تبیان، دستیار زندگی

از نظر قرآن , انسان موجودی است كه توانایی دارد جهان را مسخّر كند و فرشتگان را به خدمت خویش بگمارد و هم می تواند به سقوط كند. این انسان است كه باید دربارهء خود تصمیم بگیردو سرنوشت نهایی خویش را تعیین كند.
آیا انسان از نظر قرآن یك موجود زشت و زیبا است ; آن هم زشتِ زشت یا زیبایِ زیبا؟ آیا انسان یك موجوددو سرشتی است ; نیمی نور و نیمی ظلمت ؟ چگونه است كه قرآن , هم او را در منتها درجه مدح می كند و هم مذمّت ؟!

حقیقت این است كه مدح و ذم , از آن رو نیست كه انسان یك موجود دوسرشتی است , كه نیمی از سرشتش ستودنی است و نیم دیگر نكوهیدنی ; نظر قرآن این است كه انسان همهء كمالات را بالقوه دارد و باید آن ها را به فعلیت برساند و این خود او است كه باید سازنده و معمار خویشتن باشد. شرط اصلی وصولِ انسان به كمالاتی كه بالقوه دارد, ایمان است . از ایمان , تقوا و عمل صالح و كوشش در راه خدا بر می خیزد. به وسیلهء ایمان است كه علم از صورت یك ابزارِ ناروا در دست نَفْس امّاره خارج می شود و به صورت یك ابزار مفید در می آید. 

انسان حقیقی كه خلیفةاللّه است , مسجود ملائكه است و همه چیز برای او است و دارندهء همهء كمالات است . انسانِ به علاوهء ایمان است , نه منهای ایمان . انسانِ منهای ایمان , كاستی گرفته و ناقص است . چنین انسانی حریص و خونریز و بخیل و ممسك و كافر و از حیوان پست تر است !
در قرآن آیاتی است كه روشن می كند انسانِ ممدوح و مذموم چه انسانی است . از این آیات استنباطمی شود انسانِ فاقدِ ایمان و جدا از خدا, انسان واقعی نیست . انسان اگر به یگانه حقیقتی كه با ایمانِ به او و یادِاو, آرام می گیرد, بپیوندند, دارندهء همهء كمالات است و اگر از آن حقیقت ـ خدا ـ جدا بماند, درختی را ماند كه ازریشهء خویشتن جدا شده است . به عنوان نمونه دو آیه را ذكر می كنیم :
زیان است , مگر آنان كه ایمان آورده و شایسته عمل كرده و یك دیگر را به حق و صبر و مقاومت توصیه كرده اند>.

عقل دارند, ولی با آن فهم نمی كنند; چشم ها دارند, ولی با آن نمی بینند; گوش ها دارند, ولی با آن نمی شنوند. این هامانند چهارپایان بلكه راه گم كرده ترند!>.(1)
پـاورقی
1.اعراف (7 آیهء 179)
سامانه پاسخگویی به سوالات دینی