معرفی وبلاگ
دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 4574165
تعداد نوشته ها : 10297
تعداد نظرات : 320
Rss
طراح قالب
مهدي يوسفي
1ـ در صفحه 30 مجلّد سوّم کتاب من لا یحضره الفقیه مرحوم صدوق نقل مىکند:
اتى علی علیه السلام بهدیة النیروز فقال علیه السلام ما هذا و قالوا یا امیر المؤمنین الیوم النیروز فقال علیه السلام اصنعوا لنا کل یوم نیروز، و روى انه قال علیه السلام نیروزنا کل یوم.
در روز عید نوروز براى حضرت على علیه السلام هدیهاى آوردند حضرت سؤال کردند: اینها چیست؟ عرض کردند: یا امیر المؤمنین امروز روز نوروز است و این هدیه به مناسبت نوروز است. حضرت فرمودند همیشه از این کارها بکنند هر روزتان نوروز باد. و روایت شده که حضرت فرمودند هر روز ما نوروز است.
2ـ و در صفحه 300 همان کتاب از امام صادق نقل مىکند که:
مردى است داراى مقام و رتبه بزرگى و در روزهاى عید نوروز براى او هدایائى مىآورند و مىخواهند به وسیله آن هدایا به آن شخص نزدیک شوند و با او آشنا گردند آیا هدایا را بپذیرد یا نه؟ حضرت فرمودند: آیا اهداء کنندگان نماز مىگذراند. عرض کردم: آرى. حضرت فرمودند: آرى بپذیرد هدایا را و به آنها هم محبت کند و کمک نماید.
3ـ شیخ الطائفه محمد ابن الحسن الطوسى در التهذیب جلد 6 صفحه 678 عیناً همین حدیث را از امام صادق علیه السلام نقل مىفرماید.
4ـ در کتاب وسائل الشیعة نقل مىنماید:
و اتی على علیه السلام بهدیة النیروز فقال علیه السلام ما هذا فقالوا یا امیر المؤمنین الیوم النیروز فقال علیه السلام اصنعوا لنا کل یوم نیروزاً(1).
براى حضرت على علیه السلام هدایائى آوردند حضرت سؤال کردند اینها چیست؟ گفتند هدایا و تحفههاى عید نوروز است حضرت فرمودند همه روزها این کار انجام گردد هر روزتان نوروز باد.
معلى بن خنیس از امام صادق علیه السلام نقل کرده که حضرت فرمودند: در روز عید نوروز غسل کن و پاکیزهترین لباست را بپوش و خود را معطر کن به بهترین عطرها و در این روز روزه بگیر.
5ـ و در کتاب شریف دعائم الاسلام جلد 2 صفحه 326 مىفرماید:
و عنه علیه السلام انه اهدى الیه فالوذج فقال: ما هذا قالوا یوم النیروز قال فنیروزاً ان قدرتم کل یوم یعنى تهادوا و تواصلوا فی الله.
براى حضرت على علیه السلام اهدائى آوردند (فالوذج)، حضرت سؤال کردند اینها براى چیست؟ عرض کردند اهدائى روز نوروز است فرمودند: هر روز را اگر مىتوانید نوروز قرار دهید یعنى هر روز اهدا کنید به یکدیگر و صله بنمائید در راه خدا.
بنا بر این از این چند روایت که در کتب فقهى و استدلالى علماء بزرگ و فقهاء عالیقدر نقل شده استفاده مىشود که در زمان حضرت على علیه السلام هم معمول بوده روز عید نوروز به دیدار یکدیگر مىرفتند و هدایائى هم براى بزرگان مىبردهاند و حضرت على علیه السلام از آنها مىپذیرفته و آنها را نهى و منع نمىنموده و عملاً مردم را به این اعمال عاطفى و محبت آمیز تشویق مىفرمودهاند و این تأیید عملى آن بزرگوار از این روز است.
ابوریحان بیرونى روز عید نوروز دست از کار مىکشید.
