تبیان، دستیار زندگی

مراحل چاپ كلاقه ای (( باتیك :((

1- صمغ گیری ابریشم :

قبل از چاپ ، پارچه را رنگپذیر می كنند . مقداری آب وصابون را در ظرف مسی تا 50درجه سانتی گراد حرارت می دهند، سپس كربنات دو سود را به آن افزوده و حل میكنند . پارچه را به مدت نیم ساعت دراین محلول قرار داده ، می جوشانند تا كاملا" سفید شود . سپس با آب سرد آبكشی ، خشكو اطو می كنند تا برای چاپ آماده شود . 2- ساخت قالب :

برایساختن قالب ، ابتدا نقشه اصلی را روی كاغذ كشیده ، رنگ می كنند . سپس نقشه را بهتفكیك رنگ روی كاغذ های دیگر كپی كرده ، هرقطعه را با چسب روی تخته سه لا چسبانده واطراف آنرا می برند . برای طرحهای ظریف ورقه آهنی مناسب تر است . با چسباندن قطعههای بریده شده روی سطح قالب ، دیگر قالبهای مثبت ومنفی آماده می شود . 3- تهیه واكس باتیك :

سقز را در ظرف مسی و با حرارت ذوب می كنندبطوریكه پخته و كف آن كاملا" از بین برود . در مرحله بعد پیه و سپس موم را افزوده ومی جوشانند تا بخوبی مخلوط شود . در پایان محلول حاصل را از صافی ریز عبور داده تاآماده مصرف شود . با این ماده مقاوم به وسیله قابهای نقش یا لوله های هدایت كنندهماده مقاوم ( تیان ) می توان به طرح اندازی بر روی پارچه پرداخت . پس از رنگ آمیزی، این ماده مقاوم از روی پارچه برداشته می شود .4- رنگرزی :

سهنوع رنگ برای رنگرزی ابریشم طبیعی موجود است :

- رنگهای ری اكتیو

- رنگهایجوهری ( رنگهای بازیك و بازیكا)

- رنگهای گیاهی

5- باتیك گیری :

به معنی زدودن پارچه از واكس باتیك در پایان رنگرزی می باشد . بدینصورتكه مقداری پیه خالص گاو یا گوسفند را در ظرفمسی ریخته با حرارت دادن آب می كنند وپارچهچاپ شده را در ظرف غوطه ور می كنند و مرتب حركت می دهند تا بدینوسیلهواكس باتیك در پیه حل شود ، پارچه را بیرون آورده ، می فشارند ، تا درجریان هوا سردشود . 6- شستن پارچه :

برای شستشوی پارچه باید از صابون بدونسود و رنده شده استفاده كرد . صابون رنده شده را در ظرف آب حل می كنند و روی حرارتبتدریج می جوشانند . پارچه باتیك گیری شده را در ظرف آب گرم دیگری قرار داده و باآب صابون تهیه شده می شویند. در بعضی موارد پس از شستشو و خشك شدن پارچه ، آنرا بانشاسته و سریشم آهار می دهند.شیوه های گوناگونچاپ باتیك :

1- چاپ مستقیم :

در این شیوه چاپ ، رنگبصورت مستقیم و به وسیله قلم موی پهن ، روی استامپ قالب ، بر روی پارچه قرار میگیرد .

2- چای برداشت :

در این روش ابتدا پارچه رنگرزی و سپس بهكمك چاپ ، رنگ زمینه پارچه طبق طرح برداشته می شود.

3- چاپ با شابلون :

با قرار دادن شابلون نقش بر روی پارچه و استفاده از غلطك رنگ ، طرح و رنگبر روی پارچه منتقل می شود .

4- نقاشی باتیك بر روی پارچه ابریشمی :

در این روش قسمتهایی از پارچه به كمك ماده مقاوم و به وسیله قلم مو تیان ( Tiyan) پوشانده می شود و بخش های دیگر به وسیله قلم موی مخصوص آبرنگ و با استفادهاز رنگهای ری اكتیو ، بازیك ، رنگهای خمیری مانند اكرولیك و ... ، رنگ گذاری می شود . 5- شیوه تار عنكبوت باتیك شكسته :

پس ازایجاد طرح به كمكماده مقاوم و رنگ آمیزی پارچه ، قبل از برداشتن ماده مقاوم ، با مچاله كردن پارچه ،موم روی آنرا تركدار می كنند و مجددا" پارچه را رنگ آمیزی می كنند . بدین ترتیب رنگدر تركهای موم نفوذ كرده و نقوش جالبی بر روی پارچه پدید می آید . 6- شیوه باندا:

در این روش ، پس از تا كردن ، گره زدن یا پیچیدن پارچه ، آنرابا مقداری نخ نایلونی نازك محكم می بندند . به قسمتهای مورد نظر رنگ می زنند ( دررنگ فرو می برند و یا با قلم مو به پارچه رنگ می زنند ) . سپس پارچه را می شویند ،نخها و گره ها را باز می كنند و آنرا خشك می كنند . در این روش می توان به تعدادرنگهای مورد نظر این مرحله را تكرار كرد و مانند شیوه چاپ واكس گذاری و سپس واكسگیری كرد تا رنگها ثبات بیشتری داشته باشند .7- شیوه بدون رنگرزیو بدون تهیه رنگ برای نقاشی :

- چاپ با استفاده از شمعهای رنگی روی پارچهابریشم طبیعی

- شیوه پاشیدنی : با اغشته كردن پر یا ساقه های جارو و ... درواكس باتیك داغ و پاشیدن آن بر روی پارچه و رنگ آمیزی آن .

- شیوه قلم موئی بااستفاده از قلم موی پهن برای زدن واكس به پارچه و سپس رنگ زدن آن

 منبع : سایت تبیان زنجان