کاتر، چارلز امی[1]. چارلز امی کاتر از پیش‌کسوتان نامدار کتابداری در ایالات متحده امریکاست که در 1837 در بوستون به دنیا آمد. وی در فاصله سال‌های 1869 تا 1893 رئیس کتابخانه عمومی بوستون بود و آثار برجسته‌ای در زمینه فهرستنویسی و رده‌بندی از خود به‌جا گذاشته است.

کاتر در خانواده‌ای مذهبی بزرگ شد و دانش‌آموزی کوشا بود. در 1856 در مدرسه الهیات هاروارد آغاز به تحصیل کرد. قاعدتآ باید کشیش می‌شد، اما تجربه تصدی کتابخانه دانشجویی مدرسه الهیات در فاصله سال‌های 1857-1859 باعث شد به حرفه کتابداری جذب شود، به‌طوری که پس از فراغت از تحصیل (1860) در کتابخانه محل تحصیل خود وارد شغلی شد که تا آخر عمر به آن ادامه داد.

کاتر، طی سال‌هایی که در کتابخانه کالج هاروارد بود، مشکلات توسعه و مدیریت یک کتابخانه دانشگاهی بزرگ را تجربه کرد. وی سازماندهی دانش در شکل فهرستنویسی را که متأثر از دیدگاه واقع‌گرایان اسکاتلندی بود، از اِزرا آبوت فرا گرفت، که پایه نظریه رده‌بندی او شد. کاتر در برنامه‌ریزی برگه فهرست الفبایی رده‌ای، که نام آبوت را بر خود داشت، او را همراهی کرد و کنترل آن طرح را نیز عهده‌دار شد و در جریان آن فهرستنویسی را آموخت.

وی در 1863 ازدواج کرد و داشتن سه فرزند تا 1868 او را مجبور کرد تا با پرداختن به‌کارهای گوناگون حرفه‌ای و نوشتن مقاله برای مجلات، کمبود حقوق و دستمزد خود را جبران کند. سرانجام در 1869 رئیس کتابخانه معتبر بوستون شد و توانست بسیاری از این کارها را کنار بگذارد.

سال‌های 1869 تا 1880 برای کاتر دوران موفقیت‌های بزرگ بود. کار او در کتابخانه بوستون با برنامه و پیشرفت تمام عیار همراه بود. آموزش علمی و فلسفی به او کمک کرد که تمام عناصر و فرایندهای کتابخانه را در کلیتی یکپارچه شکل دهد و با مؤثرترین و کم‌هزینه‌ترین روش به اهداف حرفه‌ای دست یابد. روش کار او نه‌تنها اعتماد هیئت امنا را جلب کرد، بلکه اهل حرفه کتابداری را نیز به تحسین واداشت.

کاتر بین 1869 تا 1882 فهرست فرهنگی پنج جلدی مجموعه کتابخانه بوستون را انتشار داد که نه‌تنها گواه آرمان‌های او در نظم دادن و انسجام منابع کتابخانه‌ای بود، بلکه بسیار هنرمندانه و سهل‌الوصول از کار درآمده بود. این فهرست هم برای کاتر و هم برای کتابخانه ارج و حرمتی بزرگ به‌بار آورد. به‌علاوه، کاتر نظریه و روش‌هایی را که خود در ساختن فهرست به‌کار برده بود در مقاله "فهرست‌های کتابخانه‌ای"[2]  و >قوانین فهرست فرهنگی چاپی<[3] ارائه کرد، همچنین قسمت‌های مهم گزارش اختصاصی اداره تعلیم و تربیت به‌نام >کتابخانه‌های عمومی در ایالات متحده امریکا: تاریخچه، وضعیت و مدیریت آنها<[4]  و >قوانین فهرست فرهنگی چاپی< طی سال‌ها در سه ویرایش منتشر شد که آخرین و قابل توجه‌ترین آنها پس از مرگ نویسنده در 1904 بود.

دومین حوزه مهارت کاتر، رده‌بندی است. وی در 1880 نخستین نسخه‌های جدول نشانه‌های مؤلف را منتشر کرد، سپس آن را در سه قطع جداگانه: جدول مؤلف دو رقمی در 1887، >جدول مؤلف سه رقمی کاتر ـ سن‌بُرن< در 1896، و توسعه سه رقمی خود کاتر از جدول اولیه دو رقمی در 1901 انتشار داد. کاتر تا 1880 روی طرح عمومی "رده‌بندی کتابخانه عمومی بوستون"[5]  کار و آن را منتشر کرده بود.

