كدام درد <قلبي> است؟
دكتر محمد كياسالار
رنگش بدجوري پريده، دانه‌هاي درشت عرق نشسته روي پيشانيش، پنج انگشتش را باز كرده روي قلبش و از شدت درد دارد به خودش مي‌پيچد، حس مي‌كند كه كسي با تمام سنگينيش روي سينه او ايستاده و نمي‌گذارد نفسش بالابيايد، بدجوري نفس نفس مي‌زند، حالت تهوع، استفراغ، سرگيجه و…
آنهايي كه خودشان يا اطرافيانشان با حمله‌هاي قلبي مانوسند، خوب مي‌دانند كه اين شرح حال، شرح حال كيست. اما قفسه سينه به دلايل ديگري نيز ممكن است دردناك شود. به بيان ديگر، تمام دردهاي اين ناحيه، قلبي نيستند. اين نوشته قصد دارد از شايع‌ترين انواع درد قفسه‌سينه صحبت كند و توصيه‌هاي عمل‌گرايانه‌اي را نيز در اختيار بيماران قلبي قرار دهد.
درد قفسه‌سينه
در هر نقطه‌اي از زير گردن تا بالاي شكم، اگر دردي احساس كنيد، به درد قفسه سينه دچار شده‌ايد و هيچ فرقي نمي‌كند كه اين درد، واضح و شديد باشد يا مبهم و خفيف. تمام دردهاي اين ناحيه را بايد جدي گرفت. پزشكان و بيماران وقتي با چنين دردي مواجه مي‌شوند، معمولا بيمناك مي‌شوند كه مبادا پاي يك حمله قلبي در ميان باشد. حمله‌هاي قلبي يكي از شايع‌ترين و خطرناك‌ترين انواع دردهاي قفسه سينه‌اند اما خوشبختانه يا متاسفانه بسياري از دردهاي قفسه سينه، به اشتباه، درد قلبي تلقي مي شوند.
حقيقت اين است كه بعضي از دردهاي اين ناحيه، هيچ خطري در پي ندارند. بعضي‌ها كمي خطرناكند و بعضي ديگر هم بسيار خطرناكند، آن‌قدر كه جان آدم را تهديد مي‌كنند. به هر حال، هر عضوي از اعضاي بدن كه در داخل قفسه سينه وجود دارد، و تمام بافت‌هاي موجود در اين ناحيه، مي‌توانند يك منبع بالقوه براي بروز درد قفسه سينه به حساب بيايند. قلب، ريه‌ها، مري، عضلات بين‌دنده‌اي، دنده‌ها، تاندون‌ها و اعصابي كه داخل قفسه سينه‌اند، متهمان رديف اولند.
قلب درد
به درد قفسه سينه با منشا قلبي مي‌گويند <آنژين.> اين درد معمولا وقتي اتفاق مي‌افتد كه خون و اكسيژن كافي به قلب نرسد. اگر چنين دردي يك حد و مرز قابل پيش‌بيني داشته باشد، به آن مي‌گويند آنژين پايدار. به بيان ديگر، آنژين پايدار به اين معناست كه شما خودتان بدانيد كه وقتي ميزان فعاليت روزانه‌تان از يك حد مشخصي بيشتر بشود، به درد قفسه سينه مبتلا مي‌شويد. اما وقتي كه دردتان غيرقابل پيش‌بيني بشود يا اين كه در حال استراحت نيز به چنين دردي دچار شويد، آن‌وقت به آن مي‌گويند آنژين ناپايدار. شخصي كه به آنژين ناپايدار دچار مي‌شود، بايد خيلي زود در بخش اورژانس، مورد بررسي پزشكي قرار بگيرد.
حمله قلبي يكي از شايع‌ترين انواع دردهاي قلبي است. وقتي رسوبات چربي يا لخته‌هاي خوني، جلوي خونرساني به قلب را بگيرند و اجازه ندهند كه غذا و اكسيژن كافي به عضله قلب برسد، حمله قلبي اتفاق مي‌افتد. اين حمله معمولا با احساس سنگيني در قفسه سينه، درد و فشار در اين ناحيه، و گهگاه با احساس سوزش در قفسه سينه همراه است. درد ناشي از حمله قلبي معمولا چند دقيقه طول مي‌كشد. اين درد ممكن است به نواحي ديگري از بدن هم انتشار پيدا كند. كمر، گردن، چانه، شانه، بازو، وخصوصا دست و بازوي چپ در حمله‌هاي قلبي، معمولا تير مي‌كشند.
علايم ديگري كه تشخيص حمله قلبي را در ذهن پزشك تاييد مي‌كند، عبارتند از: تنگي نفس، حالت تهوع، احساس سرگيجه، عرق سرد. حمله قلبي معمولا به دنبال يك فعاليت و يا يك استرس شديد اتفاق مي‌افتد و در اغلب موارد، پس از چند دقيقه استراحت و استفاده از قرص زيرزباني (نيتروگليسيرين) از بين مي‌رود.
به جز حمله قلبي، دلايل قلبي ديگري هم هستند كه مي‌توانند منجر به بروز درد در ناحيه قفسه سينه شوند. التهاب پرده‌اي كه دورتادور قلب را در برگرفته است، يكي از همين دلايل است. اين بيماري كه به <پريكارديت> موسوم است، معمولا متعاقب يك عفونت ويروسي اتفاق مي‌افتد. در اين مورد نيز، درد قفسه سينه، بسيار شديد و معمولا متمركز بر روي يك نقطه است و بيمار احساس مي‌كند كه انگار قفسه سينه‌اش دارد سوراخ مي‌شود. همراه بودن علايمي نظير تب و كوفتگي بدن هم تاييد كننده همين تشخيص است. اسپاسم عروق كرونر، مشكلات عروقي و خصوصا بيماريهاي مربوط به سرخرگ آئورت و . . . از ديگر دلايل قلبي براي بروز دردهاي قفسه سينه به شمار مي‌روند