معرفی وبلاگ
دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 4580524
تعداد نوشته ها : 10297
تعداد نظرات : 320
Rss
طراح قالب
مهدي يوسفي
امنیت ملی کشورها وخطر تهدید نرم
امروزه موثرترین کارآمدترین و کم هزینه ترین و در عین حال خطرناک ترین و پیچیده ترین نوع تهدید علیه امنیت ملی یک کشور ، تهدید نرم است . با اجرای تهدید نرم می توان با کمترین هزینه با حذف لشکرکشی و از بین بردن مقاومت های فیزیکی به هدف رسید زیرا با عاطفه ، احساسات ، فکر اندیشه و باور و ارزش های یک ملت و نظام سیاسی ارتباط دارد ، ابعاد این جنگ و تهدید گسترده تر و مخرب تر است . زیرا این ، فکر و آرمان ملت ماهارآماج تهاجم خود قرار می دهد .
تهدید نرم به روحیه ، به عنوان یکی از عوامل قدرت ملی خدشه وارد می کند ، عزم و اراده ملت را از بین می برد ، مقاومت و دفاع از آرمان و سیاست های نظام را تضعیف می کند . فروپاشی روان یک ملت می تواند مقدمه است بدون فروپاشی سیاسی ـ امنیتی و ساختارهای آن باشد . نمونه های فراوان از کاربرد تهدید نرم ، در صفحات تاریخ وجود دارد .
در حال حاضر همه کشورها به نوعی دیگر در معرض این نوع تهدید هستند . قدرت های استکباری ، تشکیلات ، امکانات و نیروی انسانی و ابزارهای پیشرفته و پیچیده و مراکز علمی و پژوهشی خود را به صورت گسترده در اختیار این جنگ قرارداده اند . با ظهور فناری جدید و علوم ارتباطات ، ظهور وسایل ارتباط جمعی و رسانه های متنوع توین ، ابعاد تهدید نرم ، گسترده تر و پیچیده تر شده است . و فصل قابل توجهی از نظریه های جدید امنیتی و راهبردهای قدرت سلطه گر ، به این امر اختصاص داده شده است که عبور بی توجه از اینر رویکرد جدید برای نظام های سیاسی مورد هدف قرار گرفته ، می تواند منجر به راه بدون بازگشت گردد .
این تهدید همراه با آرامش و خالی از روشهای فیزیکی و با استفاده از ابزارهای تبلیغات، رسانه، احزاب، تشکل‌های صنفی و قشری و شیوه القاء و اقناع انجام می‌پذیرد. در حال حاضر جهانی‌سازی فرهنگ مترادف با مفهوم تهدید نرم تلقی می‌شود. ( تلخیص از نشست تخصصی واحد پژوهش دانشکده امنیت ملی با جضور سه تن از استادان متخصص حوزه امنیت در دانشگاه عالی دفاع ملی سال 85 )
انواع تهدیدات از بعد توان و ابزار
تهدیدات از بعد توان و ابزار نیز به سه فصل سخت ، نرم ونیمه سخت تقسیم می گردد که از اقدامات و جنگ های اطلاعاتی و عملیات روانی به عنوان تهدید نیمه سخت نام برده می شود.
وجوه مشترک وافتراق تهدید نرم با تهدید نرم و سخت
هدف از هر نوع تهدید تأثیرگذاری بر اندیشه، عواطف و اراده و سرانجام به تسلیم کشاندن حریف است. بنابراین نقطه مشترک همه تهدیدات، تحمیل اراده به نیروی مقابل است. تفاوت‌های تهدیدات، در به کارگیری روش‌ها، ابزارها و… است. تهدید می‌تواند با تأکید بر توان فیزیکی (لشکرکشی، اشغال خاکریز و سرزمین، نابودی و کشتن انسان‌ها و ویران نمودن مراکز اقتصادی) اجرا شود و یا می‌تواند با تکیه بر روشهای سیاسی، روانی و شیوه‌های غیرخشونت‌آمیز و با به کارگیری قدرت نرم برای تأثیرگذاری بر اراده حریف و نیروی مقابل انجام گیرد. با پذیرش این واقعیت که هدف درهرنوع تهدیدی به تسلیم کشاندن حریف است وتفاوت ها در بکارگیری ابزار است میتوان وجوه زیر را به عنوان وجوه افتراق تهدیدات سخت و نرم برشمرد .
در مجموع میتوان فهرست زیر را به مثابه نقاط افتراق تهدیدات سخت و نرم در این مقاله، برشمرد:
1. حوزه تهدید نرم، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است، در حالی که حوزه تهدید سخت امنیتی و نظامی می‌باشد؛
2. تهدیدهای نرم پیچده و محصول پردازش ذهنی نخبگان و بنابراین اندازه‌گیری آن مشکل است، در حالی که تهدیدهای سخت؛ عینی، واقعی و محسوس است و میتوان آن را با ارائه برخی از معیارها اندازه‌گیری کرد؛
3. روش اعمال تهدیدهای سخت، استفاده از زور و اجبار است، در حالی که در تهدید نرم، از روش القاء و اقناع بهره‌گیری می‌شود.
4. هدف در تهدیدهای سخت، تخریب و حذف فیزیکی حریف و تصرف و اشغال سرزمین است. در حالی که در تهدید نرم، هدف تاثیر‌گذاری بر انتخاب‌ها، فرآیند تصمیم‌گیری و الگوهای رفتاری حریف و در نهایت سلب هویت‌های فرهنگی است؛
5. مفهوم امنیت در رویکردهای نرم شامل امنیت ارزشها و هویت‌های اجتماعی می‌شود، در حالی که این مفهوم در رویکردهای سخت به معنای نبود تهدید خارجی تلقی می‌گردد.
6. تهدیدهای سخت، محسوس و همراه با واکنش برانگیختن است، در حالی که تهدیدهای نرم به دلیل ماهیت غیر عینی و محسوس آن، اغلب فاقد عکس‌العمل است.
7. مرجع امنیت در حوزه تهدیدهای سخت، به طور عمده دولت‌ها هستند، در حالی که مرجع امنیت در تهدیدهای نرم محیط فروملی و فراملی (هویت‌های فروملی و جهانی) است؛
8. کاربرد تهدید سخت در رویکرد امنیتی جدید عمدتاً مترادف با فروپاشی نظام‌های سیاسی- امنیتی مخالف یا معارض است، در حالی که کاربرد تهدید نرم در رویکردهای امنیتی جدید علیه نظام‌های سیاسی مخالف یا معارض، مترادف با فرهنگ‌سازی و نهادسازی در چارچوب اندیشه و الگوهای رفتاری نظام‌های لیبرال و دموکراسی تلقی می‌شود.
(دکتر سید حسین حجازی، ظرفیت های قدرت نرم جمهوری اسلامی در مقابله با تهدیدهای نرم امریکا )
رابطه عملیات روانی وتهدید نرم
آنچه که امروز به عنوان تهدید نرم مطرح شده است موضوع جدیدی نیست فقط به واسطه گستردگی سلطه رسانه ای ، زمینه های جنگ نرم خود را به صورت بارز و شفافی برجسته نموده است . یعنی بشر در الگوهای ذهنی اش همواره نتایج جنگ را مبتنی بر برتری بیشتر با کمترین هزینه و امکان سطح درگیری ، اتخاذ می کرده است . ولیکن تهدید نرم اگر امروزه به عنوان ادبیات تهدید و تولید قدرت براندازانه در مقابل نظام های سیاسی متعارض ظاهر شده ، به نظر می رسد که شکل جهش یافته ای از عملیات روانی است که در پی توانمندی رسانه ای تکامل پیدا کرده ، به تعبیر دیگر اگر در تعریف عملیات روانی همواره عنصر تولید نگرش و بینش جدید را به عنوان یک اقدام مکمل و جایگزین و در ادامه تغییر نگرش قدیمی با استفاده از ابزارهای تکمین ساز و اقناعی و به عنوان یک ایده آل عملیات و جنگ روانی محسوب کنیم . امروزه دیگر این کارکرد عملیات روانی آرزویی دست نیافتنی برای کارتل های تبلیغاتی نیست ، امروزه این رویکردها و ادبیات برخواسته از آن رهبران و نظام های فرهنگی و تبلیغاتی آنها را به جایی رسانده که اهداف و نگرش های خود را طوری پیاده سازی می کنند که هزینه های کمتری به همراه داشته و مخاطبان را به راحتی و با بیشترین سطح تکمین همگام خود می سازد .
ضرورت توجه به ابزارهای بکار گرفته شده در تهدید نرم
چنانچه ذکر شد ، امروزه دولت ها ی سلطه گربه این نتیجه رسیده اند که باید هزینه های عملیات و استقرار فیزیکی خود درکشورها وسرزمین های دیگر را کاهش دهند ، لذا بر روی تقویت و فعال نمودن الگوهای رفتاری و فرهنگی متمرکز شده و در آن وادی قدم گذاشته اند و به جای این که سربازان و نیروهای نظامی خود را به مناطق دیگر گسیل نمایند با تولید دانش ، حوزه های فرهنگی و اجتماعی را به مصرف و پذیرش هنجارها و الگوهای رفتاری وادار و به راحتی نفوذ خود را محقق می کنند .
