معرفی وبلاگ
دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 4574227
تعداد نوشته ها : 10297
تعداد نظرات : 320
Rss
طراح قالب
مهدي يوسفي
دکترمهدی ناظمی اردکانی با بیان اینکه الگو یا مدل مبتنی بر مفروضاتی است که در فکر و ذهن یک فرد یا جامعه ریشه دارد، گفت: زمانی که این مفروضات تبدیل به مدل شود، آن مفاهیم مهندسی شده‌اند و این زمانی است که باورها در قالب شکل و اندازه قرار بگیرند.
وی تصریح کرد: بنابر این اصلاح الگوی مصرف در حوزه نظر قرار می‌گیرد و ابتدا باید مهندسی شود و این مساله در حوزه مهندسی فرهنگ قرار می‌گیرد که مقدم بر اقدام و عمل است.
ناظمی با بیان این که فرهنگ‌های مختلف، الگوهای مصرف و تولید متفاوتی را به بشر ارائه می‌دهند اظهار داشت: به طور قطع فرهنگ اسلامی نیز الگوی مصرف خاصی را به جامعه ارائه می‌کند.
وی یادآور شد: در طول سالهای گذشته بخش‌هایی از این الگو به جامعه ارائه شده است اما با توجه به استقرار نظام جمهوری اسلامی لازم است که همه این الگو برای جامعه تبیین شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام حسین(ع) با اشاره به ساخته شدن نظام اقتصادی بر اساس الگوی اقتصادی گفت: نخست الگوها و مدل‌ها باید در حوزه نظر شکل بگیرد و طراحی شود و سپس با تعامل با نظام اقتصادی، ساختار و نظام اقتصادی مطلوب بازسازی و مدیریت شود تا اصلاح الگوی مصرف پیاده‌سازی شود.
وی تاکید کرد: اگر این الگو مهندسی، طراحی و برای جامعه تبیین شود اما نظام قدیمی اقتصاد در کشور حاکم باشد، هرگز این الگو در کشور پیاده نخواهد شد.
ناظمی افزود: برای مهندسی فرهنگ اقتصادی باید به منابع و آموزه‌های دینی رجوع و اصول اساسی مهندسی فرهنگ را برای اقتصاد اسلام از این منابع استخراج و به ذهن همه افراد جامعه منتقل کنیم.
اگر ذهن مسئولان دستگاههای اقتصادی با این فرهنگ آشنا نباشد، انتظار تصمیم‌گیری صحیح و بر اساس فرهنگ اقتصادی اسلام از سوی این افراد انتظاری بیهوده خواهد بود و آنها بر اساس فرهنگ اقتصادی دیگری تصمیم خواهند گرفت.
تولید بالا و مصرف کم
به گزارش فارس این استاد دانشگاه با بیان اینکه بنا بر آموزه‌های بعضی مکاتب مصرف موتور محرکه تلاش اقتصادی انسان فرض می‌شود، گفت: این مکاتب معتقدند انسان تا بدهکار نباشد هرگز تلاش نخواهد کرد.
وی تاکید کرد: بر همین اساس انسان غربی باید برده‌وار تلاش کند چرا که نیازهای مصرفی او شدت بخشیده شده است و همواره به سیستم بدهکار است و باید این بدهی را بپردازد.
ناظمی با بیان اینکه در فرهنگ اقتصادی اسلام خود تلاش اقتصادی و تولید موضوعیت دارد و عبادت دانسته می‌شود، تصریح کرد: در عین حال در این مکتب مصرف هم به اندازه نیاز انسانی در جای خود موضوعیت دارد.
وی با تاکید بر اینکه قاعده در فرهنگ اقتصادی اسلام بر تلاش حداکثر و مصرف به اندازه نیاز است، اظهار داشت: برای مهندسی فرهنگی اقتصاد، این قاعده باید به عنوان قاعده اصلی لحاظ شود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه فرهنگ فعلی اقتصادی جامعه بر همان قاعده تولید بیشتر برای مصرف بیشتر استوار است و انگیزه‌های مادی تنها محرک این اقتصاد محسوب می‌شود گفت: در چنین فرهنگی احتکار، انباشته کردن ثروت، کمک نکردن به دیگران، ضربه زدن به دیگران برای سود بیشتر، استفاده از هر ابزاری برای رسیدن به هدف، ربا، تولید کالایی که به ضرر انسان و سلامتی اوست، اعمال منافی اخلاق و...چون واجد سود است، قابل قبول است و نفی نمی‌شود.
وی انگیزه جامعه اسلامی برای پذیرفتن این اصل را انطباق رفتارهای جامعه مسلمان با هویت فرهنگ اسلامی دانست و اظهار داشت: الگو و مصداق کامل اصل تلاش حداکثر و مصرف در حد نیاز در فرهنگ اسلامی امیرالمؤمنین است که در سال‌هایی که در حکومت حضور نداشتند یک تولیدگر اقتصادی برتر بودند و در عین حال مصرف ایشان حداقلی و در حد ضرورت و متعادل بوده است.
