معرفی وبلاگ
دسته
آرشیو
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 4573757
تعداد نوشته ها : 10297
تعداد نظرات : 320
Rss
طراح قالب
مهدي يوسفي
یکى از سنتهاى شایسته، که در اسلام بسیار مورد توجه است و در ایام نوروز رونقى خاص دارد، صله ارحام و دید و بازدید اقوام و آشنایان است.
عزت و قدرت و پیروزى یک ملت در سایه وحدت و همدلى است. پیوند با خویشان و انس و الفت با آنها منشا بیشتر همبستگىهاست. ایام نوروز، با تعطیل شدن اکثر مشاغل و ادارهها، فرصت خوبى براى دید و بازدیدهاى فامیلى و گرم کردن این کانون وحدت فراهم مىآید.
صله ارحام در قرآن
خداوند ما را به صله ارحام بسیار سفارش کرده است. در قرآن کریم مىخوانیم:
«... واتقوا الله الذى تساء لون به والارحام ان الله کان علیکم رقیبا.» (نساء/1)؛ و بترسید از خدایى که به نام او از یکدیگر مىپرسید.(همگى به عظمت او اعتراف مىکنید و هرگاه مىخواهید از یکدیگرچیزى بپرسید و بگیرید، نام مقدس او را مطرح مىکنید و مىگویید تو را به خدا...) و از خویشاوندان بهراسید. - که مبادا قطع رابطه کنید- همانا خداوند رقیب (و مراقب) شماست. (1)
«والذین یصلون ما امرالله به ان یوصل و یخشون ربهم و یخافون الحساب... اولئک لهم عقبى الدار.» (رعد/21 و22)؛ - عاقلان کسانى هستند- که آنچه خداوند متعال امر به پیوند آن کرده (مانند صله رحم و دوستى پدر و مادر و محبت اهل ایمان) اطاعت مىکنند و از خدا مىترسند و به سختى هنگام حساب مىاندیشند ... اینها در عاقبت جایگاهى نیکو دارند.
«فهل عسیتم ان تولیتم ان تفسدوا فىالارض و تقطعوا ارحامکم. اولئک الذین لعنهم الله فاصمهم و اعمى ابصار هم» (محمد/22- 23)؛ آیا شما(منافقان) اگر از فرمان خدا و اطاعت قرآن روى بگردانید، یا در زمین فساد و قطع رحم کنید، بازهم امید (نجات) دارید. همین منافقان هستند که خدا آنها را لعن کرده، گوش و چشمشان را کر و کور گردانیده است.
صله ارحام در روایات
از آیات و روایات در می یابیم که صله ارحام واجب است و قطع آن از گناهان بزرگ شمرده مىشود.
قرآن در موارد مختلف، قاطع رحم را ملعون و از رحمت الهى دور شمرده است. امام سجاد(ع) فرمود: «... از همنشینى با کسى که از خویشانش بریده است بپرهیز.»
امام صادق(ع) فرمود: از«خالقه» (2) بپرهیزید؛ زیرا انسان را نابود مىسازد. راوى پرسید: «خالقه» چیست؟ امام فرمود: قطع رحم. (3)
امام باقر(ع) مىفرماید: رسول خدا(ص) فرمود: به حاضران و غایبان امتم و کسانى که هنوز به دنیا نیامدهاند تا روز قیامت، سفارش مىکنم به خویشان خود بپیوندند، هرچند میان ایشان به اندازه یک سال راه رفتن فاصله باشد. همانا صله ارحام از امورى است که خداى متعال آن را بخشى از دین قرار داده است. (4)
طلحة بن زید از امام صادق(ع) چنین نقل کرده است: مردى از قبیله «خثعم» خدمت رسول خدا(ص) رسید و عرض کرد: برترین چیز دراسلام چیست؟ فرمود: ایمان به خداوند.
پرسید: بعد از آن چیست؟
پاسخ داد: صله رحم.
عرض کرد: بعد از آن چیست؟
فرمود: امر به معروف و نهى از منکر.
پرسید: مبغوض ترین اعمال نزد خداوند کدام است ؟
پاسخ داد: براى خدا شریک قرار دادن.
عرض کرد: پس از آن کدام است؟
فرمود: گسستن از خویشاوندان.