با توجه به رویکرد دولت های سلطه گر ، لازم است ضمن شناسایی اهداف آنان ، ابزارها و روش های بکار گرفته شده نیزشناخته شود تا راه و مسیرمقابله با تهدید نرم بر طراحان وبرنامه ریزان مشتبه نشود و خود باعث نشوندکه زمینه ظهور تهدید نرم هموارشود . در صورت عدم توجه به این مهم دشمن فقط کافی است اطلاعات و منابع تولید رفتار خود را تنظیم کند ، سپس بلافاصله می تواند رفتارها و رویکردها را در یک دسته بندی جدید ارائه داده و جامعه مورد نظر را به سمت هدف مد نظر هدایت نموده واز امکانات وظرفیت های موجود در نظام به عنوان آغاز ، یا تشدید تهدید نرم بهره گیری نماید .
( مجله امنیت ملی ، دانشگاه دفاع ملی ، سال هشتم ، شماره هشتاد ، ص 40و42)
جایگاه روحیه درتهدید نرم
روحیه به عنوان یکی از عوامل درقدرت ملی کشورها مورد ارزیابی قرار می گیرد . در فرآیند تهدید نرم از سوی دشمن به روحیه یک ملت خدشه وارد می‌شود ، با خدشه وارد شدن به روحیه ویا از بین رفتن آن عزم و اراده ملت را از بین می‌رود . مقاومت و دفاع از آرمان و سیاست‌های نظام را تضعیف می شود . بدیهی است فروپاشی روانی یک ملت می‌تواند مقدمه‌ای برای فروپاشی سیاسی ، امنیتی و ساختارهای آن باشد.
( تهدید نرم، مقاله ابعاد و ویژگی‌های تهدید نرم ، اینترنت )
وسایل ارتباط جمعی اصلی ترین ابزار تهدید نرم
گسترش رسانه های جمعی را باید به عنوان اصلی ترین ابزار تهدید نرم مد نظر قرارداد . افزایش روز افزون رسانه ها امکان اشاعه و ترویج فرهنگ لیبرالی را برای غرب در سرتاسر جهان بیش از پیش فراهم آورد . پیشرفت‌های قابل توجه در فناوری ارتباطات بویژه ماهواره و اینترنت ، زمینه‌های تبلیغ و اشاعه فرهنگ غرب و وقوع تهدید نرم را شدت بخشید . این فرهنگ که در صدد یکسان‌سازی فرهنگی ودست یابی به دهکده جهانی بود ، کمرنگ شدن ارزشها و هنجارها را بدنبال داشت و جوامع هدف به خصوص جوامع جوان را در معرض آسیب پذیری اقدامات استکباردر حوزه تهدید نرم قرار داده است که بروز برخی ناهنجاری ها در برخی جوانان گویای این واقعیت است .
درکشور ما ، امروزه برخی از جوانان به جای استفاده مناسب و علمی از اینترنت و کامپیوتر ، از آنها به عنوان یک وسیله تفریحی جهت گذراندن وقت استفاده کرده و بیشتر اوقات خود را با بازیهای کامپیوتری ، چت ، وبلاگ نویسی یا سراغ گرفتن از سایت‌های مستهجن می‌گذرانند .
در حال حاضر 97 شبکه ماهواره‌ای از 15 کشور جهان خاک جمهوری اسلامی ایران را تحت پوشش قرار داده‌اند که بر روی برخی از این ماهواره‌ها تا بیش از 200 کانال تلویزیونی به طریق دیجیتال پخش می‌گردد. ( فصلنامه راهبرد ، شماره 27 : بهار 1382 ، ص 48 ، مقاله آسیب‌های اجتماعی و پیامدهای ناگوار )
هم اکنون 110 شبکه رادیویی وتلویزیونی درآمریکا علیه ایران برنامه پخش می کنند . اگر این شبکه ها روزی 2 ساعت برنامه پخش کنند سلانه 10 میلیون دلار هزینه می کنند . ( محسن حکیم ، روزنامه کیهان ، 9/8/87، ص 4)
تهدید نرم ابزار هژمونیک امریکا
الگوی رفتاری ایالات متحده آمریکا در ارتباط با سایر کشورها، همواره از منظر دخالت در امور داخلی آنها و تنظیم رفتار بازیگران سیاسی این کشورها، در راستای منافع خود قابل مطالعه است. براساس چنین وضعیتی، مقامات آمریکایی تلاش دارند تا شرایط مبتنی بر تسلط را در سیاست بین المللی فراهم آورند و در این روند، چالش های ناشی از سلطه طلبی استراتژیک به عنوان اصلی ترین تهدید امنیتی محسوب می شود. در طرح ریزی دفاعی و استراتژیک ایران، الگوهای رفتاری آمریکا به عنوان تهدیدات امنیت ملی محسوب می شود. از زمانی که آمریکا به عنوان یکی از قدرت های بزرگ در نظام بین المللی ایفای نقش نمود، نقش ملی مداخله گر، هژمونیک و امنیت گرا را در ارتباط با کشورهای پیرامونی ایفا نمود.
ابزارهای استکبار در تهدید نرم
آمریکایی ها چنین الگویی را از طریق اعمال و به کارگیری مؤلفه های قدرت نرم همچون استفاده از سازمان ها و نهادهای بین المللی جهت محدودیت سازی فزاینده، اعمال جنگ روانی - رسانه ای در حوزه های مختلف نظیر شبکه های تلویزیونی و اینترنت و استفاده از بازیگران غیردولتی (بنیادهای آموزشی و تحقیقاتی) جهت ترویج سکولاریسم، فرهنگ آمریکایی و نهایتاً ایجاد نافرمانی مدنی بهره می گیرند.
سیاست های سلطه جویانه آمریکا وجدال ایران وآمریکا
پیروزی انقلاب اسلامی را باید نقطه آغاز تقابل آمریکا با ایران اسلامی قلمداد نمود که توطئه های رنگارنگ آن کشور برای استحاله یا برچیدن رژیم جمهوری اسلامی قابل کتمان نیست . بسیاری از جدال های منطقه ای و بین المللی ایران و آمریکا را باید ناشی از واکنش جمهوری اسلامی ایران نسبت به فرآیندهای سلطه جویانه و هژمونیک آمریکا در سیاست بین الملل دانست. بر این مبنا، آنان از هرگونه ابزار اقتصادی، نظامی و سیاسی خصوصاً اعمال تهدیدات نرم به صورت الگوی تقابل استراتژیک برای تحقق اهداف هژمونیک استفاده می کنند .
سیر تهاجمات آمریکا بر علیه ایران تااتخاذ رویکرد تهدید نرم
به دنبال تداوم روند تهدیدات آمریکا بر علیه ایران تا اتخاد رویکرد تهدید نرم تضادهای سیاسی ایران و آمریکا در دوران بعد از انقلاب اسلامی، مقامات آمریکایی به این اعتقاد رسیدند که موج جدید سیاسی ایران می تواند فضای ژئوپلتیکی خاورمیانه را تحت تاثیر قرار دهد. براساس چنین ادراکی، تضادهای نهفته اندیشه انقلاب علیه ایران را افزایش داد. شواهد نشان می دهد که حوزه تهدیدات امنیتی به گونه ای مرحله ای در حال گسترش می باشد.
الف : مرحله اول تهدیدات آمریکا بر علیه ایران
در اولین مرحله، تهدیدات آمریکا ماهیت اجتماعی داشت. این روند، طی سال های یی - یییی تداوم یافت. در سال های یی - یییی تهدیدات آمریکا ماهیت سیاسی پیدا نمود.
ب : مرحله دوم تهدیدات آمریکا بر علیه ایران
از سال ،یییی شکل جدیدی از تهدید ظهور یافت که ماهیت امنیتی داشته است. طراحی کودتای نوژه، حمایت از گروه های مسلح در حوزه های پیرامونی جغرافیای سیاسی ایران و در نهایت سازماندهی کشورهای عرب محافظه کار در حمایت از عراق برای تهاجم نظامی به ایران را باید در زمره تهدیدات امنیتی آمریکا علیه ایران تلقی نمود.
ج : مرحله سوم تهدیدات آمریکا بر علیه ایران
به موازات محدودیت های سیاسی - امنیتی، شکل جدیدی از تهدیدات، نظیر تهدیدات نرم در قالب جنگ روانی، تخریب سازنده و تهدیدات اقتصادی در چارچوب تحریم صنعتی و تکنولوژیک ایران ایجاد شد.
