رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم): اوصیکم بالشبان خیرا فانهم ارق افئده ان الله بعثنى بشیرا ونذیرا فحالفنى الشبان و خالفنى الشیوخ ثم قرا «فطال علیهم الامد فقست‏قلوبهم‏». (1)
به شما درباره جوانان به نیکى سفارش مى‏کنم که آن‏ها دلى رقیق تر وقلبى‏فضیلت پذیرتر دارند. خداوند مرا به پیامبرى برانگیخت تا مردم را به رحمت‏الهى‏بشارت دهم و از عذابش بترسانم جوانان سخنانم را پذیرفتند و با من پیمان‏محبت‏بستند ولى پیران از قبول دعوتم سر باز زدند و به مخالفتم برخاستند.سپس‏به این آیه اشاره فرمود که دوره‏اى طولانى بر آن‏ها گذشت و دلهایشان زنگ قساوت‏گرفت.
رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم): « الشاب الجواد الزاهد هو احب الى الله من الشیخ البخیل‏العابد». (2)
جوان بخشنده زاهد نزد خداوند محبوب‏تر از پیرمرد عابدى است که بخل بورزد.
امام على(علیه السلام): «اهجروا الشهوات فانها تقودکم الى رکوب الذنوب والتهجم على‏السیئات‏». (3)
از تمایلات ناروا اعراض کنید (شهوات نفسانى را ترک گویید) که شما را به وادى‏گناهکارى مى‏کشاند و غافلگیرانه شما را در آغوش سیئات مى‏افکند.
امام على(علیه السلام):(لاتقسروا اولادکم على آدابکم فانهم مخلوقون لزمان غیر زمانکم). (4)
آداب و رسوم زمان خودتان را با زور به فرزندان خویش تحمیل نکنید، زیرا آنان‏براى زمانى غیر از زمان شما آفریده شده‏اند.
امام على(علیه السلام): «لاتترک الاجتهاد فى اصلاح نفسک فانه لایعینک علیها الا الجد». (5)
هرگز از مجاهده و کوشش در اصلاح خویش باز نایست زیرا چیزى جز سعى و کوشش تو رادر این کار یارى نخواهد کرد.
امام على(علیه السلام): «ایاک و صحبه من الهاک و اغراک فانه یخذلک و یوبقک‏». (6)
بپرهیز از رفاقت‏با کسى که اغفالت مى‏کند و فریبت مى‏دهد که سرانجام مایه خوارى‏و هلاکت‏خواهد بود.
امام على(علیه السلام): «اقمعوا هذه النفوس فانها طلقه ان تطیعوها تنزع بکم‏الى شر غایه‏». (7)
این نفوس سرکش را مقهور کنید که خودسر و بى‏قیدند. اگر خواسته‏هاى آن‏هارا پیروى نمایید سرانجام شما را در بدترین پرتگاه مى‏افکنند.
امام على(علیه السلام): «غلبه الشهوه تبطل العصمه و تورد الهلک‏». (8)
غلبه و فرمانروایى شهوت، مصونیت اخلاقى را از بین مى‏برد و آدمى را به وادى‏هلاکت مى‏رساند.
امام على(علیه السلام): «اولى الاشیاء ان یتعلمها الاحداث الاشیاء التى اذا صاروا رجالااحتاجوا الیها». (9)
بهترین چیزى که شایسته است جوانان یاد گیرند چیزهایى است که در بزرگسالى موردنیازشان است.
امام صادق(علیه السلام): «یا معشر الاحداث اتقوا الله و لاتسالوا الروساء، دعوهم حتى‏یصیروا اذنابا». (10)
ابان بن تغلب گوید از امام صادق علیه السلام شنیدم مى‏فرمود: اى گروه‏جوانان از خدا بترسید و گرد فرمانروایان ستم‏کار نگردید، آنان را ترک کنید تااز مقام بزرگى تنزل کنند و دنباله‏روى جامعه باشند.
امام جواد(علیه السلام): «ایاک و مصاحبه الشریر فانه کالسیف یحسن منظره و یقبح‏اثره‏». (11)
از رفاقت‏با شرور بپرهیز که مانند شمشیر، ظاهرى خوب و اثرى بد دارد.
امام جواد(علیه السلام): «راکب الشهوات لاتقال عثرته‏». (12)
کسى که بر مرکب شهوات خویش سوار است (و خودسرانه مى‏تازد) هرگز از لغزش و سقوطرهایى نخواهد داشت.
على علیه‏السلام:
«من نصب نفسه للناس اماما فعلیه ان یبدء بتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره ولیکن‏تادیبه بسیرته تادیبه بلسانه، و معلم نفسه و مودبها احق بالاجلال من معلم الناس‏و مودبهم‏» (13)
کسى که خود را پیشواى مردم قرار دهد باید قبل از آموزش دیگران به آموزش خودبپردازد و بیش از آن که به زبان آموزش دهد با سیرت و رفتار آموزش دهد، آن که‏به آموزش و پرورش خویشتن بپردازد بیشتر سزاوار ستایش است تا آن که به آموزش وپرورش دیگران مى‏پردازد.....

پی‏نوشت‏ها:


1) کتاب شباب قریش، ص‏1.
2) تاریخ یعقوبى، ج‏2، ص‏97.
3) غرر الحکم، ص‏132.
4) نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج‏20، کلمه‏102، ص‏267.
5) غرر الحکم، ص‏818.
6) همان، ص‏152.
7) همان، ص‏138.
8) همان، ص‏507.
9) شرح ابن ابى الحدید، ج‏20، کلمه‏817، ص‏333.
10) تفسیر برهان، ص‏412.
11) بحارالانوار، ج‏17، ص‏214.
12) همان، ج‏17، ص‏214.
13) وسایل الشیعه، ج 11، ص 419)


نویسنده:محمد جواد مروجى طبسى

دسته ها : مذهبی
جمعه 1388/2/11 23:57
X