تبیان، دستیار زندگی

جلوه جاودانه

((از عواملى كه باورهاى اعتقادى انسان را سست مى كند و مانع پیشرفت معنوى انسان مى شود، شهرت هاى بیجا و بى فایده است . علاقه به معروفیت و شوق و سر زبانها افتادن ، نشانه ضعف ایمان و كمبودهاى روحى فرد است )).
بر اساس این اعتقاد، ایشان از قبول مصاحبه هاى تلویزیونى ، معروفیت درباره مرجعیت ، خرید منزل نزدیك حرم براى شناخته شدن بیشتر یا تهیه مهر و دایر كردن دفتر مراجعات براى مرجعیت ، سرباز زده و قبول نكرد. گاهى كه با اصرار برخى ارادتمندان روبرو مى شد، مى فرمود:
((بالاتر از اینها فكر كنید. گیرم نام بنده بر سر زبانها افتاد، وقتى پیش خدا دستم خالى است ، آن شهرت براى من چه سودى دارد؟... نام بنده موضوعیت ندارد.
((رسیدگى به محرومان )) عنوانى دیگر از صحیفه صفات این فقیه فرهیخته است . ایشان چون پدرى مهربان بیش از چهل سال رهگشاى مستمندان و فقراى آبرومند بوده اند، گاهى كه صحبت از چگونگى امداد و كمك رسانى مى شد، مى فرمود:
((كمكها را شب انجام دهید. رعایت آبروى افراد را بكنید، به گونه اى كمك كنید كه شما را نشناسند. مبادا فردا شما را ببینند و خجالت زده گردند.))
پهنه توكل و عظمت معرفت وى به قدرى است كه چون سخن از داشتن و نداشتن مى شود، مى فرمایند:
((هیچ گاه نمى گذارند درمانده شویم !))
((آگاهى از حقایق عالم )) صفحه اى دیگر از كتاب پرشكوه و شخصیت ارجمند حضرت آیت الله بهاء الدینى است . به گوشه اى از این حقایق مى پردازیم :
سالیان بسیارى بعد كه برخى از شیفتگان دانش و دانایى با حضور در محضر پرفیضش از درس ایشان بهره مى گرفتند. یكى از شاگردان آقا كه فردى متقى و پارسا بود اما استعداد شایانى نداشت از دنیا رفت . مدتها گذشت روزى سخن او به میان آمد. ناگاه ایشان فرمود:
((فلانى در برزخ چنان رشد علمى پیدا كرده و حرفهایى مى زند كه اگر در حیاتش براى او گفته مى شد نمى فهمید! درباره موضوعى درباب طهارت با ما بحث كرد و نظر ما را تغییر داد.))
یكى از دانش پژوهان و طلبه هاى قم كه در ایام ماه مبارك رمضان به تبلیغ رفته ، پس از بازگشت به قم براى زیارت حضرت معصومه علیه السلام به حرم مطهر مشرف مى شود به هنگام خروج از حرم دوستى را دیده كه با چهره اى غمگین و محزون با وى روبرو مى شود. چون علت را جویا مى شود خبر از تنگدستى و شدت فقر مى دهد و آمدن به حرم را براى گشایش این مشكل یاد مى كند، این طلبه چون وضع را این گونه مى بیند مبلغى را كه در ماه مبارك به او داده بودند به وى مى دهد و پس از خداحافظى به سوى صحن مطهر رهسپار مى شود. ناگاه یادى از حضرت آیت الله بهاءالدینى كرد، زیارت این فقیه اهل بیت را ره توشه اى فردوس گونه براى خود مى داند به سوى منزل ایشان حركت مى كند و پس از دیدار آقا اجازه مرخصى مى طلبد. یكباره ایشان مى فرماید:
((صبر كن )) و در پى آن از جا برخاسته ، به اتاق دیگر رفته ، چند لحظه بعد مبلغى پول همراه مى آورند و مى فرمایند نه ((كار امروز شما، كار بسیار پسندیده اى بود))!!
و او پس از خداحافظى رهسپار منزل شد و مبلغ اهدایى آقا را شمرد، ناگهان متوجه مى شود كه این پول به اندازه اى است كه به آن فرد در حرم داده است !
پندهاى عارفانه