د : مرحله چهارم تهدیدات آمریکا بر علیه ایران
تکامل یافته ترین شکل تهدیدات سیاسی - امنیتی آمریکا ماهیت ایدئولوژیک و استراتژیک پیدا کرده است. از زمانی که رقابت های دو قطبی پایان پذیرفت، آمریکایی ها در راستای "سیاست تقابل دوگانه " عمل نموده و به این ترتیب، تضادهای امنیتی و سیاسی ایران و آمریکا در فضای ایدئولوژیک ظاهر گردیده است. نشانه های چنین تضادهایی متنوع و فراگیر می باشند. این روند، طی سال های یی - یییی در قالب تهدیدات کم شدت و همچنین از سال یییی به بعد که گروه های نومحافظه کار آمریکایی از جایگاه و مطلوبیت بیشتری برخوردار شدند، با اشکال تهدیدات تصاعدیابنده امنیتی - استراتژیک منعکس گردیده است. چنین روندی، مخاطرات و تهدیدات امنیتی فراگیری را برای ساختار دفاعی و امنیتی ایران به وجود می آورد. گسترش نیروهای نظامی آمریکا در خلیج فارس و سایر تهدیداتی که در حوزه تهدیدات نرم قرار دارد را می توان در زمره تهدیدات امنیتی - استراتژیک آمریکا دانست.
چشم انداز آمریکا درطراحی واجرای تهدیدات
آمریکا درتلاش است با طراحی واجرای چنین تهدیداتی بتواند بر میزان آرامش اجتماعی و امنیت ملی ایران تاثیرگذار گذارد . تمامی اسناد دفاعی و امنیتی آمریکا بیانگر آن است که آنان تلاش دارند تا حوزه های نفوذ خود را به حوزه های سرزمینی کشورهای خاورمیانه از جمله جمهوری اسلامی ایران گسترش دهند. به این ترتیب هرگونه تحرک نظامی آمریکا می تواند براساس ادراک امنیتی آن کشور نسبت به ایران سازماندهی شود. ادراک نخبگان سیاسی آمریکا نسبت به ایران نیز نشانه هایی از تهدید را به نمایش می گذارد. استراتژی امنیتی و دفاعی آمریکا برای مقابله با کشورهایی همانند ایران بر مبنای رهیافت های مقابله جویانه سازماندهی گردیده است. در این ارتباط می توان نشانه هایی از الگوی رفتار ستیزش از جمله "تغییر رژیم " را مورد ملاحظه قرار داد. آمریکایی ها چنین الگویی را از طریق ابزارهای نظامی، اقدامات امنیتی، به کارگیری قدرت نرم، دیپلماسی عمومی، محدودیت های بین المللی و حتی تحریم های اقتصادی به کار گرفته اند. از واقعیات شرایط امروز آن است که اعمال قدرت سخت، ضمن آن که مقاومت های زیادی را ایجاد می کند، هزینه های فراوانی را نیز به دنبال دارد. بنابراین رسیدن به هدف با استفاده از قدرت نرم (دیپلماسی عمومی، تاکتیک های جنگ روانی و اعمال فشار از طریق سازمان های بین المللی) در دستور کار دولت ها قرار داشته و از اولویت خاصی برخوردار است. از این رو مطابق آنچه گفته شد، اولویت آمریکا در مواجهه با کشورهایی نظیر ایران، استفاده از قدرت نرم واعمال تهدیدات نرم خواهد بود.
( حسین متفکر، پایان نامه کارشناسی ارشد )
آمریکا ورویکرد بهره گیری از قدرت نرم برعلیه ایران
قدرت نرم یعنى تاثیرگذارى در اراده، باور و افکار آحاد مردم . هرچه جلوتر مى رویم دشمن از تهدید سخت افزارى خود ناتوان تر مى شود و توجه آن به تهدید نرم بیشتر مى شود.. امروز جنگ اصلى، جنگ رسانه اى وما باید با این تهاجم دشمن مقابله کنیم . امروز قدرتى که جبهه استکبار با آن خود را سرپا نگه داشته، قدرت تزویر است و با قدرت رسانه اى و انحصار ماهواره و اینترنت تلاش مى کنند خود را سرپا نگه دارند .
در عرصه رویارویى دو جبهه اسلام و استکبار، امروز شاهد این هستیم که جبهه استکبار تلاش مى کند با انحصارى کردن قدرت در عرصه زر و زور و تزویر، کارى کند که بتواند در قرن یی جهان را به یک دهکده کوچک با یک ناظم تبدیل کند .
امروز غربى ها ناوها و پایگاه هاى خود را ایجاد کرده اند ولى کارکرد ندارد و دیگر این طور نیست که تهدید سخت آن ها ملت ها را به هراس بیندازد. شکست ابهت استکبار در مقاومت ملت عراق، افغانستان و جنگ یی روزه این مسئله را نشان داد. (حسین طائب ، اختتامیه ششمین نشست سراسرى بسیج و رسانه در مشهد ، روزنامه جوان ، 11/8/87 )
ضرورت دقت نظر درراهبرد تهاجمی آمریکا بر علیه ایران
تهدیدات علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در برهه زمانی کنونی را میتوان در قالب دو نوع تهدیدات
نظامی و تهدیدات نرم تقسیم‌بندی کرد.
هدف اصلی دشمن از چنین اقداماتی، تضعیف حاکمیت ایران و افزایش هزینه‌های نظامی و امنیتی کشور است. به عبارت دیگر ابالات متحده و سایر دشمنان نظام جمهوری اسلامی ایران با تأکید لفظی بر گفتمان اقدام نظامی علیه ایران، تلاش می‌کنند استراتژی امنیت ملی ایران را به سمت برنامه‌ریزی‌های پرهزینه سوق
دهند .
این در حالی‌است که به نظر می‌رسد آمریکا و متحدان او نیازی به حمله نظامی به ایران ندارند. در شرایط فعلی ایالت متحده با حضور در مرزهای ایران و منطقه خلیج‌فارس، ظرفیت لازم برای کنترل ایران و منطقه را در اختیار دارد و نیازی به ظرفیت‌‌سازی جدید در راستای کنترل ایران و خلیج‌فارس ندارد. از این رو میتوان گفت که حمله نظامی به ایران با سنت حاکم بر سیاست خارجی آمریکا منطبق نیست. آنها امروزه مطلوب‌ترین امکانات و شرایط (طی‌سه دهه اخیر) را برای کنترل و محدود کردن ایران با کمترین هزینه ممکن در اختیار دارند و تحمیل هزینه‌های غیر‌قابل پیش‌بینی اقدام نظامی، غیر‌عقلانی و فاقد پشتوانه، تحلیلی در نزد نخبگان سیاسی و افکار عمومی آمریکاست.
اقدامات اخیر ایالات متحده و مخالفان نظام جمهوری اسلامی ایران مانند افتتاح دفتر امور ایران در دُبی توسط وزارت امورخارجه آمریکا، ایجاد رسانه‌های فارسی زبان مانند رادیو فردا، شبکه‌های ماهواره‌ای مختلف و نشان می‌دهد که استراتژی دشمن برای مقابله با نظام جمهوری اسلامی ایران استفاده از روشهای نوین براندازی است.
به نظر می رسد ، راهبرد ایالات متحده و متحدان او علیه ایران ترکیبی از اقدامات نظامی و نرم‌افزاری است. آنها با تأکید بر اقدامات نظامی ، ظرفیت‌های کار‌آمدی نظام سیاسی ایران را به دلیل بالا رفتن هزینه‌های نظامی و امنیتی کشور جهت مقابله با تهدیدات اعلامی ازسوی دشمن، کاهش می‌دهند و از این طریق، توجه و تمرکز تصمیم‌گیران ملی را از اقدامات ظریف خود در راستای براندازی نرم مانند تحریک شوش‌های قومی، راه‌اندازی جنبش‌های اجتماعی، القای ناکار‌‌آمدی نظام سیاسی در عرصه‌های مختلف و ... دور می‌کنند.
نیم نگاهی به فروپاشی شوروی گویای این نکته است که آمریکا به منظور تضعیف و فروپاشی نظام جمهوری اسلامی ایران، چیزی شبیه به داستان "جنگ ستارگان " ریگان در دهه 1980 و "ایجاد سپر دفاع موشکی " در ماه‌های اخیررا مد نظر قرارداده است . "ریگان " با اعلام جنگ ستارگان، با ایجاد تهدیدی "شبه واقعی " موجب افزایش بودجه نظامی و امنیتی شوروی شد. افزایش بودجه نظامی و امنیتی شوروی، منجر به کاهش بودجه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شوروی شده و عامل مهمی در ناکار‌آمد جلوه دادن سیستم سیاسی شوروی در نزد افکار عمومی آن کشور بود.
طرح سپر دفاع موشکی نیز که اخیراً از سوی آمریکا مطرح شده است، با هدف تضعیف قدرت رقابت روسیه و چین با ایالات متحده آمریکا طراحی شده است. چنین طرح جاه‌طلبانه‌ای منجر به برانگیختن حس رقابت نظامی روسیه و چین با آمریکا شده و با افزودن بر بودجه نظامی از سوی این کشورها، توان محدود اقتصادی آنان را تضعیف و در بلند مدت آنان را از چرخه رقابت مؤثر با آمریکا در عرصه‌های بین‌المللی باز خواهد داشت.
