همراه با كنگره‌ي بين‌المللي شعر نبوي علي موسوي گرمارودي: شعر نبوي يكي از عوامل وحدت است سيدعلي موسوي گرمارودي اظهار داشت: شعر نبوي از مشترکات بسياري از تمدن‌هاي دنياست و بي‌گمان مي‌تواند يکي از عوامل وحدت و تعامل اين تمدن‌ها باشد. اين شاعر در گفت‌وگويي در حاشيه برگزاري کنگره بين‌المللي شعر نبوي با بيان اين مطلب افزود: اين‌گونه شعرها به لحاظ درون‌مايه که وجود و شخصيت پيامبر اکرم (ص) است، از اشتراکات زيادي برخوردارند و مي‌توانند عامل وحدت باشند. وي برگزاري جشنواره و کنگره‌هايي از اين دست را حرکتي هوشمندانه دانست و بيان کرد: در واقع مي‌توان نام اين کنگره را کنگره وحدت گذاشت. موسوي گرمارودي اضافه کرد: نثر نيز مي‌تواند در بازگويي انديشه اسلامي و بيان نکات شخصيت ولايي پيامبر (ص) نقش بسزايي داشته باشد، يعني انواع هنرهاي زباني که در آن‌ها کلمه بتواند خوب حرف اول را بزند، مانند شعر و داستان، مي‌توانند چنين نقشي را ايفا کنند. حميدرضا شکارسري: با برگزاري شعر نبوي، شعر هم بر فرهنگ تأثير مي‌گذارد حميدرضا شکارسري معتقد است: حداقل فايده برگزاري کنگره بين‌المللي شعر نبوي اين است که شعر نيز بر روي فرهنگ تاثير بگذارد. اين شاعر در رابطه با تاثير کنگره نبوي بر شعر معاصر اظهار داشت: زماني رابطه بين فرهنگ و يکي از عناصرش يعني شعر و ادبيات يک رابطه دوسويه بود، يعني همان‌گونه که فرهنگ و عليت آن بر روي شعر تاثير مي‌گذاشت، شعر و ادبيات نيز بر فرهنگ تاثيرگذار بود. وي افزود: هر چه به سمت شعر و ادبيات امروز نزديک شويم، با اين مساله مواجه مي‌شويم که اين رابطه صرفا يک رابطه يک‌سويه شده است؛ يعني فرهنگ و يکي از شاخه‌هاي مهم آن، فلسفه امروز در حال شکل‌دهي شعر معاصر است؛ يعني تاثير خودش را روي شعر مي‌گذارد، ولي برعکس تاثير شعر بر فرهنگ کم‌رنگ شده است. وي دنياي شعر و ادبيات را به اتوباني تشبيه کرد که درگذشته اين اتوبان دوطرفه بوده و بين ترافيک رفت و برگشتي آن يک تعادل برقرار بوده است، اما امروز اين تعادل به هم خورده و يک‌طرفه شده است. حميدرضا شکارسري اظهار داشت: برگزاري اين کنگره‌ها علي‌رغم نکات آسيب‌شناسانه‌اي که دارد، حداقل فايده‌اش تاثير شعر بر روي عامه مردم است، که شرکت‌کنندگان اين کنگره‌ها عموما مي‌توانند عامه مردم باشند. محمدجواد محبت: برترين هدف كنگره‌ي شعر نبوي مشت کردن دست‌هاي پراکنده است محمدجواد محبت گفت: برگزاري کنگره شعر نبوي، عاملي براي جمع شدن شاعران هم‌کيش از کشورهاي مختلف شده است. اين شاعر اظهار داشت: اين کنگره علاوه بر ايجاد تقريب بين اديان، در روزگاري که سياست‌هاي نابکاران روزگار به خاطر ترس از اسلام و ترس از اتحاد مسلمانان که اکثريت آن‌ها شيعه هستند، ظهور خيلي خوشايند و اثرگذاري دارد. وي تصريح كرد: اين امر مشروط بر اين است که نتيجه اين کنگره با هزينه بسيار وسيعي که براي برپايي آن شده، ايجاد زمينه ديدارهايي بين شاعران كشورهاي