب مردم تاثیر بگذارد و موجب شود تا دیگر به دنبال بررسی افراد و برنامه‌های آنها نروند، برخی کشورهای جهان محدودیت‌هایی برای زمان انتشار این نتایج گذاشته‌اند. به عنوان مثال در سال 1977 انتشار نتایج نظرسنجی‌ها در کشور فرانسه از 7 روز مانده به انتخابات ممنوع بود. همچنین موسسات تحقیقات بازار برای انجام یا انتشار نتایج نظرسنجی‌‌ها در ایام انتخابات ملزم بودند تا نام سفارش دهنده، تعداد مصاحبه‌ها و زمان اجرای نظرسنجی را به هیات سنجش افکار عمومی گزارش دهند. علاوه بر این موارد، دستورالعمل و راهنمای فنی، هدف نظرسنجی، شیوه انتخاب پاسخگویان، چارچوب نمونه‌گیری، شیوه مصاحبه، متن پرسشنامه، نرخ بی‌پاسخی و حاشیه اطمینان نتایج منتشر شده از دیگر مواردی بود که این موسسات مجبور به ارائه آنها به هیات مذکور بودند و در صورت ضرورت روش استنتاج نتایج غیرمستقیم نیز آورده می‌شد. همچنین براساس مصوبه هیات دولت فرانسه در جولای 1997، پاسخگویان نباید از هویت سفارش‌دهنده نظرسنجی مطلع شوند.

همچنین در کشور سوئیس انتشار نتایج نظرسنجی‌ها از 10 روز قبل از انتخابات ممنوع است  که این دوره در سال 1996، 7 روزه بود  و کشور همسایه ما یعنی ترکیه نیز انتشار نتایج نظرسنجی‌ها از یک هفته پیش از انتخابات ممنوع است.

مردم به نتایج نظرسنجی‌ها بی‌اعتمادند

ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تجربه برگزاری تقریبا هرسال یک انتخابات را به همراه دارد و در این 30 سال مشخص شده است که مردم کمتر به نظر احزاب و گروه‌های سیاسی و همچنین نتایج نظرسنجی‌ها توجه نشان داده‌اند. در واقع در زمان انتخابات ریاست جمهوری که افراد محدودتری نامزد می‌شوند، مردم بیشتر به شخصیت‌ها رای می‌دهند نه آنچه که احزاب بگویند، هرچند تبلیغات و سخنرانی‌ها تاثیرات بسزایی در انتخاب مردم دارد، اما افکار عمومی به نظرسنجی‌هایی  که بیشتر هم نظرسازی بوده تا نظرسنجی  کمتر توجه کر‌ده‌اند.

در کنار این موضوع آنچه اهمیت نظرسنجی‌ها را در کشور، هر چه بیشتر کاهش می‌دهد، رویکردی است که مردم ما در خصوص انتخابات دارند. به این معنا که نظر تک‌‌تک افراد در خصوص یک کاندیدا می‌تواند تا روز انتخابات دچار تغییر و دگرگونی شود. این تغییر و دگرگونی از آنجا ناشی می‌شود که افراد چنان تحت‌تاثیر عوامل متعدد در تصمیم‌گیری‌ هستند که می‌تواند تصمیم او را از زمان نظرسنجی تا زمان رای‌گیری تغییر دهد. بنابراین حتی اگر نظرسنجی‌ها در کشورمان از پایه علمی خوب و حرفه‌ای برخوردار باشند، اما مشخص نیست نتایج نظرسنجی با آنچه نتایج انتخابات مشخص می‌کند همخوانی داشته باشد.

سمیرا یافتیان

شبکه ایران: روزنامه اعتماد امروز یکشنبه، گفت‌و‌گویی منتشر نشده‌ با محسن هاشمی، فرزند ارشد هاشمی رفسنجانی، را در صفحه نخست ضمیمه خود قرار داد، که به جهت کم سابقه بودن جالب توجه است.

محسن هاشمی در این مصاحبه گفته که "در انتخابات ریاست جمهوری سال 84 همه در تلاش برای رقابت با پدرش بوده‌اند و همه دلشان می‌خواست نفر دوم دور دوم باشند."