 همزمان با فعالیت‌های تخصصی، کاتر به‌طور مستقیم در پا گرفتن رسمی حرفه کتابداری نقش داشت. او با ملویل دیویی و دیگران در برپایی انجمن کتابداران امریکا (1876) همکاری نزدیک داشت و درحالی‌که ترجیح می‌داد بیشتر در سایه باشد تا در کانون توجه، یکی از فعال‌ترین اعضای کمیته انجمن کتابداران امریکا، از آغاز فعالیت آن در 1877 شد.

مقاله‌های او نیز افزایش یافت. اگرچه او در مجامع عمومی محتاط و تا حدی تودار بود، ولی دیدگاه‌های خود را در نوشته‌هایش با وضوح و منطق، و با صراحتی خاص بیان می‌کرد. نوشته‌های او شامل مقاله‌های عمده و اظهارنظر درباره مسائل کتابخانه‌ای در >مجله کتابداری<[6] و قطعه‌های ادبی بسیار در مجله >ملت<[7] بود که به‌خاطر ایجاز و طنز مورد توجه قرار می‌گرفت. وی ستون معرفی کتاب را در >مجله کتابداری <گردآوری و ویرایش می‌کرد. سرانجام در 1879 به ملویل دیویی و دیگران پیوست و با هم شرکتی ایجاد کردند تا از بازار جدید رو به رشد کتابخانه‌ای سود برند. اما آن شرکت عمری کوتاه داشت و اوضاع مالی آن ناجور شد و دوره پرتلاش و درخشان زندگی او را تا حدی تیره ساخت.

یکی از نتایج مهم تنگناهای مالی 1880، تغییر بعضی از مسئولیت‌ها در رهبری انجمن کتابداران امریکا بود. برای مثال، دیویی ــ رهبر قدرتمند اما غیررسمی انجمن کتابداران امریکا ــ سردبیری >مجله کتابداری< را رها کرد و کاتر آن را تا اواخر 1893 ادامه داد. کاتر همچنین در طول دهه بعد در مهم‌ترین کمیته‌های جدید انجمن کار کرد. از 1887 تا 1889 نیز رئیس انجمن بود. اما در مقایسه با دیگران، رهبری محافظه‌کار برای حرفه کتابداری بود. او به گردهمایی‌های انجمن و صفحات مجله آن به‌عنوان مجلس گفت‌وگویی که در آن کتابداران دیدگاه‌های خود را مطرح کنند، اختلاف‌های خود را به بحث بگذارند و به دریافت کلی دست یابند، نگاه می‌کرد. از نظر او هر کس می‌توانست هر روشی را مناسب با وضعیت خود به‌کار برد. لکن دیویی نماینده روحیه بوروکراتیک در حال ظهوری بود که آینده حرفه را در قدرت سازماندهی آن می‌دانست؛ یعنی در تهیه استانداردهای مشخص، در کنترل متمرکز فرایندهای کتابداری و روش‌های آن، در رهبری در هرجا که ممکن باشد، و نیز در راه‌حل‌های ساده و عملی برای برنامه‌های کتابداری. دیویی از جایگاه مناسب خود در نیویورک رهبری از نوع دیگر را برای این حرفه ارائه می‌داد. ارائه پرقوت برنامه‌هایش موجب شد که نه تنها دوباره در آغاز دهه 1890 به ریاست انجمن برسد، بلکه شخصیت انجمن و اهداف عمومی آن را نیز تغییر دهد.

پاسخ کاتر به این تغییرات، به‌ویژه بعد از 1885، تردیدآمیز بود. از یک طرف، او با دیویی در بسیاری از موارد موافق بود، به‌ویژه، در مواردی که با رده‌بندی و آموزش مرتبط بودند. به‌دلیل شوخ طبعی و صبوری، و به‌خاطر احترامی که دیگران به قضاوت او می‌گذاشتند وی قادر بود نقش میانجی ایفا کند، از کارهای دیویی دفاع کند، و میان دیویی و مخالفانش بایستد؛ از طرف دیگر، کاتر به‌طور فزاینده از گرایش دیویی در ساده کردن بیش از اندازه مسائل کتابخانه و راه‌حل‌های آن و تکیه او بر نیروی سازمانی برای رسیدن به اهداف خود، ناراضی بود. در اوایل دهه 1890، کاتر تصمیم گرفت تا در مقابل بعضی اقدامات دیویی بایستد و در هیئت تحریریه مجله انجمن هر چه بیشتر بر تفسیر محتاطانه‌تر در مورد نقش انجمن اصرار ورزد. اما کاتر تشخیص داد که انجمن به‌طور اساسی در حال تغییر است و به‌رغم حیرت‌آور بودن، این تغییرات را اجتناب‌ناپذیر می‌دید و به آنها گردن نهاد.