الگوی مصرف و تأمین نیازها
ناظمی با بیان اینکه اصل محوری دیگر در فرهنگ اقتصادی اسلام تامین نیازها به صورت جامع و متعادل است تصریح کرد: در واقع تعریف اگوی مصرف در این فرهنگ تامین نیازها به صورت جامع و متعادل است.
وی با اشاره به آسیب‌زا بودن مصرف نامتعادل گفت: انسان از خوردن و آشامیدن زیاد دچار آسیب می‌شود. یعنی انسان مسلمان باید شهوت خود را در تامین نامتعادل نیازها کنترل و تنظیم کند. ناظمی با بیان اینکه مفهوم عدالت نخست در الگوی مصرف و تولید تعریف می‌شود اظهار داشت: با دستیابی به دو اصل تولید حداکثر و مصرف در حد نیاز مفهوم عدالت محقق خواهد شد و این حدها در آموزه‌های دین اسلام تعریف شده‌اند چنانکه حدود در عبادت، در کار و در استراحت مشخص شده است.
وی افزود: بر اساس الگوی مصرف اسلامی همه نیازهای همه افراد جامعه باید به صورت کامل اما در حد و اندازه خودشان تامین شود که البته این نیازها به نیازهای مادی محدود نمی‌شود و نیازهایی مانند نیاز به احترام و منزلت اجتماعی، نیاز به تکامل درونی و نیاز به علم‌آموزی و معرفت را نیز در بر می‌گیرد.
ناظمی با اشاره به رشد جامعه در صورت تامین همه این نیازها گفت: جامعه دردوران دفاع مقدس با رعایت بخشی از این الگوها به رشد و اعتلا رسید و با وجودی که ما با تمام توان در برابر دشمن ایستادیم و هزینه زیادی را تحمل کردیم، رشد و برداشت نیز داشتیم که ساخته شدن انسان‌هایی که از نظر رشد و تکامل انسانی به جایگاه والایی رسیدند یا توانایی‌های قابل توجهی برای کمک به اداره جامعه پیدا کردند از آن جمله است.
وی با بیان اینکه ساخته شدن انسان‌ها بوسیله تامین نیازهای آنان به‌صورت جامع و متعادل امکان‌پذیر می‌شود اظهار داشت: واضح است که در دوران دفاع مقدس نیازهای مادی رزمندگان بطور کامل و زیاد تامین نمی‌شد اما تامین این نیازها تا حدودی در الگوی مصرف اسلامی انجام می‌شد.
ناظمی تصریح کرد: آنچه که در مورد رزمندگان برآورده می‌شد اما در مورد جوانان امروز برآورده نمی‌شود، نیازهای متعالی آنان مانند نیازهای اجتماعی، احترام و خودشناسی بود و به همین دلیل از میان مردم عادی و پایین جامعه فرماندهان بزرگ و توانایی به وجود می‌‌آمدند.
وی اضافه کرد: متاسفانه امروز در جهت آن الگوها حرکت نمی‌کنیم چرا که بسیاری از مدیران در جامعه برای گرفتن رای از مردم بر نیازهای مادی مردم تاکید و آنها را شدت می‌بخشند.
وی افزود: در تعامل مسئولین نظام با مردم باید نیازهای آنان بصورت جامع و متعادل مورد توجه قرار بگیرد چرا که تحریک نیازهای مادی و غریزی انسان‌ها کار ساده‌ای است و زمانی که روی این نیازها تمرکز شود از نیازهای دیگر جامعه غفلت می‌شود و در این زمان حتی با تامین نیازهای مادی، رضایت در افراد جامعه شکل نمی‌گیرد.
ناظمی با بیان اینکه حضرت امام در طول دوران دفاع مقدس هرگز نیازهای مادی بسیجیان و رزمندگان را تحریک نکردند تصریح کرد: بیشترین نیازی که امام(ره) تحریک می‌کردند منزلت انسانی و نیاز به احترام بود که در جمله زیبای <من بر دست و بازوی شما بوسه می‌زنم> متجلی بود.
وظیفه مهندسی فرهنگی
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در سال 1381 مقام معظم رهبری وظیفه مهندسی فرهنگی جامعه را بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی گذاشتند تصریح کرد: متاسفانه با گذشت 7 سال از این مساله کارهای جدی قابل اعتنایی مانند مهندسی فرهنگ اقتصادی جامعه انجام نشده است تا مدیران کشور بتوانند بر اساس این فرهنگ قانون و قاعده ایجاد و آن را عملیاتی کنند.
وی افزود: بدون داشتن و تسلط بر فرهنگ اقتصادی اسلام سیستم‌هایی مانند نظام بانکداری تلفیقی از فرهنگ اقتصادی اسلامی و غربی و در واقع مشرکانه خواهد بود به همین سیاق نظام توزیع و یا تولید درستی رانمی‌توانیم طراحی کنیم.
