تبیان، دستیار زندگی

.1فضیلت دانش طلبى

مـَن سَلَكَ طَریقاً یَطلُبُ فِیهِ عِلماً سَلَكَ اللهُ بِهِ طَرِیقاً اِلـى الجَنَّةِ ... وَ فَضلُ العالـِمِ عَلـَى العابِدِ كَفَضْلِ القَمَـرِ عَلَـى سـائِرِ النُجُـومِ الَیْلَةِ البَـدْرِ.

هركه راهى رود كه در آن دانشـى جـوید, خداوند او را به راهى كه به سـوى بهشت است ببرد, و برترى عالم بر عابـد ماننـد برتـرى ماه در شب چهارده بـر دیگـر ستارگان است.

اصول كافى , ج 1, ص 42.

لَو كانَ الدِیـنُ عِنْدَ الثُرَیَّا لَذَهَبَ بِهِ رَجُلٌ مِن فارْس ـ اَو قَالَ مِـنْ اَبْنَاءِ فَارْس- حَتّى یَتَنَاوَلَهُ , اگـر دین در ستاره ثـریا باشد, هـر آینه مـردى از سـرزمین پارس ـ یا ایـن كه فـرمـوده از فـرزنـدان فـارس ـ به آن دست خـواهنـد یـافت.

صحیح مسلـم , ج 4، ص 1972؛ كتاب فضائل الصحابه, حـدیث 230

.3ایمان خواهى ایرانیان

اِذَا نَزَلَتْ عَلَیهِصلی الله علیه وآله سُـورَةُ الجُمعَةِ فَلَمَّا قَرَا "وَ آخَریـنَ مِنْهُم لَمَّا یَلَحَقُوا بِـهِم"سوره جمعه , آیه 3، قَالَ رَجُلٌ مِـنْ هَولاءِ یَا رَسولَ اللهِ: فَلِمَ یُراجِعُهُ النبى صلی الله علیه وآله، حَتّى سَئَلَهُ مَرَّةً اَو مَرَّتَین اَو ثَلاثاً.

قَالَ وَ فِینَا سَلمانُ الفارسـى قَالَ فـَوَصَعَ النَّبـِى یَدَهُ عَلَى سَلمَان ثُـمَّ قَالَ : لَـو كَـان الاِیمـانُ عِنْـدَ الثُّرَیّـا لَنـَالَهُ رِجـالٌ مِن هَـؤُلاءِ.

وقتـى كه سـوره جمعه بر پیامبـر اكرم صلی الله علیه وآله نازل گردیـد و آن حضرت آیه "وَ آخَریـنَ مِنْهُم لَمَّا یَلَحَقُوا بِـهِم" را خـوانـد، مردى گفت : اى پیامبـر خـدا مراد ایـن آیه چه كسانـى است ؟ رسـول خدا به او چیزى نگفت تا ایـن كه آن شخص یك بار ,دوبار , یا سه بار سوال كرد.

راوى میگـوید: سلمان فارسى در میان ما بود كه پیامبراكرم صلی الله علیه وآله دستـش را روى دوش او نهاد, سپـس فرمـود: اگر ایمان به ستاره ثریا برسد هرآینه مـردانـى از سـرزمیـن ایـن مـرد به آن دست خـواهنـد یافت .

صحیح مسلم , ج 4, ص 1972, كتـاب فضـائل الصحابه

.4مشمولان شفاعت
اَربَعَةُ اَنَا الشَفِیعُ لَهُم یَومَ القِیَمَةِ :  مُعینُ اَهلِ بَیتِى وَ القَـاضِـى لَهُـم حَـوائِجَهُم عِنْـدَ مَـا اضْطـَـرُّوا اِلَیهِ وَالمُحِبُّ لَهُم بِقَلبِهِ وَ لِسانِهِ وَالدَافِعِ عَنهُم بِیَدِهِ .

