• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن ادبيـــات > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
ادبيـــات (بازدید: 2272)
پنج شنبه 10/11/1392 - 10:59 -0 تشکر 683051
علّامه شهید سیّد اسماعیل بلخی

www.balchi313.blogfa.com



بسم الله الرحمن الرحیم
علامه بلخی به تاریخ 1299 در سر پل بلخاب افغانستان بدنیا آمد،در 3 سالگی مادر مهربانش را از دست داد،در 5سالگی در حوضۀ علمیۀ مشهد مقدس شروع به تحصیل نمود،10 سال در آنجا به تحصیلات عالیۀ حوضه رسید.در 15 سالگی وارد هرات شده در آنجا کتاب زنبیل و فلسفۀ الاحکام را بتحریر رسانید.در 17 سالگی به همراه پدر عالم و بزرگوارشان برای زیارت اماکن مقدسه ،دیدار طلاب وایراد سخنرانی به(حج عمره،نجف اشرف،کربلا،قم و مشهد)مشرف گردیدند...باقی را در قسمت سالشمار این سایت مطالعه فرمایید
برای شادی روح این شهید پاک صلوات بر محمد و آل محمد(ص)
بتول بلخی فرزند مفقود الاثر سید علی آقا بلخی و نوۀ شهید علامه سید اسماعیل بلخی
و علی رضا ایوبی نوۀ مفقود الاثر سید علی آقا بلخی

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:0 - 0 تشکر 683052

مقدمه ای از استاد فرهنگ مهروش


استادیار دانشگاه آزاد اسلامی


واحد آزاد شهر (استان گلستان ایران)



گزیدۀ آثار سید اسماعیل بلخی، بیش از هر چیز، حکایتگر شیفتگیهای من در برابر روحی شوریده، و آزادیخواهی دردمند است: روحانی مبارزی که بنا داشت حکومتی مردمی در افغانستان پی ریزد، شکست خورد، به زندان افتاد، چهارده سال از عمر خویش در محبس دِهْمَزَنگ کابل سپری کرد، و به فاصلۀ کمی پس از بازیافتن آزادی، به نحو مشکوکی درگذشت (1347ش).

با اشعار او در دوران دبیرستان آشنا شدم. اعتراف می کنم که در سراسر عمرم، در برابر کمتر سخنی بدین حد سر تعظیم فرود آورده ام. کلمات بلخی با بند بند جانم بازی می کنند و مرا به ملکوتی وصف ناشدنی می برند. روزهای نخست آشناییم با وی، بارها می ماندم که با خواندن این اشعار نغز، بگریم یا خنده سر دهم؛ که نیک شادی و غم را به هم آمیخته بود ـ شادی از وصف یک احساس متعالی به شاعرانه ترین تعبیر، و غم از عمق جانکاه تنهایی صاحب آن حس، و دردمندیهایش. از آن دوران تا کنون بارها اندیشه ها و پیشه های فراوانی همراهیم کرده اند و مرا چندی به خویش دلگرم داشته اند؛ اما تنها یار تا کنون باقی من، غمهای بلخی است.


نخستین تألیف جوانی من، تصحیح گزیده ای از اشعار بلخی، به همراه مقدمه ای در بارۀ زندگی و افکار او بود. نگارش این اثر که در هجده سالگی صورت گرفت، به خوبی نشانگر میزان شیفتگیم در برابر بلخی است. برای جستجوی بیشتر از او بود که نخستین بار کتابخانۀ ملی را جستم. مهر فکر نشر این نارسْ اثر، زود از دلم برون شد؛ باری، همچنان پیام بلخی چونان دینی بر دوشهایم سنگینی می کرد. بارها خواستم به بهانۀ سالگرد درگذشت او در جمعی سخنرانی کنم، یا مطالعاتم را در بارۀ شعرش انجامی بخشم و نظمی دهم. هر بار اما به دلیلی نشد. اکنون تصمیم گرفته ام با گزینشی سخت گیرانه، تنها ابیاتی را گلچین کنم که گمان می برم نخستین بار، مرا جذب کردند. آن گاه، مابقی رسالت را به خود شاعر وامی نهم، کناری می نشینم و می نگرم با دلهای آماده این سخنان چه می کند.

