پرسش

سلام
من درمود قطبیت مولكولها سوا داشتم كه جطور
انها را تشخیص بدهم
مرسی

پاسخ

تعداد كمی از تركیب‌های شیمیایی دارای پیوندهای یونی خالص یا كووالانسی خالص هستند . پیوندهای موجود در اكثر تركیبات مانند آب بین این دو قرار دارند و تا حدودی ویژگیهایی از هر دو نوع پیوند را در بر دارند . برای مثال در آب الكترونها بین اتمهای اكسیژن و هیدروژن به اشتراك گذاشته شده‌اند، اما مشاهدات نشان می‌دهند كه توزیع آنها در بین دو اتم نابرابر است و الكترونها به سمت اكسیژن تمایل خیلی بیشتری نشان می‌دهند . در این حالت اكسیژن دارای مقداری جزیی بار منفی و هیدروژن دارای مقدار جزیی بار مثبت می‌شود . چون در این جا یك اتم به قطب منفی و اتم دیگر به قطب مثبت تبدیل می‌شود، پیوند میان آن دو را پیوند كووالانسی قطبی می‌گویند .
اینكه پیوند میان دو اتم یونی، كووالانسی یا قطبی باشد ، به اختلاف الكترونگاتیوی آن دو اتم بستگی دارد. ( توانایی نسبی اتم‌ها در كشیدن جفت الكترون اشتراكی به سوی خود را الكترونگاتیوی گویند.)
الكترونگاتیوی تمام عناصر اندازه‌گیری و مشخص است . چنانچه اختلاف الكترونگاتیوی بین دو اتم كمتر از 4/0 باشد، پیوند كووالانسی خالص تشكیل می‌دهند مانند وقتی كه دو اتم از یك نوع باشند. اگر اختلاف الكترونگاتیوی بین دو اتم در گستره‌ی 4/0 تا 7/1 باشد، پیوند بین آنها كووالانسی قطبی در نظر گرفته می‌شود. در نهایت چنانچه اختلاف الكترونگاتیوی بین دو اتم بیش از 7/1 باشد، پیوند بین آن دو از نوع پیوند یونی می‌باشد. اما اگر اندازه الكترونگاتیوی در اختیار شما نباشد، می‌توانید از یك اصل استفاده كنید كه در هر یك از گروه های فلزات جدول تناوبی، عنصری كه كوچكترین كاتیون را تشكیل می‌دهد( مثلا لیتیم در گروه اول اصلی ) بیشترین تمایل را برای تشكیل تركیباتی دارد كه خصلت كووالانسی آنها زیاد است . یا در گروه دوم اصلی تمام تركیبات بریلیم به طور قابل ملاحظه‌ای كووالانسی هستند چون از همه كوچكتر است . در هر گروه غیر فلزات ، تمایل برای تشكیل تركیب كووالانسی به موازات افزایش عدد اتمی یا افزایش اندازه‌ی آنیون افزایش می‌یابد . مثلا در مورد هالیدهای آلومینیوم AlF3 كاملا یونی است . AlCl3 خصلت بینابینی دارد یعنی كووالانسی قطبی است و A l Br 3 و Al I 3 هر دو اساسا كووالانسی هستند . در سری تركیبات KCl، CaCl2 TiCl4 , ScCl3 كه از فلزات دوره‌ی چهارم می‌باشند ، میزان خصلت كووالانسی به موازات افزایش بار و كاهش اندازه’ كاتیون كه هر یك از آنها با آرگون هم‌الكترون است ، افزایش می‌یابد ، KCl به شدت یونی و TiCl4 كاملا كووالانسی است و دو تای دیگر كووالانسی قطبی هستند. تركیبات كاملا یونی كه كاتیونهایی با بار 3+ یا بیشتر دارند ، كمیابند و تنها وقتی وجود دارند كه كاتیون آنها بزرگ باشد . از اینرو تركیباتی مانند SnCl4 , PbCl4 , SbCl5 , BiF5 كووالانسی‌اند. اتم بور فقط تركیبات كووالانسی تشكیل می‌دهد . موفق باشید.