رئیس قطار شهری تهران در این مصاحبه برخلاف واقعیت، مدعی شده که مصطفی معین، نماینده حزب مشارکت و مجاهدین، پس از هاشمی رفسنجانی نام خود را در ستاد انتخابات ریاست‌جمهوری نهم ثبت کرده است: "وقتی آقای هاشمی کاندیداتوری خود را اعلام کرد، آقای معین آمد کاندیدا شد. مشارکت ذهنش این بود که انتخابات با هاشمی و معین برگزار می‌شود و بعد هاشمی را زمین زده و رئیس‌جمهور از میان آنها می‌شود، بر همین اساس وارد صحنه شدند. به هر حال همه قصدشان رقابت با آقای هاشمی بود و در این میان آقای هاشمی خیلی ضربه دید."

سخنان محسن هاشمی در حالی بیان شده که رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام تا پیش از ثبت نام در انتخابات، "آمدن یا نیامدن" خود در انتخابات را به عنوان یک استراتژی بارها مطرح کرده بود و پس از مدتها و روز قبل از ثبت نام با صدور بیانیه ای گفت که مجبور است این "جام تلخ" را سر بکشد.

این درحالیست که سایر رقبای وی در انتخابات گذشته،از چندی پیش از ان حضورشان را قطعی اعلام کرده بودند.

هاشمی در این راستا آخرین نفری بود که وارد رقابت‌های انتخاباتی شد و بویژه در دور دوم از حمایت‌ اکثریت احزاب، شخصیت‌های سیاسی و حتی دولت مستقر بهره برد.

فرزند ارشد رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، در ادامه با بیان اینکه "ما می توانیم مجدداً یک انتخابات چند کاندیدایی داشته باشیم"، "تخریب" و "تضعیف" کاندیدای برتر را "طبیعی" توصیف می‌کند: وقتی عده زیادی در انتخابات شرکت می‌کنند باید با هم رقابت کنند و آن کسی که تکلیفش مشخص است به وسیله بقیه که قرار است نفر دوم باشند، تخریب می‌شود.

هرچند زمان انجام این مصاحبه عنوان نشده اما بعید به نظر می‌رسد که منظور محسن هاشمی از کاندیدای برتر احمدی‌نژاد نبوده باشد.

رئیس قطار شهری تهران در عین حال فضای سیاسی کشور را از لحاظ اخلاقی به نسبت بسیاری کشورها بهتر می‌داند و می‌گوید: ما همه چیز را در ایران با دنیا مقایسه می‌کنیم ولی در سیاست این کار را انجام نمی‌دهیم. اگر بخواهیم در واقعیت و عملگرایی مقایسه کنیم وضع ایران خیلی بد نیست.

هاشمی به زمان تحصیلش در فرانسه، بروکسل و مونترال اشاره کرد و گفت: در این کشورها به نظرم خیلی بدتر از این رفتار می‌کنند. کشورهای غربی حتی در همین انتخابات اخیر بین مک‌کین و اوباما هم رفتند دوست دخترهای مک‌کین را تا 30 سال قبل پیدا کردند و حتی در مورد سارکوزی نیز همین طور شد.

او در ادامه تلویحا به مخالفت پدرش با پاسخگویی به موضوعاتی که درباره خانواده هاشمی در جامعه مطرح است، اعتراض کرد و گفت:"به نظر من هرچه شفاف‌تر به این مسائل پرداخته شود، بهتر است. آن زمانی که برخی از شایعه‌ها درباره ما شکل گرفت بارها گفتم بیایید و جواب بدهید و حالا که ابزار دارید روشنگری کنید و این کم کم به کل جامعه کشیده شد."

اما اعتقاد محسن هاشمی در زمینه شفاف‌تر شدن مسائل مربوط به سیاستمداران در جامعه، در شرایطی است که پس از سخنان روشنگرانه احمدی‌نژاد در جریان مناظره با میرحسین، رسانه‌های وابسته به خانواده و نزدیکان وی، رئیس‌جمهوری را هدف حجم بزرگی از "توهین"‌ها قرار دادند و او را "دروغگو" و "بی‌اخلاق" نامیدند.

منبع : رجا نیوز

توقف خودروی حامل رئیس جمهور در میان‌ انبوه استقبال‌کنندگان‌ آذربایجانی
خودروی حامل رئیس جمهور در میان انبوه استقبال ‌کننده‌ از ایشان در تبریز با کندی در حرکت است.