مختلف باشد. شاعران ايراني به خاطر محدوديت‌هاي زماني و شغلي مجال ديدار نزديک با هم را ندارند، و در برگزاري چنين کنگره‌هايي شاعران ناگهان نظاره‌گر چهره‌هايي مي‌شوند که شايد روزي آرزوي ديدارشان را داشتند و يا امضاي‌شان را در زير شعرهاي‌شان مي‌ديدند. محمدجواد محبت افزود: در اين كنگره هنگامي که شاعر به آن‌ها برمي‌خورد، نوعي شگفتگي خاطر پيدا مي‌کند و نمي‌داند با اين همه احساسات ناگهاني چه کند و بايد يک سينه فراخ‌تر، قلبي پرتپش‌تر و حالي جوان‌تر داشته باشد، که همه اين عاطفه‌ها را در آن جاي دهد. وي هدف از برگزاري اين کنگره را به هم نزديک کردن اذهان، جان‌ها و عقايد عنوان کرد و افزود: برترين هدف اين کنگره مشت کردن دست‌هاي پراکنده در هم است. او تاکيد کرد: برگزاري اين کنگره زماني نتيجه‌بخش‌تر است که با اين هزينه کاري کنند که نتيجه اين برنامه‌ها به صورت سي‌دي‌هايي تهيه شود و به طور گسترده با تبليغاتي که براي برگزاري‌اش شده است، تبليغات وسيعي نيز در جهت توزيعش صورت بگيرد. وي در ادامه به نقش موثر صدا و سيماي مرکز اشاره كرد و افزود: صدا و سيماي مرکز مي‌تواند گشاده‌دستي کند و نه تنها به صورت زيرنويس به اعلام اين برنامه‌ها بپردازد، بلکه پيشگام در تهيه آلبوم اين سي‌دي‌ها شود. محمدجواد محبت بر همراهي سروش و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامي در تهيه سي‌دي اين کنگره تاکيد کرد و گفت: اين امر باعث ورود اين کنگره به خانه‌هاي مردم مي‌شود، تا کساني که مجال و توفيق آمدن به اين جا را نداشتند، بتوانند از کل برنامه‌ها بهره لازم را ببرند. مصطفي محدثي: درباره‌ي پيامبر (ص) كوتاهي و غفلت شده است مصطفي محدثي گفت: خلق اثر هنري نيازمند به وجود آمدن فضاي بروز و ظهور است. اين شاعر در ادامه درباره برگزاري كنگره بين‌المللي شعر نبوي اظهار داشت: اين کنگره نقطه آغاز خوبي بود و قطعا در سال‌هاي بعد، اين کار، بهتر و بسامان‌تر برگزار خواهد شد. وي تصريح کرد: در جريان ادبيات معاصر به مقولاتي همچون عاشورا، ولايت، انتظار و ... پرداخته‌ايم، ولي به عقيده من در اين بين در ارتباط با شخص پيامبر (ص) به عنوان محور دين اسلام و سرچشمه معرفت اسلامي کمي کوتاهي و غفلت شده است. سردبير مجله «شعر»، معطوف شدن اذهان را به اين سمت، لازم و موثر دانست و درباره ميزان تاثيرات سوق دادن شاعران در دوره معاصر به سمت سرودن شعرهايي با موضوعات ديني و به طور خاص پيامبر اعظم (ص)، اظهار داشت: زبان هنر، زبان معرفي مستقيم به معناي «مستقيم معرفت‌ها» نيست و ما بايد به بيان ارزش‌هاي اسلامي که همان ارزش‌هاي انساني است، در قالب هنر بپردازيم. محدثي تصريح کرد: در اين رابطه بايد اندکي نگاه‌مان نسبت به دين و حوزه معرفت‌هاي ديني گسترش يابد و عميق‌تر به اين جريان بنگريم و انتظار نداشته باشيم که شعر، احکام دين اسلام، شريعت و در واقع چيزهايي که بيان هنري را برنمي‌تابد، بيان کند. وي در