نخستین نمایشگاه دستاوردهای صنعت هسته ای کشور در دانشگاه تهران برگزار شده است. این اولین بار است که در خصوص پیشرفت های فنی و تکنولوژیکی صورت گرفته در بخش های مختلف صنعت هسته ای مسئولان این سازمان با برپایی نمایشگاه اطلاع رسانی دقیق و مطلوبی به طور عمومی و تخصصی در این زمینه ارائه کرده اند. در این نمایشگاه که تا ١٨ آذرماه برپا خواهد بود، بخش های مختلف و مرتبط با صنعت هسته ای اعم از بخش های اکتشاف، استخراج، مراکز تولید کیک زرد، مراکز غنی سازی اورانیوم، فرآیند تولید قرص سوخت و مجتمع سوخت هسته ای، نیروگاه اتمی بوشهر، مجتمع آب سنگین، راکتور هسته ای اراک، فرآیند تولید زیرکونیوم و آلیاژهای نوین و همچنین مراکز و پژوهشگاه های مرتبط با صنعت هسته ای کشور هر یک به اشکال مختلف از طریق ماکت، پوستر، بنر و ... معرفی شده اند. با ورود به این چادر بزرگ سفید رنگ اولین چیزی که جلب توجه می کند، ماکت بزرگی از چرخه تولید انرژی هسته ای است که به نظر می رسد با این هدف جلوی در ورودی قرار داده شده است که در یک شمای کلی به بازدیدکنندگان چرخه تولید سوخت را نشان دهد. در این ماکت فرآیند تولید انرژی هسته ای ازاستخراج و اکتشاف اورانیوم تا نیروگاه اتمی به نمایش گذاشته شده و در کنار آن نیز فعالیت هر یک از واحدها روی یک بنر درج شده است و بازدیدکنندگان می توانند با مطالعه این بنر با فعالیت واحدها و بخش های مختلف آشنا شوند. ضمن آن که در هر غرفه ای، مسئولان غرفه که همگی از کارشناسان سازمان انرژی اتمی هستند، با ارائه توضیحات شفاهی، بازدیدکنندگان را با بخش های مختلف، تصاویر، پوسترها، بنرها و ماکت های ارائه شده در نمایشگاه آشنا می کنند. اولین غرفه نزدیک در ورودی نمایشگاه «بخش اکتشاف و استخراج» است که در این بخش قطعات سنگ های گوناگون موجود در نقاط مختلف به عنوان منابع شناخته شده اورانیوم کشور در معرض دید عموم قرار گرفته است. از مسئول این غرفه خواستیم تا در مورد این سنگ ها توضیحاتی را برایمان ارائه کند. نصرا...زاده، کارشناس بخش اکتشاف سازمان انرژی هسته ای، در خصوص این بخش از نمایشگاه گفت: در بخش استخراج و اکتشاف اورانیوم، ما با استفاده از پرتوزایی اورانیوم از طریق ژئوفیزیک هوایی، مناطقی را که بیش از حد معمول ناهنجاری نشان می دهند، به عنوان مناطق امیدبخش شناسایی می کنیم در واقع در این مناطق با استفاده از دستگاه «سانترومتر» میزان اورانیوم موجود با بلند شدن صدای آژیر نشان داده می شود.

وی افزود: در فاز بعدی، وارد مرحله حفاری می شویم تا اعماق زمین را مورد کاوش قرار دهیم و در جریان این حفاری ها هدف ما این است که قسمت هایی از زیرزمین را که حاوی اورانیوم هستند به یکدیگر متصل کنیم و به حجمی از اورانیوم برای تخمین عیار دست پیدا کنیم. وی با بیان این که در ایران به طور کلی اورانیوم از عیار پایینی برخوردار است، گفت: نمونه سنگی که در این غرفه به نمایش گذاشته شده حاوی 2000ppm اورانیوم است که از مناطق ایران مرکزی استخراج شده است. این سنگ در نهایت خرد و به کارخانه فرآوری منتقل می شود تا به عیار ٧٠ درصد برسد و در نهایت به تولید کیک زرد بینجامد. فرآیندی که در کارخانه فرآوری صورت می گیرد، یک فرآیند فیزیکی - شیمیایی است که مراحل خردایش، کلرزدایی، اسیدزنی، عریان سازی استخراج و تولید کیک زرد را شامل می شود. و در نهایت محصولی که در این فرآیند تولید و به UCF اصفهان ارائه می شود یک محصول سیاه رنگ حاوی ٧٠ درصد اورانیوم است. وی افزود: کیک زرد چیزی نیست جز کانسنگ پرعیار شده که پس از آن که حرارت می بیند، ناخالصی های آن از بین می رود و محصول سیاه رنگی باقی می ماند که در فرآیندهای بعدی در مرحله غنی سازی به گاز UF6 مورد استفاده در سانتریفیوژها تبدیل می شود. در یکی دیگر از غرفه ها که به نظر می رسد با استقبال بیشتری از سوی دانشجویان بازدیدکننده مواجه بود نمونه برش خورده ای از یک دستگاه سانتریفیوژ در حال فعالیت به نمایش گذاشته شده بود که در این نمونه کوچک ساختار داخلی دستگاه و قطعات مورد استفاده در ساخت سانتریفیوژها در معرض دید قرار گرفته بود که این بخش برای