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرد: هیچ‌گونه مدرکی دال بر تایید مدرک دکتری زهرا رهنورد در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وجود ندارد.

محمود احمدی نژاد در مناظره امشب کروبی را مورد خطاب قرار داد و گفت: هنوز ما پاسخ خود را در رابطه با شهرام جزایری دریافت نکرده ایم به گونه ای که در این میان از امام و رهبری هزینه کرده اید.
به گزارش راسخون به نقل از  مهر،  محمود احمدی نژاد در ادامه مناظره تلویزیونی خود که شبنه شب از شبکه سوم سیما  به طور زنده  پخش شد، کروبی را مورد اشاره قرار داد و گفت: هنوز ما پاسخ خود را در رابطه با شهرام جزیری دریافت نکرده ایم به گونه ای که در این میان از امام و رهبری هزینه کرده اید.

رئیس ستاد انتخابات کشور با بیان این که رفتار برخی هواداران کاندیداها دور از شأن ملت ایران است هشدار داد که گروهی با تشکیک در سلامت انتخابات حرف دشمن را می زنند.
«کامران دانشجو» دیروز در نشست خبری با خبرنگاران به برخی شبهات مطرح شده پیرامون انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری پاسخ داد.
وی با اشاره به روند تبلیغات کاندیداها گفت: هجمه های بسیاری علیه مجریان انتخابات صورت گرفته اما برداشت ما این است که به طور حتم این موارد از طرف دشمنان و رسانه های استکباری بوده است، اما برخی متأسفانه در داخل کشور از سر غفلت همان مطالب را دنبال می کنند و هرچه ما در خصوص این موارد توضیح می دهیم این افراد به دنبال شنیدن حرفهای دوستان انقلاب نبوده و سخن دشمنان را مصداق قرار داده و بر اساس آن تحلیل می کنند.
وی افزود، متأسفانه برخی از این افراد در مواقعی از سر غفلت حرف های دشمن شادکن می زنند.
در امانت داری مصلحت اندیشی نمی کنیم
رئیس ستاد انتخابات کشور با اشاره به توهین ها و تهمت های مطرح شده علیه مجریان انتخابات در خصوص مسائل مختلف گفت: پس از فرمایشات مقام معظم رهبری در دانشگاه علم و صنعت درخصوص شاه سلطان حسین ها در حالی که کار تحلیلگران این است که مطالب را تحلیل کنند اما برخی این موارد را بدون اینکه به مجموعه انتخابات و مجریان آن مربوط باشد علیه مجموعه اجرایی تحلیل می کنند و حتی یک نفر نیز گفت که اگر مجریان بخواهند مصلحت اندیشی کنند این امر در روند انتخابات ایجاد مشکل می کند اما ما اعلام کردیم که امانت دار رأی مردم هستیم و در امانت داری مصلحت اندیشی جایی ندارد.
شبهه همسویی مجریان انتخابات و شورای نگهبان
کامران دانشجو با اشاره به شبهه همسویی مجریان انتخابات با شورای نگهبان که توسط دشمنان و برخی افراد در داخل آن هم از سر غفلت مطرح شده است، گفت: برخی مطرح کرده اند که میان مجریان انتخابات و شورای نگهبان برای انتخابات یک همسویی وجود دارد که در انتخابات خلل ایجاد می کند و سؤال این است که آیا در انتخابات ریاست جمهوری هفتم و هشتم مگر آقای بشارتی وزیر اسبق کشور و شورای نگهبان همین شورای نگهبان نبود؟ و روند این انتخابات را چه کسی تعیین می کند و شعبه های اخذ رأی که رئیس جمهور دولت هفتم و هشتم تایید شد لابد از سوی یک شورای نگهبان دیگر بوده است.
دلیل چاپ تعرفه های بیشتر