پرسید: پس از آن چیست؟
پاسخ داد: به بدیها دستور دادن و از خوبیها نهى کردن. (5)
ارزش پیوند با خویشان
پیامبراکرم(ص) فرمود: کسى که با جان و مال در راه صله رحم اقدام مىکند، خداوند متعال اجر صد شهید در نامه اعمالش مىنویسد. و در برابر هر قدمى که در این راه بر مىدارد، چهل هزار حسنه برایش ثبت مىکند و چهل هزار گناه از او محو مىگرداند و او را چهل هزار درجه بالا می برد؛ و مانند این است که صد سال با صبر و استقامت خداى را بندگى کرده است. (6)
پیامبراکرم(ص) فرمود: ثواب صدقه ده برابر است. و قرض هجده برابر و ارتباط با برادران دینى بیست برابر و پیوند با خویشان بیست وچهار برابر. (7)
على بن ابى حمزه که از اصحاب امام صادق و امام کاظم علیهماالسلام است مىگوید: از امام(ع) پرسیدم: مردى از سوى پدر ومادر و اقوام حج عمره و نماز و روزه به جاى مىآورد و صدقه مىدهد. حکم آن چیست؟
امام(ع) فرمود: اشکالى ندارد. بلکه در قبال این اعمالى که براى آنها انجام مىدهد، دو پاداش دریافت مىکند.
1- پاداش اعمالى که براى آنها انجام داده.
2- پاداش صله رحمى که به این وسیله تحقق بخشیده است.(8)
شناختن ارحام
پرسش اصلى در این بحث این است: ارحام و اقوام چه کسانى هستند؛ پیوند با آنها چگونه بر قرار مىشود؛ و قطع رحم با چه کارى تحقق مىیابد؟
در مرحله بعد باید تحقیق کرد که وظیفه ما در برابر برخى ازاقوام چیست؟
در شرع مقدس اسلام معناى خاصى براى «ارحام» ذکر نشده و مراد از «ارحام» معناى «عرفى» (9) آن است؛ یعنى مطلق نزدیکان و بستگان. بنابراین خویشاوندان پدرى و مادرى را هرچند با چند واسطه باشد، شامل مىشود و فرزندان و خویشان آنها را نیز در برمىگیرد. (10)
برقرارى پیوند
در اسلام براى چیزهایى که سبب پیوند با خویشان مىگردد، حد خاصى تعیین نشده؛ بلکه به فهم عمومى بستگى دارد. درعادات و سنتهاى مردم نزدیک یا دور بودن بستگان تفاوت دارد. ممکن است عملى نسبت به یکى از نزدیکان پیوند به شمار آید، اما نسبت به دیگرى که نزدیکتر است، قطع رابطه باشد. در موارد تردید، باید جانب احتیاط را مراعات کرد تا مبادا مرتکب گناه کبیره قطع رحم شویم.
پیامبر گرامى اسلام(ص) مىفرماید: «پیوند با خویشان را حفظ کنید، هرچند با سلام کردن باشد.» (11)
کمترین چیزى که به وسیله آن این پیوند بر قرار مىشود، رفت و آمد و سلام کردن است. اما دربعضى از موارد اکتفا به این مقدار کافى نیست؛ براى مثال اگر یکى از اقوام فقیر باشد و دیگرى ثروتمند، صله رحم به وسیله کمکهاى مالى و دفع ضرر از آنها تحقق مىیابد؛ و اگر هیچ توجهى به مشکلات اقوام نداشته باشد؛ قطع رحم کرده است. در نتیجه تحقق صله رحم به اوضاع و احوال و موقعیت و زمان بستگى دارد. هدیه دادن، دلجویى کردن، دید و باز دید، خود دارى از آزار، تمسخر وتحقیر نکردن، عیادت هنگام بیمارى، شرکت در مجالس شادى و غم، پذیرفتن دعوت در اعیاد و میهمانیها و هر کارى که سبب مىشود مردم بگویند اینان ارتباط خانوادگى شایستهاى دارند، سبب تحقق صله رحم است.
قهر کردن، جواب سلام ندادن، ترش رویى، شرکت نکردن در محافل، کمک نکردن در گرفتاریها، گلههاى نا به جا و امثال آن به قطع رحم و گسستن پیوند مىانجامد.