وی با اشاره به امکان‌پذیر نبودن چنین امر خطیری بدون حضور ومشارکت اندیشمندان مسلمان اظهار داشت: همه این اندیشمندان در دانشگاه‌ها و حوزه‌ها باید تلاش کنند تا براساس مفروضات فرهنگ اسلامی مدل و الگو طراحی کنند و تا زمانی که از اجمال به تفصیل و از کلیات به جزئیات این فرهنگ نرسیم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم مردم در عمل آن را رعایت کنند.
ناظمی با بیان اینکه اولین بند سیاستهای کلی برنامه پنجم که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد نیز به مساله مهندسی فرهنگی اختصاص یافته است تصریح کرد: مطمئنا فرهنگ اقتصادی ما با فرهنگ اقتصادی رایج جوامع غربی مبتنی بر مصرف حداکثر سازگار نیست.
وی افزود: در فرهنگ اقتصادی اسلام تامین نیازها باید بگونه‌ای باشد که سلامتی بدن و سلامتی فکر را تامین کند و حتی بعضی از دستورات عبادی اسلام برای حفظ سلامتی وضع شده‌اند.
وی تاکید کرد: با وجودی که در طول سالهای بعد از انقلاب در فرهنگ اقتصادی جامعه تغییرات جدی ایجاد شده است اما در دهه چهارم انقلاب مجموعه تحولات و تغییرات باید جامع و کامل باشد و نمی‌توان بر تغییرات خرد و ذره‌ای اکتفا کرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام حسین(ع) الهام بخشی در جهان اسلام را ارائه الگوهای قابل پیروی به جهان اسلام دانست و گفت: همانگونه که فرهنگ دفاع خود را به جهان منتقل کردیم و براساس آن مقاومت در نقاط مختلف جهان اسلام منجر به پیروزی شد در حوزه‌های دیگر مانند اقتصاد نیز باید این الگو را به جهان ارائه کنیم.
وی تصریح کرد: در زمینه رشد علمی نیز الگوی ما مبتنی بر پیشرفت علمی جدی بدون حمایت و با مخالفت دنیای علمی موجود، برای بسیاری جوامع قابل ارائه خواهد بود که البته باید در معرض دید جهان قرار بگیرد و در واقع در این الگو اراده انسان و رفتارهای عبادی، فرهنگی و تکلیفی وارد می‌شود.
وی با بیان اینکه بسیاری از دانشمندان ما با وجود امکان مهاجرت به غرب و بهره‌مندی از امکانات بیشتری که می‌توانند در اختیار قرار بگیرند به همان دلایل ذکر شده از این کار صرف‌نظر می‌کنند تشریح کرد: این افراد در واقع به جای رفتار اقتصادی، رفتار فرهنگی انجام می‌دهند. این به آن معنا است که در این نظام فرهنگی تولید علم، به تولید علم اقتصادی نگریسته نمی‌شود بلکه به عنوان کاری برای اعتلای یک فرهنگ، منزلت جامعه و عرق ملی انجام می‌شود.
ناظمی با تاکید بر اینکه اگر نظام اقتصادی حاکم تولید و پرمصرف باشد بدون شک اهداف چشم‌انداز محقق نمی‌شود گفت: برای محقق شدن این اهداف، نظام اقتصادی باید مانند کوهنوردی که برای رسیدن به قله کم حجم‌ترین تجهیزات و بیشترین تلاش را بکار می‌برد باید پر تولید و کم مصرف باشد و تولید زیاد به معنی تلاش فکری و فیزیکی جدی است که باعث می‌شود منابع ما در جایی که لازم است مصرف شود. وی گفت: به‌عنوان مثال برای اینکه دچار ازدیاد یک محصول کشاورزی نشویم که حتی موجب جنجال و استفاده سیاسی قرار گیرد می‌توان مانند بسیاری کشورها در بعضی مناطق برای کاشتن آن محصول و در بعضی مناطق دیگر برای نکاشتن آن محصول یارانه پرداخت کنیم و چنین یارانه‌ای نه تنها بر مصارف ملی نخواهد افزود بلکه از این مصارف خواهد کاست چرا که در هزینه حمل و نقل بسیاری از محصولات که از تولید آنها تمرکززدایی شده است صرفه‌جویی خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه یکی از الزامات تحقق چشم‌انداز بهره‌وری است و بهره‌وری یعنی درست انجام دادن یک کار درست اظهار داشت: هر دو اینها یعنی کار درست و درست انجام دادن آن کار مبتنی بر فرهنگ اقتصادی است و این مساله اهمیت توجه به فرهنگ اقتصادی و وظیفه نظام فرهنگی را روشن‌تر می‌کند.
