حمام شیخ بهایی یكی از شاهكارهای معماری و مهندسی جهان است. ایران زمین از داشتن چنین فرزندانی به خود می‌بالد. حمام شیخ بهایی مربوط به دوره صفویه است كه با مهندسی شیخ بهایی ساخته شده است، سیستم گرمایی این حمام از شاهكارهای مهندسی با استفاده از قوانین فیزیك و شیمی محسوب می‌شود.آب این حمام با سیستم "دم و گاز" یعنی از گاز متان فاضلاب مسجد جامع و چكیدن روغن عصارخانه شیخ بهایی كه در مجاورت حمام قرار دارد روشن می‌شده است. این حمام در اصفهان قرار دارد.
عصارخانه محلی برای تهیه روغن از دانه‌های روغن بوده است. این حمام با استفاده از این سیستم پیچیده مهندسی به مدت طولانی تنها با یك شمع روشن می‌شده است.این حمام از نظر معماری مانند سایر حمام‌های دوره صفویه دارای ویژگی‌های آن دوران است.متاسفانه تا مدتی پیش این حمام تاریخی به زباله‌دانی و محل تجمع افراد معتاد تبدیل شده بود و جالب اینكه این حمام 30 وارث پیدا كرده بود!!
چندی پیش حفاظت از این اثر منحصر به فرد آغاز شد و به زودی مرمت آن آغاز خواهد شد. حمام شیخ بهایی در شعاع یكصدمتری جنوب گنبد نظام الملك (جنوب مسجد جامع عتیق) در محله «در دست» قرار دارد.تاریخ ساخت آن را سال 1065 عنوان می‌كنند و طراحی آن را به شیخ بهایی نسبت می‌دهند.در اقوال آمده كه این حمام اسرار آمیز خزینه‌ای دارد كه آب آن خودكار و بدون مصرف انرژی مستقیم گرم می‌شده است.البته بنا برنظر رایج‌انرژی گرمایی حمام از گاز و انرژی مالی فضولات و فاضلاب تامین می‌شده كه از طریق سفالینه‌های تهیه شده و مكش گازهایی چون متان و اكسید گوگرد استفاده می كرده است. حمام شیخ بهایی بنایی عمومی بوده كه به مرور در تصرف اشخاص درآمده و گفته می‌شود زمانی حتی كارگر حمام نیز ادعایی از حمام داشته است.در حال حاضر تا پیش از تملك نزدیك به 30 نفر ادعای سرقفلی و مالكیت این اثر را داشتند. و تا اونجائی كه بنده میدونم به علت كنجكاوی یك انگلیسی مكانیزم كار این حمام برای همیشه بهم خورد حمام شیخ بهایی به ثبت آثار ملی رسیده، و آب دیگ‌های آن تا اواسط دوره پهلوی با شعله شمع به جوش می‌آمده است
منبع سایت