امام صادق(ع) مىفرماید: پیوند با خویشان را هر چند با دادن ظرفى آب، حفظ کن. برترین چیزى که این پیوند را نگه مىدارد، خود دارى از آزار بستگان است. صله رحم مرگ را به تاخیر مىاندازد. محبوبیت به وجود مىآورد. (12)
نیکى به خویشان در مقابل بدى آنها
چنانچه بعضى از اقوام قطع رابطه کنند، باز هم جدا شدن و قطع ارتباط با آنها جایز نیست. امیرمومنان(ع) مىفرماید: «صلوا ارحامکم و ان قطعوکم.» (13) با ارحام ارتباط داشته باشید، هرچند آنها از شما بریده باشند.
مردى در محضر امام صادق(ع) از بستگانش شکوه کرد. حضرت فرمود: خشم خود را فرو ببر. - و به آنها نیکى کن-
عرض کرد: آنها با من چنین و چنان مىکنند. (و رعایتحالم را نمىکنند) حضرت فرمود: آیا تو هم مىخواهى مثل آنها قطع رحم کنى و به آنها احسان نکنى؟! اگر چنین کنى، خداوند متعال (در دنیا و آخرت) نظرلطفش را از شما بر مىدارد. (14)
داود رقى مىگوید: خدمت امام صادق(ع) نشسته بودم. ناگاه فرمود: اى داود، روز پنج شنبه که اعمال شما(شیعیان) بر من عرضه شد، در میان کارهاى تو عملى مرا خوشحال کرد و آن این بود که تو نسبت به پسرعمویت صله رحم انجام دادى. همانا این پیوند تو، در برابر قطع ارتباط او، سبب نزدیک شدن مرگ اوست.
داود رقى مىگوید: پسر عمویى داشتم که معاند و خبیث بود. متوجه شدم در گرفتارى و پریشانى است. پیش از آن که به سوى مکه حرکت کنم، مقدارى پول برایش فرستادم تا زندگىاش تامین شود. چون به مدینه آمدم، امام صادق(ع) این چنین مرا با خبر ساخت. (15)
آثار صله رحم
پیامبر گرامى اسلام(ص) و امامان معصوم علیهم السلام براى صله رحم آثار و فواید بسیار ذکر کردهاند. بخشى از آن عبارتاست از:
1- محبوبیت نزد خداوند.
2- بهره مند شدن از پشتیبانى خداوند.
3- افزایش روزى.
4- طول عمر.
5- ورود به بهشت.
6- برطرف شدن فقر و بیچارگى.
7- آباد شدن شهرها.
8- آسان شدن حساب در قیامت و پاک شدن از گناه.
9- نجات از مرگهاى ناهنجار.
10- محبوبیت در خانواده و... .
بعضى از روایاتى که در آنها به این آثار اشاره شده را در اینجا می آوریم:
1- پیامبر گرامى اسلام(ص) فرمود: هر کس براى من یک چیز را ضمانت کند من براى او چهار چیز را ضمانت خواهم کرد. صله رحم انجام دهد. خداوند او را دوست دارد؛ روزىاش را توسعه مىدهد؛عمرش را طولانى مىسازد و او را در بهشتى که وعده داده وارد مىکند. (16)
2- پیامبراسلام(ص) فرمود: صله رحم شهرها را آباد مىسازد وعمرها را طولانى مىکند، هر چند اهلش از نیکان نباشند. (17)
3- عبدالله بن طلحه مىگوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: شخصى خدمت پیامبراکرم(ص) آمد و عرض کرد: خویشانى دارم که من با آنها ارتباط دارم، ولى آنها مرا مىآزارند؛ قصد دارم ازآنها جدا شوم.
حضرت فرمود: هرکس تو را محروم ساخت، تو او را محروم نکن؛ هرکس از تو برید و جدا شد، تو با او قطع رابطه نکن و هر کس به تو ستم کرد، عفوش کن. اگر چنین کردى، خداوند عزوجل پشتیبانت خواهد بود. (18)
امام صادق(ع) فرمود: صله رحم، خلق را نیکو، آدم را سخاوتمند و نفس را پاکیزه مىسازد. (19)
آن حضرت همچنین فرمود: صله رحم، مرگ را به تاخیر مىاندازد؛ سبب دوستى درخانواده مىگردد؛ حساب قیامت را آسان مىکند و از گناهان آدمى مىکاهد. پس با خویشان خود پیوند بر قرار کنید و به برادرانتان نیکى کنید، هرچند با خوب سلام کردن و جواب سلام دادن باشد. (20)
پىنوشتها:
1- تفسیر نور، محسن قرائتى، ج 2، ص 273.