وی افزود: در جهت این مساله باید سازمانهای کشور که بعضا با سیستم طراحی شده در 50 سال پیش عمل می‌کنند را مهندسی مجدد کرد تا این دستگاه‌ها بتوانند با تولید بیشتر و مصرف کمتر و انجام کار درست به اهداف چشم‌انداز نزدیکتر شوند و در واقع الگوی مصرف در کارایی و اثر بخشی افراد و سیستم‌ها مطرح می‌شود.
ناظمی تصریح کرد:در نظام تولید علم و آموزش و پرورش به خصوص در نظام اقتصادی باید تحول ایجاد کرد تا انقلاب اسلامی استمرار پیدا کند.
وی با بیان اینکه تاکید مقام معظم رهبری در وهله اول بر حوزه نظر و فکر است و طرح و تشریح نهضت نرم‌افزاری نیز مبین همین مساله است افزود:امروز دانشمندان زیادی وجود دارند که با وجودی که تحصیل کرده نظام علمی غرب هستند مشکل اصلی ناکامی اقتصاد غرب را علم اقتصاد غرب می‌دانند همانگونه که برخی اندیشمندان غربی مانند فوکویاما نیز به همین نتیجه رسیده‌اند.
تغییر در نظام اقتصادی
وی با بیان اینکه امروز ظرفیت ارائه الگوهای اقتصاد نوین توسط صاحبنظران متعهد اقتصادی کشور وجود دارد تصریح کرد: خواسته مقام معظم رهبری ایجاد تغییر در نظام فعلی اقتصادی است که اصلاح الگوی مصرف طلیعه آن است.
ناظمی گفت: برخلاف شیوه فعلی مصرف مسرفانه منابع کشور، باید در مصرف منابع وسیع‌تر کشور ریسک کمی پذیرفت و بر عکس از منابعی که محدودترند باید با پذیرفتن ریسک بالا و بکار بردن خلاقیت بیشترین بهره برده شود. وی اضافه کرد: در کنار نظام فرهنگ اقتصادی، نظام فرهنگی اجتماعی و حتی خود نظام فرهنگی نیز نیاز به مهندسی مجدد و باز تولید دارد چرا که عملکرد دستگاههای فرهنگی جامعه هم‌افزا و موفق نیست.
وی با اشاره به اینکه آسایش در نظام اقتصادی تامین می‌شود و آرامش در نظام فرهنگی اظهار داشت: رشد سرمایه انسانی در کشور ما بالاتر از همه کشورهای دنیا است چرا که فرهنگ اقتصادی ما فرهنگ مناسب‌تری برای رشد انسانی است.
ناظمی افزود: با وجودی که در غرب به اقتصاد فرهنگ و تعامل آن با فرهنگ اقتصادی توجه ویژه‌ای شده است اما نکته ظریفی در این مورد وجود دارد و آن هم توقع اقتصادی آنها از فرهنگ است که اقتصاد فرهنگ آنها با این دید طراحی شده است.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه فرهنگ تامین‌کننده نرم‌افزار نظام اقتصادی و تبیین‌کننده ارزشها و اصول آن است، نظام اقتصادی باید سخت‌افزار نظام فرهنگی را تامین کند.
وی با بیان اینکه تبیین و تعیین شیوه و مدلی که براساس آن نظام اقتصادی سخت افزار نظام فرهنگی را تامین کند نیز بر عهده نظام فرهنگی است اظهار داشت:رشد اقتصاد فرهنگ با رشد اقتصادی و رشد فرهنگ ملازم است و در واقع رشد اقتصادهای کشاورزی، صنعتی و تجاری باید تابعی از رشد اقتصاد فرهنگ باشد چرا که تعامل این دو یک هم افزایی با ارزش و راهبردی در جامعه ایجاد می‌کند.
ناظمی با بیان اینکه وقف در نظام فعلی اقتصاد ما موضوعیت ندارد و خارج از آن قرار گرفته است گفت: با توجه به اصل تولید حداکثر و مصرف متعادل، وقف می‌تواند نقش زیر سیستم اصلی و محوری در کلان سیستم فرهنگ اقتصادی اسلام بازی کند.
وی با اشاره به اینکه نظام مالیات برای تامین هزینه‌های عمومی مردم از غرب اقتباس شده است و در دین اسلام نیز سه عنصر خمس، زکات و وقف وجود دارد گفت: نمی‌توان هر دوی این نظام‌ها را اصل گرفت و به هر دو به یک شدت عمل کرد و باید این مساله در نظام اقتصادی حل شود.
وی افزود: با توجه به اینکه نمی‌توان از مال غیر و مال حرام وقف کرد، اگر در نظام اقتصادی ما معیار ارزش و تاثیر یک بنگاه یا فرد به میزان وقف آن بازگردد، آنگاه مساله تامین متعادل نیازها پیاده می‌شود. ناظمی با بیان اینکه بعضی از بزرگان کشور که صاحب درآمد بالایی هستند می‌توانند برای الگوسازی در این زمینه پیش‌قدم شوند اظهار داشت: یکی از اساتید دانشگاه که مبدع یک فن‌آوری جدید بود، درآمدهای حاصل از این فن‌آوری را برای پژوهش در همان زمینه وقف کرد.