باهم از سخنان نورآفرین و پندهاى عارفانه حضرت آیت الله بهاء الدینى بهره مى بریم :
((خداوند در وجود افراد استعدادهایى خاص قرار داده است كه باید آنها را فهمید و به دست آورد. و از جهاتى نیز آنان را محروم كرده است و بنده در جوانى با كسى ملاقات كردم كه از نظر درسى شاید بیست بار كتاب ((سیوطى )) را درس گرفته بود اما به قول خودش چیزى از آن فرا نگرفته بود. ولى همان شخص در معمارى آن چنان مهارت داشت و در دقت و سرعت عمل قوى بود كه قسمتى از ساختمان مدرسه فیضیه را بر عهده او گذاردند، توانست بخوبى آن را انجام دهد، به طورى كه آن قسمت هیچ عیبى نكرده و از استحكام ، ظرافت و زیبایى خوبى برخوردار است .
... اعتقاد به تقدیرات الهى ، زمینه هاى خیرى براى انسانها فراهم مى كند. بسیارى از حوادث كه اطراف ما مى گذرد موجب خیر و صلاح است ؛ هر چند در ظاهر تلخ و ناگوار باشد.
... كارها انجام مى شود و روزگار مى گذرد اما آنچه براى ما مى ماند نیات ماست . انسان در گرو نیات خویش است . مواظب باشیم نیت كار خلاف ، حرف خلاف و اندیشه خلاف نداشته باشیم .
... تا انسان مراحلى از سازندگى از طى نكرده است نباید در كارهاى اجتماعى وارد شود. باید درسها را با حوصله و دقت خواند، از محضر استاد استفاده برد. با او بود و حركاتش را دید تا در نفس انسان تاءثیر كند. اگر از خود غفلت كنیم عاقبت خوبى نخواهیم داشت . با تهذیب نفس است كه علم به بار مى نشیند و قدرت مفید مى شود و خدمت ارزش مى یابد.
... فقر و تنگدستى اصلاح كننده طلبه است و عزت نفس و مناعت طبع امرى لازم و ضرورى براى اوست . تكامل در نتیجه فشار است . اگر پیشروى مى خواهید باید سختى بكشید.
... ما تجربه زیادى به دست آورده ایم و وجدان نموده ایم كه براى رهایى از مشكلات راههایى هست كه بهترین آنها را خود حس كرده ایم و به كمك آنها به حاجت هایمان رسیده ایم :
((نذر كردن گوسفند براى فقرا، خواندن حدیث كساء به طور پى در پى ، پرداخت صدقه و ختم صلوات )).

قدر و سپاس

قدرشناسى و روشن بینى این پیر فروتن زمینه ساز گرامى داشتن یاد و نام امام خمینى رحمت الله علیه گشته و هماره خاطره هاى بهجت آفرین آن مراد سبز قامت در قاب خاطر این دوست والامقام به چشم مى خورد. پاس ‍ نعمت وجود انقلاب اسلامى ایران ، یاد عظمت حركت امام و بركات خجسته نهضت و تمدن شگرف سخنان ملكوتى ایشان به همراه دهها خاطره ، مناسبتهاى مختلفى در گفتار آن وجود ارجمند و همگى بیانگر روحیه سپاسگزار ایشان است .
... روزى صحبت از شعر و شاعرى به میان آمد. با جمله اى كوتاه فرمودند:
((بنده اشعار زیادى درباره اهل بیت علیه السلام بویژه حضرت على علیه السلام شنیده ام ولى براى من هیچ شعرى همچون اشعار شهریار تبریزى ، جذابیت نداشته است ، به همین جهت او را دعا كردم ، بعدا دیدم برزخ را از وى برداشته اند)).
گاهى كه سخن از دوران كودكى به میان مى آید، به گونه اى سخن مى گویند كه در مى یابیم همه را از خدا مى داند، از طفولیت تا دوران بلوغ ، از تحصیل تا تدریس و از قم تا كربلا و...
روزى در ملاقات با برخى علاقه مندان و ارادتمندان فرمودند:
((حالم خیلى بد بود. اهل خانه هفتاد حمد برایم خواندند، چون ختم سوره حمد آنان تمام شد، حال ما نیز خوب شد ما بارها تجربه كرده ایم ، غیر از خدا از هیچ كس كارى ساخته نیست ، صلاح فعلى بنده در بیمارى و خانه نشینى است ... تاكنون چندین نفر را براى معالجه ما آورده اند امام ما را به زحمت انداخته اند و هیچ كارى از آنان ساخته نبوده است . از هیچ كس ‍ غیر از خدا كارى ساخته نیست .))
احترام و ارادت به استادان به طور چشمگیر در سخنان آیت الله بهاء الدینى به چشم مى خورد.
گاهى از مرحوم بافقى و مجاهدتهاى كم نظیر ایشان یاد كرده و نسبت به نیكیها و مهربانیهاى وى به طلبه ها سخن مى گویند و چون نام حاج شیخ عبدالكریم حائرى به میان مى آید هاله اى از عظمت در كلام ایشان نسبت به آن عالم سخت كوش موج مى زند. از یكرنگى و صمیمیت ، قداست و محبت و همدردى و احترام وى سخن گفته و یاد و خاطره وى را گرامى مى دارند:
درباره آیات بزرگ و چهره هاى سترگ حوزه علمیه قم ؛ آیت الله بهجت ، آیت الله خوانسارى ، آیت الله صدر رحمت خداوند بر آنان باد - و انس با ایشان حكایتهاى فراوانى در یاد وى وجود دارد و چون از آیت الله سید محمد تقى خوانسارى صحبت مى شود، اشاره اى به صدور اجازه اجتهاد خود توسط آن عالم پارسا و فقیه متقى در بیست و پنج سالگى مى كنند.