محدث بزرگوار قمى رحمة الله در کتاب «الکنى و الالقاب» جلد 1 صفحه 78 نقل مىفرماید:
«ابوریحان بیرونى» محمد ابن احمد الخوارزمى الحکیم الریاضى الطبیب المنجم المعروف کان فیلسوفاً عالماً بالفلسفة الیونانیة و فلسفة الهنود و برع فی علم الریاضیات و الفلک بل قیل انه اشهر علماء النجوم و الریاضیات و کان معاصراً لابن سینا و بینهما مراسلات و ابحاث کان اصله من بیرون بلد فى السند.
بعد از آنکه شرح مفصلى از حالات آن مرد بزرگ و دانشمند محقق نقل مىکند و مؤلفات او را نام مىبرد و اشارهاى به مسافرتهاى او براى تحصیلات عالیه مىنماید مىنویسد:
انه کان مکبا على تحصیل العلوم منفتاً على التعقیب لا یکاد یفارق یده القلم و عینه النظر و قلبه الفکر و کان مشتغلاً فی تمام الایام السنة الا یوم النیروز.
آن مرد بزرگ بسیار در تحصیل علم جدى بود و دائماً مشغول به تصنیف و تألیف کتاب بود هیچگاه قلم از دست او نمىافتاد و چشمش از مطالعه کتب و دلش از فکر و تحقیق باز نمىایستاد و تمام روزهاى دوره سال به مطالعه و تألیف و کارهاى علمى و تحقیقى اشتغال داشت و سرگرم بود مگر روز نوروز که آن روز را تعطیل مىکرد.
با توجه به اینکه ابوریحان مرد دانشمند و محقق دقیقى بوده و از نوابغ تاریخ به شمار مىرود و کسى بوده که عاشق مطالعه و تدریس و تألیف بوده است قطعاً تعطیل کردن او روز عید نوروز را نمىتواند بدون دلیل و جهت منطقى باشد و مىتوان یکى از دلایل اعتبار عید نوروز را اهتمام آن مرد بزرگ به این روز دانست.
استحباب غسل در روز نوروز در کتب فقهى و اجتهادى
در اکثر کتب فقهى و استدلالى یکى از اغسال مستحبه، غسل روز عید نوروز مىباشد و در کتب روائى هم روایات زیادى درباره لزوم اهتمام به غسل در روز نوروز نقل شده است که به بعضى از آنها اشاره مىگردد:
1ـ در کتاب وسائل الشیعه جلد 2 صفحه 428 بابى را با عنوان: باب استحباب غسل یوم النیروز افتتاح فرموده و در باب روایتى نقل مىکند که محمد بن الحسن از معلى ابن خنیس از امام صادق علیه السلام در روز نوروز که حضرت فرمودند:
اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک
در روز عید نوروز غسل بنما و بپوش بهترین و پاکیزهترین لباسهاى خود را.(2)
2ـ در کتاب المهذب که از کتب فقهى قدیمه است احمد ابن فهد از معلى ابن خنیس همین روایت را نقل مىنماید.
3ـ در کتاب مصباح المتهجد مؤلف این کتاب صفحه 591 نقل مىکند عن المعلى ابن خنیس:
عن مولانا الصادق علیه السلام فی یوم النیروز قال: اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب بالطیب طیبک.
امام صادق علیه السلام فرمودند وقتى روز نوروز رسید شما غسل کن و بپوش پاکیزهترین لباست را و خود را خوشبو کن به بهترین عطرها.
4ـ در کتاب الجامع للشرایع صفحه 33 اغسال مستحبه را ذکر مىکند دنباله او اضافه مىفرماید : و غسل یوم نیروز الفرس و غسل المولود.
5ـ علامه حلى در کتاب القواعد جلد اول صفحه 3 مىفرماید:
یستحب الغسل للجمعة من طلوع الفجر الى الزوال و الغدیر و المباهلة و عرفة و نیروز الفرس و غسل الاحرام.
مستحب است غسل روز جمعه از طلوع فجر تا اذان ظهر و غسل روز عید غدیر و روز مباهله با نصاراى نجران و روز عرفه و روز عید نوروز عجم و غسل احرام.
