پرسش

با سلام من اطلاعاتی درباره ی اثرات گلخانه ای و الودگی هوا و اوزون می خواستم لطفا اطلاعاتی در حدود چند صفحه به من بدهید البته میدانم كه امكان ندارد ولی خواهش میكنم این امكان را برای من قائل شوید(اطلاعاتی به غیر از كتاب درسی)

پاسخ

تخریب لایه اوزون بیشتر در قطب جنوب صورت می‌گیرد ، چونكه در سمت قطب جنوب به نسبت قطب شمال خشكیهای بیشتری وجود دارد ؛ به عنوان مثال در عرض جفرافیایی 90 درجه شمال اقیانوس منجمد شمالی واقع است ، درحالیكه در همین عرض جغرافیایی جنوب استرالیا وجود دارد كه از نظر صنعتی خیلی هم فعال و آلوده كننده هم هست . این تخریبها بیشتر در قطبین ایجاد می‌شود به چند علت : یكی اینكه ، چون گردش وضعی زمین از غرب به شرق است به دلیل نیروی گریز از مركزی كه در دو قطبها وجود دارد ، دو حفره در دو قطب ایجاد می‌شود ، مانند وقتی كه چایی شیرین را به هم می‌زنید ، و در این حفره‌ها آلاینده‌ها متمركز می‌شوند و اثر تخریبی بیشتری پیدا می‌كنند . دیگر اینكه اصولا لایه استراتوسفر كه در بالای آن لایه اوزون قرار دارد در دو قطب باریكتر است . این لایه در استوا به طور متوسط 18 كیلومتر ، در مناطق معمولی 12 كیلومتر ، و در قطبها به طور متوسط 8 كیلومتر می‌باشد . تخریب لایه اوزون در سالهای اخیر به علت آنكه كشورهای صنعتی تدابیر خاصی برای جلوگیری از ورود آلاینده‌ها به جو داشته‌اند ، روند رو به بهبودی داشته است . اما در تابستانها كه جلبكها رشد و نمو بیشتری دارند ( همانطور كه می‌دانید مقداری C FC طبیعی از تجزیه جلبكها حاصل می‌شود. ) یا هوا جریان بیشتری دارد و آلاینده‌ها بیشتر وارد جو می‌شوند ( در زمستان ممكن است به علت بارشهایی كه وجود دارد مقادیر زیادی از آلاینده‌ها وارد زمین شوند كه البته آن هم اثرات سوء خودش را دارد ) ممكن است این تخریب بیشتر صورت گیرد . همانگونه كه می‌دانید هر مولكول اوزون موجود در استراتوسفر بر اثر رویارویی با تابش فرابنفش می‌شكند و به یك مولكول اكسیژن و یك اتم اكسیژن تبدیل می‌شود . ذره‌های به وجود آمده از شكسته شدن هر مولكول اوزون ، می‌توانند به هم متصل شوند و دوباره مولكول اوزون را به وجود آورند ( كه همراه با به وحود آمدن مولكول اوزون تابش فرو سرخ نیز به سمت زمین گسیل می‌شود ). حال هر عاملی كه در این چرخه اختلال ایجاد كند ، تولید دوباره اوزون را به مخاطره می‌اندازد . فعالیت انسانی مدتهاست كه این اختلال را ایجاد كرده است . امروزه ثابت شده است كه دسته‌ای از تركیب‌های شیمیایی به نام كلروفلوئوركربن‌ها یا CFC ها باعث نابودی اوزون شده‌اند . از این مواد به عنوان پیشران در افشانه‌ها یا گاز سرمازا در یخچال‌ها و كولرهای گازی استفاده می‌شود . نابودی اوزون به صورت نازك شدن و در نهایت سوراخ شدن لایه‌ی اوزون بروز می‌كند . در سال 1985 با كشف حفره‌ای در لایه اوزون موجود بر فراز قطب جنوب ، گروه‌های پژوهشی بسیاری در سراسر جهان مطالعه روی عوامل نابود كننده‌ی اوزون و اثرهای زیستی ناشی از افزایش تابش فرابنفش بر سطح زمین را آغاز كردند . این مطالعات نشان داده است كه بر اثر تابش فرابنفش در استراتوسفر مولكول‌های C FC می‌شكنند و اتم‌های كلر ایجاد می‌شود . هر اتم كلر ایجاد شده ، می‌تواند بیش از صد هزار مولكول اوزون را نابود كند . به این علت در سال 1987 سازمان ملل متحد ، توافق نامه‌ای جهانی برای متوقف كردن تولید ، فروش و توزیع مواد شیمیایی تخریب كننده‌ی لایه اوزون به ویژه CFC ها تهیه كرد . این توافق‌نامه كه به توافق‌نامه‌ی مونترآل معروف است ، تا به حال به امضای بسیاری از كشورهای جهان رسیده است . رعایت این توافق‌نامه تا سال 2000 میزان تولید جهانی CFC ها را تا 50 درصد كاهش داده است . (CFC ها تركیب‌هایی هستند كه مولكولهای آنها از اتصال اتم‌های كلر ، فلوئور و كربن ساخته شده است . فرمول شیمیایی 11C FC و12 CFC كه ازجمله معروفترین CFC ها هستند و با نام تجاری فریون به فروش می‌رسند ، به ترتیبCFCl3 و CF2Cl2 است . )
جهت درك اثر گلخانه‌ای فرض كنید در یك روز گرم تابستانی ماشین خود را در زیر آفتاب پارك كرده‌اید پس از گذشت مدتی اگر وارد ماشین شوید می‌بینید هوای داخل ماشین فوق‌العاده گرمتر از بیرون است علت این است كه نور خورششید هنگامی كه می‌خواهد وارد ماشین شود دارای طول موج كوتاه‌تر و در نتیجه انرژی بیشتری است پس از شیشه وارد ماشین می‌شود ولی وقتی می‌خواهد از ماشین خارج شود طول موج آن بیشتر شده و انرژی آن كم است پس از شیشه خارج نمی‌شود ودر داخل ماشین به دام افتاده و سبب گرم شدن ماشین می‌شود . زمین نیز در حكم همان ماشین است و گازهای كربن دی‌اكسید و متان و بخارات آب در حكم شیشه ماشین می‌باشند حال هرچقدر مقدار این گازها بیشتر شود انرژی گرمایی وارد شده به زمین دیگر نخواهد توانست از زمین خارج شود بنابراین دمای زمین بالا می‌رود كه به این اثر ، اثر گلخانه‌ای گفته می‌شود .