وی تصریح کرد: بنابر این اصلاح الگوی مصرف در حوزه نظر قرار می‌گیرد و ابتدا باید مهندسی شود و این مساله در حوزه مهندسی فرهنگ قرار می‌گیرد که مقدم بر اقدام و عمل است.
ناظمی با بیان این که فرهنگ‌های مختلف، الگوهای مصرف و تولید متفاوتی را به بشر ارائه می‌دهند اظهار داشت: به طور قطع فرهنگ اسلامی نیز الگوی مصرف خاصی را به جامعه ارائه می‌کند.
وی یادآور شد: در طول سالهای گذشته بخش‌هایی از این الگو به جامعه ارائه شده است اما با توجه به استقرار نظام جمهوری اسلامی لازم است که همه این الگو برای جامعه تبیین شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام حسین(ع) با اشاره به ساخته شدن نظام اقتصادی بر اساس الگوی اقتصادی گفت: نخست الگوها و مدل‌ها باید در حوزه نظر شکل بگیرد و طراحی شود و سپس با تعامل با نظام اقتصادی، ساختار و نظام اقتصادی مطلوب بازسازی و مدیریت شود تا اصلاح الگوی مصرف پیاده‌سازی شود.
وی تاکید کرد: اگر این الگو مهندسی، طراحی و برای جامعه تبیین شود اما نظام قدیمی اقتصاد در کشور حاکم باشد، هرگز این الگو در کشور پیاده نخواهد شد.
ناظمی افزود: برای مهندسی فرهنگ اقتصادی باید به منابع و آموزه‌های دینی رجوع و اصول اساسی مهندسی فرهنگ را برای اقتصاد اسلام از این منابع استخراج و به ذهن همه افراد جامعه منتقل کنیم.
اگر ذهن مسئولان دستگاههای اقتصادی با این فرهنگ آشنا نباشد، انتظار تصمیم‌گیری صحیح و بر اساس فرهنگ اقتصادی اسلام از سوی این افراد انتظاری بیهوده خواهد بود و آنها بر اساس فرهنگ اقتصادی دیگری تصمیم خواهند گرفت.
تولید بالا و مصرف کم
به گزارش فارس این استاد دانشگاه با بیان اینکه بنا بر آموزه‌های بعضی مکاتب مصرف موتور محرکه تلاش اقتصادی انسان فرض می‌شود، گفت: این مکاتب معتقدند انسان تا بدهکار نباشد هرگز تلاش نخواهد کرد.
وی تاکید کرد: بر همین اساس انسان غربی باید برده‌وار تلاش کند چرا که نیازهای مصرفی او شدت بخشیده شده است و همواره به سیستم بدهکار است و باید این بدهی را بپردازد.
ناظمی با بیان اینکه در فرهنگ اقتصادی اسلام خود تلاش اقتصادی و تولید موضوعیت دارد و عبادت دانسته می‌شود، تصریح کرد: در عین حال در این مکتب مصرف هم به اندازه نیاز انسانی در جای خود موضوعیت دارد.
وی با تاکید بر اینکه قاعده در فرهنگ اقتصادی اسلام بر تلاش حداکثر و مصرف به اندازه نیاز است، اظهار داشت: برای مهندسی فرهنگی اقتصاد، این قاعده باید به عنوان قاعده اصلی لحاظ شود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه فرهنگ فعلی اقتصادی جامعه بر همان قاعده تولید بیشتر برای مصرف بیشتر استوار است و انگیزه‌های مادی تنها محرک این اقتصاد محسوب می‌شود گفت: در چنین فرهنگی احتکار، انباشته کردن ثروت، کمک نکردن به دیگران، ضربه زدن به دیگران برای سود بیشتر، استفاده از هر ابزاری برای رسیدن به هدف، ربا، تولید کالایی که به ضرر انسان و سلامتی اوست، اعمال منافی اخلاق و...چون واجد سود است، قابل قبول است و نفی نمی‌شود.
وی انگیزه جامعه اسلامی برای پذیرفتن این اصل را انطباق رفتارهای جامعه مسلمان با هویت فرهنگ اسلامی دانست و اظهار داشت: الگو و مصداق کامل اصل تلاش حداکثر و مصرف در حد نیاز در فرهنگ اسلامی امیرالمؤمنین است که در سال‌هایی که در حکومت حضور نداشتند یک تولیدگر اقتصادی برتر بودند و در عین حال مصرف ایشان حداقلی و در حد ضرورت و متعادل بوده است.