رئیس ستاد انتخابات کشور همچنین با اشاره به یکی دیگر از این شبهه ها که در خصوص چاپ تعرفه ها مطرح شده است، اظهار داشت: آنها شبهه وارد کردند که اگر ما 46 میلیون و 200 هزار نفر واجد رای داریم چرا 50 میلیون تعرفه چاپ شده است لذا شما قصد انجام کاری در انتخابات دارید اما ما پاسخ دادیم که علت این کار این است که ما همیشه و در همه دوره ها جمعیت شناور داشته ایم لذا مجبور هستیم پانزده تا بیست درصد تعرفه بیشتر چاپ کنیم و این در حالی است که خود آنهایی که به این امر شبهه وارد می کنند در انتخابات ریاست جمهوری 11 میلیون تعرفه بیش از میزان واجدین شرایط تعرفه چاپ کرده اند.
تعداد صندوق های ثابت و سیار
دانشجو در ادامه با اشاره به آخرین آمارها در خصوص صندوق های ثابت و سیار تصریح کرد: در انتخابات ریاست جمهوری نهم کل صندوق ها 41 هزار و 71 صندوق بود که 14 هزار و 102 صندوق سیار و 26 هزار و 962 صندوق ثابت بود و سؤال این است که آیا 14 هزار از 41 هزار صندوق سه درصد است؟ این میزان چیزی بالغ بر 33 درصد است و حتما برخی ها درصدگیری بلد نیستند که بیان می کنند در هر دوره شمار صندوق های سیار رای 3 تا 5 درصد کل صندوق ها بوده و در این دوره 10 برابر شده است.
دانشجو با اشاره به تعداد صندوق های نهایی شده برای انتخابات ریاست جمهوری دهم گفت: 45 هزار و 713 صندوق نهایی شده است که 14 هزار و 258 صندوق سیار و 31 هزار و 455 صندوق ثابت است که این سؤال مطرح است که آیا در مقابل دوره نهم ریاست جمهوری ده برابر شده است؟ تعدادی که در مجموع اضافه شده است 5000 صندوق است که تعداد سیار آن 160 صندوق و تعداد ثابت آن 3500 صندوق است و از نظر درصدی میزان صندوق های سیار پایین آمده و از 33 درصد در انتخابات نهم به 30 درصد در انتخابات ریاست جمهوری دهم رسیده است.
برخی تبلیغات ها دور از شان ملت است
قائم مقام وزیر کشور در پاسخ به سؤالی در خصوص نحوه تبلیغات برخی هواداران کاندیداها و مغایرت آن با قانون اظهار کرد: قصد ما برخورد قهری نیست و تاکید را بر اطلاع رسانی قرار داده ایم اما بعضا حرکت  اعمالی دیده می شود که با شئونات اسلامی همخوانی ندارد و در شان ملت ایران نیست و مردم دین مدار هم چنین رفتارهایی را نمی پذیرند و البته من تحلیل نمی کنم تا مستمسک برخی قرار  نگیرد اما نیروهای امنیتی و انتظامی، کاملا هوشیارند و این چنین نیست که این قبیل اقدامات قابل کنترل نباشند اما بنا بر این است که برخورد قهری صورت نگیرد و انتظار این است که خود نامزدها به هواداران خود در این خصوص تذکر و هشدار دهند.
وی اضافه کرد: دل نامزدها برای گفتمان انقلاب اسلامی و امام می تپد و نباید به اسم هواداری از نامزدها رفتارهای دور از شان صورت گیرد و ستادها این رفتارها را تقبیح کند و وقتی این اعلام صورت گیرد جایی برای این رفتارها وجود نخواهد داشت.
شیوه اعلام نتایج شمارش آراء
رئیس ستاد انتخابات کشور ابراز امیدواری کرد که بتوان نتایج شمارش آرا را در ظرف 24 ساعت پس از پایان اخذ رای به اطلاع عموم رساند.
وی گفت: نتایج به صورت تدریجی براساس روالی خاص اعلام می شود و در این دوره به واسطه محدود بودن تعداد کاندیداها عمل تجمیع نیز به راحتی انجام خواهد شد و مدت زمان زیادی میان اعلام تدریجی آرا تا اعلام نهایی آن نخواهد بود.
هتک حرمت کاندیداها برخلاف قانون است
کامران دانشجو با بیان این که براساس ماده 71 قانون انتخابات هیچ کس مجاز به هتک حرمت به کاندیداهای دیگر نیست، بر لزوم حفظ حرمت کاندیداها تاکید کرد و گفت: دادستان نیز به عنوان نماینده مدعی العموم می تواند در برابر تخلفات راساً اقدام کند.