تبیان، دستیار زندگی

در قرآن كریم برای زنان بهشتى )حوریه های بهشتی( ویژگی هایی ذکر شده است که عبارتند از :

1- پاکی و پاکیزگی : وَ لَهُمْ فِیها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ هُمْ فِیها خالِدُونَ (1)؛ وَ أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ (2) ؛ لَهُمْ فِیها أَزْواجٌ مُطَهَّرَةٌ ... (3)
همسران آن جهان ، بر خلاف بسیارى از زیبا رویان این جهان هیچ نقطه تاریك و منفى در جسم و جان آنها نیست و از هر عیب و نقصى پاك و پاكیزه اند.(4(

2- دارای چشمان سیاه و درشت : كَذلِكَ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عِینٍ(5)؛ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عِینٍ(6)
))حور)) جمع ((حوراء)) و ((احور)) به كسى مى گویند كه سیاهى چشم او كاملا مشكى و سفیدى آن كاملا شفاف است !.
))عین )) (بر وزن چین ) جمع ((اعین )) و ((عیناء)) به معنى درشت چشم است .
از آنجا كه زیبائى انسان بیش از همه در چشمان او است ، در اینجا چشمان زیباى حور العین را توصیف مى كند.(7)

3- پوشیده و مستور بودن:وَ حُورٌ عِینٌ كَأَمْثالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَكْنُونِ(8)و همسرانى از حورالعین دارند.( از شدت صفا) همچون مروارید در صدف پنهان هستند !
))حور)) چنانكه قبلا نیز گفته ایم جمع ((حوراء)) و ((احور))، به كسى مى گویند كه سیاهى چشمش كاملا مشكى و سفیدیش كاملا شفاف است .
و ((عین )) جمع ((عیناء)) و ((اعین )) به معنى درشت چشم است ، و از آنجا كه بیشترین زیبائى انسان در چشمان او است روى این مساءله مخصوصا تكیه شده است .
بعضى نیز گفته اند كه ((حور)) از ماده ((حیرت )) گرفته شده ، یعنى آنچنان زیبا هستند كه چشمها از دیدن آنها حیران مى شود.
))مكنون )) به معنى پوشیده است ، و در اینجا منظور پوشیده بودن در صدف است ، زیرا مروارید به هنگامى كه در صدف قرار دارد و هیچ دستى به آن نرسیده از همیشه شفافتر و زیباتر است ، بعلاوه ممكن است اشاره به این معنى باشد كه آنها از چشم دیگران كاملا مستورند، نه دستى به آنها رسیده ، و نه چشمى بر آنها افتاده است !(9)

4- فقط به همسران خود عشق می ورزند . یا پر ناز و کرشمه هستند. فِیهِنَّ قاصِراتُ الطَّرْفِ ...(10) زنانی که جز به همسران عشق نمى ورزند. ؛ وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ عِینٌ. (11) و نزد آنها همسرانى است كه جز به شوهران خود عشق نمى ورزند و چشمانى درشت (و زیبا) دارند.
))طرف )) ((بر وزن حرف )) به معنى پلك چشمها است ، و از آنجا كه به هنگام نگاه كردن پلكها به حركت در مى آید كنایه از نگاه كردن است ، بنابراین تعبیر به ))قاصرات الطرف (( اشاره به زنانى است كه نگاهى كوتاه دارند، یعنى فقط به همسرانشان عشق مى ورزند، و این یكى از بزرگترین امتیازات همسر است كه جز به همسرش نیندیشد و به غیر او علاقه نداشته باشد.(12(
در تفسیر ((قاصرات الطرف (( احتمالات متعددى داده شده كه در عین حال قابل جمع است .
نخست اینكه : آنها تنها به همسران خود نگاه مى كنند، چشم خود را از همه چیز برگرفته ، و به آنان مى نگرند.
دیگر اینكه : این تعبیر كنایه از این است كه آنها فقط به همسرانشان عشق مى ورزند، و جز مهر آنها مهر دیگرى را در دل ندارند كه این خود یكى از بزرگترین امتیازات یك همسر است كه جز به همسرش نیندیشد و جز به او عشق نورزد.
تفسیر دیگر اینكه آنها چشمانى خمار دارند، همان حالت مخصوصى كه در بسیارى از اشعار شعرا به عنوان یك توصیف زیبا از چشم مطرح است
البته معنى اول و دوم مناسبتر به نظر مى رسد هر چند جمع میان معانى نیز بى مانع است .
كلمه عین (بر وزن مین ) جمع عیناء به معنى زن درشت چشم است .(13)