راز و نیاز و شب زنده دارى

عارف وارسته ، حضرت آیت الله بهاء الدینى از جمله شخصیت هاى معنوى است كه از نوجوانى به روزه و نماز شب علاقه مند بوده است . سالهاى بسیار انس ایشان با این عبادت ملكوتى ، آثار و بركات فراوانى ارمغان داشته است . ایشان در این باره مى فرماید:
((اولین بارى كه ارواح علماى بزرگ سراغ ما آمدند، هنگامى بود كه از شدت روزه فشار سختى را تحمل مى كردم ، حتى افرادى چون امام خمینى توصیه به ترك روزه مى كردند اما آثار و بركاتشان بسیار بود و علاقه فراوانى به آنها نشان مى دادم .
به تهجد و نماز شب نیز عشق و علاقه اى زیاد در خود احساس مى كردم ، به طورى كه خواب شیرین در برابر آن بى ارزش بود. این شور و عشق به حدى بود كه گاهى خود به خود - هنگام اقامه نماز بیدار مى شدم و در شبهایى كه خسته بودم . دست غیبى مرا بیدار مى كرد. یادم هست در سال 1356 شمسى كه بیمار بودم و در اثر كسالت ضعف شدیدى پیدا كردم ، بر آن شدم كه در آن شب تهجد را تعطیل كنم ، چون توان آن را در خود نمى دیدم ؛ اما در سحر همان شب حاج آقا روح الله خمینى (رحمت الله علیه ) را در خواب دیدم كه مى گوید: ((بلند شو و مشغول تهجد باش )) در آن شب به خاطر سخنان ایشان مشغول نماز شب شدم ))

محرم اسرار

تقوا، تهذیب و پارسایى ، بصیرت و روشنایى دیده به مردان الهى مى دهد، آنان را ((محرم اسرار موجودات )) مى كند و بدان رتبه مى رساند كه ((نطق آب و نطق گل )) را مى فهمند و درك مى نمایند.
فقیه فرزانه آیت الله بهاء الدینى از معدود مردمانى است كه با هوشمندى بسیار، عقل را فروزان كرد شعله هاى شهوت را فرو نشانید و سخن موجودات را محرم شد.
روزى یكى از اهالى روستایى از اطراف قم ایشان را دعوت مى كند و چندین نفر از دوستان در خدمت ایشان در این میهمانى حضور داشته اند. چون میزبان مى خواهد گوسفندى جلو پاى آقا ذبح كند حیوان فرار كرده ، به آقا پناه مى برد. ایشان از صاحبخانه تقاضا مى كند كه حیوان را نكشد و او را آزاد بگذارد، اما وى به خاطر میهمانان و غذایى كه مورد نیاز بود، مجبور به ذبح حیوان مى شود.
ظهر كه غذا آماده مى شود آقا چیزى از آن گوشت نخورده ، در بازگشت مى فرماید:
((امروز به ما سخت گذشت ، چرا كه آن حیوان از ما تقاضا كرد نجاتش ‍ دهیم اما از دست ما كارى برنیامد!))
سالهاى بسیارى در قنوت سرور عزیزمان آیات نورانى قرآن كریم و دعاهاى معصومین علیه السلام را مى شنیدیم تا اینكه ناگهان زمانى متوجه شدیم نوع كلمات و عبارات ایشان تغییر یافته است و در قنوت براى امام عصر - عجل الله تعالى فرجه - دعا مى كنند.
روزى كه در این باره از ایشان پرسش شد به یك جمله بسنده كردند:
((حضرت پیغام داده اند در قنوت به من دعا كنید))