6ـ مرحوم شهید در کتاب الدروس صفحه 2 نقل مىفرماید: از جمله غسلهاى مستحب:
لیلة الفطر و یومی العیدین و لیلتی نصف رجب و شعبان و یوم المبعث و المولد و الغدیر و الترویة و عرفة و الدحو و المباهلة و النیروز لخبر المعلى.
ابوریحان بیرونى روز عید نوروز دست از کار مىکشید.
7ـ و در کتاب البیان صفحه 4 بعد از ذکر استحباب غسل جمعه و بحث مفصل پیرامون وقت انجام او مىفرماید:
و لیلة الفطر و العیدین و المولد و المبعث و الغدیر و الدحو و المباهلة و عرفة و الترویة و النیروز.
از جمله غسلهاى مستحب غسل شب عید فطر و روز عید فطر و قربان و روز ولادت پیامبر و مبعث آن حضرت و عید غدیر و روزهاى دحوالارض و مباهله و عرفه و ترویه و عید نوروز است.
8ـ در کتاب الذکرى مرحوم شهید در صفحه 23 مىفرماید:
و لیلة نصف رجب و المبعث مشهوران و لم یصل الینا خبر فیهما و نوروز الفرس رواه المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام.
از جمله اغسال مستحبه غسل نیمه رجب و 27 رجب مبعث پیامبر صلى الله علیه و آله مىباشد که مشهور است. ولى خبرى به ما نرسیده و همچنین مستحب است غسل روز نوروز، روایت نموده استحباب آن را معلى بن خنیس.
9ـ مرحوم شهید ثانى در کتاب «شرح لمعه» صفحه 34 نقل مىنماید:
و کذا یستحب الغسل للجمعة و العیدین و فرادى رمضان و لیلة الفطر و لیلتی نصف رجب و شعبان و المبعث و الغدیر و المباهلة و عرفة و نیروز الفرس.
و همچنین مستحب است غسل روز جمعه و عید فطر و قربان و روزهاى فرد رمضان و شب عید فطر و شب نیمه رجب و شعبان و عید مبعث و روز غدیر و مباهله و عرفه و نوروز عجم.
10ـ در کشف اللثام جلد 1 صفحه 11 مىفرماید:
و نیروز الفرس کما فی المصباح الشیخ و الجامع لقول الصادق علیه السلام فی خبر المعلى اذا کان یوم النیروز باغتسل «الخبر».
از جمله غسلهاى مستحب غسل عید نوروز عجم است همچنانکه در مصباح شیخ و جامع نقل کردهاند به واسطه فرمایش امام صادق علیه السلام در خبرى که معلى ابن خنیس از آن حضرت نقل کرده که حضرت فرمودند در روز نوروز غسل انجام ده.
11ـ در کتاب حبل المتین صفحه 80 نقل مىکند:
و هی غسل العیدین و المبعث و الغدیر و النیروز و الدحو و الجمعة و المباهلة.
از جمله غسلهاى مستحب غسل روز عید فطر و عید قربان است و همچنین عید مبعث و غدیر و نوروز و دحوالارض و روز جمعه و مباهله با نصاراى نجران 25 ذى القعده الحرام.
12ـ در کتاب الحدائق جلد 4 صفحه 212 مىفرماید:
و منها الغسل یوم النیروز لما رواه الشیخ فی المصباح عن المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام قال: اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک الحدیث.
یعنى از جمله غسلهاى مستحب غسل عید نوروز است به واسطه آنکه روایت کرده شیخ در مصباح از معلى بن خنیس از امام صادق علیه السلام که فرمودند وقتى روز عید نوروز رسید پس غسل کن و پاکیزهترین لباسهایت را بپوش.
13ـ مرحوم علامه فهّامه شیخ محمد حسن در کتاب جواهر الکلام، جلد 5 صفحه 40 مىفرماید :
قلت و قد بقى زیادة على ما ذکرته و ذکر المصنف بعض الاغسال الزمانیة کغسل یوم دحو الارض و یوم نیروز الفرس و یوم تاسع ربیع و اما غسل النیروز فعلى المشهور بین المتأخرین بل لم اعثر على مخالف فیه لخبر معلى ابن خنیس عن الصادق المروى عن المصباح و مختصره اذا کان یوم النیروز فاغتسل الخبر.