5- از هر نظر دوشیزه و پاک هستند. ... لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌّ (14).... هیچ انس و جن قبلا با آنها تماس نگرفته است .
كلمه ((طمث )) كه فعل ((لم یطمث )) از آن مشتق شده ، به معناى ازاله بكارت و نكاحى است كه با خونریزى همراه باشد.
و معناى آیه این است كه : حوریان بهشتى دست نخورده اند، و قبل از همسران هیچ جن و انسى ازاله بكارت از ایشان نكرده .(15)

6- مانند یاقوت و مرجان هستند. كَأَنَّهُنَّ الْیاقُوتُ وَ الْمَرْجانُ(16) آنها همچون یاقوت و مرجانند!
به سرخى و صفا و درخشندگى ((یاقوت )) و به سفیدى و زیبائى شاخ ((مرجان(( كه هنگامى كه این دو رنگ (یعنى سفید و سرخ شفاف ) به هم آمیزند زیباترین رنگ را به آنها مى دهند.
))یاقوت )) سنگى است معدنى و معمولا سرخ رنگ ، و مرجان حیوانى است دریائى شبیه شاخه هاى درخت كه گاه به رنگ سفید و گاه قرمز یا رنگهاى دیگر است ، و در اینجا ظاهرا منظور نوع سفید آن است .(17)

در صفاى رنگ و بهاء و تلالو چون یاقوت و مرجانند، (لبها چون یاقوت و چهره چون مرجان( (18)

7- دارای حسن سیرت و حسن صورت هستند. فِیهِنَّ خَیْراتٌ حِسانٌ ...(19) و در آن باغهاى بهشتى زنانى هستند نیكو خلق و زیبا.
زنانى كه جمع میان ((حسن سیرت )) و ((حسن صورت )) كرده اند، چرا كه ((خیر)) غالبا در مورد صفات نیك و جمال معنوى به كار مى رود و ((حسن )) غالبا در زیبائى و جمال ظاهر.
در روایاتى كه در تفسیر این آیه وارد شده صفات نیك بسیارى براى همسران بهشتى شمرده شده كه مى تواند اشاره اى به صفات عالى زنان دنیا نیز باشد، و الگوئى براى همه زنان محسوب شود، از جمله خوش ‍ زبان بودن ، نظافت و پاكى ، آزار نرسانیدن ، نظرى به بیگانگان نداشتن و مانند آن .
خلاصه اینكه تمام صفات كمال و جمالى كه در یك همسر مطلوب است در آنها جمع است ، و آنچه خوبان همه دارند آنها تنها دارند، و به همین دلیل قرآن در یك تعبیر كوتاه و پرمعنى از آنها به عنوان ((خیرات حسان )) تعبیر كرده است .(20)

8- فقط به همسرانشان تعلق دارند. حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِی الْخِیامِ(21) حوریانى كه در خیمه هاى بهشتى مستورند.
((حور)) جمع ((حوراء)) و ((احور)) به كسى مى گویند كه سیاهى چشمش كاملا مشكى و سفیدى آن كاملا شفاف است ، و گاه به زنان سفید چهره نیز اطلاق شده است .
تعبیر به ((مقصورات )) اشاره به این است كه آنها تنها تعلق به همسرانشان دارند و از دیگران مستور و پنهانند.(22(
))حوریان مقصور در خیمه هایند))، معنایش این است كه : از دست برد اجانب محفوظند، زنانى مبتذل نیستند، كه غیر شوهران نیز ایشان را تماشا كنند.(23)