آرامش نفس

سكان آرامش آدمى در فراز و نشیب امواج حوادث ، یاد خداست و نسیمى كه روح و روان انسان را صفا و صداقت بخشیده ، قلبى ، مطمئن و دلى آرام همراه خود دارد نام پروردگار و ذكر اوست . آنان كه در ((قافله ابرار)) حضور دارند و از راههاى سخت زندگانى به سلامت عبور مى كنند، به سان پیرو فرهیخته حضرت آیت الله بهاء الدینى هر حادثه اى را لطفى آشكار و پنهان مى شمرند و جرعه هاى رضایت الهى را در كام جان مى ریزند. از سخنان ژرف و اندیشه هاى پرارج ایشان است كه :
((در ابتداى جوانى كه ازدواج كرده بودم ، براى امور اقتصادى خود برنامه اى تنظیم كردم ، ولى خداى تعالى همه برنامه هاى ما را به هم زد تا كنون خوشحال هستم كه آن برنامه ها به هم خورده است و نتوانستم در كارهاى اقتصادى وارد شوم .
راضى ام كه رزق و روزى خود را به عهده خداوند متعال گذاشتم و از فكر شغل دوم و توسعه زندگى بیرون آمدم . بسیار خوشحالم كه تنها و تنها به تحقیق جذب شدم و امور مادى نتوانست مرا به طرف خود جذب كند آنچه رزق ما بود خدا رسانده است )).
با رزمندگان اسلام

اندیشه هاى آسمانى

اینك نگاهى درس آموز به قریب یك قرن عشق و اندیشه و تجربه و تلاش ‍ مى كنیم . حرفهایى گوارا از اندیشه هاى ناب و نورانى او بهره مى بریم .
((باید از سرعت بى مورد و تند خواندن مضر پرهیز كرد. توجه به كمیت و مقدار نداشت ، به كیفیت و چگونگى تحصیل اندیشید. خوب خواندن و دقت لازم موجب تشویق در ادامه تحصیل شده ، توفیق انسان را زیاد مى كند، عمق بیشترى براى دانش ایجاد مى شود و تحصیل و تدریس موفق پیدا مى كند و سرانجام در جامعه مفید مى گردد.
بنده در نوجوانى ، با نشاط فراوان ، حدود شانزده ساعت كار علمى و فكرى داشتم و مجهولات و نقاط ابهام درسهایم را به این طریق حل مى كردم . نشاط درس براى تحصیل انسان بسیار مفید و ضرورى است . انسانى كه با نشاط است ، خوابش كم اتلاف وقتش كم و صحبتهاى غیر ضرورى اش كمتر است و تمام همتش درس است و تحصیل .))
((بنده قبل از سال 42، درس خارج فقه داشتم یك سال هنگام شروع ، احساس كردم ساعت درس بنده با درس آقا روح الله (خمینى ) همزمان است ، به خاطر تقویت درس ایشان و احترام به آن بزرگوار، درس خود را تعطیل كردم .
پس از پیروزى انقلاب - چون دادگاههاى كشور به نظر روح الله عمل مى شد - بنده درس خاج قضا را تعطیل كردم ، مبادا نتیجه بحث ما مخالفت با نظرهاى ایشان تلقى شود و موجب اختلاف و یا تضعیف نظام گردد.
... با اخلاص بسیار و سوز فراوانى كه حاج آقا روح الله داشت ، براى بنده روشن بود كه ائمه ، همیشه پشتیبان او خواهند افراد و قائم مقامى آنها، كارى پوچى و بى حاصل مى دانستم . مى دیدم كه خدا در این كار نظر ندارد و موفق نمى شوند. از همان زمان رهبرى را در آقاى خامنه اى مى دیدم . چرا كه ایشان ذخیره الهى براى بعد از امام بوده است . باید او را در اهدافش ‍ یارى كنیم .
باید توجه داشت كه مخالفت با ولایت فقیه كار ساده اى نیست . هنگامى كه میرزاى شیرازى بزرگ مبارزه با دولت انگلیستان را از طریق تحریم تنباكو آغاز كرد، یك روحانى با او مخالفت نمود. و میرزا با شنیدن مخالفت او وى را نفرین كرد. همان نفرین باعث شد كه نسل او از سلك روحانیت محروم شوند. پسر جوانش جوانمرگ شد و حسرت داشتن فرزند عالم به دل او ماند)).
((آن موقعى كه دست چپ و راستم را نمى شناختم ، خداوند متعال مكرر مرا یارى كرده ، اكنون اگر بخواهم سراغ وسیله بروم و از او كمك بگیرم ، شقاوت است . او از وضع من آگاه است و قادر به بر طرف كردن مشكل زندگى من است .
چسبیدن به این و آن - در جایى كه باور قلبى دارم كه حاكمیت مطلق از اوست - خطاست ...
ما در مساءله مالى - به خاطر تجربیات گذشته - خاطر جمع بودیم كه خداى تعالى ما را رها نمى كند...، وظیفه اى را كه از طرف خدا بر دوشمان گذاشته شده است ، باید بخوبى انجام دهیم تا ببینیم چگونه از ما پذیرایى مى شود. آیا كسى كه از طرف خداوند ماءمور تبلیغ و ارشاد مردم مى شود و از دین و عقاید مردم دفاع خالصانه مى كند، ذات اقدس الهى وى را رها كرده و از او غافل مى شود؟!))
((هیچ چیز به اندازه عمل انسان در ساختن دیگران مؤ ثر نیست . رفتار و حركات یك انسان وارسته تبلیغ وارستگى است : كونوا دعاة الناس ‍ بغیر السنتكم )) این كه تمام روحانیت به حضرت امام - قدس سره - توجه دارند و ایشان را به عنوان الگو پذیرفتند و به خاطر ادعاهاى امام نیست به خاطر عمل ایشان است . آنچه به ایشان این جنبه را داده است - اعمال و رفتار ایشان است . ما بیش از شصت سال امام را مى شناختیم . ایشان از ابتداى امر متعبد بودند. همه مى گفتند ما چنین مرد حكیمى كه تا این اندازه به مسائل ائمه و اوضاع امور وارد باشد سراغ نداریم از نظر اخلاق هم ایشان بى نظیر بودند در جلسات نشست امام هم با شاگردانش ، مساءله استاد و شاگرد اصلا براى امام موضوع نداشت گاهى ریاست جلسه به دست شاگردان مى افتاد.
از ابتداى تاءسیس حوزه علمیه قم تا كنون ما براى امام نظیر نیافتیم و همه به خاطر خودسازى و تهذیب ایشان بوده است )).
((... بعد از امام اگر بشود به كسى اعتماد كرد به این سید (آیت الله خامنه اى ) است ... ایشان از همه افراد به امام نزدیكتر است ... كسى كه ما به او امید داریم آقاى خامنه اى است ... باید به او كمك كرد كه تنها نباشد... شما از ما قبول نمى كنید و تعجب مى كنیم ولى این دید ماست .
نزد ما محرز است سید على خامنه اى )).
طوباى بركت