باقى مانده است علاوه بر آنچه را ذکر کردیم بعضى غسلهائى که زمان معینى دارد مانند غسل روز دحو الارض و روز نوروز عجم و روز نهم ربیع الاول و اما غسل روز عید نوروز بنابر مشهور بین علماء متأخرین مستحب است و من به فتواى مخالفى در این مورد دست نیافتم بلکه همه متأخرین اتفاق دارند بر استحباب غسل در روز نوروز به واسطه روایتى که معلى ابن خنیس از امام صادق علیه السلام نقل کرده و در کتاب المصباح ضبط شده و مختصر آن روایت این است که حضرت صادق علیه السلام فرمودند وقتى روز عید نوروز آمد تو غسل بنماى.
و دنباله این مطلب مرحوم صاحب جواهر روایت معلى ابن خنیس را به طور تفصیل ذکر مىکند و در خاتمه مىفرماید:
و لا وجه للمناقشة بعد ذلک فی السند و غیره کما لا وجه للمعارضة بما عن المناقب.
هیچ وجهى براى مناقشه کردن در سند و غیر سند این روایت معلى ابن خنیس نیست (یعنى سند روایت صحیح است)، کما اینکه وجهى براى تعارض بین این روایت و روایت منقول در مناقب که از امام موسى بن جعفر علیه السلام نقل مىکند، ندارد.(3)
زیرا این روایت منقول از موسى ابن جعفر قصور از اداء مطلب دارد و صراحت ندارد و علاوه بر این حمل بر تقیه شده است کما اینکه عدهاى از فقهاء، همین مسئله احتمال تقیه را در مورد این حدیث دادهاند و اجمالا مرحوم صاحب جواهر از روایت معلى بن خنیس دفاع مىکند و فضیلت و برترى روز نوروز را ثابت و استحباب غسل را در آن روز فتوى مىدهد.
در روز عید نوروز براى حضرت على علیه السلام هدیهاى آوردند حضرت سؤال کردند: اینها چیست؟ عرض کردند: یا امیر المؤمنین امروز روز نوروز است و این هدیه به مناسبت نوروز است. حضرت فرمودند همیشه از این کارها بکنند هر روزتان نوروز باد. و روایت شده که حضرت فرمودند هر روز ما نوروز است.
14ـ مرحوم شیخ بهاء الدین عاملى در کتاب جامع عباسى (صفحه 11) که رساله عملیه ایشان بوده است مىفرماید:
یازدهم از غسلهاى مستحب غسل روز نوروز است.
15ـ مرحوم سید الفقهاء و المجتهدین آیت الله العظمى سید محمد کاظم طباطبایى در عروة الوثقى جلد 1 صفحه 461 مىفرماید:
الحادى عشر الغسل یوم النیروز
یازدهم از غسلهاى مستحب غسل روز عید نوروز است.
16ـ در کتاب شریف المتهجد نقل مىکنند:
روى المعلى بن خنیس عن مولانا الصادق علیه السلام فی یوم النیروز قال اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائما.. الخبر.
معلى بن خنیس از امام صادق علیه السلام نقل کرده که حضرت فرمودند: در روز عید نوروز غسل کن و پاکیزهترین لباست را بپوش و خود را معطر کن به بهترین عطرها و در این روز روزه بگیر.
پی‌نوشت‌ها:
1ـ در جلد 13 کتاب حدائق صفحة 380 مىفرماید:
عن الصادق علیه السلام قال اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائماً .. الحدیث.
2ـ و در جلد 4 حدائق صفحه 212 همین روایت عیناً نقل گردیده است.
3ـ در کتاب وسائل الشیعة جلد 7 صفحه 346 مىفرماید:
محمد ابن الحسن فی المصباح عن المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام فی یوم النیروز اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذالک الیوم طائما .