طی آن دوره، تغییرات انجمن با تغییرات کتابخانه بوستون همگام شد. کاتر فهرست فرهنگی را تمام و وظیفه دشوار اجرای طرح رده‌بندی‌اش در مجموعه آتنائوم را آغاز کرده بود. این کار ده سال تمام طول کشید و هزینه و بی‌نظمی ناشی از آن موجب انتقاد اعضای آتنائوم شد. به‌علاوه، در اواسط دهه 1890، هیئت امنای کتابخانه دستخوش تغییر و تحولات مهمی شد. اعضای جدید که به‌سبب صیانت نفس در مقابل فشار خارجی سکوت کرده بودند، از مدیریت انتقادپذیر کاتر و از میل او به استفاده از کتابخانه بوستون برای انجام تجربیاتی در جهت مصالح جهان کتابداری، که به گمان ایشان پر هزینه بود، انتقاد کردند. در 1892، هنگامی که هیئت امنا به‌طور غیر رسمی او را مورد انتقاد قرار داد، اختلاف بر سر اولویت‌ها در مدیریت برملا شد. کاتر به جست‌وجوی کار در کتابخانه دیگری دست زد، اما موفق نشد. در آوریل 1893 از ریاست کتابخانه کناره‌گیری و برای استراحت به اروپا سفر کرد. در تابستان همان سال برای شرکت در گردهمایی کتابخانه نمایشگاه کلمبیا بازگشت، اما جست‌وجوی بعدی او برای کار جدید همچنان ناموفق بود. در اکتبر 1893 دوباره به اروپا برگشت و پیوندهای او با صحنه کتابداری امریکا تا تابستان سال بعد قطع شد.

کاتر از 1894 تا پایان عمر، رئیس کتابخانه تازه تأسیس فوربز در نورتمپتن[8]  ماساچوست شد. او مجموعه فوربز را تا حدود 90000 جلد کتاب برگزیده افزایش داد، مجموعه‌های متعدد برای امانت برپا و شعب فرعی کتابخانه را در منطقه ایجاد کرد.

در اواخر دهه 1890، کاتر دوباره رده‌بندی خود را در تالار مطالعه کتابخانه بوستون، در قالب رده‌بندی گسترش‌پذیر و شناخته‌شده‌تر، شکل داد. تا 1893 شش گسترش اول طرح را منتشر کرد؛ با این باور که بهترین ترتیب و قابل انطباق‌ترین رده‌بندی موجود است. او امیدوار بود که این رده‌بندی بتواند بر رده‌بندی دهدهی دیویی که از آن در تمام کتابخانه‌ها استفاده می‌شد، سبقت بگیرد.

در 1897، کار خود را به همایش بین‌المللی کتابداران در لندن و مؤسسه بین‌المللی کتابشناسی در بروکسل برد، اما ناتوانی او در اجرای کامل آن در فوربز و کارهای متعدد و دست تنها بودنش مانع پیشرفت کار او شد. طرح او ناتمام ماند، اما نفوذ آن بر رده‌بندی کتابخانه کنگره باقی است.

آخرین سال‌های عمر کاتر، آمیزه‌ای از ناکامی بود. درنتیجه، مرتبآ طرح‌های سخت و طاقت‌فرسا را برعهده می‌گرفت. بین 1901 تا اوایل 1903 به‌جز ریاست کتابخانه فوربز، بدون چون و چرا در کارهای سنگین کمیته تجدیدنظر در قواعد فهرستنویسی انجمن کتابداران امریکا، شرکت می‌کرد و برای گروه‌های کتابخانه‌های محلی سخنرانی می‌کرد و در مدارس کتابداری درس می‌داد. وی در 6 سپتامبر 1903 درگذشت.