الگوی مصرف و تأمین نیازها
ناظمی با بیان اینکه اصل محوری دیگر در فرهنگ اقتصادی اسلام تامین نیازها به صورت جامع و متعادل است تصریح کرد: در واقع تعریف اگوی مصرف در این فرهنگ تامین نیازها به صورت جامع و متعادل است.
وی با اشاره به آسیب‌زا بودن مصرف نامتعادل گفت: انسان از خوردن و آشامیدن زیاد دچار آسیب می‌شود. یعنی انسان مسلمان باید شهوت خود را در تامین نامتعادل نیازها کنترل و تنظیم کند. ناظمی با بیان اینکه مفهوم عدالت نخست در الگوی مصرف و تولید تعریف می‌شود اظهار داشت: با دستیابی به دو اصل تولید حداکثر و مصرف در حد نیاز مفهوم عدالت محقق خواهد شد و این حدها در آموزه‌های دین اسلام تعریف شده‌اند چنانکه حدود در عبادت، در کار و در استراحت مشخص شده است.
وی افزود: بر اساس الگوی مصرف اسلامی همه نیازهای همه افراد جامعه باید به صورت کامل اما در حد و اندازه خودشان تامین شود که البته این نیازها به نیازهای مادی محدود نمی‌شود و نیازهایی مانند نیاز به احترام و منزلت اجتماعی، نیاز به تکامل درونی و نیاز به علم‌آموزی و معرفت را نیز در بر می‌گیرد.
ناظمی با اشاره به رشد جامعه در صورت تامین همه این نیازها گفت: جامعه دردوران دفاع مقدس با رعایت بخشی از این الگوها به رشد و اعتلا رسید و با وجودی که ما با تمام توان در برابر دشمن ایستادیم و هزینه زیادی را تحمل کردیم، رشد و برداشت نیز داشتیم که ساخته شدن انسان‌هایی که از نظر رشد و تکامل انسانی به جایگاه والایی رسیدند یا توانایی‌های قابل توجهی برای کمک به اداره جامعه پیدا کردند از آن جمله است.
وی با بیان اینکه ساخته شدن انسان‌ها بوسیله تامین نیازهای آنان به‌صورت جامع و متعادل امکان‌پذیر می‌شود اظهار داشت: واضح است که در دوران دفاع مقدس نیازهای مادی رزمندگان بطور کامل و زیاد تامین نمی‌شد اما تامین این نیازها تا حدودی در الگوی مصرف اسلامی انجام می‌شد.
ناظمی تصریح کرد: آنچه که در مورد رزمندگان برآورده می‌شد اما در مورد جوانان امروز برآورده نمی‌شود، نیازهای متعالی آنان مانند نیازهای اجتماعی، احترام و خودشناسی بود و به همین دلیل از میان مردم عادی و پایین جامعه فرماندهان بزرگ و توانایی به وجود می‌‌آمدند.
وی اضافه کرد: متاسفانه امروز در جهت آن الگوها حرکت نمی‌کنیم چرا که بسیاری از مدیران در جامعه برای گرفتن رای از مردم بر نیازهای مادی مردم تاکید و آنها را شدت می‌بخشند.
وی افزود: در تعامل مسئولین نظام با مردم باید نیازهای آنان بصورت جامع و متعادل مورد توجه قرار بگیرد چرا که تحریک نیازهای مادی و غریزی انسان‌ها کار ساده‌ای است و زمانی که روی این نیازها تمرکز شود از نیازهای دیگر جامعه غفلت می‌شود و در این زمان حتی با تامین نیازهای مادی، رضایت در افراد جامعه شکل نمی‌گیرد.
ناظمی با بیان اینکه حضرت امام در طول دوران دفاع مقدس هرگز نیازهای مادی بسیجیان و رزمندگان را تحریک نکردند تصریح کرد: بیشترین نیازی که امام(ره) تحریک می‌کردند منزلت انسانی و نیاز به احترام بود که در جمله زیبای <من بر دست و بازوی شما بوسه می‌زنم> متجلی بود.
وظیفه مهندسی فرهنگی
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در سال 1381 مقام معظم رهبری وظیفه مهندسی فرهنگی جامعه را بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی گذاشتند تصریح کرد: متاسفانه با گذشت 7 سال از این مساله کارهای جدی قابل اعتنایی مانند مهندسی فرهنگ اقتصادی جامعه انجام نشده است تا مدیران کشور بتوانند بر اساس این فرهنگ قانون و قاعده ایجاد و آن را عملیاتی کنند.
وی افزود: بدون داشتن و تسلط بر فرهنگ اقتصادی اسلام سیستم‌هایی مانند نظام بانکداری تلفیقی از فرهنگ اقتصادی اسلامی و غربی و در واقع مشرکانه خواهد بود به همین سیاق نظام توزیع و یا تولید درستی رانمی‌توانیم طراحی کنیم.