چهار دسته انـد كه مـن روز قیـام شفیع آنهاهستـم :

1ـ یارى دهنده اهل بیتم , 2ـ بـرآورنـده حـاجـات اهل بیتـم به هنگـام اضطـرار و نـاچـارى , 3ـ دوستدار اهل بیتم به قلب وزبان , 4ـ و دفـاع كننـده از اهل بیتـم با دست و عمل .

خصـال صـدوق , بـاب اربعه , ص 215, حـدیث 1.

.5ملاك پذیرش اعمال
لایُقبَلُ قَولٌ اِلّا بِعَمَلٍ وَ لایُقبَلُ قَـولٌ وَ لاعَملٌ اِلّا بِنِیَّةٍ وَ لا یُقبَلُ قَـولٌ وَ لاعَملٌ وَ لا نِیَّةٌ اِلّا بِاِصابَةِ السُنَّةِ .

نزد خداوند سخنى پذیرفته نمیشود مگر آن كه همراه با عمل باشد, و سخـن و عملى پذیرفته نمـیشـود مگـر آن كه همراه با نیت خالص باشـد .و سخـن و عمل و نیتـى پذیـرفته نمـیشـود مگـر آن كه مطـابق سنت بـاشد.

بحار الانوار ج 2, ص 174.

اَلا اُخبَرُ كـُم بِمَـن تَحرُمُ عَلَیهِ النارُغَداً؟ قِیلَ بَلى یَا رَسـولَ اللهِ .

فَقالَ: الهَیِّـنُ القَریبُ اللَّیِّنُ السَّهل .

آیا كسـى را كه فرداى قیامت , آتـش بر او حرام است به شما معرفى نكنـم ؟ گفتند: آرى , اى پیامبر خدا.

فرمـود: كسى كه متیـن , خونگرم , نرمخـو و آسانگیر باشد.

ثواب الاعمال ص 381.

.7نشانه هاى ستمكار
عَلامَةُ الظالِمِ اَربَعَة :یَظلِمُ مَن فَوقَهُ بِالمَعصِیَةِ وَیَملِكُ مَـن دُونَهُ بِالغَلَبَةِ وَ یَبْغِضُ الحَقَّ وَ یَظهَرُ الظُلمَ.

نشانه ظالم چهار چیز است: 1ـ با نافرمانى به مافوقش ستم میكند, 2ـ به زیـر دستـش بـا غلبه، فـرمـانـروایـى مـیكنـد, 3ـ حق را دشمـن مـیدارد, 4ـ و ستـم را آشكـار مـیكنـد.

تحف العقول ص 21.

.8شعبه هاى علوم دین
اِنَّمَـا العِلـمُ ثَلاثَةٌ : آیَةٌ مُحكَمَةٌ اَو فَریضَةٌ عَادِلَةٌ اَو سُنَّةٌ قَـائِمَةٌ و مَـا خَلاهُــنَّ فَهُوَ فَضلٌ .

همـانـا علـم دیـن سه چیز است , وغیــر از اینها فضل است : 1ـ آیه محكمه (كه منظور از آن علـم عقـــائد است ), 2ـ فـریضه عادله ( كه منظور از آن علـم اخلاق است ), 3ـ و سنت قـائمه (كه منظور از آن علـم احكـام شــریعت است (.

اصول كافى , ج 1, ص 37.

.9فتواى نااهل
مَـن اَفْتـَى النـَّاسَ بِغَیـرِ عِلـمٍ، فَقَـد هَلَكَ وَ اَهْلَكَ .

كسـى كه بدون صلاحیت علمى براى مردم فتـوا دهد, خـود را هلاك ساخته و دیگران را نیز به هلاكت انداخته است .

اصول كافى , ج 1, ص 54.

الصائِمُ فـِى عِبـادَةٍ وَ اِنْ كـانَ فـِى فِـراشِهِ مَـا لَـم یَغْتَب مُسلِمــاً.

روزه دار ـ مادامـى كه غیبت مسلمانـى را نكرده باشد ـ همـواره در عبادت است , اگر چه در رختخواب خود باشد.