گرچه بلخی در بومی غیر از وطن من زیسته، دردهایش درد ما نیز هست. موانع فرهنگی توسعه در کشورهای جهان سوم، به ویژه جهان اسلام، دغدغه ای آشکار در بیت بیت اشعار اوست و آسیب شناسیش، از دید من هم صائب و عمیق می نماید. توجه شاعر به نقش زر و زور و تزویر، مستبدان فرامنطق، ثروتمندان بی درد و روحانیان دین فروش درباری، بی دردی جوانان و بی درد پروری مستبدان، کمبود

روحیۀ ایثار و از خود گذشتگی برای دیگران، فروش مملکتی به منصبی، مرده پرستیها و تفاخر دایم که ما چنین و چنان بوده ایم، جنگ و جدالهای مبتذل مذهبی بر سر هیچ، و در این میان، گرسنگی و نالۀ فقیران و درماندگان، غارت منابع کشور توسط بیگانگان، و تقدیرگرایی مقدس مآبان و همه چیز را به حساب خدا و مصلحت او گذاشتنها، و دردهای دیگری از این دست، نوشتۀ او را به یکی از غنی ترین آثار در بارۀ آسیب شناسی توسعۀ فرهنگی بدل کرده است. گر چه شاید برخی راه حلهای او را نیز پسند نکنم، در جان جان و سرّ سر، خود را هم پیمان و همدرد او یافته ام.

این اشعار، تنها درد دلهای بلخی نیست، که خواننده در عمق آن به اندوه و دغدغه های سالیانی از عمر من هم راه خواهد برد. پس با دلی سرشار از قدرشناسی و سپاس در برابر این همه مدت که بلخی مرا از پیمانۀ اندیشۀ خویش سرمست کرده است، این کوشش ناقابل را به اندوه بیکران و التیام نیافتۀ او هدیه می کنم؛ و به همۀ عزیزانی که مانند او رنج می برند.

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:1 - 0 تشکر 683053

دل  که دروی عشق نبود  حفرۀ  تنگ  است و بس   

بی محبت یک نفس هم یک جهان ننگ است وبس

این تجمل ها که  می بینی به جز  خر مهره  نیست     

زینت  ارباب   دانش  علم و فرهنگ است  و  بس

وه  که  بر  روی  تملق  باز  چشم  مشتری  است

عصر  ما  را  رونق  بازار  نیرنگ  است  و  بس

بر  مــراد  سفله گان  گویا  همـــی  گردد  سپــهر

کز فلک  بر شیشۀ  آزادگان  سنگ  است  و  بس

سخت خصم  عشق  و  آزادیست  شیخ  و   مستبد

زان سبب ما را بدیشان دایماً جنگ  است  و  بس

ای جوان هشدار  کاینجا  رشد  فــکر  آزاد  نیست

تیغ جوهر دار ما خوابیده در  زنــگ  است  و بس

تا  نباشد  وحـــــدتی  سر  رشتــه  کی  آید  بدست

دامن امال ها  در  چنگ  خرچنــگ  است  و  بس

در  رۀ  حیــــــرت  ز  ما  افتــاده   بــار  ارتــــقاء

چون کمیت عزمها در این سفر لنــگ است و بس

بلبلی همچون  سنایی  داشــت  روزی  این  چمن

پس چه شد کامروز دروی مشت یلدنگ است وبس

بلخیـــــــا  در  این  بیــابان  همتــــی  و  جنــبشی

زآنکه هر شب  رهنماء در نشۀ بنگ است و بس

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:2 - 0 تشکر 683054

حب وطن

می رسد از هر طرف بانگ و خروش وطن    
     کاش حقیقت بود این همه جوش وطن

بسکه بیاراستیــــم  چهره  به  سامان  غیر   
     از در و دیوار  دل  رفت  نقوش  وطن

نعمـــت  آزادگــــی  کی  رسدش  کز  هوس  
       حلقه  تقلیــد  کرد  زینت  گوش  وطن

