تجلی وصف «جمیل» خدای سبحان در بهار طبیعی و بهشت فرا طبیعی
ذات اقدس اله در دنیا در بهار به صورت «جمیل» جلوه می کند و در قیامت در بهشت به عنوان «جمیل» تجلی دارد. اصل خلقت برابر بیان نورانی امیرالمؤمنین(ع) تجلی الهی است که در نهج البلاغه فرمود: الحمدلله المتجلی لخلقه بخلقه (1). این تجلی با جمال الهی که آمیخته شد، در دنیا می شود (بهار)، و در آخرت می شود (بهشت). این بهشت و این بهار یک جمال صوری و ظاهری است که بیانگر جمال ملکوتی خدای سبحان است. در ملکوت، خدا جمالی دارد به عنوان علم، به عنوان رحمت، به عنوان رأفت و مانند آن.
انسان در بهار باید یک بهشتی را به همراه خود ببرد، بهشتی بشود. برای اینکه با نشاط و با خرمی به سر ببرد، ناچار است از کوثر مدد بگیرد تا هویت خود را بهشت کند! بهار از باران مدد می گیرد و سرسبز و خرم می شود، ولی انسان اگر بخواهد بهشتی بشود. از باران استمداد نمی کند؛ از کوثر مدد می گیرد و کوثر همان معرفت و محبت خداست که جمال الهی را به همراه دارد؛ این هم یک مطلب.

بهار ملکی، ثمره بهشت حکمت خدای سبحان
تا ما بهشتی در درونمان نسازیم؛ هرگز از نشاط طرفی نمی بندیم، هرگز از بهار بهره ای نخواهیم برد. بهار دنیا و بهشت آخرت وقتی به حال انسان نافع است که او مظهر جمال الهی باشد. وقتی مظهر جمال الهی می شود که اهل حکمت باشد؛ زیرا وجود مبارک پیغمبر (ص) در آن احادیث نورانی که فرمود: انا مدینه العلم و انت یا علی بابها(2). سخن نورانی دیگری هم دارد و آن این است: انا مدینه الحکمه و هی الجنه و انت یا علی بابها (3). فرمود: من شهر حکمتم، و این حکمت، بهشت است و تو یا علی در این حکمتی!
بنابراین این بهشت ظاهری که جنات تجری من تحتها الانهار(4) و این بهار صوری که خرمی نظام آفرینش آن را همراهی می کند؛ اینها محصول یک بهشت ملکوتی اند و بهار ملکوتی، آنها تحصیلی است که ما باید فراهم بکنیم. اگر اهل حکمت و اهل معرفت و اهل محبت بودیم، در درون ما بهشت تجلی دارد، در درون ما همیشه خرمی حضور دارد؛ زیرا حکمت و معرفت، بهشت است.

بهره گیری از موقعیت صله رحم در فصل بهار به منظور انتقال معارف قرآن و عترت
در فصل بهار بیان نورانی وجود مبارک امام رضا(ع) بیش از فصل های دیگر تجلی دارد. در فصل بهار، فصل فروردین که مراسم صله رحم و بازدید مطرح است، بیان نورانی امام رضا(ع) این است که: «تزاوروا، فان فی زیارتکم احیاء لأحادیثنا (5). به دیدار یکدیگر بروید و در دیدار یکدیگر معارف دینی را، اخلاق اسلامی را، حقوق مشترک را، حقوق فرزندو پدر و مادر را، حقوق همسایه را، حقوق دولت و ملت را، حقوق مجاوران داخل و خارج را مطرح کنید که جامعه؛ جامعه عقل و عاطفه باشد. عطوفتش در کنار معرفت باشد، و معرفتش سایه افکن مهربانی و عطوفت باشد.
وجود مبارک امام رضا فرمود: تزاوروا؛ به زیارت یکدیگر بروید، یک فان فی زیارتکم احیاء لأحادیثنا؛ وقتی که به دیدار یکدیگر رفتید، به گفتن و خندیدن و خنداندن وقت صرف نکنید، با طنز عمر نگذرانید! طنز و گفتن و خندیدن و خنداندن در حد ضرورت است که خستگی را رفع کند؛ عمر بیان آن نیست! فرمود: قسمت مهم محفل دید و بازدیدتان با ذکر سخنان اهل بیت باشد، این دو.

