| بیماری ویتیلیگو (برص، لک و پیس) به صورت لکه‌های سفید و شیری رنگ در نواحی مختلف بدن ظاهر می‌شود که ناشی از اختلال در تولید رنگدانه به علت تخریب ملانوسیت‌ها (سلول‌های مولد رنگدانه) در پوست، غشاهای مخاطی (پوشش داخلی دهان، بینی) و شبکیه (لایه داخلی کره چشم) است.
علاوه بر لکه‌های سفید روی پوست ممکن است افراد مبتلا به ویتیلیگو سفید شدن زودرس موهای سر، صورت و ابرو را نیز تجربه کنند. شیوع آن حدود 1/0 تا 2 درصد و در برخی جوامع به حدود 8 درصد می‌رسد که تقریبا تا 100 میلیون نفر از جمعیت جهان را درگیر کرده است. در ایران نزدیک به 600 هزار نفر به این بیماری مبتلا هستند.
سن ابتلا در اغلب موارد بین 10 تا 30سالگی می‌باشد و بندرت در نوزادان و افراد مسن دیده می‌شود. در 25 درصد موارد کودکان کمتر از 10 سال گرفتار آن هستند.
عامل بیماری ویتیلیگو شناخته شده نیست. واکنش‌های خودایمنی، مشکلات عصبی و استعداد ژنتیکی را می‌توان از سازوکارهای موثر دانست ولی با این حال هیچ یک از این دلایل به تنهایی مسوول ایجاد بیماری نبوده و به نظر می‌رسد که مجموعه‌ای از این عوامل در ایجاد بیماری دخالت دارند. در 30 درصد موارد سابقه فامیلی وجود دارد و فاکتور ژنتیکی در ایجاد بیماری دخیل است.
در واکنش‌های خودایمنی علیه سلول‌های ملانوسیت، آنتی‌بادی‌هایی در بدن تولید می‌شوند که ملانوسیت‌ها را تخریب می‌کنند. نظریه دیگر در خصوص عامل بیماری ویتیلیگو، خودتخریبی ملانوسیت است. در گروهی از بیماران، سابقه وجود سوختگی‌های سطحی، عوامل روحی روانی و اضطراب وجود دارد. به نظر می‌رسد بیماری ویتیلیگو در افرادی که به دیگر بیماری‌های خودایمن مبتلا هستند، شایع‌تر است مانند: پرکاری و کم‌کاری غده تیروئید، بیماری غده فوق‌کلیوی، دیابت شیرین، کم‌خونی وخیم، بیماری آدیسون، ریزش موی منطقه‌ای و کم‌کاری غدد پاراتیروئید و غیره.
علائم: اولین نشانه بیماری، ظهور لکه‌های سفید روی پوست است که صاف و غیرقابل لمس و به شکل‌های نامنظم در اندازه‌های مختلف از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر، دو طرفه و تقریبا قرینه و بدون خارش هستند. این لکه‌ها بیشتر در نواحی در معرض نور آفتاب از قبیل دست‌ها، پاها، بازوها، صورت و لب‌ها دیده می‌شود. نقاط شایع دیگر عبارتند از نواحی چین‌دار بدن، زیر بغل، کشاله ران، اطراف دهان، چشم، پره‌های بینی، ناف و نواحی تناسلی. دوره این بیماری و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است.
درمان: هدف اصلی در درمان ویتیلیگو بهبود وضعیت ظاهری پوست است. انتخاب نوع درمان و پاسخ به درمان به تعداد، محل و گستردگی ضایعات بستگی دارد و نمی‌توان یک روش درمانی خاص را برای همه افراد توصیه کرد.
درمان‌های متداول عبارتند از: درمان دارویی، جراحی و درمان‌های کمکی. اخیرا محققان پژوهشکده رویان روش پیوند خودی (اتولوگ) سلول‌های ملانوسیت را ارائه داده‌اند که یک روش سلول‌درمانی محسوب می‌شود و به طور موثری لکه‌های پوستی را درمان کرده است.
دکتر مهرانگیز توتونچی |