کهنــــه  بیـــــگانگان  رونق  بازار  ماست   
      زآنکه نگردیده ایم پارچه پوش  وطن

خواهر افغان بگو ناخن رنگ  از کجاست  
  وحشت ازین وحشت است بهروحوش وطن

نیک اگر بنگریم  زین  همه  کردار  زشت   
       گو که سند می دهیم بهر فروش وطن

ترسمت  ایجان  شوی  خانه  بدوش جهان    
    این همه قرض ار نهیم بار بدوش وطن

غلـــــۀ  انبـــــارها  مایۀ  امیـــــــد  نیست  
    باید  از  اول  نمود  چارۀ  موش  وطن

چنــــد  بر  این  زندگی  نام  ترقــی  دهیم    
      پاک نشد یک قدم کوچه ز  لوش  وطن

     فاش بگو بلخیـــــا فکرت یک نان شام

        از سر ملت ربود فکرت و هوش وطن

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:2 - 0 تشکر 683055

 وحدت

در  بسم الله  وحدت  با  نقطۀ   خون   باید      
نا  محرم  این  معنی  از  خانه برون باید

چون شاهد هر مقصد بی عشق بکف ناید    
یک  پردۀ  دانش  را  صد پرده جنون باید

در  دفتر  حریت  خط  حلقۀ  زنجیر  است  
شاگرد چنین مکتب بر گوی که چون  باید

دل  فتـــح  نمی گردد  جز  با  شکن  ذلفی   
تسخیر چین کشور بی جیش و قشون باید

تقدیر و قضا با ماست افسانۀ خواب   آور     
با سعی و عمل ،همت بر ترک فسون باید

مردی و ثبات  عزم  مطــلب  ز هوسبازان    
یعنی که اسیر نفس بی درد  و  زبون  باید

از رشوه ده احمق تا رشوه ستان راهیست     
آری  که  امید  دون بر  درگه  دون  باید

با  کثــرت  دعوی ها  مقصد  نشود  حاصل   
گفتار یکی کافی است ، کردار فزون باید

برنسل جوان شرم است،چون شیخ تظاهرها   
اصلاح   وطن خواهی اصلاح بطون باید

بلخـــی چه عجب پندی ز اخبار دول خواندیم      
هر کاخ ستم آخر ویران و نگون باید

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:6 - 0 تشکر 683056

         خطاب بلخی به وکیلان وطن


ای وکیل این دوره ، ناله را ز دل سر کن

وضع حال مردم بین دیده ای ز خون تر کن

نشۀ  مـــی  کرســــی  تا  نیاورد  نسیــــــان        

درس  درد  ملت  را  هر  نفس مکرر کن

نیست  در  خور  همت  فکرت  معاشی  چند      

همتی بدست  آور  فکر  قرض کشور کن

دفع برف و باران  کن  از  فقیر  قوم  آنگاه      

از رخام و  وز  مرمر  قصر  خود  محجر  کن

سود خویش از این ملت معنی کفن دزدیست    

خود تو عین معروفی باش و نهی منکر کن

خواهی   ار   شود   آباد  قصر  آرزوی  ما       

کاخ  حرص  ویران  ساز آز را محقر کن

ای جوان وطن داده است پرورش به آغوشت       

شکر  این  جوانیها  شفقتی  به مادر کن

شیشه ز اجنبی شرم است باده نوش وحدت را     

آب  تاک  خود  بِفشر قلب پاک ساغر کن

کی قرین عصمت گشت بی خبر ز نوعیّت       

جنبشی تو هم امروز ای خجسته خواهر کن

زیب قامت ما  نیست  ثوب  دیگران  بلخــــی       

از گیاه این بوستان جامه باف در بر کن

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:10 - 0 تشکر 683057

سـخن است آنکه توچون لؤلؤ لالا  داری       یا که در سلک سخن  عقد  ثـریا داری

نــیست در باغ و نه درصحن چمنها اثری        آنچه ای غنچه تو در سر سویدا داری

سوی مــا  آختـه ای ابرو و مژگان  کلام         ترک من باز مگر فکرت  یغما  داری

مژده بــخش  دل  من  مژدۀ  غیبت بخشم         زود حاصل  شودت  آنچه  تمنا  داری