رواج عطوفت و مهربانی در جامعه، دلیل لزوم انتقال معارف اهل بیت(ع)
دلیلی که امام رضا ذکر می کند، این است که: احادیثنا تعطف بعضکم علی بعض (6). سخنان نورانی اهل بیت در شما عاطفه ایجاد می کند، وحدت می آفریند، متحد می کند، کینه را برمی دارد. وقتی کینه زدائی شد، اختلاف رخت بربست؛ یک بهشت موعودی را شما موجود کردید! در سوره مبارکه حشر آنچه که بهشتی ها دارند، به عنوان نیایش مردان الهی در دنیا مطرح است (7)؛ مردان بهشتی بدون کینه زندگی می کنند. در بهشت هیچ اختلافی، هیچ نزاعی، هیچ اختلاف قرائتی، هیچ اختلاف برداشتی، هیچ تشتتی راه ندارد؛ و نزعنا ما فی قلوبهم من غل (8). هیچ خیانتی، هیچ کینه ای، هیچ عداوتی، هیچ بغضائی در دلهای مردان بهشتی نیست؛ این مال بهشت.
در سوره مبارکه حشر مؤمنان الهی از ذات اقدس اله چنین خلق و خوئی را می طلبند: خدایا! کینه هیچ برادر مسلمانی را در دل ما قرار نده! این دعای مردان مؤمن در دنیا در حقیقت یک بهشت موعودی است برای آنها نسبت به آنچه را خدای سبحان در اوصاف بهشتیان ذکر کرد.
وجود مبارک امام رضا(ع) فرمود: محفل دید و بازدید شما این اختلاف ها را برمی دارد، زیرا احادیث ما و سخنان ما در آن محافل مطرح می شود. و سخنان ما در شما عاطفه ایجاد می کند، مهر و مهربانی می آفریند؛ وقتی عاطفه آمد، آن کینه ها رخت برمی بندد؛ جامعه را عاطفه اداره می کند.

«عاطفه» عامل ارتباط اقشار مختلف افراد در جامعه
این سخن را همه ما شنیده ایم که می گویند: سنگ روی سنگ بند نمی شود؛ الآن این برج های بزرگ و ستبری که می سازند؛ گرچه بخش وسیعی از آنها آهن و سیمان و سنگ است، اما آنچه که سنگ ها را به هم مرتبط می کند همان ملات نرم است. اگر ملات نرم نباشد، سنگ روی سنگ بند نمی آید! عاطفه یک ملات نرم است که اعضای خانواده را به هم مرتبط می کند، خانواده های یک محله را به هم مرتبط می کند، افراد یک محله را در یک شهر به هم مرتبط می کند، اهالی شهرها را در یک کشور به هم مرتبط می کند؛ آن وحدت «محلی»، «منطقه ای» و «بین المللی» را تأمین می کند.
بنابراین از یک نظر بهار می تواند یک بهشتی برای ما بیاورد، چه اینکه بهشت می تواند به صورت بهار تجلی کند و همه اینها جلوه های جمال الهی اند و اگر جامعه ای مظهر جمال الهی شد؛ هم از بهار، بهره کافی می برد، هم خودش بهشت می شود و بهشت می سازد.
امیدواریم به برکت قرآن و عترت، جامعه ای که امام راحل (رضوان الله علیه) تلاش و کوشش کرد، شهدای انقلاب و جنگ نثار و ایثار داشتند، مسئولان و دولت و ملت تلاش وکوشش کردند و می کنند، این جامعه ما موفق بشود در دنیا از بهار حداکثر بهره معقول و مقبول را ببرد و در آخرت اهل بهشت باشد!

پیام گفتاری آیت الله جوادی آملی به مناسبت حلول سال 1388هجری شمسی قم- اسفند 1387

پی نوشت ها:
(1) نهج البلاغه/ خطبه 108
(2) وسائل الشیعه/ 27/ 76
(3) بحارالانوار/ 40/201
(4) بقره/ 25
(5) الکافی/ جلد 2/ صفحه 186- (... عن ابی عبدالله(ع) قال...)
(6) همان
(7) برداشت از: حشر/10
(8) حجر/ 47

نویسنده: عبداللّه - جوادی آملی

دسته ها : مذهبی
دوشنبه 1388/1/31 12:21
X