چنین به نظر می‌رسد که استراتژی آمریکا در خصوص ایران نیز شباهت‌هایی با دو نمونه فوق‌الذکر دارد. حضور آمریکا در مرزهای ایران و ایجاد تصور "شبه‌واقعی " تهدید نظامی از سوی این کشور در ذهن رهبران و تصمیم‌سازان کشورمان می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را نیز در فرآیند منحوس افزایش تهدید، افزایش بودجه نظامی ـ امنیتی، کاهش بودجه عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی، کاهش کار‌آمدی نظام سیاسی و دست‌آخر تضعیف بیش از حد و حتی فروپاشی قرار دهد (فشار از بیرون تغییر از درون).
"مارک پالمر " نیز معتقد است که تنها راه سرنگون کردن نظام جمهوری اسلامی ایران، پیگیری مکانیسم‌های جنگ نرم با استفاده از سه تاکتیک دکترین مهار، نبرد رسانه‌ای و ساماندهی یا پشتیبانی از نافرمانی مدنی است. چنین به نظر می‌رسد که آمریکا تلاش می‌کند با شکل دادن به برداشتی خاص از فضای امنیتی کشورمان در نزد تصمیم‌گیران، با به‌کارگیری استراتژی فریب، منجر به تصمیم‌گیری‌ها و سیاستگذاری‌های نامطلوب در نظام سیاسی ایران شود. به همین دلیل تصمیم‌گیران جمهوری اسلامی ایران در تحلیل‌های امنیتی و سیاستگذاری مربوط به این حوزه، ضمن توجه به معادلات نظامی، باید شاخص‌های "براندازی نرم " و روشهای نوین تضعیف و ناکار‌آمد کردن نظام را در کانون توجه قرار دهند.
(مقاله اخذ شده از اینترنت به قلم دوتن از نویسندگان )
عدم فراهم بودن شرایط تحقق براندازی نرم در ایران
زمینه انقلاب نرم یا براندازی نرم، نیاز به وجود نارضایتی‌های متراکم و گسترده در جامعه دارد . در شرایط فعلی نارضایتی‌ها در ایران نه تنها متراکم نیست، بلکه متکثر و مخالف است. بدین معنی که اقشار مختلف جامعه نسبت به موضوعات و مسائل مختلفی احساس نارضایتی دارند ، لذا به جای تقویت نارضایتی، همدیگر را خنثی می‌کنند. نگرش متفاوت آحاد جامعه درخصوص حجاب و بی‌حجابی نمونه بارز آن است .
از طرف دیگر قدرت بسیج اجتماعی و سیاسی نظام در ایران از هر نیروی خارجی و داخلی بیشتر است و این مهم به اثبات رسیده است که هرگاه نظام اراده نماید ، می‌تواند توده مردم را عیه دشمنان داخلی وخارجی بسیج کند . همچنین با توجه به شعارها و اقدامات عملی و شفاف دولت نهم جهت خدمت‌رسانی به اقشار محروم جامعه و کاهش سطح نارضایتی‌ها ، امید به شرایط بهتر و مطلوب زندگی در نزد مردم افزایش یافته و احتمال اقدامات وسیع و گسترده اعتراض به دولت را کاهش داده است.
ذکر این موضوع ضروری است که موفقیت عملیاتی شدن تهدیدات نرم در نهایت مبتنی بر عدم دخالت و بی‌طرفی نیروهای نظامی است.
این در حالی است که برخورد با براندازان نرم در ایران از سوی نیروهای نظامی امری بدیهی بوده و با توجه به اعتقاد عمیق نیروهای نظامی به دین مبین اسلام ونظام جمهوری اسلامی بی‌طرفی نیروهای نظامی به وعدم برخورد با دشمنان خارجی وایادی آنان منتفی به نظر می‌رسد. به همین دلیل در شرایط فعلی امکان عملیاتی شدن تهدیدات نرم ، در کوتاه مدت بسیار بعید به نظر می‌رسد.
استکبار وتشدید تهدید نرم
توجه به انتشار برخی آمار وارقام در خصوص شیوع وتشدید مفاسد ، معضلات اخلاقی وناهنجاری ها درجامعه ، گویای تلاش دشمنان در جهت بهره گیری از این عرصه در جهت دست یافتن به اهداف خود می باشد که ضمن اشاره به برخی آمار وارقام وهشدارها بر توجه بیشتر به مقابله با تهدید دشمن تاکید می گردد .
نگاهی به برخی آمار وارقام
- کشف مواد مخدر درسال سال 85 نسبت به سال 86 به میزان 39% افزایش داشته است .
- ایجاد مزاحمت برای نوامیس مردم درسال 85 به میزان 77251 گزارش شده ودر سال 86 با 20% افزایش به میزان 92591 نفر رسیده است .
- کشف سی دی مبتذل و غیرمجازدرسال 86 نسبت به سال 85 به میزان 27% افزایش داشته است
- کشف تجهیزات ماهواره ای درسال 86 نسبت به سال 85 به میزان84% افزایش داشته است .
- اغفال کردن دختران درسال 86 به میزان 2405 نفر گزارش شده که نسبت به آمار سال 85 ، 17% افزایش داشته است .
- دستگیر شدگان دررابطه با مفاسد درسال 85 تعداد 213.450بوده ودرسال 86 به258.024 رسیده که 21%افزایش را نشان می دهد.
- قتل های خانوادگی درسال 86 نسبت به سال 85 به میزان20% افزایش داشته است .
نیم نگاهی به هشدار رئیس قوه قضائیه درخصوص تزلزل کانون خانواده درایران و سخنان دو تن از مسئولان مطلع نظام در خصوص اعتیاد وسایت های غیر اخلاقی تبین کننده زوایای دیگری از توطئه استکبار در خصوص بهره گیری از حربه مواد مخدر واشاعه فحشاء است که ازنظر می گذرانیم . ( رسانه های کشور )
وضعیت مواد مخدر
نگاهی کوتاه به سخنان جانشین رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی کشور درخصوص وضعیت مواد مخدر درکشور تبین کننده برخی از وقایع موجود است . وی درمورخ 28آبان 87 درگفتگو با واحد مرکزی خبر در شهر کرد جانشین می گوید :
- 70 درصد هروئین های کشف شده امسال کراک و فقط30 درصد باقی مانده هروئین آجری هستند که این آمار در شش ماهه اول پارسال کاملا بر عکس بود است .
- 320 آزمایشگاه تولید هروئین فشرده در افغانستان فعالیت می نماید و هم اکنون هروئین فشرده جایگزین هروئین خیابانی و هروئین آجری شده است .
- برنامه دشمنان پر قدرت کردن ، خالص کردن و جابجایی دسترسی و مصرف آسان مواد مخدر است .
- لابراتورهای مواد مخدر صنعتی در افغانستان تغییر در شیوه تولید هروئین به صورت کراک و افزایش میزان اسید این نوع مواد مخدر به بیش از 85 درصد است و این لابراتوارها با حمایت آمریکا و انگلیس در افغانستان فعالیت می کنند .
- در این آزمایشگاه ها پارسال بیش از 600 تن هروئین فشرده یا کراک تولید شده است .
- وجود قرص های مخدر به نام نخ را شایعه تاکنون شناسایی نشده و این شایعات اینترنتی جنگ روانی دشمنان علیه نظام جمهوری اسلامی ایران است .
-در هفت ماهه نخست امسال بیش از350 تن مواد مخدر در کشور کشف شده که نسبت به مدت مشابه پارسال20 درصد افزایش کشفیات داشته ایم .
- هم اکنون 37 درصد از تولید مواد مخدر در افغانستان به کشور ما می آید و 63 درصد دیگر مواد مخدر تولیدی افغانستان نیز به سمت سایر کشورهای دنیا می رود .
وضعیت سایت های ضد اخلاقی
مشاور قضایی دادستانی کل کشور درخصوص وضعیت سایت های ضد اخلاقی در28 مهر 87 درگفتگو - خبرگزاری می گوید :
- هم‌اکنون بیش از پنج میلیون سایت اینترنیتی فیلتر شده است که بیشتر این سایت‌ها دارای مطالب غیراخلاقی و ضداجتماعی بوده که بر پایه قانون فیلتر شده‌اند.
- اکنون افرادی روزانه ساعت‌های بسیاری از وقت خود را در سایت‌های اینترنتی می‌گذرانند که این کار، پیامدهای زیانباری دارد.
- اینترنت، آسیب‌های اجتماعی زیادی بر جامعه تحمیل می‌کند و برای کاهش این آسیبها باید برنامه ریزی شود.
- دشمنان با سوء‌استفاده از شبکه اینترنت، تلاش می‌کنند تا هویت دینی ما را مورد تهاجم قرار دهند.
- این شبکه در بخش‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی آسیب وارد می‌کند که نگران‌کننده است.
- آسیب‌های اجتماعی ناشی از شبکه‌های ارتباطی اینترنت را بیشتر از شبکه ماهواره است
- آموزش جامعه به ویژه دانش‌آموزان، دانشجویان، تحکیم نهاد خانواده، تشکیل پلیس سایبر، آگاهی بخشی به مردم از رسانه‌های جمعی و تصویب قوانین گوناگون مبارزه با جرایم اینترنتی در کاهش آسیب‌های ناشی از این فناوری مفید است.