2- خالقه از ریشه« خلق» به معناى کندن یا از ریشه برکندن است.
3- ترجمه اصول کافى، ج 4، ص 46.
4- گناهان کبیره، ج 1، ص 164 / اصول کافى، ج 2، ص 120.
5- وسایل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 11، ص 396، حدیث 11.
6- وسائل الشیعه، ج 6، ص 286، صلة الرحم و قطیعتها، سید حسن طاهرى خرم آبادى، ص 79.
7- وسائل الشیعه، ج 11، ص 546.
8- صلة الرحم و قطیعتها، سید حسن طاهرى خرم آبادى، ص 44.
9- عرفى، یعنى فهم عمومى و عرف یعنى مردم، یا عموم مردم، یا فهم عموم مردم.
10- جمعى ازعلما و فقهاى بزرگوار چون شیخ طوسى(ره) در کتاب خلاف و مبسوط و ابن ادریس در سرائر، علامه مجلسى در بحارالانوار و... این نظریه را اختیار کردهاند. شهید ثانى( زین الدین الجبعى العاملى 911 - 965 ه ق) مىفرماید: اصحاب در این که مراد از قرابت و ارحام چه کسانى است؟ نظرهاى مختلفى دارند. چون در شناخت آن نص و روایت خاصى وارد نشده است، ولى اکثر اصحاب معتقدند که شناخت ارحام و اقارب بستگى به نظر عرف دارد.( صلة الرحم و قطیعتها، ص 85)
11- بحارالانوار، ج 74، ص 111.
12- صلة الرحم و قطیعتها، ص 48.
13- وسائل الشیعه، ج 11، ص 75.
14-ترجمه اصول کافى، ج 4، ص 48.
15- بحارالانوار، ج 74، ص 93.
16- همان، ص 94.
17- همان.
18- همان، ص 100.
19- همان، ص 114.
20- همان، ص 94.
عزت و قدرت و پیروزى یک ملت در سایه وحدت و همدلى است. پیوند با خویشان و انس و الفت با آنها منشا بیشتر همبستگىهاست. ایام نوروز، با تعطیل شدن اکثر مشاغل و ادارهها، فرصت خوبى براى دید و بازدیدهاى فامیلى و گرم کردن این کانون وحدت فراهم مىآید.
صله ارحام در قرآن
خداوند ما را به صله ارحام بسیار سفارش کرده است. در قرآن کریم مىخوانیم:
«... واتقوا الله الذى تساء لون به والارحام ان الله کان علیکم رقیبا.» (نساء/1)؛ و بترسید از خدایى که به نام او از یکدیگر مىپرسید.(همگى به عظمت او اعتراف مىکنید و هرگاه مىخواهید از یکدیگرچیزى بپرسید و بگیرید، نام مقدس او را مطرح مىکنید و مىگویید تو را به خدا...) و از خویشاوندان بهراسید. - که مبادا قطع رابطه کنید- همانا خداوند رقیب (و مراقب) شماست. (1)
«والذین یصلون ما امرالله به ان یوصل و یخشون ربهم و یخافون الحساب... اولئک لهم عقبى الدار.» (رعد/21 و22)؛ - عاقلان کسانى هستند- که آنچه خداوند متعال امر به پیوند آن کرده (مانند صله رحم و دوستى پدر و مادر و محبت اهل ایمان) اطاعت مىکنند و از خدا مىترسند و به سختى هنگام حساب مىاندیشند ... اینها در عاقبت جایگاهى نیکو دارند.
«فهل عسیتم ان تولیتم ان تفسدوا فىالارض و تقطعوا ارحامکم. اولئک الذین لعنهم الله فاصمهم و اعمى ابصار هم» (محمد/22- 23)؛ آیا شما(منافقان) اگر از فرمان خدا و اطاعت قرآن روى بگردانید، یا در زمین فساد و قطع رحم کنید، بازهم امید (نجات) دارید. همین منافقان هستند که خدا آنها را لعن کرده، گوش و چشمشان را کر و کور گردانیده است.
