معرفی وبلاگ
دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 4578305
تعداد نوشته ها : 10297
تعداد نظرات : 320
Rss
طراح قالب
مهدي يوسفي
دریا پدیده ای است که خداوند آن را برای بشر خلقت کرده و تمام گنج های سطح و زیر سطح آن را در اختیار وی گذاشته تا از آنها بهره مند گردد. خداوند تبارک و تعالی بیش از 32 مورد از دریا در قرآن یاد نموده و دریا را همواره منشأ خیرات و برکات و معجزه بزرگ الهی می داند.
یکی از دریاهای منحصر به فرد موجود در جهان کنونی، دریای خلیج فارس است که دارای قدمت تاریخی حدود 30 میلیون ساله است. اگر چه خلیج فارس دارای قدمت تاریخی زیادی است، اما قدمت تنش در آن به حدود سه هزار سال قبل و خاصه به 640 سال قبل از میلاد مسیح (ع) باز می گردد. بررسی این تاریخ طولانی در خلیج فارس، خود نیازمند به نگارش چندین جلد کتاب تاریخی از بعد جنگ و درگیری است. اما آنچه که بیشتر باعث مطرح شدن خلیج فارس در کانون توجهات جهانی و خاصه غربی ها شد، به حدود پنج قرن پیش باز می گردد. یعنی از حدود سال 1498 که برای نخستین بار پرتغالی ها وارد خلیج فارس شدند، کشمکش و جدال برای استیلای بر این منطقه آغاز شد و به تناوب پس از آنها هلندی ها از سال 1607، فرانسه از سال 1623، انگلستان از سال 1561 و آمریکا از سال 1971 بر منطقه خلیج فارس تاکنون استیلای سیاسی، نظامی و اقتصادی داشته اند. کشف ماده حیاتی نفت از سال 1908 در ایران ( مسجد سلیمان) و سپس در سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، پای سوداگران نفت و غارتگران این ثروت ملی منطقه را به خلیج فارس باز کرد، به طوری که در آستانه جنگ دوم جهانی، کشور بریتانیا 80 درصد و آمریکا چهار درصد نفت این منطقه را استخراج می کردند.
تاریخ خلیج فارس در چند دهه اخیر آنچنان با سیاست، فرهنگ، اقتصاد و تنش و جنگ عجین شده است که در حال حاضر، در جهان کمتر منطقه ای را مثل خلیج فارس می توان یافت که تا به این حد اهمیت یافته باشد و در معرض توجه قدرت های خارجی مثل آمریکا قرار گرفته باشد. خلیج فارس منطقه ای است که معجونی از همه مسائل اقتصادی، فرهنگی ، استراتژیک، نظامی و امنیتی است و همین تنیدگی مسائل مختلف در آن، باعث شده تا وضعیت امنیتی آن بیش از گذشته شکننده و آسیب پذیر باشد.
در راستای تأیید جایگاه جهانی خلیج فارس، نیکسون بر این باور بود که :« منطقه خلیج فارس در دهه های آینده اهمیت استراتژیک بسزایی خواهد داشت. این امر بدان معناست که یکی از آشفته ترین، کم ثبات ترین و در معرض خطرترین مناطق جهان و در آن واحد، یکی از حیاتی ترین مناطق جهان است. » و یا «نیوسام» ، معاون وزیر خارجه اسبق آمریکا، اهمیت ژئوپلیتیکی خلیج فارس را اینگونه توصیف می کند:« اگر جهان دایره ای مسطح بود که آدمی در جست وجوی مرکز آن باشد، برای این سخن که خلیج فارس مرکز جهان است، دلیل خوبی بود. زیرا امروز در هیچ جایی مانند آن، منافع جهانی تلاقی نمی یابند.»
یکی از نظریه پردازان ژئوپلیتیک به نام «یوردیس فون لوهاوزن» در سال 1996 در اثر خود به نام «امپراتوری ها و قدرت ژئوپولیتیک امروزین» می نویسد:« مرکز دنیای قدیم خاورمیانه است و مرکز خاورمیانه نیز خلیج فارس است و از این رو «نظریه مرکز مرکز» توسط وی شکل گرفت.»به اعتقاد لوهاوزن، هر قدرتی که درخلیج فارس استقرار یابد، می تواند بر اروپا و ژاپن ( عمدتاً از طریق نفت) فشار آورد و شاید این نظریه ( در کنار سایر نظریات ژئوپلیتیکی)، کانون توجه و موتور محرکه سیاست ها و استراتژی های امنیتی، اقتصادی و نظامی آمریکایی ها از دهه 1960 به این سو گردیده است. البته ده ها و شاید صدها نظر و دیدگاه دیگر در مورد اهمیت و جایگاه جهانی منطقه خلیج فارس وجود دارد که مجال پرداختن به آنها نیست.
