امام صادق(علیه السلام) فرمود:
لقمان به فرزندش گفت:
لِلمُنافِقِ ثَلاثُ عَلامات:
یُخَالِفُ لِسانُهُ قَلْبَهُ وَقَلْبُهُ فِعْلَهُ وَعَلانِیَتُهُ سَرِیْرَتَهُ(1)
ترجمه
افراد منافق سه نشانه دارند:
زبان آنها با قلبشان هماهنگ نیست، و قلب آنها با عملشان، و ظاهر آنها با باطنشان.
شرح کوتاه
نفاق و دورویى درد بزرگى است که از کمبود شخصیت و ضعف اراده سرچشمه مى گیرد، افرادى که سعى دارند خود را غیر از آن که هستند نشان دهند، و زبان و دل، ظاهر و باطن، و گفتار و کردارشان از هم جداست، مردم ناتوانى هستند که نه شجاعت اظهار شخصیت واقعى خود دارند و نه اراده و تصمیم کافى براى اصلاح خود، در چهره هاى مختلف ظاهر مى شوند و عملا با همه کس حتى خودشان خیانت مى کنند. و از آنها خطرناکتر جوامعى هستند که ظاهرى آراسته و درونى خراب دارند، زبان آنها که همان وسایل ارتباط جمعى شان باشد با آنچه در قلب این جوامع مى گذرد مخالف است.
1. از کتاب بحارالانوار، جلد 15.