دانشجویان و دانش آموزان و من که به عنوان خبرنگار در آن جا حضور داشتم بسیار تازگی داشت و به نظرم آمد که دستگاه های سانتریفیوژ تاکنون در کمتر مکانی برای عموم به نمایش گذاشته شده است. در این بخش نیز کارشناسان سازمان انرژی اتمی نحوه فعالیت این دستگاه را برای بازدیدکنندگان تشریح می کردند. در یکی دیگر از غرفه ها مراحل تولید زیرکونیوم و آلیاژهای نوین مورد استفاده برای تولید میله و مجتمع سوخت معرفی شده بود. فلز زیرکونیوم طی یک فرآیند پیچیده از سنگ معدن به دست می آید که در عین حال در این فرآیند محصولات فرعی دیگری نیز تولید می شود. با تولید فلز زیرکونیوم در کشور تمامی راکتورهای هسته ای از واردات این فلز بی نیاز شده اند. زیرکونیوم از نظر فراوانی، هجدهمین فلز موجود در پوسته زمین است و در دمای ١٩٥٠ درجه سیلسیوس ذوب می شود. از زیرکونیوم به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی ،در پالایشگاه ها، صنایع پتروشیمی، صنایع هوافضا و نیز ابزارهای جراحی و صنعت ماهواره استفاده می شود. «تولید قرص و مجتمع سوخت هسته ای (FMP)» نام غرفه دیگری بود که اطلاعات مکتوب روی بنرها در این غرفه فرآیند تولید قرص سوخت را توضیح می داد. برای تولید قرص سوخت، اورانیوم غنی شده با غنای کمتر از ٥ درصد در تأسیسات غنی سازی به قرص سوخت تبدیل می شود و سپس قرص ها در میله های زیرکونیومی قرار می گیرد و برای قرار گرفتن در راکتور به نیروگاه های اتمی منتقل می شود. گویا قرار است اولین محصول این کارخانه در راکتور ٤٠ مگاواتی اراک قرار گیرد. ماکت نیروگاه اتمی بوشهر که در برش های عرضی و طولی نمای داخلی راکتور نیروگاه را نشان می داد، در یکی دیگر از غرفه ها به نمایش گذاشته شده بود و هم چنین ماکت مجتمع آب سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی اراک در بخش های دیگر نمایشگاه دیده می شد. اما در جای جای این نمایشگاه غرفه هایی متعلق به مراکز و پژوهشگاه های مرتبط با فعالیت های هسته ای نیز وجود داشت که بازدیدکنندگان را با فعالیت های این مراکز آشنا می کرد. پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای و پژوهشکده های زیرمجموعه آن مانند پژوهشکده فیزیک پلاسما و گداخت هسته ای، پژوهشکده مواد، پژوهشکده کاربرد پرتوها، پژوهشکده تحقیقات کشاورزی، پزشکی و صنعتی از این جمله بودند. به طور نمونه در غرفه پژوهشکده تحقیقات کشاورزی محصولات پرتودهی شده گندم، خرما و لوبیا به نمایش گذاشته شده بود. یک موضوع قابل توجه در این غرفه این بود که بازدیدکنندگان به طور ملموس با مزایای به کارگیری تکنولوژی هسته ای و تاثیراتی که این صنعت در ارتقای کیفیت و میزان تولید محصولات کشاورزی به جای می گذارد، آشنا می شدند. در این غرفه ٢ نمونه خرما که یکی پرتودهی شده و دیگری در شرایط عادی تولید شده و از خرداد ماه سال ٨٠ نگه داری شده بود، در معرض دید قرار داشت که خرمای پرتودهی شده از ظاهری بسیار خوب و سالم برخوردار بود و خرمایی که در شرایط عادی پرورش داده شده بود. به طور کلی دچار آفت و فساد شده بود. نمونه هایی از گندم های پرتودهی شده در این غرفه در کنار گندم های معمولی نیز ازجمله محصولاتی بود که توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می کرد. افکار عمومی همیشه از موضوع هسته ای برداشت سیاسی داشته است اما چنان چه نمایشگاه هایی از این قبیل گسترش پیدا کند آگاهی نسبت به مزایای دانش هسته ای که کشورهای زورگو قصد دارند ما را از دستیابی به آن منع کنند، افزایش خواهد یافت و در عین حال به جهانیان اثبات می شود که ایران همان گونه که بارها و بارها نیز اعلام کرده است، تنها بحث صلح آمیز انرژی هسته ای را دنبال می کند.

سحر اینانلو عضو انجمن فناوری هسته ای دانشگاه تربیت معلم در مورد بازدید خود گفت: از مسئولان برگزارکننده این نمایشگاه انتظار داریم که این نمایشگاه را در دانشگاه ها و مراکز مختلف پژوهشی کشور به نمایش بگذارند. وی اضافه کرد: این نمایشگاه تاثیر بسیار زیادی روی من گذاشته است تا جایی که آرزو می کنم در آینده بتوانم به عنوان یکی از فعالان این حوزه وارد عمل شوم.