تبیان، دستیار زندگی

مهجوریت قرآن در میان مسلمانان دارای عوامل و زمینه‌های فراوانی است كه فقط به اهم آنها اشاره می کنم:

(1)- تلاش برای جداكردن اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ از قرآن
مطابق حدیث شریف ثقلین، قرآن و عترت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ دو ودیعه الهی و دو گوهر گرانبهای به جای مانده از رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ هستند كه مایه سعادت انسان‌ها و جوامع بشری به حساب می‌آیند.
«انی قد تركت فیكم الثقلین ما ان تمسكتم بهما لن تضلّوا بعدی و احدهما اكبر من الاخر: كتاب الله حبلٌ ممدود من السماء الی الارض و عترتی اهل بیتی. الّا و انهما لن یفترقا حتی یردا علیّ الحوض».(1)
قرآن و عترت برای ارائه دین كامل و صالح برای اعتقاد و عمل دو ثقل متحدند و بر اساس حدیث ثقلین، عترت منهای قرآن، «عترت منهای عترت»خواهد بود و همچنین قرآن منهای عترت به منزلة «قرآن منهای قرآن»خواهد بود. پس قرآن و عترت در ارائة دین جامع، به منزلة یك حجت الهی هستند.(2)

(2)- عدم آشنایی نسبت به نقش قرآن در زندگی انسان
هر قدر انسان نسبت به عظمت و منزلت قرآن و نقش آن در زندگی خویش جاهل باشد، به همان میزان شوق وذوق او در اطاعت از آن كمتر خواهد شد؛ وقتی انسان نداند كه این كتاب چه فایده و بركاتی برای او دارد، به یقین رغبتی در توجه و پیروی از آن نشان نمی‌دهد.
امام خمینی (ره) با موضع گیری شدید در برابر جریانی كه قرآن و اسلام را از احكام سیاسی ـ اجتماعی تهی می‌داند می‌فرماید:
«باید به این نادانان گفت كه: قرآن كریم و سنّت رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ آن قدر كه در حكومت و سیاست، احكام دارند، در سایر چیزها ندارند، بلكه بسیاری از احكام عبادی اسلام، عبادی سیاسی است كه غفلت از آنها این، مصیبت‌ها را به بار آورده است. پیغمبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ تشكیل حكومت داد مثل سایر حكومت‌های جهان».(3)

(3)-فرهنگ و آداب و رسوم
قرآن در بین ما حضور دارد و محبوب است؛ اگر چه مهجور است. مردم قرآن را تلاوت می‌كنند و تا اندازه‌ای به آن آشنا هستند، امّا بیشتر برای قصد ثواب و اموات خوانده می‌شود و این در فرهنگ ما رواج دارد.

)4)-غفلت
از جمله اموری كه موجب مهجوریت قرآن می‌شود، غفلت است. اهمیت غفلت نسبت به اطاعت و پیروی از قرآن، كمتر از غفلت از یاد خدا نیست، زیرا قرآن كتابی است كه سرنوشت خوب و بد پیشینیان را جهت بهره‌مندی از جنبه‌های مختلف تاریخ برای هر نسل و هر عصری بیان داشته است، تا انسان از این گنجینة الهی در جهت خودسازی استفاده نماید، عوامل پیروزی و شكست، اسباب سعادت و بدبختی همه و همه در این تحفة الهی نهفته است.

(5)-حجاب‌های بین انسان و قرآن
از جمله عواملی كه زمینه مهجوریت قرآن را فراهم می‌سازد حجاب‌هایی است كه انسان میان خود و قرآن ایجاد می‌نماید به گونه‌ای كه در عین ارتباط با قرآن، از درك معارف و حقایق آن، محروم می‌شود؛ بدین صورت از فیض گسترده قرآن بی‌بهره می‌ماند.

حال به برخی از این حجابها اشاره می‌كنیم:
الف. آلودگی به گناه:
در متون دینی برای گناه به جز كیفر اخروی، آثار و پیامدهای زیانبار بسیاری برشمرده شده است، از جمله آن كه گناه سبب می‌شود از فهم قرآن و استفاده از معارف معنوی وحی محروم بماند و نتواند از تلاوت آیات به حقایق آنها برسد؛ زیرا با انجام گناه، آمادگی قلب برای درك راستی‌ها و درستی‌ها از میان می‌رود.(4)

ب. احساس بی‌نیازی :
انسان اگر سلوك علمی و عملی خود را برای پیوند با قرآن، خوشایند بپندارد، این حالت حجاب و بازدارندة بزرگی است كه انسان را از فیض پر دامنة قرآن محروم می‌سازد. برای نمونه كسی كه اهل تجوید است، همان علم جزیی و ارتباط ظاهری با قرآن در نظرش بزرگ جلوه می‌كند و آن را كمال بالاترین پایة پیوند با قرآن می‌پندارد، یا قرآن پژوهانی كه به طور معمول به وجوه قرائت‌ها و آرای گوناگون لغت شناسان و نزول آیات و تاریخ قرآن می‌پردازند؛ چنان می‌انگارند كه اشتغال به همین گزاره‌ها بالاترین بستگی و پیوند با قرآن است.
فقه پژوهان ودیگر عالمان نیز،‌ همان استدلال به پاره‌ای آیات در قالب اصطلاحات لفظی فرا یافته‌های علمی را وضع خوشایند می‌پندارند و به آن خرسندند، در صورتی كه این گونه پیوندها نه تنها كافی و تمام نیست كه چه بسا برای بهره‌مندی‌های معنوی و خودسازی باطنی در پرتو دستور العمل‌های قرآن، حجاب و بازدارنده باشد.(5)

ـــــــــــــــــــــــ
منابع:
(1) بحار الانوار، ج 23، ص 106.
(2)آیت الله جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ج 1، ص 150 ـ 153.
(3)صحیفه انقلاب، وصیت نامه الهی سیاسی امام خمینی، ص 10.
(4) مجله حوزه ش 96، ص 223.
(5)همان، ص 222.

 آدرس بحث اصلی : http://www.askquran.ir/thread27226.html#post518636