صله ارحام در روایات
از آیات و روایات در می یابیم که صله ارحام واجب است و قطع آن از گناهان بزرگ شمرده مىشود.
قرآن در موارد مختلف، قاطع رحم را ملعون و از رحمت الهى دور شمرده است. امام سجاد(ع) فرمود: «... از همنشینى با کسى که از خویشانش بریده است بپرهیز.»
امام صادق(ع) فرمود: از«خالقه» (2) بپرهیزید؛ زیرا انسان را نابود مىسازد. راوى پرسید: «خالقه» چیست؟ امام فرمود: قطع رحم. (3)
امام باقر(ع) مىفرماید: رسول خدا(ص) فرمود: به حاضران و غایبان امتم و کسانى که هنوز به دنیا نیامدهاند تا روز قیامت، سفارش مىکنم به خویشان خود بپیوندند، هرچند میان ایشان به اندازه یک سال راه رفتن فاصله باشد. همانا صله ارحام از امورى است که خداى متعال آن را بخشى از دین قرار داده است. (4)
طلحة بن زید از امام صادق(ع) چنین نقل کرده است: مردى از قبیله «خثعم» خدمت رسول خدا(ص) رسید و عرض کرد: برترین چیز دراسلام چیست؟ فرمود: ایمان به خداوند.
پرسید: بعد از آن چیست؟
پاسخ داد: صله رحم.
عرض کرد: بعد از آن چیست؟
فرمود: امر به معروف و نهى از منکر.
پرسید: مبغوض ترین اعمال نزد خداوند کدام است ؟
پاسخ داد: براى خدا شریک قرار دادن.
عرض کرد: پس از آن کدام است؟
فرمود: گسستن از خویشاوندان.
پرسید: پس از آن چیست؟
پاسخ داد: به بدیها دستور دادن و از خوبیها نهى کردن. (5)
ارزش پیوند با خویشان
پیامبراکرم(ص) فرمود: کسى که با جان و مال در راه صله رحم اقدام مىکند، خداوند متعال اجر صد شهید در نامه اعمالش مىنویسد. و در برابر هر قدمى که در این راه بر مىدارد، چهل هزار حسنه برایش ثبت مىکند و چهل هزار گناه از او محو مىگرداند و او را چهل هزار درجه بالا می برد؛ و مانند این است که صد سال با صبر و استقامت خداى را بندگى کرده است. (6)
پیامبراکرم(ص) فرمود: ثواب صدقه ده برابر است. و قرض هجده برابر و ارتباط با برادران دینى بیست برابر و پیوند با خویشان بیست وچهار برابر. (7)
على بن ابى حمزه که از اصحاب امام صادق و امام کاظم علیهماالسلام است مىگوید: از امام(ع) پرسیدم: مردى از سوى پدر ومادر و اقوام حج عمره و نماز و روزه به جاى مىآورد و صدقه مىدهد. حکم آن چیست؟
امام(ع) فرمود: اشکالى ندارد. بلکه در قبال این اعمالى که براى آنها انجام مىدهد، دو پاداش دریافت مىکند.
1- پاداش اعمالى که براى آنها انجام داده.
2- پاداش صله رحمى که به این وسیله تحقق بخشیده است.(8)
شناختن ارحام
پرسش اصلى در این بحث این است: ارحام و اقوام چه کسانى هستند؛ پیوند با آنها چگونه بر قرار مىشود؛ و قطع رحم با چه کارى تحقق مىیابد؟
در مرحله بعد باید تحقیق کرد که وظیفه ما در برابر برخى ازاقوام چیست؟
در شرع مقدس اسلام معناى خاصى براى «ارحام» ذکر نشده و مراد از «ارحام» معناى «عرفى» (9) آن است؛ یعنى مطلق نزدیکان و بستگان. بنابراین خویشاوندان پدرى و مادرى را هرچند با چند واسطه باشد، شامل مىشود و فرزندان و خویشان آنها را نیز در برمىگیرد. (10)
برقرارى پیوند
در اسلام براى چیزهایى که سبب پیوند با خویشان مىگردد، حد خاصى تعیین نشده؛ بلکه به فهم عمومى بستگى دارد. درعادات و سنتهاى مردم نزدیک یا دور بودن بستگان تفاوت دارد. ممکن است عملى نسبت به یکى از نزدیکان پیوند به شمار آید، اما نسبت به دیگرى که نزدیکتر است، قطع رابطه باشد. در موارد تردید، باید جانب احتیاط را مراعات کرد تا مبادا مرتکب گناه کبیره قطع رحم شویم.