امروزه موثرترین کارآمدترین و کم هزینه ترین و در عین حال خطرناک ترین و پیچیده ترین نوع تهدید علیه امنیت ملی یک کشور ، تهدید نرم است . با اجرای تهدید نرم می توان با کمترین هزینه با حذف لشکرکشی و از بین بردن مقاومت های فیزیکی به هدف رسید زیرا با عاطفه ، احساسات ، فکر اندیشه و باور و ارزش های یک ملت و نظام سیاسی ارتباط دارد ، ابعاد این جنگ و تهدید گسترده تر و مخرب تر است . زیرا این ، فکر و آرمان ملت ماهارآماج تهاجم خود قرار می دهد .
تهدید نرم به روحیه ، به عنوان یکی از عوامل قدرت ملی خدشه وارد می کند ، عزم و اراده ملت را از بین می برد ، مقاومت و دفاع از آرمان و سیاست های نظام را تضعیف می کند . فروپاشی روان یک ملت می تواند مقدمه است بدون فروپاشی سیاسی ـ امنیتی و ساختارهای آن باشد . نمونه های فراوان از کاربرد تهدید نرم ، در صفحات تاریخ وجود دارد .
در حال حاضر همه کشورها به نوعی دیگر در معرض این نوع تهدید هستند . قدرت های استکباری ، تشکیلات ، امکانات و نیروی انسانی و ابزارهای پیشرفته و پیچیده و مراکز علمی و پژوهشی خود را به صورت گسترده در اختیار این جنگ قرارداده اند . با ظهور فناری جدید و علوم ارتباطات ، ظهور وسایل ارتباط جمعی و رسانه های متنوع توین ، ابعاد تهدید نرم ، گسترده تر و پیچیده تر شده است . و فصل قابل توجهی از نظریه های جدید امنیتی و راهبردهای قدرت سلطه گر ، به این امر اختصاص داده شده است که عبور بی توجه از اینر رویکرد جدید برای نظام های سیاسی مورد هدف قرار گرفته ، می تواند منجر به راه بدون بازگشت گردد .
این تهدید همراه با آرامش و خالی از روشهای فیزیکی و با استفاده از ابزارهای تبلیغات، رسانه، احزاب، تشکل‌های صنفی و قشری و شیوه القاء و اقناع انجام می‌پذیرد. در حال حاضر جهانی‌سازی فرهنگ مترادف با مفهوم تهدید نرم تلقی می‌شود. ( تلخیص از نشست تخصصی واحد پژوهش دانشکده امنیت ملی با جضور سه تن از استادان متخصص حوزه امنیت در دانشگاه عالی دفاع ملی سال 85 )
انواع تهدیدات از بعد توان و ابزار
تهدیدات از بعد توان و ابزار نیز به سه فصل سخت ، نرم ونیمه سخت تقسیم می گردد که از اقدامات و جنگ های اطلاعاتی و عملیات روانی به عنوان تهدید نیمه سخت نام برده می شود.
وجوه مشترک وافتراق تهدید نرم با تهدید نرم و سخت
هدف از هر نوع تهدید تأثیرگذاری بر اندیشه، عواطف و اراده و سرانجام به تسلیم کشاندن حریف است. بنابراین نقطه مشترک همه تهدیدات، تحمیل اراده به نیروی مقابل است. تفاوت‌های تهدیدات، در به کارگیری روش‌ها، ابزارها و… است. تهدید می‌تواند با تأکید بر توان فیزیکی (لشکرکشی، اشغال خاکریز و سرزمین، نابودی و کشتن انسان‌ها و ویران نمودن مراکز اقتصادی) اجرا شود و یا می‌تواند با تکیه بر روشهای سیاسی، روانی و شیوه‌های غیرخشونت‌آمیز و با به کارگیری قدرت نرم برای تأثیرگذاری بر اراده حریف و نیروی مقابل انجام گیرد. با پذیرش این واقعیت که هدف درهرنوع تهدیدی به تسلیم کشاندن حریف است وتفاوت ها در بکارگیری ابزار است میتوان وجوه زیر را به عنوان وجوه افتراق تهدیدات سخت و نرم برشمرد .
در مجموع میتوان فهرست زیر را به مثابه نقاط افتراق تهدیدات سخت و نرم در این مقاله، برشمرد:
1. حوزه تهدید نرم، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است، در حالی که حوزه تهدید سخت امنیتی و نظامی می‌باشد؛
2. تهدیدهای نرم پیچده و محصول پردازش ذهنی نخبگان و بنابراین اندازه‌گیری آن مشکل است، در حالی که تهدیدهای سخت؛ عینی، واقعی و محسوس است و میتوان آن را با ارائه برخی از معیارها اندازه‌گیری کرد؛
3. روش اعمال تهدیدهای سخت، استفاده از زور و اجبار است، در حالی که در تهدید نرم، از روش القاء و اقناع بهره‌گیری می‌شود.
4. هدف در تهدیدهای سخت، تخریب و حذف فیزیکی حریف و تصرف و اشغال سرزمین است. در حالی که در تهدید نرم، هدف تاثیر‌گذاری بر انتخاب‌ها، فرآیند تصمیم‌گیری و الگوهای رفتاری حریف و در نهایت سلب هویت‌های فرهنگی است؛
5. مفهوم امنیت در رویکردهای نرم شامل امنیت ارزشها و هویت‌های اجتماعی می‌شود، در حالی که این مفهوم در رویکردهای سخت به معنای نبود تهدید خارجی تلقی می‌گردد.
6. تهدیدهای سخت، محسوس و همراه با واکنش برانگیختن است، در حالی که تهدیدهای نرم به دلیل ماهیت غیر عینی و محسوس آن، اغلب فاقد عکس‌العمل است.
7. مرجع امنیت در حوزه تهدیدهای سخت، به طور عمده دولت‌ها هستند، در حالی که مرجع امنیت در تهدیدهای نرم محیط فروملی و فراملی (هویت‌های فروملی و جهانی) است؛
8. کاربرد تهدید سخت در رویکرد امنیتی جدید عمدتاً مترادف با فروپاشی نظام‌های سیاسی- امنیتی مخالف یا معارض است، در حالی که کاربرد تهدید نرم در رویکردهای امنیتی جدید علیه نظام‌های سیاسی مخالف یا معارض، مترادف با فرهنگ‌سازی و نهادسازی در چارچوب اندیشه و الگوهای رفتاری نظام‌های لیبرال و دموکراسی تلقی می‌شود.
(دکتر سید حسین حجازی، ظرفیت های قدرت نرم جمهوری اسلامی در مقابله با تهدیدهای نرم امریکا )
رابطه عملیات روانی وتهدید نرم
آنچه که امروز به عنوان تهدید نرم مطرح شده است موضوع جدیدی نیست فقط به واسطه گستردگی سلطه رسانه ای ، زمینه های جنگ نرم خود را به صورت بارز و شفافی برجسته نموده است . یعنی بشر در الگوهای ذهنی اش همواره نتایج جنگ را مبتنی بر برتری بیشتر با کمترین هزینه و امکان سطح درگیری ، اتخاذ می کرده است . ولیکن تهدید نرم اگر امروزه به عنوان ادبیات تهدید و تولید قدرت براندازانه در مقابل نظام های سیاسی متعارض ظاهر شده ، به نظر می رسد که شکل جهش یافته ای از عملیات روانی است که در پی توانمندی رسانه ای تکامل پیدا کرده ، به تعبیر دیگر اگر در تعریف عملیات روانی همواره عنصر تولید نگرش و بینش جدید را به عنوان یک اقدام مکمل و جایگزین و در ادامه تغییر نگرش قدیمی با استفاده از ابزارهای تکمین ساز و اقناعی و به عنوان یک ایده آل عملیات و جنگ روانی محسوب کنیم . امروزه دیگر این کارکرد عملیات روانی آرزویی دست نیافتنی برای کارتل های تبلیغاتی نیست ، امروزه این رویکردها و ادبیات برخواسته از آن رهبران و نظام های فرهنگی و تبلیغاتی آنها را به جایی رسانده که اهداف و نگرش های خود را طوری پیاده سازی می کنند که هزینه های کمتری به همراه داشته و مخاطبان را به راحتی و با بیشترین سطح تکمین همگام خود می سازد .
ضرورت توجه به ابزارهای بکار گرفته شده در تهدید نرم
چنانچه ذکر شد ، امروزه دولت ها ی سلطه گربه این نتیجه رسیده اند که باید هزینه های عملیات و استقرار فیزیکی خود درکشورها وسرزمین های دیگر را کاهش دهند ، لذا بر روی تقویت و فعال نمودن الگوهای رفتاری و فرهنگی متمرکز شده و در آن وادی قدم گذاشته اند و به جای این که سربازان و نیروهای نظامی خود را به مناطق دیگر گسیل نمایند با تولید دانش ، حوزه های فرهنگی و اجتماعی را به مصرف و پذیرش هنجارها و الگوهای رفتاری وادار و به راحتی نفوذ خود را محقق می کنند .