ای خـوش آن روز که آیم به کنارت گیرم         گویم ای بلبل شوریده چه غوغا داری

لب وچشمان توبوسم که بدان هردونهان         سحر هارونی و اعجاز مسیــحا داری

مکش از سلسلۀ زلف سخن  پای  برون         هست سودای سرم آنچه تودرپا داری

ز  ره عقل فروشان بگذر  مجنون  باش          تا که در کوی جنون طره  لیـلا  داری

ساقی دهر گرت زهر دهد نوش و مرنج           زانکه درزایقه بس شهدمصفی داری

به  جوانان  وطن  باز  رسان  پیـــغامم           ایکه در دل هـوس  سیر اروپا  داری

فـر و  فرهـنگ  بیاموزنـد  آدات  فرنگ          تو که میراث پدر کسوت تقــوی داری

جلوۀ  شاهد  امروز  فریبــــت  نـــدهــد           با  خبــر  باش  که  آیندۀ  فردا  داری

این دبستان بتو  آموخت  معمای  حیات           امتحان می شوی و حل  معما  داری

                        بلخیـــــا خاک تو چون هم سفر باد صبــاست

                        بر  رخ  اهل  نظــــر  خــــوب  تـماشا  داری

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:11 - 0 تشکر 683058

غزل مسلکی در شدت مرض در شفاخانه سرودم



هر  که  رهش  وادی  لیــــــلاستی                 آبله اش  زیـــــب  کف  پاستــــی

کشور  دل  رفت   به  تاراج  عشق                بین که ز یغماش چه غوغاستــی

می برد  از  دیــــدۀ  یعقـــوب  نـــور                تا کشش از طــــــرف زلیخاستی

مرشد مستان  چه  عجب  نغز  گفت                خود  گذری  حاصـل  تقوی ستی

جانب  رنــــدان  به  حقــارت  مبین                 باده کشان  شافــــع  فـــرداستی

پاک  شو  آنگـــه  به  خرابات  شو                خـــاک  در  میــــکده  سرهاستی

از کف ساقی  بستان  هر  چه  داد                 زهــــر  و  یا  شهـــد  مصفاستی

تا  نکشی  جــور  بیابـــــان  عشق                 لاف  مـــزن  دعـــوی  بیجاستی

خلوت  دلــــــدار  ز  دل  جوی  باز                 دور  مــــرو  گمشــــده  پیداستی

راز  اناالحق همه جا  گشت  فاش                 دار   بــه   ذرات   مهیـــــــاستی

هست  تحـــــول  همه  پیک  کمال                  نقش  صور  فــرع  هیولی ستی

قافــله ها  از  وطن  خلق  و  امر                 در  ره  او  بادیــــه  پیــــــماستی

قــــطره  گهی  جانب  افلاک  رفت                 گاه  گـــــهر  در  دل  دریــــاستی

رنجه مکن خویش که در بیــخ گل                 محنت  سر  ما  دم  عیسی ستی

                       بلخـــــــــی  از  این  نکتۀ  مبهم  خموش

                       لفظ نــــه  انــــــدر خــــور معنــــــی ستی


۲۹/۱۱/۱۳۳۷ ـ محبس دهمزنگ

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:11 - 0 تشکر 683059

سهمیست هـــر  کسی  را  مقدار  زندگانی          باید که سعی ورزیم در کار زندگانی

آزاد   از  تعقــــل  خــــوش  می نمود   اما           سرمایۀ  خرد  شد  سربار  زندگانی

مقصد  چه  بود  تا  کی  رنج  حیات  بردن           معلوم نیست کس را معیار  زندگانی

جز  ریشۀ  محبت  فرع  است  آنچه  بینی           ارباب  عشق  دانند  اسرار  زندگانی

در کوی می فروشان می خور بیاد مستان           شاید  که  یاد گیری  ایثــار  زندگانی

دی رند  باده  نوشی  با  شیخ  شهر  گفتـا            تا چند  سبحه  سازی  زنار  زندگانی