ادامه با بيان اين‌که با شعر بايد به دنبال آن ارزش‌هاي اسلامي و انساني بود، که قابليت بيان هنري دارند، بيان هنري را در کمک به نفوذ هر چه بيش‌تر اين امر موثر دانست. او درباره تاثير برگزاري کنگره‌هايي از اين‌گونه در غنا بخشيدن به ادبيات ديني اذعان داشت: خلق اثر هنري نيازمند به وجود آمدن فضاي بروز و ظهور است و برگزاري اين کنگره بهترين وسيله براي به وجود آوردن اين فضا است. ضمن اين که طرح الگوهاي مناسب در اين کنگره‌ها مي‌تواند به صورت غيرمستقيم به سرايندگان خصوصا جوانان جهت‌دهي کند. مصطفي محدثي در ادامه اظهار داشت: خوشبختانه در جريان ادبيات انقلاب، نگاه شاعران به مفاهيم ديني دچار تحولي مبارک شد. نگاه شعر از سطح جريان‌ها متوجه شکل آن و از ظاهر به باطن عبور کرد. او همچنين معتقد است: در شعر ديني دوران انقلاب شاهد بيان و نگاهي فلسفي به مضاميني چون عاشورا، بعثت، امامت و انتظار هستيم. محمد تقوي: همه‌ي شاعران كلاسيك توصيف پيامبر (ص) را رعايت كرده‌اند عضو هيات علمي دانشکده ادبيات دانشگاه فردوسي مشهد معتقد است: عالم هنر و شعر يك نوع آزادي را طلب مي‌كند. محمد تقوي درباره برگزاري كنگره بين‌المللي شعر نبوي اظهار داشت: اين مساله بسته به اين است كه تلقي ما از شعر و شاعري چه باشد؛ زماني مجموعه‌اي از كلمات با يك نظم و ترتيب خاص سروده مي‌شود و اين كفايت مي‌كند و شعر است؛ اما اگر بخواهيم چيزي را به هنر واقعي يا شعر تبديل كنيم، بايد زمينه‌هاي دروني شدن آن را فراهم كنيم. وي افزود: بايد پيامبر (ص) و ارزش‌هايي را كه در وجود ايشان است، در سخنان‌شان دروني كنيم، تا يك ارتباط روحي، فكري و بستري دريابيم و آن موقع شايد محركات بيروني چندان اهميت نداشته باشد و سفارشي تلقي نشود. وي تصريح کرد: سخني كه دروني شد، خود به خود تاثيرش هم مضاعف مي‌شود و محركات هميشه كارساز بوده است؛ به عنوان مثال در دوره‌هاي گذشته كه حكام از شاعران حمايت مي‌كردند، آن نوع خاص شعر رونق پيدا كرده است، ولي مواردش به آن حدي نبوده كه باعث دروني شدن انديشه‌ها، باورها و ارزش‌ها شود. تقوي با بيان اين‌که در واقع عالم شعر و هنر يك نوع آزادي را مي‌طلبد و ما نمي‌توانيم بر آن خط مشي و مسيري خاص مشخص كنيم، افزود: اگر قرار است در اين حوزه كار اساسي انجام شود، راهش اين است كه هيچ كدام از برخوردها و طرح‌ها و برنامه‌هاي ما جنبه تحميلي و ساختگي و اجباري نداشته باشد. اين مدرس دانشگاه فردوسي مشهد در ادامه گفت: ستايش پيامبر (ص) بعد از ستايش خداوند در شعر شاعران گذشته به خاطر اداي ديني است كه مردم مسلمان نسبت به پيامبر (ص) و مقام خليفت الهي ايشان دارند. وي با اشاره به داشتن اين ويژگي در شعر شاعران گذشته، اذعان داشت: تقريبا شاعران گذشته اين ويژگي را داشته‌اند. آن‌ها كه دغدغه تعليم ديني در درون‌شان بيش‌تر بوده است، به آن سخناني که جنبه تعليمي داشته است، بيش‌تر توجه مي‌كرده‌اند. او عنوان كرد: در