تهذیب الاحكام , ج 4, ص 190.

شَهرُ رَمَضانَ شَهرُ اللهِ عَزَّوجَلَّ و هـُو شَهرٌ یُضاعَفُ فیهِ الحَسناتِ وَ یَمْحُـو فِیهِ السَّیِئاتِ وَ هُو شَهرُ البـَرَكَةِ وَ هُوَ شَهرُ الاِنابَةِ وَ هُوَ شَهرُ التَـوبَةِ وَهُو شَهرُ المَغْفـِرَةِ وَ هـُو شَهرُ العِتْقِ مِن النَّارِ وَالفَوزِ بِالجَنَّةِ، اَلا فَاجْتَنِبُـوا فِیهِ كُلَّ حَرامٍ وَ اَكثِرُوا فِیهِ مِن تِلاوَةِ القُرآن ...

ماه رمضان ماه خداوند عزیز و جلیل است، و آن ماهـى است كه درآن نیكی‌ها دوچندان و بدی‌ها محو میشود, ماه بركت و ماه بازگشت به خدا و تـوبه ازگنـاه و مـاه آمـرزش و مـاه آزادى از آتـش دوزخ و كـامیـابـى به بهشت است . آگاه بـاشیـد در آن ماه از هـرحـرامـى بپـرهیزیـد و قـرآن را زیاد بخـوانیـد.

بحار الانوار, ج 96, ص 340.

عَلامَةُ الصَابِرِ فِى ثَلاثٍ‌ : اَوَّلُها اَنْ لایَكسِل و الثانِیه اَنْ لایَضجِـر, والثالِثُهِ اَنْ لایَشكـُو مِن رَبِّهِ عَزَّوَجَلَّ , لِاَنَّهُ اِذَا كَسِلَ فَقد ضَیعَ الحَقَّ , وَاِذا ضَجِرَ لَـم یُـؤَدِ الشُكرَ, وَاِذَا شَكَى مِن رَبِّهِ عََزَّوَجَلَّ فَقَد عَصَاهُ .

علامت صابر در سه چیزاست : اول : آن كه كسل نشـود, دوم : آن كه آزرده خاطـرنگردد, سـوم آن كه از خـداونـدعزوجل شكوه نكند, زیرا وقتى كه كسل شـود, حق را ضایع میكند, وچـون آزرده خاطرگـردد شكـر را به جا نمـیآورد, و چـون از پـروردگارش شكایت كنـد در و واقع او را نافرمانى نموده است .

همان , ج 71, ص 86.

.13بدترین جهنمى

اِنَّ اَهلَ النَّارِ لَیَتَأَذُّونَ مِن رِیحِ العالـَمِ التارِكِ لِعِلمِهِ وَ اِنَّ اَشَدَّ اَهلِ النَّارِ ندامَةٌ وَ حَسرَةُ رَجُلٍ دَعَا عَبْـداً اِلـَى اللهِ فَاستَجابَ لَهُ وَ قَبِلَ مِنْهُ فَاَطاعَ اللهُ فَاَدْخَلَهُ اللهُ الجَنَّةَ وَ اَدْخَلَ الـدَاعِىَ النَارَ بِتَرْكِهِ عِلْمَهُ.

همانا اهل جهنـم از بوى گند عالمى كه به علمش عمل نكرده رنج میبرند, و از اهل دوزخ پشیمانـى و حسرت آن كـس سخت تـر است كه در دنیا بنـده اى را به سـوى خـدا خـوانده و او پذیرفته و خدا را اطاعت كرده و خـداوند او را به بهشت در آورده ولـى خـود دعوت كننـده را به سبب عمل نكـردن به علمـش به دوزخ انداخته است.

اصول كافى , ج 1, ص 55.