تعمیر عمر  باید  از  عدل  و  داد  کــردن            تا  منـــهدم  نگــــردد  دیوار  زندگانی

ای برتر ازملایک لختی به خویش  بازآی            در دست نفس تا کی  افسار  زندگانی

هشدار کین  بیابان  بیخار  نیست   گامـی            مرد آن بود که گل چید ازخار زندگانی

بیدرد قوم حیف است در زنگ مرگ مردن           با خون خویش بزدای زنگار زندگانی

خاک ره  مرا  می  شو  کز  غبار  خاکت            طرح  دگر  بریزد  معـــــمار  زندگانی

                            بلخـــــی  چو شام گردد  صوم  وصال  آخر

                            با  آب  تیـــغ  خوشتــــر  افـــطار

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:11 - 0 تشکر 683060

بازار  دهر  نبود  جز  ماجــــرا  فروشی           یکسو  نیاز  یکسو  ناز  و  ادا  فروشی

ما و نیاز و عرضی بر آستان  مطـــــلق            کآنجا رواج  نبود چون  و  چرا  فروشی

زلفش به باد میداد از هر دو سو دلم را            یک مشتری چه سازد با این دوتا فروشی

طی   طریق  وحــدت  مشکل  نبود  اول            مشکل  فتــاد  آخر  از  رهنـــما  فروشی

ایمان و حسن فطرت دادن به  نیم  نانی            بیگانه  عار  دارد  زین  آشنـــا  فروشی

فریاد بلبلان نیست  جز  یاس  شادمانی            کآندر چمن  ندیدند  مهر  و  وفا  فروشی

فصل بهار گل داشت یک پیرهن دریدن             دلال  صبــح  دارد   چاک  قبــــا  فروشی

در  باغ  زندگانی  فیاض  حاصلی  شو             تنها  به  سرو  زیبــــد  قد  رسا  فروشی

بر  رنجبر فروشد هر کس متاع خودرا            جمعی دوا  فروشی  جمعی  دعا  فروشی

چون شیخ نیست امروز اهل قلم گرفتند           میــراث  شیخ  یعنی   رنگ  ریا  فروشی

بر  پیـــشۀ  تملق  نام  هنــر  نبنـــدیـــد           جز گرد  ره  ندارد  این  خاک  پا  فروشی

یارب که بسته گردد دکان مفتی شــهر            تا  از  وطــن  برافتد  رسم  خـدا  فروشی

ازخون کشتۀ عشق ساقی به چهرۀ خم           واضح نوشت کاینجا است آب بقا فروشی

                             آزاده کیست بلخی در کیش عشق و مستی

                             آنکو  گرفت  جامی  از  این  بـلا 

پنج شنبه 10/11/1392 - 11:12 - 0 تشکر 683061

به روح پاک مولانای بلخی


جنون افزا بـــود صهبـــــــای بلخــــــی                می عشق است در مینای بلخـــــــی

اگر حـــرف از مقید  بر  زبان  داشــت                بود مطلق غرض سودای بلخــــــی

ز کثــــــرت گر سخن در مثـــنوی راند                به وحدت جوش زد معنـــای بلخـــی

بکف دارند   غــــواصان  عـــــــرفان                هزاران  گوهــر از  دریای  بلخــــی

درون   ذره کشــــــورها عیـــان  دیـد                نگاه  تنــــد  بـــــرق آسای  بلخـــــی

نه  تنها   در  دل  قونیه اش  جاســت                دل  هر  اهل  دل  شد جای  بلخـــــی

به  بلخ  و  روم  کی  گنــجد  کمالش                دو عالم پر  شد  از غوغای بلخــــی

بسی  جام  از  خم   توحید  نوشیــــد                نشد  تسکیــــن  استســــقای  بلخــــی

به  جز  بر  آستـــان  حق  نشد  خـم                 سر  پر  شور  استغنــــــای  بلخــــی

ادب  را  غنــــچۀ  اکمال  بشکفــــت                ز یـــــمن  همــــت   والای   بلخـــــی

                           به قرن بیست از بلخـــــــی درود است

                           به  روح  پـــاک   مــــولانای  بلخــــی

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.