تربیت دینى در مقام اجرا، به دو شکل رسمى و غیر رسمى در قالب نهادهاى آموزشى رسمى، خانه و جامعه انجام مى‏گیرد و هر کدام نقش اساسى در تدین فرد دارد.
1. رسمى: از «تربیت دینى رسمى‏» این است که تربیت دینى با برنامه‏ریزى مدون و از پیش تنظیم شده به وسیله افراد خاصى در نهادهاى آموزشى انجام شود. محیط مدرسه جایى است که شخصیت دینى و مذهبى فرد پس از خانواده در آن شکل مى‏گیرد. مدرسه ابتدایى بیش از دیگر نهادهاى آموزشى در تربیت دینى متربى مؤثر است; زیرا متربى در این مرحله از زندگى، گیرنده است و هر چه به او القا شود، مى‏پذیرد. در محیط مدرسه، نه تنها معلم و مربى در تربیت دانش‏آموز مؤثرند، بلکه سایر کارمندان و مسؤولان و فضاى آموزشى نیز بر ابعاد تربیتى او تاثیر مى‏گذارند.
دو نهاد خانه و مدرسه مکمل یکدیگرند، بر هم تاثیر متقابل دارند و هر یک نقش خاصى در تربیت کودک ایفا مى‏کند; چرا که رابطه کودک و افراد پیرامون او در ا ین دو محیط متفاوت است; یعنى: روابط در خانواده، فردى‏تر و عاطفى‏تر، ولى در محیط مدرسه، جمعى‏تر و منطقى‏تر است. براى دست‏یابى به تربیت مطلوب، به خصوص در زمینه مذهبى همکارى این دو نهاد ضرورى است. مدرسه علاوه بر تکمیل آموخته‏هاى دینى کودک از محیط خانواده، مى‏تواند آموزش‏هاى تازه‏اى در زمینه‏هاى دینى با شیوه‏هاى جدید به وى ارائه دهد (14) .
اگر این دو کانون تربیتى (خانه و مدرسه) در محور تربیت دینى از قبیل القاء ارزش‏ها، ارائه الگوهاى مناسب و دستورات لازم به کودکان، به صورت یکسان و هماهنگ عمل کنند، بدون تردید، نتیجه مطلوبى به دست‏خواهد آمد. از این‏رو، برقرارى روابط عمیق میان این دو نهاد تربیتى ضرورى است و در ا ین زمینه، انجمن اولیا و مربیان نقش اساسى دارد. وظیفه مهم این انجمن فراهم ساختن شرایط مناسب تربیتى و ایجاد هماهنگى لازم میان خانه و مدرسه است که در صورت انجام آن، زمینه شکوفایى استعدادهاى مذهبى کودکان فراهم مى‏گردد.
2. غیر رسمى: این نوع از تربیت دینى در قالب دو نهاد خانه و جامعه بدون طرح و برنامه پیشین انجام مى‏گیرد. پس از خانه و مدرسه، جامعه‏اى که کودک در آن زندگى مى‏کند به عنوان یک عامل مؤثر در تربیت دینى وى ایفاى نقش مى‏کند; زیرا کودک تمامى آداب و رسوم اجتماعى و بیش‏تر نگرش‏هاى دینى و مذهبى را از اجتماع فرا مى‏گیرد. اگرچه در زمینه تربیت دینى کودک در جامعه، طرح و برنامه‏ریزى قبلى پیش‏بینى نمى‏شود، ولى آنچه در جامعه مى‏گذرد، اعم از فرهنگ عمومى مردم، روابط اجتماعى، مسائل سیاسى و برداشت‏هاى دینى، بدون شک، بر ابعاد جسمى و روحى متربى تاثیر مى‏گذارد. به عنوان مثال، اگر فضاى حاکم بر اجتماع و محل زندگى فضاى دینى و معنوى باشد و هر روز برنامه‏هاى نماز جماعت و دیگر مراسم دینى و مذهبى در آن برقرار شود، کودکى که در چنین جامعه‏اى پرورش مى‏یابد به احتمال بسیار قوى، متدین خواهد بود. به عکس، در جوامع آلوده به انواع انحرافات و بى‏بند و بارى‏هاى فکرى و عملى بعید است افراد صالح و متعهد به ارزش‏هاى دینى و اسلامى پرورش یابند.

منبع:فصلنامه معرفت

دسته ها : مذهبی
جمعه 1388/3/1 17:1
X