روز عرفه از ایام باشكوه و عظیم است. روزی است كه در‌های آسمان را برای پذیرش تضرع‌های عاشقانه بندگان ذات اقدس اله می‌گشایند و باز هم آن فاعل بالعشق خواهان بازگشت اشرف مخلوقاتش به بارگاه امن‌اش است . آری باز هم فرصت برای بازگشت انسان به اصل و جایگاه اعلی اولیه‌اش را فراهم می‌كنند، چقدر بزرگوارند و بزرگوارانه رفتار می‌كنند. چقدر ظلم كردیم! چقدر نادیده گرفتیم آن همه رحمت را! ولی باز هم می‌خوانندمان، دعوتمان می‌كنند و می‌خواهند همچو شب قدر به ارزش و منزلت خود نائل شویم. آری روز عرفه، روزی است كه حق تعالی بندگان خویش را به عبادت و اطاعت خود دعوت كرده و از آن سوی سفره جود خود را برای آنها گسترانیده است.
شیطان را در این روز در غل و زنجیر می‌كشد و باز هم زمینه پیروزی انسان را بر نفس فراهم می‌كند. امام صادق (ع) فرموده‌اند: اگر شخص گناه‌كاری نتواند در شب‌های قدر خود از قدر و منزلت خود به نحو احسنت استفاده كند و بهره گیرد، می‌تواند در این روز از امتیازات برخورداری از رحمت الهی برخوردار شود.1
وجه تسمیه روز عرفه:
1. آورده‌اند كه: زمانی‌كه جبرییل مناسك حج ابراهیمی را به ابراهیم خلیل‌الله می‌آموخت، چون به عرفه رسید به او گفت: (عرفت) و او پاسخ بلی را داد - لذا به این نام خوانده شد.2. همچنین آورده‌اند كه: مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف می‌كنند و بعضی آن را از جهت تحمل و صبر و رنجی می‌دانند كه برای رسیدن به آن باید متحمل شوند، چرا كه یكی از معانی «عرف» صبر و شكیبایی است.23. همچنین در روایتی آمده كه آدم و حوا پس از هبوط از بهشت و آمدن به كره خاكی در این سرزمین یكدیگر را یافتند و به همین دلیل عرفات و این روز عرفه نام گرفته است.3 