پیامبر گرامى اسلام(ص) مىفرماید: «پیوند با خویشان را حفظ کنید، هرچند با سلام کردن باشد.» (11)
کمترین چیزى که به وسیله آن این پیوند بر قرار مىشود، رفت و آمد و سلام کردن است. اما دربعضى از موارد اکتفا به این مقدار کافى نیست؛ براى مثال اگر یکى از اقوام فقیر باشد و دیگرى ثروتمند، صله رحم به وسیله کمکهاى مالى و دفع ضرر از آنها تحقق مىیابد؛ و اگر هیچ توجهى به مشکلات اقوام نداشته باشد؛ قطع رحم کرده است. در نتیجه تحقق صله رحم به اوضاع و احوال و موقعیت و زمان بستگى دارد. هدیه دادن، دلجویى کردن، دید و باز دید، خود دارى از آزار، تمسخر وتحقیر نکردن، عیادت هنگام بیمارى، شرکت در مجالس شادى و غم، پذیرفتن دعوت در اعیاد و میهمانیها و هر کارى که سبب مىشود مردم بگویند اینان ارتباط خانوادگى شایستهاى دارند، سبب تحقق صله رحم است.
قهر کردن، جواب سلام ندادن، ترش رویى، شرکت نکردن در محافل، کمک نکردن در گرفتاریها، گلههاى نا به جا و امثال آن به قطع رحم و گسستن پیوند مىانجامد.
امام صادق(ع) مىفرماید: پیوند با خویشان را هر چند با دادن ظرفى آب، حفظ کن. برترین چیزى که این پیوند را نگه مىدارد، خود دارى از آزار بستگان است. صله رحم مرگ را به تاخیر مىاندازد. محبوبیت به وجود مىآورد. (12)
نیکى به خویشان در مقابل بدى آنها
چنانچه بعضى از اقوام قطع رابطه کنند، باز هم جدا شدن و قطع ارتباط با آنها جایز نیست. امیرمومنان(ع) مىفرماید: «صلوا ارحامکم و ان قطعوکم.» (13) با ارحام ارتباط داشته باشید، هرچند آنها از شما بریده باشند.
مردى در محضر امام صادق(ع) از بستگانش شکوه کرد. حضرت فرمود: خشم خود را فرو ببر. - و به آنها نیکى کن-
عرض کرد: آنها با من چنین و چنان مىکنند. (و رعایتحالم را نمىکنند) حضرت فرمود: آیا تو هم مىخواهى مثل آنها قطع رحم کنى و به آنها احسان نکنى؟! اگر چنین کنى، خداوند متعال (در دنیا و آخرت) نظرلطفش را از شما بر مىدارد. (14)
داود رقى مىگوید: خدمت امام صادق(ع) نشسته بودم. ناگاه فرمود: اى داود، روز پنج شنبه که اعمال شما(شیعیان) بر من عرضه شد، در میان کارهاى تو عملى مرا خوشحال کرد و آن این بود که تو نسبت به پسرعمویت صله رحم انجام دادى. همانا این پیوند تو، در برابر قطع ارتباط او، سبب نزدیک شدن مرگ اوست.
داود رقى مىگوید: پسر عمویى داشتم که معاند و خبیث بود. متوجه شدم در گرفتارى و پریشانى است. پیش از آن که به سوى مکه حرکت کنم، مقدارى پول برایش فرستادم تا زندگىاش تامین شود. چون به مدینه آمدم، امام صادق(ع) این چنین مرا با خبر ساخت. (15)
آثار صله رحم
پیامبر گرامى اسلام(ص) و امامان معصوم علیهم السلام براى صله رحم آثار و فواید بسیار ذکر کردهاند. بخشى از آن عبارتاست از:
1- محبوبیت نزد خداوند.