با توجه به رویکرد دولت های سلطه گر ، لازم است ضمن شناسایی اهداف آنان ، ابزارها و روش های بکار گرفته شده نیزشناخته شود تا راه و مسیرمقابله با تهدید نرم بر طراحان وبرنامه ریزان مشتبه نشود و خود باعث نشوندکه زمینه ظهور تهدید نرم هموارشود . در صورت عدم توجه به این مهم دشمن فقط کافی است اطلاعات و منابع تولید رفتار خود را تنظیم کند ، سپس بلافاصله می تواند رفتارها و رویکردها را در یک دسته بندی جدید ارائه داده و جامعه مورد نظر را به سمت هدف مد نظر هدایت نموده واز امکانات وظرفیت های موجود در نظام به عنوان آغاز ، یا تشدید تهدید نرم بهره گیری نماید .
( مجله امنیت ملی ، دانشگاه دفاع ملی ، سال هشتم ، شماره هشتاد ، ص 40و42)
جایگاه روحیه درتهدید نرم
روحیه به عنوان یکی از عوامل درقدرت ملی کشورها مورد ارزیابی قرار می گیرد . در فرآیند تهدید نرم از سوی دشمن به روحیه یک ملت خدشه وارد می‌شود ، با خدشه وارد شدن به روحیه ویا از بین رفتن آن عزم و اراده ملت را از بین می‌رود . مقاومت و دفاع از آرمان و سیاست‌های نظام را تضعیف می شود . بدیهی است فروپاشی روانی یک ملت می‌تواند مقدمه‌ای برای فروپاشی سیاسی ، امنیتی و ساختارهای آن باشد.
( تهدید نرم، مقاله ابعاد و ویژگی‌های تهدید نرم ، اینترنت )
وسایل ارتباط جمعی اصلی ترین ابزار تهدید نرم
گسترش رسانه های جمعی را باید به عنوان اصلی ترین ابزار تهدید نرم مد نظر قرارداد . افزایش روز افزون رسانه ها امکان اشاعه و ترویج فرهنگ لیبرالی را برای غرب در سرتاسر جهان بیش از پیش فراهم آورد . پیشرفت‌های قابل توجه در فناوری ارتباطات بویژه ماهواره و اینترنت ، زمینه‌های تبلیغ و اشاعه فرهنگ غرب و وقوع تهدید نرم را شدت بخشید . این فرهنگ که در صدد یکسان‌سازی فرهنگی ودست یابی به دهکده جهانی بود ، کمرنگ شدن ارزشها و هنجارها را بدنبال داشت و جوامع هدف به خصوص جوامع جوان را در معرض آسیب پذیری اقدامات استکباردر حوزه تهدید نرم قرار داده است که بروز برخی ناهنجاری ها در برخی جوانان گویای این واقعیت است .
درکشور ما ، امروزه برخی از جوانان به جای استفاده مناسب و علمی از اینترنت و کامپیوتر ، از آنها به عنوان یک وسیله تفریحی جهت گذراندن وقت استفاده کرده و بیشتر اوقات خود را با بازیهای کامپیوتری ، چت ، وبلاگ نویسی یا سراغ گرفتن از سایت‌های مستهجن می‌گذرانند .
در حال حاضر 97 شبکه ماهواره‌ای از 15 کشور جهان خاک جمهوری اسلامی ایران را تحت پوشش قرار داده‌اند که بر روی برخی از این ماهواره‌ها تا بیش از 200 کانال تلویزیونی به طریق دیجیتال پخش می‌گردد. ( فصلنامه راهبرد ، شماره 27 : بهار 1382 ، ص 48 ، مقاله آسیب‌های اجتماعی و پیامدهای ناگوار )
هم اکنون 110 شبکه رادیویی وتلویزیونی درآمریکا علیه ایران برنامه پخش می کنند . اگر این شبکه ها روزی 2 ساعت برنامه پخش کنند سلانه 10 میلیون دلار هزینه می کنند . ( محسن حکیم ، روزنامه کیهان ، 9/8/87، ص 4)
تهدید نرم ابزار هژمونیک امریکا
الگوی رفتاری ایالات متحده آمریکا در ارتباط با سایر کشورها، همواره از منظر دخالت در امور داخلی آنها و تنظیم رفتار بازیگران سیاسی این کشورها، در راستای منافع خود قابل مطالعه است. براساس چنین وضعیتی، مقامات آمریکایی تلاش دارند تا شرایط مبتنی بر تسلط را در سیاست بین المللی فراهم آورند و در این روند، چالش های ناشی از سلطه طلبی استراتژیک به عنوان اصلی ترین تهدید امنیتی محسوب می شود. در طرح ریزی دفاعی و استراتژیک ایران، الگوهای رفتاری آمریکا به عنوان تهدیدات امنیت ملی محسوب می شود. از زمانی که آمریکا به عنوان یکی از قدرت های بزرگ در نظام بین المللی ایفای نقش نمود، نقش ملی مداخله گر، هژمونیک و امنیت گرا را در ارتباط با کشورهای پیرامونی ایفا نمود.
ابزارهای استکبار در تهدید نرم
آمریکایی ها چنین الگویی را از طریق اعمال و به کارگیری مؤلفه های قدرت نرم همچون استفاده از سازمان ها و نهادهای بین المللی جهت محدودیت سازی فزاینده، اعمال جنگ روانی - رسانه ای در حوزه های مختلف نظیر شبکه های تلویزیونی و اینترنت و استفاده از بازیگران غیردولتی (بنیادهای آموزشی و تحقیقاتی) جهت ترویج سکولاریسم، فرهنگ آمریکایی و نهایتاً ایجاد نافرمانی مدنی بهره می گیرند.
سیاست های سلطه جویانه آمریکا وجدال ایران وآمریکا
پیروزی انقلاب اسلامی را باید نقطه آغاز تقابل آمریکا با ایران اسلامی قلمداد نمود که توطئه های رنگارنگ آن کشور برای استحاله یا برچیدن رژیم جمهوری اسلامی قابل کتمان نیست . بسیاری از جدال های منطقه ای و بین المللی ایران و آمریکا را باید ناشی از واکنش جمهوری اسلامی ایران نسبت به فرآیندهای سلطه جویانه و هژمونیک آمریکا در سیاست بین الملل دانست. بر این مبنا، آنان از هرگونه ابزار اقتصادی، نظامی و سیاسی خصوصاً اعمال تهدیدات نرم به صورت الگوی تقابل استراتژیک برای تحقق اهداف هژمونیک استفاده می کنند .
سیر تهاجمات آمریکا بر علیه ایران تااتخاذ رویکرد تهدید نرم
به دنبال تداوم روند تهدیدات آمریکا بر علیه ایران تا اتخاد رویکرد تهدید نرم تضادهای سیاسی ایران و آمریکا در دوران بعد از انقلاب اسلامی، مقامات آمریکایی به این اعتقاد رسیدند که موج جدید سیاسی ایران می تواند فضای ژئوپلتیکی خاورمیانه را تحت تاثیر قرار دهد. براساس چنین ادراکی، تضادهای نهفته اندیشه انقلاب علیه ایران را افزایش داد. شواهد نشان می دهد که حوزه تهدیدات امنیتی به گونه ای مرحله ای در حال گسترش می باشد.
الف : مرحله اول تهدیدات آمریکا بر علیه ایران
در اولین مرحله، تهدیدات آمریکا ماهیت اجتماعی داشت. این روند، طی سال های یی - یییی تداوم یافت. در سال های یی - یییی تهدیدات آمریکا ماهیت سیاسی پیدا نمود.
ب : مرحله دوم تهدیدات آمریکا بر علیه ایران
از سال ،یییی شکل جدیدی از تهدید ظهور یافت که ماهیت امنیتی داشته است. طراحی کودتای نوژه، حمایت از گروه های مسلح در حوزه های پیرامونی جغرافیای سیاسی ایران و در نهایت سازماندهی کشورهای عرب محافظه کار در حمایت از عراق برای تهاجم نظامی به ایران را باید در زمره تهدیدات امنیتی آمریکا علیه ایران تلقی نمود.
ج : مرحله سوم تهدیدات آمریکا بر علیه ایران
به موازات محدودیت های سیاسی - امنیتی، شکل جدیدی از تهدیدات، نظیر تهدیدات نرم در قالب جنگ روانی، تخریب سازنده و تهدیدات اقتصادی در چارچوب تحریم صنعتی و تکنولوژیک ایران ایجاد شد.