اتى علی علیه السلام بهدیة النیروز فقال علیه السلام ما هذا و قالوا یا امیر المؤمنین الیوم النیروز فقال علیه السلام اصنعوا لنا کل یوم نیروز، و روى انه قال علیه السلام نیروزنا کل یوم.
در روز عید نوروز براى حضرت على علیه السلام هدیهاى آوردند حضرت سؤال کردند: اینها چیست؟ عرض کردند: یا امیر المؤمنین امروز روز نوروز است و این هدیه به مناسبت نوروز است. حضرت فرمودند همیشه از این کارها بکنند هر روزتان نوروز باد. و روایت شده که حضرت فرمودند هر روز ما نوروز است.
2ـ و در صفحه 300 همان کتاب از امام صادق نقل مىکند که:
مردى است داراى مقام و رتبه بزرگى و در روزهاى عید نوروز براى او هدایائى مىآورند و مىخواهند به وسیله آن هدایا به آن شخص نزدیک شوند و با او آشنا گردند آیا هدایا را بپذیرد یا نه؟ حضرت فرمودند: آیا اهداء کنندگان نماز مىگذراند. عرض کردم: آرى. حضرت فرمودند: آرى بپذیرد هدایا را و به آنها هم محبت کند و کمک نماید.
3ـ شیخ الطائفه محمد ابن الحسن الطوسى در التهذیب جلد 6 صفحه 678 عیناً همین حدیث را از امام صادق علیه السلام نقل مىفرماید.
4ـ در کتاب وسائل الشیعة نقل مىنماید:
و اتی على علیه السلام بهدیة النیروز فقال علیه السلام ما هذا فقالوا یا امیر المؤمنین الیوم النیروز فقال علیه السلام اصنعوا لنا کل یوم نیروزاً(1).
براى حضرت على علیه السلام هدایائى آوردند حضرت سؤال کردند اینها چیست؟ گفتند هدایا و تحفههاى عید نوروز است حضرت فرمودند همه روزها این کار انجام گردد هر روزتان نوروز باد.
معلى بن خنیس از امام صادق علیه السلام نقل کرده که حضرت فرمودند: در روز عید نوروز غسل کن و پاکیزهترین لباست را بپوش و خود را معطر کن به بهترین عطرها و در این روز روزه بگیر.
5ـ و در کتاب شریف دعائم الاسلام جلد 2 صفحه 326 مىفرماید:
و عنه علیه السلام انه اهدى الیه فالوذج فقال: ما هذا قالوا یوم النیروز قال فنیروزاً ان قدرتم کل یوم یعنى تهادوا و تواصلوا فی الله.
براى حضرت على علیه السلام اهدائى آوردند (فالوذج)، حضرت سؤال کردند اینها براى چیست؟ عرض کردند اهدائى روز نوروز است فرمودند: هر روز را اگر مىتوانید نوروز قرار دهید یعنى هر روز اهدا کنید به یکدیگر و صله بنمائید در راه خدا.
بنا بر این از این چند روایت که در کتب فقهى و استدلالى علماء بزرگ و فقهاء عالیقدر نقل شده استفاده مىشود که در زمان حضرت على علیه السلام هم معمول بوده روز عید نوروز به دیدار یکدیگر مىرفتند و هدایائى هم براى بزرگان مىبردهاند و حضرت على علیه السلام از آنها مىپذیرفته و آنها را نهى و منع نمىنموده و عملاً مردم را به این اعمال عاطفى و محبت آمیز تشویق مىفرمودهاند و این تأیید عملى آن بزرگوار از این روز است.
ابوریحان بیرونى روز عید نوروز دست از کار مىکشید.
محدث بزرگوار قمى رحمة الله در کتاب «الکنى و الالقاب» جلد 1 صفحه 78 نقل مىفرماید:
«ابوریحان بیرونى» محمد ابن احمد الخوارزمى الحکیم الریاضى الطبیب المنجم المعروف کان فیلسوفاً عالماً بالفلسفة الیونانیة و فلسفة الهنود و برع فی علم الریاضیات و الفلک بل قیل انه اشهر علماء النجوم و الریاضیات و کان معاصراً لابن سینا و بینهما مراسلات و ابحاث کان اصله من بیرون بلد فى السند.