2- بهره مند شدن از پشتیبانى خداوند.
3- افزایش روزى.
4- طول عمر.
5- ورود به بهشت.
6- برطرف شدن فقر و بیچارگى.
7- آباد شدن شهرها.
8- آسان شدن حساب در قیامت و پاک شدن از گناه.
9- نجات از مرگهاى ناهنجار.
10- محبوبیت در خانواده و... .
بعضى از روایاتى که در آنها به این آثار اشاره شده را در اینجا می آوریم:
1- پیامبر گرامى اسلام(ص) فرمود: هر کس براى من یک چیز را ضمانت کند من براى او چهار چیز را ضمانت خواهم کرد. صله رحم انجام دهد. خداوند او را دوست دارد؛ روزىاش را توسعه مىدهد؛عمرش را طولانى مىسازد و او را در بهشتى که وعده داده وارد مىکند. (16)
2- پیامبراسلام(ص) فرمود: صله رحم شهرها را آباد مىسازد وعمرها را طولانى مىکند، هر چند اهلش از نیکان نباشند. (17)
3- عبدالله بن طلحه مىگوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: شخصى خدمت پیامبراکرم(ص) آمد و عرض کرد: خویشانى دارم که من با آنها ارتباط دارم، ولى آنها مرا مىآزارند؛ قصد دارم ازآنها جدا شوم.
حضرت فرمود: هرکس تو را محروم ساخت، تو او را محروم نکن؛ هرکس از تو برید و جدا شد، تو با او قطع رابطه نکن و هر کس به تو ستم کرد، عفوش کن. اگر چنین کردى، خداوند عزوجل پشتیبانت خواهد بود. (18)
امام صادق(ع) فرمود: صله رحم، خلق را نیکو، آدم را سخاوتمند و نفس را پاکیزه مىسازد. (19)
آن حضرت همچنین فرمود: صله رحم، مرگ را به تاخیر مىاندازد؛ سبب دوستى درخانواده مىگردد؛ حساب قیامت را آسان مىکند و از گناهان آدمى مىکاهد. پس با خویشان خود پیوند بر قرار کنید و به برادرانتان نیکى کنید، هرچند با خوب سلام کردن و جواب سلام دادن باشد. (20)
پىنوشتها:
1- تفسیر نور، محسن قرائتى، ج 2، ص 273.
2- خالقه از ریشه« خلق» به معناى کندن یا از ریشه برکندن است.
3- ترجمه اصول کافى، ج 4، ص 46.
4- گناهان کبیره، ج 1، ص 164 / اصول کافى، ج 2، ص 120.
5- وسایل الشیعه، شیخ حر عاملى، ج 11، ص 396، حدیث 11.
6- وسائل الشیعه، ج 6، ص 286، صلة الرحم و قطیعتها، سید حسن طاهرى خرم آبادى، ص 79.
7- وسائل الشیعه، ج 11، ص 546.
8- صلة الرحم و قطیعتها، سید حسن طاهرى خرم آبادى، ص 44.
9- عرفى، یعنى فهم عمومى و عرف یعنى مردم، یا عموم مردم، یا فهم عموم مردم.
10- جمعى ازعلما و فقهاى بزرگوار چون شیخ طوسى(ره) در کتاب خلاف و مبسوط و ابن ادریس در سرائر، علامه مجلسى در بحارالانوار و... این نظریه را اختیار کردهاند. شهید ثانى( زین الدین الجبعى العاملى 911 - 965 ه ق) مىفرماید: اصحاب در این که مراد از قرابت و ارحام چه کسانى است؟ نظرهاى مختلفى دارند. چون در شناخت آن نص و روایت خاصى وارد نشده است، ولى اکثر اصحاب معتقدند که شناخت ارحام و اقارب بستگى به نظر عرف دارد.( صلة الرحم و قطیعتها، ص 85)
11- بحارالانوار، ج 74، ص 111.
12- صلة الرحم و قطیعتها، ص 48.
13- وسائل الشیعه، ج 11، ص 75.
14-ترجمه اصول کافى، ج 4، ص 48.
15- بحارالانوار، ج 74، ص 93.
16- همان، ص 94.
17- همان.
18- همان، ص 100.
19- همان، ص 114.
20- همان، ص 94.