وی با اشاره به امکان‌پذیر نبودن چنین امر خطیری بدون حضور ومشارکت اندیشمندان مسلمان اظهار داشت: همه این اندیشمندان در دانشگاه‌ها و حوزه‌ها باید تلاش کنند تا براساس مفروضات فرهنگ اسلامی مدل و الگو طراحی کنند و تا زمانی که از اجمال به تفصیل و از کلیات به جزئیات این فرهنگ نرسیم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم مردم در عمل آن را رعایت کنند.
ناظمی با بیان اینکه اولین بند سیاستهای کلی برنامه پنجم که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد نیز به مساله مهندسی فرهنگی اختصاص یافته است تصریح کرد: مطمئنا فرهنگ اقتصادی ما با فرهنگ اقتصادی رایج جوامع غربی مبتنی بر مصرف حداکثر سازگار نیست.
وی افزود: در فرهنگ اقتصادی اسلام تامین نیازها باید بگونه‌ای باشد که سلامتی بدن و سلامتی فکر را تامین کند و حتی بعضی از دستورات عبادی اسلام برای حفظ سلامتی وضع شده‌اند.
وی تاکید کرد: با وجودی که در طول سالهای بعد از انقلاب در فرهنگ اقتصادی جامعه تغییرات جدی ایجاد شده است اما در دهه چهارم انقلاب مجموعه تحولات و تغییرات باید جامع و کامل باشد و نمی‌توان بر تغییرات خرد و ذره‌ای اکتفا کرد.
عضو هیأت علمی دانشگاه امام حسین(ع) الهام بخشی در جهان اسلام را ارائه الگوهای قابل پیروی به جهان اسلام دانست و گفت: همانگونه که فرهنگ دفاع خود را به جهان منتقل کردیم و براساس آن مقاومت در نقاط مختلف جهان اسلام منجر به پیروزی شد در حوزه‌های دیگر مانند اقتصاد نیز باید این الگو را به جهان ارائه کنیم.
وی تصریح کرد: در زمینه رشد علمی نیز الگوی ما مبتنی بر پیشرفت علمی جدی بدون حمایت و با مخالفت دنیای علمی موجود، برای بسیاری جوامع قابل ارائه خواهد بود که البته باید در معرض دید جهان قرار بگیرد و در واقع در این الگو اراده انسان و رفتارهای عبادی، فرهنگی و تکلیفی وارد می‌شود.
وی با بیان اینکه بسیاری از دانشمندان ما با وجود امکان مهاجرت به غرب و بهره‌مندی از امکانات بیشتری که می‌توانند در اختیار قرار بگیرند به همان دلایل ذکر شده از این کار صرف‌نظر می‌کنند تشریح کرد: این افراد در واقع به جای رفتار اقتصادی، رفتار فرهنگی انجام می‌دهند. این به آن معنا است که در این نظام فرهنگی تولید علم، به تولید علم اقتصادی نگریسته نمی‌شود بلکه به عنوان کاری برای اعتلای یک فرهنگ، منزلت جامعه و عرق ملی انجام می‌شود.
ناظمی با تاکید بر اینکه اگر نظام اقتصادی حاکم تولید و پرمصرف باشد بدون شک اهداف چشم‌انداز محقق نمی‌شود گفت: برای محقق شدن این اهداف، نظام اقتصادی باید مانند کوهنوردی که برای رسیدن به قله کم حجم‌ترین تجهیزات و بیشترین تلاش را بکار می‌برد باید پر تولید و کم مصرف باشد و تولید زیاد به معنی تلاش فکری و فیزیکی جدی است که باعث می‌شود منابع ما در جایی که لازم است مصرف شود. وی گفت: به‌عنوان مثال برای اینکه دچار ازدیاد یک محصول کشاورزی نشویم که حتی موجب جنجال و استفاده سیاسی قرار گیرد می‌توان مانند بسیاری کشورها در بعضی مناطق برای کاشتن آن محصول و در بعضی مناطق دیگر برای نکاشتن آن محصول یارانه پرداخت کنیم و چنین یارانه‌ای نه تنها بر مصارف ملی نخواهد افزود بلکه از این مصارف خواهد کاست چرا که در هزینه حمل و نقل بسیاری از محصولات که از تولید آنها تمرکززدایی شده است صرفه‌جویی خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه یکی از الزامات تحقق چشم‌انداز بهره‌وری است و بهره‌وری یعنی درست انجام دادن یک کار درست اظهار داشت: هر دو اینها یعنی کار درست و درست انجام دادن آن کار مبتنی بر فرهنگ اقتصادی است و این مساله اهمیت توجه به فرهنگ اقتصادی و وظیفه نظام فرهنگی را روشن‌تر می‌کند.
وی افزود: در جهت این مساله باید سازمانهای کشور که بعضا با سیستم طراحی شده در 50 سال پیش عمل می‌کنند را مهندسی مجدد کرد تا این دستگاه‌ها بتوانند با تولید بیشتر و مصرف کمتر و انجام کار درست به اهداف چشم‌انداز نزدیکتر شوند و در واقع الگوی مصرف در کارایی و اثر بخشی افراد و سیستم‌ها مطرح می‌شود.