14.عالمان دنیا طلب
اَوحـَى اللهُ اِلـَى داودَعلی نبیّنا و اله و علیه السلام: لاتَجعَل بَینِـى وَ بَینِكَ عالِماً مَفتـوناً بِالدُنْیا فَیَصُـدُكَ عَن طَریق مَحَبَّتِى فَاِنَّ اولَئِكَ قَُطّاعُ طُرُقِ عِبادِى المُرِیدِیـن , اِنَّ اَدْنَى مَا اَنَا صَانِعٌ بِهِم اَنْ اَنْزَعَ حَلاوَةَ مُناجَاتِى عَنْ قُلوبِهِم .

خداوند به داودكه درود خدا بر او و بر پیامبر اسلام و خاندانش بادوحى فرمود كه : میان مـن و خودت عالـم فریفته دنیا را واسطه قرار مده كه تو را از راه دوستی‌ام بگرداند, زیرا كه آنان , راهزنان بندگان جـویاى مـن‌اند, همانا كمتر كارى كه باایشـان كنـم ایـن است كه شیـرینـى منـاجـاتـم را از دلشـان بـركنم .

همان , ج 1ص 58

لـَو كُنْتُم تُوقِنُونَ بِخَیرِ الاخِرَةِ وَ شَرِّها كَمَا تـُوقِنُونَ بِالدُّنیا، لَآثَرْتـُم طَلَبَ الاخِرَةِ .

اگر شما مردم یقین به خیر و شـر آخـرت مـیداشتیـد, همان طـور كه یقیـن به دنیاداریـد البته در آن صـورت آخـرت را انتخـاب مـیكـردیـد.

تنبیه الخـواطـر و نزهه النواظر(معروف به مجمـــوعه ورام ) , ج 1, ص 134.

لاتَزُولُ قَـدَمـاً عبـدٌ یَـومَ القِیامَةِ حَتَّـى یُسئَلُ عَنْ اَربَع :عَنْ عُمرِهِ فِیمَا اَفْنَاهُ , وَ عَن شَبَابِهِ فِیمَا اَبْلاهُ , وَ عَن مَالِهِ مِنْ اَیْنَ اِكتَسَبَهُ وَ فِیمَا اَنْفَقَهُ وَ عَن حُبِّنَا اَهَلِ البَیتِ .

هیچ بنـده اى در روز قیامت قدم از قـدم بـر نمـیدارد تا از ایـن چهار چیزاز اوپرسیده شود: 1ـ از عمـرش كه در چه راهـى آن را فـانـى نمـوده , 2ـ واز جـوانـى اش كه در چه كـارى فـرسـوده اش ســـاخته , 3ـ و از مـالـش كه از كجـابه دست آورده و در چه راهـى صـرف نموده , 4ـ و از دوستى ما اهل بیت .

خصـال صـدوق ص 253, و مشكـاه الانـوار , ص 171.

17.محكم كارى

وَلَكِـن الله یُحِبُّ عَبـْـداً اِذَا عَمِلَ عَمَلاً اَحْكَمَهُ .

پیامبـر اكـرمصلی الله علیه وآله وقتـى كه بـا دقت قبـر سعد بـن معاذ را پـوشـانـد فـرمـود: میدانـم كه قبر سرانجام فرو میریزد و نظم آن بهم میخـورد, ولـى خداوند بنده اى را دوست مـیدارد كه چـون به كـارى پـردازد آن را محكـم واستـوار انجـام دهـد.

امالى صدوق , ص 231

18.مرگ , بیدارى بزرگ
الناسُ نِیام اِذَا مَاتُوا انْتَبَهُوا.

مـردم در خـواب انـد وقتـى كه بمیـرنـد , بیـدا مـیشـونـد.

لئالى الاخبار, ص 386.

سَبْعَةُ اَسبـابٍ یَكسِبُ العَبـدُ ثـَوابَهَا بَعدَ وَفـاتِهِ : رَجُلٌ غَرَسَ نَخلاً اَو حَفَـرَ بِئْراً اَو اَجْـرَى نَهراً اَو بَنَـى مَسجِـداً اَو كَتَبَ مُصْحَفاً اَو وَرَثَ عِلمـاً اَو خَلَفَ وَلَـداً صَـالِحـاً یَستَغْفِـرُ لَهُ بَعدَ وَفـَاتِهِ .