بعد از آنکه شرح مفصلى از حالات آن مرد بزرگ و دانشمند محقق نقل مىکند و مؤلفات او را نام مىبرد و اشارهاى به مسافرتهاى او براى تحصیلات عالیه مىنماید مىنویسد:
انه کان مکبا على تحصیل العلوم منفتاً على التعقیب لا یکاد یفارق یده القلم و عینه النظر و قلبه الفکر و کان مشتغلاً فی تمام الایام السنة الا یوم النیروز.
آن مرد بزرگ بسیار در تحصیل علم جدى بود و دائماً مشغول به تصنیف و تألیف کتاب بود هیچگاه قلم از دست او نمىافتاد و چشمش از مطالعه کتب و دلش از فکر و تحقیق باز نمىایستاد و تمام روزهاى دوره سال به مطالعه و تألیف و کارهاى علمى و تحقیقى اشتغال داشت و سرگرم بود مگر روز نوروز که آن روز را تعطیل مىکرد.
با توجه به اینکه ابوریحان مرد دانشمند و محقق دقیقى بوده و از نوابغ تاریخ به شمار مىرود و کسى بوده که عاشق مطالعه و تدریس و تألیف بوده است قطعاً تعطیل کردن او روز عید نوروز را نمىتواند بدون دلیل و جهت منطقى باشد و مىتوان یکى از دلایل اعتبار عید نوروز را اهتمام آن مرد بزرگ به این روز دانست.
استحباب غسل در روز نوروز در کتب فقهى و اجتهادى
در اکثر کتب فقهى و استدلالى یکى از اغسال مستحبه، غسل روز عید نوروز مىباشد و در کتب روائى هم روایات زیادى درباره لزوم اهتمام به غسل در روز نوروز نقل شده است که به بعضى از آنها اشاره مىگردد:
1ـ در کتاب وسائل الشیعه جلد 2 صفحه 428 بابى را با عنوان: باب استحباب غسل یوم النیروز افتتاح فرموده و در باب روایتى نقل مىکند که محمد بن الحسن از معلى ابن خنیس از امام صادق علیه السلام در روز نوروز که حضرت فرمودند:
اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک
در روز عید نوروز غسل بنما و بپوش بهترین و پاکیزهترین لباسهاى خود را.(2)
2ـ در کتاب المهذب که از کتب فقهى قدیمه است احمد ابن فهد از معلى ابن خنیس همین روایت را نقل مىنماید.
3ـ در کتاب مصباح المتهجد مؤلف این کتاب صفحه 591 نقل مىکند عن المعلى ابن خنیس:
عن مولانا الصادق علیه السلام فی یوم النیروز قال: اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب بالطیب طیبک.
امام صادق علیه السلام فرمودند وقتى روز نوروز رسید شما غسل کن و بپوش پاکیزهترین لباست را و خود را خوشبو کن به بهترین عطرها.
4ـ در کتاب الجامع للشرایع صفحه 33 اغسال مستحبه را ذکر مىکند دنباله او اضافه مىفرماید : و غسل یوم نیروز الفرس و غسل المولود.
5ـ علامه حلى در کتاب القواعد جلد اول صفحه 3 مىفرماید:
یستحب الغسل للجمعة من طلوع الفجر الى الزوال و الغدیر و المباهلة و عرفة و نیروز الفرس و غسل الاحرام.
مستحب است غسل روز جمعه از طلوع فجر تا اذان ظهر و غسل روز عید غدیر و روز مباهله با نصاراى نجران و روز عرفه و روز عید نوروز عجم و غسل احرام.
6ـ مرحوم شهید در کتاب الدروس صفحه 2 نقل مىفرماید: از جمله غسلهاى مستحب:
لیلة الفطر و یومی العیدین و لیلتی نصف رجب و شعبان و یوم المبعث و المولد و الغدیر و الترویة و عرفة و الدحو و المباهلة و النیروز لخبر المعلى.