و لذا به نظر می رسد که اینک منطقه خلیج فارس با جایگاه و کارکردهای بی بدیل خود، به یک «هارتلند» جدید و با ارزش (و غیره قابل جایگزین) تبدیل شده است.
نویسنده:علی اکبر رستمی
یکی از دریاهای منحصر به فرد موجود در جهان کنونی، دریای خلیج فارس است که دارای قدمت تاریخی حدود 30 میلیون ساله است. اگر چه خلیج فارس دارای قدمت تاریخی زیادی است، اما قدمت تنش در آن به حدود سه هزار سال قبل و خاصه به 640 سال قبل از میلاد مسیح (ع) باز می گردد. بررسی این تاریخ طولانی در خلیج فارس، خود نیازمند به نگارش چندین جلد کتاب تاریخی از بعد جنگ و درگیری است. اما آنچه که بیشتر باعث مطرح شدن خلیج فارس در کانون توجهات جهانی و خاصه غربی ها شد، به حدود پنج قرن پیش باز می گردد. یعنی از حدود سال 1498 که برای نخستین بار پرتغالی ها وارد خلیج فارس شدند، کشمکش و جدال برای استیلای بر این منطقه آغاز شد و به تناوب پس از آنها هلندی ها از سال 1607، فرانسه از سال 1623، انگلستان از سال 1561 و آمریکا از سال 1971 بر منطقه خلیج فارس تاکنون استیلای سیاسی، نظامی و اقتصادی داشته اند. کشف ماده حیاتی نفت از سال 1908 در ایران ( مسجد سلیمان) و سپس در سایر کشورهای حوزه خلیج فارس، پای سوداگران نفت و غارتگران این ثروت ملی منطقه را به خلیج فارس باز کرد، به طوری که در آستانه جنگ دوم جهانی، کشور بریتانیا 80 درصد و آمریکا چهار درصد نفت این منطقه را استخراج می کردند.
تاریخ خلیج فارس در چند دهه اخیر آنچنان با سیاست، فرهنگ، اقتصاد و تنش و جنگ عجین شده است که در حال حاضر، در جهان کمتر منطقه ای را مثل خلیج فارس می توان یافت که تا به این حد اهمیت یافته باشد و در معرض توجه قدرت های خارجی مثل آمریکا قرار گرفته باشد. خلیج فارس منطقه ای است که معجونی از همه مسائل اقتصادی، فرهنگی ، استراتژیک، نظامی و امنیتی است و همین تنیدگی مسائل مختلف در آن، باعث شده تا وضعیت امنیتی آن بیش از گذشته شکننده و آسیب پذیر باشد.
در راستای تأیید جایگاه جهانی خلیج فارس، نیکسون بر این باور بود که :« منطقه خلیج فارس در دهه های آینده اهمیت استراتژیک بسزایی خواهد داشت. این امر بدان معناست که یکی از آشفته ترین، کم ثبات ترین و در معرض خطرترین مناطق جهان و در آن واحد، یکی از حیاتی ترین مناطق جهان است. » و یا «نیوسام» ، معاون وزیر خارجه اسبق آمریکا، اهمیت ژئوپلیتیکی خلیج فارس را اینگونه توصیف می کند:« اگر جهان دایره ای مسطح بود که آدمی در جست وجوی مرکز آن باشد، برای این سخن که خلیج فارس مرکز جهان است، دلیل خوبی بود. زیرا امروز در هیچ جایی مانند آن، منافع جهانی تلاقی نمی یابند.»
یکی از نظریه پردازان ژئوپلیتیک به نام «یوردیس فون لوهاوزن» در سال 1996 در اثر خود به نام «امپراتوری ها و قدرت ژئوپولیتیک امروزین» می نویسد:« مرکز دنیای قدیم خاورمیانه است و مرکز خاورمیانه نیز خلیج فارس است و از این رو «نظریه مرکز مرکز» توسط وی شکل گرفت.»به اعتقاد لوهاوزن، هر قدرتی که درخلیج فارس استقرار یابد، می تواند بر اروپا و ژاپن ( عمدتاً از طریق نفت) فشار آورد و شاید این نظریه ( در کنار سایر نظریات ژئوپلیتیکی)، کانون توجه و موتور محرکه سیاست ها و استراتژی های امنیتی، اقتصادی و نظامی آمریکایی ها از دهه 1960 به این سو گردیده است. البته ده ها و شاید صدها نظر و دیدگاه دیگر در مورد اهمیت و جایگاه جهانی منطقه خلیج فارس وجود دارد که مجال پرداختن به آنها نیست.
و لذا به نظر می رسد که اینک منطقه خلیج فارس با جایگاه و کارکردهای بی بدیل خود، به یک «هارتلند» جدید و با ارزش (و غیره قابل جایگزین) تبدیل شده است.
نویسنده:علی اکبر رستمی