هفت چیز است كه اگر كسى یكی از آنها را انجام داده باشد, پس از مرگـش پاداش آن هفت چیز به او میرسد:.

1ـ كسـى كه نخلـى را نشـانـده بـاشـد (درخت مثمـرى را غرس كـرده بـاشد).

2ـ یا چاهى را كنده باشد.

3ـ یا نهرى را جارى ساخته باشد.

4ـ یا مسجدى را بنا نموده باشد.

5ـ یا قرآنى نوشته باشد.

6ـ یـا علمـى را از خـود بـر جـاى نهاده بـاشـد.

7ـ یا فـرزنـد صـالحـى را باقـى گذاشته بـاشـد كه بـراى او استغفـار نمـایـد.

مجموعه ورام , ج 2,ص 110.

طُـوبَـى لِمَـن مَنَعَهُ عَیْبُهُ عَن عُیـُوبِ المُـومِنِیـن مِن اِخْـوَانِهِ، طُـوبَـى لِمَـنْ اَنْفَقَ القَصْـدَ وَ بَذَلَ الفَضْلَ وَ اَمسَكَ قَـولَهُ عَنْ الفُضـولِ وَ قَبیحَ الفِعلِ

خوشا به حال كسى كه عیبـش او را از عیوب برادران مومنـش باز دارد، خوشا به حال كسـى كه در خرج كردن میانه روى كند و زیاده از خرج راببخشد و از سخنان زائد و زشت خوددارى ورزد.

روضه كافى , ص 248.

مَن مَاتَ عَلى حُبِّ آلِ مُحمدٍ مَاتَ شَهیداً.

اَلا وَ مَن مَاتَ عَلـى حُبِّ آلِ مُحمـدٍ مَاتَ مَغفُـوراً لَهُ .

اَلا وَ مَن مَاتَ عَلَى حُبِّ آلِ مُحمدٍ مَاتَ تَائِباً.

اَلا وَ مَن مَاتَ عَلـى حُبِّ آلِ مُحمـدٍ مَاتِ مُومِنـاً مُستَكمِلَ الایمانِ .

اَلا وَمَن مَاتَ عَلى بُغضِ آلِ مَُحمدٍ جَاءَ یَومَ القِیامَةِ مَكتـُوباً بَیـنَ عَیْنَیْهِ "مَأْیُـوسٌ مِن رَحمَةِ اللهِ ".

اَلا وَ مَن مَاتَ عَلـى بُغضِ آلِ مُحمـدٍ لَم یَشُـمّ رَائِحَةَ الجَنَّةَ .

كســى كه بـا دوستـى آل محمـددرود خدا بر او و خاندانش باد  بمیـرد شهیـد مرده است .

آگـاه بـاشیـد كسـى كه بـا دوستـى آل محمـددرود خدا بر او و خاندانش باد  بمیـرد آمـرزیـده مــرده است .

آگاه باشیـد كسـى كه بـا دوستـى آل محمـددرود خدا بر او و خاندانش باد  بمیـرد تـوبه كـار مـرده است .

آگاه باشیـد كسـى كه با دوستـى آل محمـددرود خدا بر او و خاندانش باد  بمیرد, با ایمان كامل مرده است .

آگاه باشیـد كسـى كه با دشمنـى آل محمـددرود خدا بر او و خاندانش باد بمیرد, در حالـى به صحراى قیامت مـیآیـد كه بـر پیشـانـى اش نـوشته شـده "نـا امیـد از رحمت خدا".

آگاه باشید كسـى كه با دشمنـى آل محمد درود خدا بر او و خاندانش باد  بمیرد, بـوى بهشت به وى نمـیرسـد .

تفسیر كشاف زمخشرى , ج 3,ص 467.