ابوریحان بیرونى روز عید نوروز دست از کار مىکشید.
7ـ و در کتاب البیان صفحه 4 بعد از ذکر استحباب غسل جمعه و بحث مفصل پیرامون وقت انجام او مىفرماید:
و لیلة الفطر و العیدین و المولد و المبعث و الغدیر و الدحو و المباهلة و عرفة و الترویة و النیروز.
از جمله غسلهاى مستحب غسل شب عید فطر و روز عید فطر و قربان و روز ولادت پیامبر و مبعث آن حضرت و عید غدیر و روزهاى دحوالارض و مباهله و عرفه و ترویه و عید نوروز است.
8ـ در کتاب الذکرى مرحوم شهید در صفحه 23 مىفرماید:
و لیلة نصف رجب و المبعث مشهوران و لم یصل الینا خبر فیهما و نوروز الفرس رواه المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام.
از جمله اغسال مستحبه غسل نیمه رجب و 27 رجب مبعث پیامبر صلى الله علیه و آله مىباشد که مشهور است. ولى خبرى به ما نرسیده و همچنین مستحب است غسل روز نوروز، روایت نموده استحباب آن را معلى بن خنیس.
9ـ مرحوم شهید ثانى در کتاب «شرح لمعه» صفحه 34 نقل مىنماید:
و کذا یستحب الغسل للجمعة و العیدین و فرادى رمضان و لیلة الفطر و لیلتی نصف رجب و شعبان و المبعث و الغدیر و المباهلة و عرفة و نیروز الفرس.
و همچنین مستحب است غسل روز جمعه و عید فطر و قربان و روزهاى فرد رمضان و شب عید فطر و شب نیمه رجب و شعبان و عید مبعث و روز غدیر و مباهله و عرفه و نوروز عجم.
10ـ در کشف اللثام جلد 1 صفحه 11 مىفرماید:
و نیروز الفرس کما فی المصباح الشیخ و الجامع لقول الصادق علیه السلام فی خبر المعلى اذا کان یوم النیروز باغتسل «الخبر».
از جمله غسلهاى مستحب غسل عید نوروز عجم است همچنانکه در مصباح شیخ و جامع نقل کردهاند به واسطه فرمایش امام صادق علیه السلام در خبرى که معلى ابن خنیس از آن حضرت نقل کرده که حضرت فرمودند در روز نوروز غسل انجام ده.
11ـ در کتاب حبل المتین صفحه 80 نقل مىکند:
و هی غسل العیدین و المبعث و الغدیر و النیروز و الدحو و الجمعة و المباهلة.
از جمله غسلهاى مستحب غسل روز عید فطر و عید قربان است و همچنین عید مبعث و غدیر و نوروز و دحوالارض و روز جمعه و مباهله با نصاراى نجران 25 ذى القعده الحرام.
12ـ در کتاب الحدائق جلد 4 صفحه 212 مىفرماید:
و منها الغسل یوم النیروز لما رواه الشیخ فی المصباح عن المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام قال: اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک الحدیث.
یعنى از جمله غسلهاى مستحب غسل عید نوروز است به واسطه آنکه روایت کرده شیخ در مصباح از معلى بن خنیس از امام صادق علیه السلام که فرمودند وقتى روز عید نوروز رسید پس غسل کن و پاکیزهترین لباسهایت را بپوش.
13ـ مرحوم علامه فهّامه شیخ محمد حسن در کتاب جواهر الکلام، جلد 5 صفحه 40 مىفرماید :
قلت و قد بقى زیادة على ما ذکرته و ذکر المصنف بعض الاغسال الزمانیة کغسل یوم دحو الارض و یوم نیروز الفرس و یوم تاسع ربیع و اما غسل النیروز فعلى المشهور بین المتأخرین بل لم اعثر على مخالف فیه لخبر معلى ابن خنیس عن الصادق المروى عن المصباح و مختصره اذا کان یوم النیروز فاغتسل الخبر.