ناظمی تصریح کرد:در نظام تولید علم و آموزش و پرورش به خصوص در نظام اقتصادی باید تحول ایجاد کرد تا انقلاب اسلامی استمرار پیدا کند.
وی با بیان اینکه تاکید مقام معظم رهبری در وهله اول بر حوزه نظر و فکر است و طرح و تشریح نهضت نرم‌افزاری نیز مبین همین مساله است افزود:امروز دانشمندان زیادی وجود دارند که با وجودی که تحصیل کرده نظام علمی غرب هستند مشکل اصلی ناکامی اقتصاد غرب را علم اقتصاد غرب می‌دانند همانگونه که برخی اندیشمندان غربی مانند فوکویاما نیز به همین نتیجه رسیده‌اند.
تغییر در نظام اقتصادی
وی با بیان اینکه امروز ظرفیت ارائه الگوهای اقتصاد نوین توسط صاحبنظران متعهد اقتصادی کشور وجود دارد تصریح کرد: خواسته مقام معظم رهبری ایجاد تغییر در نظام فعلی اقتصادی است که اصلاح الگوی مصرف طلیعه آن است.
ناظمی گفت: برخلاف شیوه فعلی مصرف مسرفانه منابع کشور، باید در مصرف منابع وسیع‌تر کشور ریسک کمی پذیرفت و بر عکس از منابعی که محدودترند باید با پذیرفتن ریسک بالا و بکار بردن خلاقیت بیشترین بهره برده شود. وی اضافه کرد: در کنار نظام فرهنگ اقتصادی، نظام فرهنگی اجتماعی و حتی خود نظام فرهنگی نیز نیاز به مهندسی مجدد و باز تولید دارد چرا که عملکرد دستگاههای فرهنگی جامعه هم‌افزا و موفق نیست.
وی با اشاره به اینکه آسایش در نظام اقتصادی تامین می‌شود و آرامش در نظام فرهنگی اظهار داشت: رشد سرمایه انسانی در کشور ما بالاتر از همه کشورهای دنیا است چرا که فرهنگ اقتصادی ما فرهنگ مناسب‌تری برای رشد انسانی است.
ناظمی افزود: با وجودی که در غرب به اقتصاد فرهنگ و تعامل آن با فرهنگ اقتصادی توجه ویژه‌ای شده است اما نکته ظریفی در این مورد وجود دارد و آن هم توقع اقتصادی آنها از فرهنگ است که اقتصاد فرهنگ آنها با این دید طراحی شده است.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه فرهنگ تامین‌کننده نرم‌افزار نظام اقتصادی و تبیین‌کننده ارزشها و اصول آن است، نظام اقتصادی باید سخت‌افزار نظام فرهنگی را تامین کند.
وی با بیان اینکه تبیین و تعیین شیوه و مدلی که براساس آن نظام اقتصادی سخت افزار نظام فرهنگی را تامین کند نیز بر عهده نظام فرهنگی است اظهار داشت:رشد اقتصاد فرهنگ با رشد اقتصادی و رشد فرهنگ ملازم است و در واقع رشد اقتصادهای کشاورزی، صنعتی و تجاری باید تابعی از رشد اقتصاد فرهنگ باشد چرا که تعامل این دو یک هم افزایی با ارزش و راهبردی در جامعه ایجاد می‌کند.
ناظمی با بیان اینکه وقف در نظام فعلی اقتصاد ما موضوعیت ندارد و خارج از آن قرار گرفته است گفت: با توجه به اصل تولید حداکثر و مصرف متعادل، وقف می‌تواند نقش زیر سیستم اصلی و محوری در کلان سیستم فرهنگ اقتصادی اسلام بازی کند.
وی با اشاره به اینکه نظام مالیات برای تامین هزینه‌های عمومی مردم از غرب اقتباس شده است و در دین اسلام نیز سه عنصر خمس، زکات و وقف وجود دارد گفت: نمی‌توان هر دوی این نظام‌ها را اصل گرفت و به هر دو به یک شدت عمل کرد و باید این مساله در نظام اقتصادی حل شود.
وی افزود: با توجه به اینکه نمی‌توان از مال غیر و مال حرام وقف کرد، اگر در نظام اقتصادی ما معیار ارزش و تاثیر یک بنگاه یا فرد به میزان وقف آن بازگردد، آنگاه مساله تامین متعادل نیازها پیاده می‌شود. ناظمی با بیان اینکه بعضی از بزرگان کشور که صاحب درآمد بالایی هستند می‌توانند برای الگوسازی در این زمینه پیش‌قدم شوند اظهار داشت: یکی از اساتید دانشگاه که مبدع یک فن‌آوری جدید بود، درآمدهای حاصل از این فن‌آوری را برای پژوهش در همان زمینه وقف کرد.