9- داشتن پاکی و ظرافت بدن : كَأَنَّهُنَّ بَیْضٌ مَكْنُونٌ (24 )گوئى (از لطافت و سفیدى ) همچون تخم مرغهایى هستند كه (در زیر بال و پر مرغ ) پنهان مانده (و دست انسانى هرگز آن را لمس نكرده است . (
در این آیه توصیف دیگرى براى همین همسران بهشتى بیان كرده و پاكى و قداست آنها را با این عبارت بیان مى كند: بدن آنها از شدت پاكى و ظرافت و سفیدى و صفا همچون تخم مرغهائى است كه نه دست انسان آن را لمس كرده و نه گرد و غبارى بر آن نشسته ، بلكه در زیر بال و پر مرغ پنهان و پوشیده مانده است ! )كانهن بیض مكنون .(
بیض جمع بیضه به معنى تخم مرغ است (هر نوع مرغ )، و مكنون از ماده كن (بر وزن جن ) به معنى پوشیده و مستور است .(25)

10- همتای هسران خود هستند. وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ أَتْرابٌ(26) و نزد آنان همسرانى است كه تنها چشم به شوهرانشان دوخته اند و همگى هم سن و سالند.
و كلمه اتراب به معناى اقران است . مى خواهد بفرماید: همسران بهشتى همتاى شوهران خویشند، نه از جهت سن با آنان اختلاف دارند، و نه از جهت جمال . ممكن هم هست مراد از ((اقران )) این باشد كه مثل شوهران خویشند، هر قدر شوهران نور و بهائشان بیشتر شود، از ایشان هم حسن و جمال بیشتر مى گردد. (27)

11- آفرینشی نو دارند. إِنَّا أَنْشَأْناهُنَّ إِنْشاءً (28) ما آنها را آفرینش نوینى بخشیدیم .
این جمله ممكن است اشاره به همسران مؤ منان در این دنیا باشد كه خداوند آفرینش تازه اى در قیامت به آنها مى دهد، و همگى در نهایت جوانى و طراوت و جمال و كمال ظاهر و باطن وارد بهشت مى شوند كه طبیعت بهشت طبیعت تكامل و خروج از هر گونه نقص و عیب است .
و اگر منظور حوریان باشد خداوند آنها را آفرینش نوینى بخشیده به گونه اى كه هرگز گرد و غبار پیرى و ناتوانى بر دامان آنها نمى نشیند. ممكن است كه تعبیر به انشاء، اشاره به هر دو نیز بوده باشد. (29)

12-همواره بکر هستند. فَجَعَلْناهُنَّ أَبْكاراً(30) و همه را بكر قرار داده ایم .
و شاید این وصف همیشه براى آنها باقى باشد، چنانكه بسیارى از مفسران به آن تصریح كرده اند و در روایات نیز به آن اشاره شده ، یعنى با آمیزش ، وضع آنها دگرگون نمى شود. (31)
و معناى این فرمود: ((فجعلنا هن ابكارا)) این است كه : ما زنان بهشتى را همیشه بكر قرار داده ایم ، به طورى كه هر بار كه همسران ایشان با آنان بیامیزند ایشان را بكر بیابند.(32)

13-فصیح و خوش زبان هستند.عُرُباً أَتْراباً(33) همسرانى كه به همسرشان عشق مى ورزند و خوش زبان و فصیح و هم سن و سالند.
((عرب )) جمع ((عروبة )) (بر وزن ضرورة ) به معنى زنى است كه وضع حالش حكایت از محبتش نسبت به همسر و مقام عفت و پاكیش ‍ مى كند، زیرا ((اعراب )) (بر وزن اظهار) به همان معنى آشكار ساختن است ، این واژه به معنى فصیح و خوش سخن بودن نیز مى آید، و ممكن است هر دو معنى در آیه جمع باشد.(34)