دوره‌اي به خاطر حمايت حكام ديني، رنگ ديني شعر بيش‌تر مي‌شود، تا دوره قاجار كه شعر رنگ اجتماعي به خود مي‌گيرد و اين پيام اجتماعي تاكنون باقي است. البته بعد از انقلاب رنگ ديني در شعر شاعران بيش‌تر شده است. تقوي خاطرنشان كرد: به مجموعه ادبيات كلاسيك که نگاه مي‌كنيم، مي‌بينيم همه شاعران توصيف پيامبر (ص) را رعايت مي‌كنند. وقتي يك امري سنت شده باشد، اهداف و اغراض شخصي تحت‌الشعاع قرار مي‌گيرد. اين مدرس دانشگاه فردوسي مشهد عنوان کرد: در ادبيات كلاسيك مضمون و معني اصل بوده و در اين بين مضامين اخلاقي و عرفاني ارجح بوده است. زهرا اختياري: از آغاز شعر فارسي دري شاعران به مدح پيامبر (ص) مي‌پرداختند زهرا اختياري درباره تاثيرات اسلام بر ادبيات و زبان فارسي اظهار داشت: از همان آغاز شعر و نثر فارسي دري شاعران و نويسندگان، ستايش خداي متعال و مدح و منقبت پيامبر اکرم (ص) را بر پيشاني و مقدمه آثارشان زينت‌بخش آن اثر مي‌ساختند. اين عضو هيات علمي دانشکده ادبيات دانشگاه فردوسي مشهد با بيان اين‌که پيامبر گرامي اسلام (ص) شاهکار خلافت و انسان برگزيده هستند، افزود: اخوت اسلامي و عدالت و برادري که پيامبر(ص) بشارت مي‌دادند، باعث شد تا ايمان‌آورندگان از دل و جان شيفته ايشان و دين مبين اسلام شوند. وي تصريح کرد: شاعران و نويسندگان در گذشته نه تنها خطبه آغازين آثارشان را مزين به حمد و ثنا و ستايش مي‌کردند، که در متن آثار نيز شعرهاي فراواني در منقبت پيامبر (ص) مي‌سرودند. علاوه بر اين دو، بسياري از شاعران چهل حديث از احاديث نبوي تدوين کرده‌اند و به نثر و نظم درآورده‌اند؛ مثل اربعين جامي و اربعين عبدالطيف بيرجندي. اختياري درباره تاثير حکومت‌ها و حاکمان مختلف آن‌ها بر ادبيات فارسي پس از اسلام توضيح داد: از آغاز پيدايش شعر فارسي، وجود حاکمان خودکامه که مي‌خواستند آوازه قدرت‌شان به اطراف و اکناف رود، شاعران مداهنه‌گوي را گرد خود جمع مي‌کردند و به صله‌اي گران‌بها دل‌خوش مي‌کردند. چنين شاعراني فقط درصدد تامين خواسته‌هاي ممدوحان بودند، اگر چه عده‌اي از مدح امرا روي‌گردان بودند و در منقبت خاندان رسول (ص) و حکمت و موعظه شعر مي‌سرودند. وي گفت: هر چه روزگار مي‌گذشت، بر تعداد شاعران آزاده‌اي که در عزلت و انزوا به سر مي‌بردند و قناعت پيشه داشتند، افزوده مي‌شد. به مرور زمان شعر در منقبت بزرگان دين بيش‌تر شد و در قرن چهارم و پنجم شاعراني چون فردوسي، کسايي، اسدي طوسي و ناصر خسرو و سنايي سردمدار اين عده بودند. اين عضو هيات علمي دانشکده ادبيات دانشگاه فردوسي مشهد درباره زمان و علت رونق شعر اديبان فارسي زبان و شيعه و رونق شعر در مدح پيامبر و معصومين (ع) توضيح داد: با پيدايش حکومت سربداران شيعه رونق گرفت، تا اين که در عهد صفوي قدرت شيعيان فزون شد و حکومت تشکيل دادند. صفويان شاعران را به جاي مدح شاه، به مدح پيامبر و معصومين (ع) سوق دادند. وي خاطرنشان ساخت: فراهم شدن آزادي