د : مرحله چهارم تهدیدات آمریکا بر علیه ایران
تکامل یافته ترین شکل تهدیدات سیاسی - امنیتی آمریکا ماهیت ایدئولوژیک و استراتژیک پیدا کرده است. از زمانی که رقابت های دو قطبی پایان پذیرفت، آمریکایی ها در راستای "سیاست تقابل دوگانه " عمل نموده و به این ترتیب، تضادهای امنیتی و سیاسی ایران و آمریکا در فضای ایدئولوژیک ظاهر گردیده است. نشانه های چنین تضادهایی متنوع و فراگیر می باشند. این روند، طی سال های یی - یییی در قالب تهدیدات کم شدت و همچنین از سال یییی به بعد که گروه های نومحافظه کار آمریکایی از جایگاه و مطلوبیت بیشتری برخوردار شدند، با اشکال تهدیدات تصاعدیابنده امنیتی - استراتژیک منعکس گردیده است. چنین روندی، مخاطرات و تهدیدات امنیتی فراگیری را برای ساختار دفاعی و امنیتی ایران به وجود می آورد. گسترش نیروهای نظامی آمریکا در خلیج فارس و سایر تهدیداتی که در حوزه تهدیدات نرم قرار دارد را می توان در زمره تهدیدات امنیتی - استراتژیک آمریکا دانست.
چشم انداز آمریکا درطراحی واجرای تهدیدات
آمریکا درتلاش است با طراحی واجرای چنین تهدیداتی بتواند بر میزان آرامش اجتماعی و امنیت ملی ایران تاثیرگذار گذارد . تمامی اسناد دفاعی و امنیتی آمریکا بیانگر آن است که آنان تلاش دارند تا حوزه های نفوذ خود را به حوزه های سرزمینی کشورهای خاورمیانه از جمله جمهوری اسلامی ایران گسترش دهند. به این ترتیب هرگونه تحرک نظامی آمریکا می تواند براساس ادراک امنیتی آن کشور نسبت به ایران سازماندهی شود. ادراک نخبگان سیاسی آمریکا نسبت به ایران نیز نشانه هایی از تهدید را به نمایش می گذارد. استراتژی امنیتی و دفاعی آمریکا برای مقابله با کشورهایی همانند ایران بر مبنای رهیافت های مقابله جویانه سازماندهی گردیده است. در این ارتباط می توان نشانه هایی از الگوی رفتار ستیزش از جمله "تغییر رژیم " را مورد ملاحظه قرار داد. آمریکایی ها چنین الگویی را از طریق ابزارهای نظامی، اقدامات امنیتی، به کارگیری قدرت نرم، دیپلماسی عمومی، محدودیت های بین المللی و حتی تحریم های اقتصادی به کار گرفته اند. از واقعیات شرایط امروز آن است که اعمال قدرت سخت، ضمن آن که مقاومت های زیادی را ایجاد می کند، هزینه های فراوانی را نیز به دنبال دارد. بنابراین رسیدن به هدف با استفاده از قدرت نرم (دیپلماسی عمومی، تاکتیک های جنگ روانی و اعمال فشار از طریق سازمان های بین المللی) در دستور کار دولت ها قرار داشته و از اولویت خاصی برخوردار است. از این رو مطابق آنچه گفته شد، اولویت آمریکا در مواجهه با کشورهایی نظیر ایران، استفاده از قدرت نرم واعمال تهدیدات نرم خواهد بود.
( حسین متفکر، پایان نامه کارشناسی ارشد )
آمریکا ورویکرد بهره گیری از قدرت نرم برعلیه ایران
قدرت نرم یعنى تاثیرگذارى در اراده، باور و افکار آحاد مردم . هرچه جلوتر مى رویم دشمن از تهدید سخت افزارى خود ناتوان تر مى شود و توجه آن به تهدید نرم بیشتر مى شود.. امروز جنگ اصلى، جنگ رسانه اى وما باید با این تهاجم دشمن مقابله کنیم . امروز قدرتى که جبهه استکبار با آن خود را سرپا نگه داشته، قدرت تزویر است و با قدرت رسانه اى و انحصار ماهواره و اینترنت تلاش مى کنند خود را سرپا نگه دارند .
در عرصه رویارویى دو جبهه اسلام و استکبار، امروز شاهد این هستیم که جبهه استکبار تلاش مى کند با انحصارى کردن قدرت در عرصه زر و زور و تزویر، کارى کند که بتواند در قرن یی جهان را به یک دهکده کوچک با یک ناظم تبدیل کند .
امروز غربى ها ناوها و پایگاه هاى خود را ایجاد کرده اند ولى کارکرد ندارد و دیگر این طور نیست که تهدید سخت آن ها ملت ها را به هراس بیندازد. شکست ابهت استکبار در مقاومت ملت عراق، افغانستان و جنگ یی روزه این مسئله را نشان داد. (حسین طائب ، اختتامیه ششمین نشست سراسرى بسیج و رسانه در مشهد ، روزنامه جوان ، 11/8/87 )
ضرورت دقت نظر درراهبرد تهاجمی آمریکا بر علیه ایران
تهدیدات علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در برهه زمانی کنونی را میتوان در قالب دو نوع تهدیدات
نظامی و تهدیدات نرم تقسیم‌بندی کرد.
هدف اصلی دشمن از چنین اقداماتی، تضعیف حاکمیت ایران و افزایش هزینه‌های نظامی و امنیتی کشور است. به عبارت دیگر ابالات متحده و سایر دشمنان نظام جمهوری اسلامی ایران با تأکید لفظی بر گفتمان اقدام نظامی علیه ایران، تلاش می‌کنند استراتژی امنیت ملی ایران را به سمت برنامه‌ریزی‌های پرهزینه سوق
دهند .
این در حالی‌است که به نظر می‌رسد آمریکا و متحدان او نیازی به حمله نظامی به ایران ندارند. در شرایط فعلی ایالت متحده با حضور در مرزهای ایران و منطقه خلیج‌فارس، ظرفیت لازم برای کنترل ایران و منطقه را در اختیار دارد و نیازی به ظرفیت‌‌سازی جدید در راستای کنترل ایران و خلیج‌فارس ندارد. از این رو میتوان گفت که حمله نظامی به ایران با سنت حاکم بر سیاست خارجی آمریکا منطبق نیست. آنها امروزه مطلوب‌ترین امکانات و شرایط (طی‌سه دهه اخیر) را برای کنترل و محدود کردن ایران با کمترین هزینه ممکن در اختیار دارند و تحمیل هزینه‌های غیر‌قابل پیش‌بینی اقدام نظامی، غیر‌عقلانی و فاقد پشتوانه، تحلیلی در نزد نخبگان سیاسی و افکار عمومی آمریکاست.
اقدامات اخیر ایالات متحده و مخالفان نظام جمهوری اسلامی ایران مانند افتتاح دفتر امور ایران در دُبی توسط وزارت امورخارجه آمریکا، ایجاد رسانه‌های فارسی زبان مانند رادیو فردا، شبکه‌های ماهواره‌ای مختلف و نشان می‌دهد که استراتژی دشمن برای مقابله با نظام جمهوری اسلامی ایران استفاده از روشهای نوین براندازی است.
به نظر می رسد ، راهبرد ایالات متحده و متحدان او علیه ایران ترکیبی از اقدامات نظامی و نرم‌افزاری است. آنها با تأکید بر اقدامات نظامی ، ظرفیت‌های کار‌آمدی نظام سیاسی ایران را به دلیل بالا رفتن هزینه‌های نظامی و امنیتی کشور جهت مقابله با تهدیدات اعلامی ازسوی دشمن، کاهش می‌دهند و از این طریق، توجه و تمرکز تصمیم‌گیران ملی را از اقدامات ظریف خود در راستای براندازی نرم مانند تحریک شوش‌های قومی، راه‌اندازی جنبش‌های اجتماعی، القای ناکار‌‌آمدی نظام سیاسی در عرصه‌های مختلف و ... دور می‌کنند.
نیم نگاهی به فروپاشی شوروی گویای این نکته است که آمریکا به منظور تضعیف و فروپاشی نظام جمهوری اسلامی ایران، چیزی شبیه به داستان "جنگ ستارگان " ریگان در دهه 1980 و "ایجاد سپر دفاع موشکی " در ماه‌های اخیررا مد نظر قرارداده است . "ریگان " با اعلام جنگ ستارگان، با ایجاد تهدیدی "شبه واقعی " موجب افزایش بودجه نظامی و امنیتی شوروی شد. افزایش بودجه نظامی و امنیتی شوروی، منجر به کاهش بودجه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شوروی شده و عامل مهمی در ناکار‌آمد جلوه دادن سیستم سیاسی شوروی در نزد افکار عمومی آن کشور بود.
طرح سپر دفاع موشکی نیز که اخیراً از سوی آمریکا مطرح شده است، با هدف تضعیف قدرت رقابت روسیه و چین با ایالات متحده آمریکا طراحی شده است. چنین طرح جاه‌طلبانه‌ای منجر به برانگیختن حس رقابت نظامی روسیه و چین با آمریکا شده و با افزودن بر بودجه نظامی از سوی این کشورها، توان محدود اقتصادی آنان را تضعیف و در بلند مدت آنان را از چرخه رقابت مؤثر با آمریکا در عرصه‌های بین‌المللی باز خواهد داشت.