اكنون كه ضعف جسمى بر پیكر نحیف این آیت بصیرت سایه افكنده است ، آفتاب معنویت افق شخصیت ایشان ، بسیارى از شیفتگان تهذیب و تكامل را به سوى خود مى كشاند تا در محضرش زانوى ادب بر زمین گذارند و از طوباى بركاتش ، توشه اى جاودان برگیرند. در حالى كه بیش از نود سال از عمر شریف حضرتش مى گذرد، بارویى گشاده و چهره اى بشاش و دلپذیر، فوج فوج مردم را پذیرا مى شوند و با سعه صدرى ستودنى در اعیاد گوناگون همچون عید غدیر، میلاد زهرا علیه السلام ، 13 رجب ، عید مبعث و نیمه شعبان از نگاه صمیمیت و مهربانى خود دیگران را بهره مند مى سازند.
رهبر عزیز انقلاب حضرت آیت الله خامنه اى حفظه الله چون به شهر قم تشریف فرما مى شوند، خود به دیدار حضرت آیت الله بهاءالدینى مى روند و با شور شوقى بسیار در محضر ایشان ، سخن از رؤ یاى بسیار دور حوزه علمیه قم و امام را حل رحمت الله علیه مى گویند.
امید آن كه دستهاى لرزان این فرزند زهرا و دعاهاى لبریز از عشق و معرفت الهى ایشان هماره پشتیبان این نظام مقدس و رهبر فرهیخته آن باشد و مردم ایران از نعمت قدسى و ملكوتى وجود حضرتش سالیان سال ، بهره مند شوند.
خداوند این فرزانه فروتن را كه در بین ما نورافشانى مى كند و عطر ((روح الله )) را در مشام جان زنده مى سازد، با سلامت و سربلندى حفظ فرماید.
منبع: گلشن ابرار، جمعى از پژوهشگران حوزه علمیه قم