براي شيعيان سبب شد که نه تنها مدح و ستايش پيامبر گرامي اسلام (ص) از ادوار قبل بيش‌تر شود، بلکه از قرن نه به بعد، دواوين شاعران پر از مناقب اهل بيت (ع) شد. او درباره آغاز دوره ازخودبيگانگي فرهنگي برخي شاعران تاکيد کرد: اين وضعيت تا دوره پهلوي اول که فرهنگ استعماري به کشور هجوم آورد، ادامه داشت و عده‌اي خواسته يا ناخواسته از خود بيگانه شدند. اين ازخودبيگانگي در بسياري از مظاهر زندگي مردم مشهود بوده است، بخصوص در مضامين شعر شاعران؛ در شعر اين گروه ستايش پيامبر (ص) يا نيست يا کم‌رنگ است. وي اضافه کرد: در همين دوره در شعر گروهي از شاعران مذهبي که به خود و فرهنگ خود اعتماد داشتند، مدح پيامبر گرامي اسلام (ص) ادامه داشت. اختياري در ارتباط با تاثير انقلاب اسلامي ايران بر وضعيت شعر و ادبيات فارسي ابراز داشت: خوشبختانه يکي از ويژگي‌هاي خوب شعر بعد از انقلاب اسلامي ايران، روي آوري مردم و از جمله شاعران به فرهنگ خودي است و يکي از جلوه‌هاي بارز فرهنگ قومي و بومي در شعر فارسي، مدح و منقبت پيامبر اسلام (ص) و بزرگان دين است. وي ادامه داد: به عنوان مثال در شعر بعد از انقلاب هم دو جريان کلي مطرح است: گروه اول شاعراني که اعتقادات محکم ديني دارند و شعر آنان اصيل است و بيان‌کننده آرا و عقايد مردم ايران و ستايش اسوه‌هاي ديني، و گروه دوم شاعران جواني هستند که تحت تاثير جريان‌هاي ديني حرکت مي‌کنند. عليرضا قزوه: دبيرخانه‌ي دايمي کنگره‌ي شعر نبوي تشکيل شود اين شاعر با مثبت ارزيابي کردن فعاليت‌هاي ديني براي پيامبر (ص) و در سالي که مزين به نام پيامبر اکرم(ص) است، اظهار داشت: طي ساليان گذشته کارهاي خوبي در حوزه ادبيات ديني صورت گرفته و اين حوزه از رشد خوبي برخوردار بوده است. قزوه تصريح کرد: با توجه به برگزاري کنگره بين‌المللي شعر نبوي ضروري است تا دبيرخانه دايمي آن تشکيل شود و به صورت تخصصي روي اين بحث کار شود. وي خاطرنشان کرد: لازم است تا حمايت‌هاي مادي و معنوي مناسبي از برگزاري چنين کنگره‌هايي بشود، چرا که انجام کار به صورت تخصصي نياز به حمايت دارد، تا شاهد برگزاري کنگره‌ها و جشنواره‌هايي بامحتوا باشيم. عضو هيات داوران کنگره بين‌المللي شعر نبوي در ادامه با اشاره به حضور شاعران خارجي در اين کنگره اظهار داشت: با توجه به اين‌که همه اقوام و قوميت‌هاي بومي کشور، چه شيعه و چه اهل سنت، نسبت به پيامبر اعظم (ص) ارادت دارند، بنابراين مي‌توان گفت موضوع اين کنگره وحدت مسلمان است؛ بنابراين مي‌بايستي شاعران بومي بيش‌تر درگير شوند و اگر چه حضور شاعران کشورهاي همسايه يا مسلمان خيلي خوب است، اما بهتر است ابتدا از نزديک‌ترين همسايه‌ها و قوميت‌هاي خودي شروع کنيم. قزوه در ادامه افزود: چنان‌چه اين کار صورت بگيرد، چه بسا که در سال‌هاي آينده شاهد حضور شاعران غير مسلماني باشيم که به پيامبر اعظم (ص) ارادت دارند. منبع : ايسنا
دسته ها :
سه شنبه بیست و دوم 12 1385