چنین به نظر می‌رسد که استراتژی آمریکا در خصوص ایران نیز شباهت‌هایی با دو نمونه فوق‌الذکر دارد. حضور آمریکا در مرزهای ایران و ایجاد تصور "شبه‌واقعی " تهدید نظامی از سوی این کشور در ذهن رهبران و تصمیم‌سازان کشورمان می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را نیز در فرآیند منحوس افزایش تهدید، افزایش بودجه نظامی ـ امنیتی، کاهش بودجه عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی، کاهش کار‌آمدی نظام سیاسی و دست‌آخر تضعیف بیش از حد و حتی فروپاشی قرار دهد (فشار از بیرون تغییر از درون).
"مارک پالمر " نیز معتقد است که تنها راه سرنگون کردن نظام جمهوری اسلامی ایران، پیگیری مکانیسم‌های جنگ نرم با استفاده از سه تاکتیک دکترین مهار، نبرد رسانه‌ای و ساماندهی یا پشتیبانی از نافرمانی مدنی است. چنین به نظر می‌رسد که آمریکا تلاش می‌کند با شکل دادن به برداشتی خاص از فضای امنیتی کشورمان در نزد تصمیم‌گیران، با به‌کارگیری استراتژی فریب، منجر به تصمیم‌گیری‌ها و سیاستگذاری‌های نامطلوب در نظام سیاسی ایران شود. به همین دلیل تصمیم‌گیران جمهوری اسلامی ایران در تحلیل‌های امنیتی و سیاستگذاری مربوط به این حوزه، ضمن توجه به معادلات نظامی، باید شاخص‌های "براندازی نرم " و روشهای نوین تضعیف و ناکار‌آمد کردن نظام را در کانون توجه قرار دهند.
(مقاله اخذ شده از اینترنت به قلم دوتن از نویسندگان )
عدم فراهم بودن شرایط تحقق براندازی نرم در ایران
زمینه انقلاب نرم یا براندازی نرم، نیاز به وجود نارضایتی‌های متراکم و گسترده در جامعه دارد . در شرایط فعلی نارضایتی‌ها در ایران نه تنها متراکم نیست، بلکه متکثر و مخالف است. بدین معنی که اقشار مختلف جامعه نسبت به موضوعات و مسائل مختلفی احساس نارضایتی دارند ، لذا به جای تقویت نارضایتی، همدیگر را خنثی می‌کنند. نگرش متفاوت آحاد جامعه درخصوص حجاب و بی‌حجابی نمونه بارز آن است .
از طرف دیگر قدرت بسیج اجتماعی و سیاسی نظام در ایران از هر نیروی خارجی و داخلی بیشتر است و این مهم به اثبات رسیده است که هرگاه نظام اراده نماید ، می‌تواند توده مردم را عیه دشمنان داخلی وخارجی بسیج کند . همچنین با توجه به شعارها و اقدامات عملی و شفاف دولت نهم جهت خدمت‌رسانی به اقشار محروم جامعه و کاهش سطح نارضایتی‌ها ، امید به شرایط بهتر و مطلوب زندگی در نزد مردم افزایش یافته و احتمال اقدامات وسیع و گسترده اعتراض به دولت را کاهش داده است.
ذکر این موضوع ضروری است که موفقیت عملیاتی شدن تهدیدات نرم در نهایت مبتنی بر عدم دخالت و بی‌طرفی نیروهای نظامی است.
این در حالی است که برخورد با براندازان نرم در ایران از سوی نیروهای نظامی امری بدیهی بوده و با توجه به اعتقاد عمیق نیروهای نظامی به دین مبین اسلام ونظام جمهوری اسلامی بی‌طرفی نیروهای نظامی به وعدم برخورد با دشمنان خارجی وایادی آنان منتفی به نظر می‌رسد. به همین دلیل در شرایط فعلی امکان عملیاتی شدن تهدیدات نرم ، در کوتاه مدت بسیار بعید به نظر می‌رسد.
استکبار وتشدید تهدید نرم
توجه به انتشار برخی آمار وارقام در خصوص شیوع وتشدید مفاسد ، معضلات اخلاقی وناهنجاری ها درجامعه ، گویای تلاش دشمنان در جهت بهره گیری از این عرصه در جهت دست یافتن به اهداف خود می باشد که ضمن اشاره به برخی آمار وارقام وهشدارها بر توجه بیشتر به مقابله با تهدید دشمن تاکید می گردد .
نگاهی به برخی آمار وارقام
- کشف مواد مخدر درسال سال 85 نسبت به سال 86 به میزان 39% افزایش داشته است .
- ایجاد مزاحمت برای نوامیس مردم درسال 85 به میزان 77251 گزارش شده ودر سال 86 با 20% افزایش به میزان 92591 نفر رسیده است .
- کشف سی دی مبتذل و غیرمجازدرسال 86 نسبت به سال 85 به میزان 27% افزایش داشته است
- کشف تجهیزات ماهواره ای درسال 86 نسبت به سال 85 به میزان84% افزایش داشته است .
- اغفال کردن دختران درسال 86 به میزان 2405 نفر گزارش شده که نسبت به آمار سال 85 ، 17% افزایش داشته است .
- دستگیر شدگان دررابطه با مفاسد درسال 85 تعداد 213.450بوده ودرسال 86 به258.024 رسیده که 21%افزایش را نشان می دهد.
- قتل های خانوادگی درسال 86 نسبت به سال 85 به میزان20% افزایش داشته است .
نیم نگاهی به هشدار رئیس قوه قضائیه درخصوص تزلزل کانون خانواده درایران و سخنان دو تن از مسئولان مطلع نظام در خصوص اعتیاد وسایت های غیر اخلاقی تبین کننده زوایای دیگری از توطئه استکبار در خصوص بهره گیری از حربه مواد مخدر واشاعه فحشاء است که ازنظر می گذرانیم . ( رسانه های کشور )
وضعیت مواد مخدر
نگاهی کوتاه به سخنان جانشین رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی کشور درخصوص وضعیت مواد مخدر درکشور تبین کننده برخی از وقایع موجود است . وی درمورخ 28آبان 87 درگفتگو با واحد مرکزی خبر در شهر کرد جانشین می گوید :
- 70 درصد هروئین های کشف شده امسال کراک و فقط30 درصد باقی مانده هروئین آجری هستند که این آمار در شش ماهه اول پارسال کاملا بر عکس بود است .
- 320 آزمایشگاه تولید هروئین فشرده در افغانستان فعالیت می نماید و هم اکنون هروئین فشرده جایگزین هروئین خیابانی و هروئین آجری شده است .
- برنامه دشمنان پر قدرت کردن ، خالص کردن و جابجایی دسترسی و مصرف آسان مواد مخدر است .
- لابراتورهای مواد مخدر صنعتی در افغانستان تغییر در شیوه تولید هروئین به صورت کراک و افزایش میزان اسید این نوع مواد مخدر به بیش از 85 درصد است و این لابراتوارها با حمایت آمریکا و انگلیس در افغانستان فعالیت می کنند .
- در این آزمایشگاه ها پارسال بیش از 600 تن هروئین فشرده یا کراک تولید شده است .
- وجود قرص های مخدر به نام نخ را شایعه تاکنون شناسایی نشده و این شایعات اینترنتی جنگ روانی دشمنان علیه نظام جمهوری اسلامی ایران است .
-در هفت ماهه نخست امسال بیش از350 تن مواد مخدر در کشور کشف شده که نسبت به مدت مشابه پارسال20 درصد افزایش کشفیات داشته ایم .
- هم اکنون 37 درصد از تولید مواد مخدر در افغانستان به کشور ما می آید و 63 درصد دیگر مواد مخدر تولیدی افغانستان نیز به سمت سایر کشورهای دنیا می رود .
وضعیت سایت های ضد اخلاقی
مشاور قضایی دادستانی کل کشور درخصوص وضعیت سایت های ضد اخلاقی در28 مهر 87 درگفتگو - خبرگزاری می گوید :
- هم‌اکنون بیش از پنج میلیون سایت اینترنیتی فیلتر شده است که بیشتر این سایت‌ها دارای مطالب غیراخلاقی و ضداجتماعی بوده که بر پایه قانون فیلتر شده‌اند.
- اکنون افرادی روزانه ساعت‌های بسیاری از وقت خود را در سایت‌های اینترنتی می‌گذرانند که این کار، پیامدهای زیانباری دارد.
- اینترنت، آسیب‌های اجتماعی زیادی بر جامعه تحمیل می‌کند و برای کاهش این آسیبها باید برنامه ریزی شود.
- دشمنان با سوء‌استفاده از شبکه اینترنت، تلاش می‌کنند تا هویت دینی ما را مورد تهاجم قرار دهند.
- این شبکه در بخش‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی آسیب وارد می‌کند که نگران‌کننده است.
- آسیب‌های اجتماعی ناشی از شبکه‌های ارتباطی اینترنت را بیشتر از شبکه ماهواره است
- آموزش جامعه به ویژه دانش‌آموزان، دانشجویان، تحکیم نهاد خانواده، تشکیل پلیس سایبر، آگاهی بخشی به مردم از رسانه‌های جمعی و تصویب قوانین گوناگون مبارزه با جرایم اینترنتی در کاهش آسیب‌های ناشی از این فناوری مفید است.