باقى مانده است علاوه بر آنچه را ذکر کردیم بعضى غسلهائى که زمان معینى دارد مانند غسل روز دحو الارض و روز نوروز عجم و روز نهم ربیع الاول و اما غسل روز عید نوروز بنابر مشهور بین علماء متأخرین مستحب است و من به فتواى مخالفى در این مورد دست نیافتم بلکه همه متأخرین اتفاق دارند بر استحباب غسل در روز نوروز به واسطه روایتى که معلى ابن خنیس از امام صادق علیه السلام نقل کرده و در کتاب المصباح ضبط شده و مختصر آن روایت این است که حضرت صادق علیه السلام فرمودند وقتى روز عید نوروز آمد تو غسل بنماى.
و دنباله این مطلب مرحوم صاحب جواهر روایت معلى ابن خنیس را به طور تفصیل ذکر مىکند و در خاتمه مىفرماید:
و لا وجه للمناقشة بعد ذلک فی السند و غیره کما لا وجه للمعارضة بما عن المناقب.
هیچ وجهى براى مناقشه کردن در سند و غیر سند این روایت معلى ابن خنیس نیست (یعنى سند روایت صحیح است)، کما اینکه وجهى براى تعارض بین این روایت و روایت منقول در مناقب که از امام موسى بن جعفر علیه السلام نقل مىکند، ندارد.(3)
زیرا این روایت منقول از موسى ابن جعفر قصور از اداء مطلب دارد و صراحت ندارد و علاوه بر این حمل بر تقیه شده است کما اینکه عدهاى از فقهاء، همین مسئله احتمال تقیه را در مورد این حدیث دادهاند و اجمالا مرحوم صاحب جواهر از روایت معلى بن خنیس دفاع مىکند و فضیلت و برترى روز نوروز را ثابت و استحباب غسل را در آن روز فتوى مىدهد.
در روز عید نوروز براى حضرت على علیه السلام هدیهاى آوردند حضرت سؤال کردند: اینها چیست؟ عرض کردند: یا امیر المؤمنین امروز روز نوروز است و این هدیه به مناسبت نوروز است. حضرت فرمودند همیشه از این کارها بکنند هر روزتان نوروز باد. و روایت شده که حضرت فرمودند هر روز ما نوروز است.
14ـ مرحوم شیخ بهاء الدین عاملى در کتاب جامع عباسى (صفحه 11) که رساله عملیه ایشان بوده است مىفرماید:
یازدهم از غسلهاى مستحب غسل روز نوروز است.
15ـ مرحوم سید الفقهاء و المجتهدین آیت الله العظمى سید محمد کاظم طباطبایى در عروة الوثقى جلد 1 صفحه 461 مىفرماید:
الحادى عشر الغسل یوم النیروز
یازدهم از غسلهاى مستحب غسل روز عید نوروز است.
16ـ در کتاب شریف المتهجد نقل مىکنند:
روى المعلى بن خنیس عن مولانا الصادق علیه السلام فی یوم النیروز قال اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائما.. الخبر.
معلى بن خنیس از امام صادق علیه السلام نقل کرده که حضرت فرمودند: در روز عید نوروز غسل کن و پاکیزهترین لباست را بپوش و خود را معطر کن به بهترین عطرها و در این روز روزه بگیر.
پی‌نوشت‌ها:
1ـ در جلد 13 کتاب حدائق صفحة 380 مىفرماید:
عن الصادق علیه السلام قال اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذلک الیوم صائماً .. الحدیث.
2ـ و در جلد 4 حدائق صفحه 212 همین روایت عیناً نقل گردیده است.
3ـ در کتاب وسائل الشیعة جلد 7 صفحه 346 مىفرماید:
محمد ابن الحسن فی المصباح عن المعلى بن خنیس عن الصادق علیه السلام فی یوم النیروز اذا کان یوم النیروز فاغتسل و البس انظف ثیابک و تطیب باطیب طیبک و تکون ذالک الیوم طائما .