• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن ادبيـــات > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
ادبيـــات (بازدید: 1503)
جمعه 24/8/1392 - 13:37 -0 تشکر 671523
نکاتی درباره شعر آیینی

fajrpoem.farhang.gov.ir/fa/interview/articlepoemregulations

•    بیش از 80 درصد از منظومه‌های شعر فارسی از سده سوم تا زمان حال شامل مقوله‌هایی از ادب آیینی بوده است.
•    شعر نبوی، فاطمی، علوی، عاشورا، بقیع، رضوی، مهدوی و ... از جمله زیرشاخه‌های شعر ولایی هستند.
•    از آن‌جا که دین در همه‌ی ابعاد فکری و عملی مسلمانان نقش دارد و همه‌ی حوزه‌ها را در بر می‌گیرد، ادبیات هم خصوصاً در زمینه‌ی شعر از این قاعده مستثنی نبوده است.

جمعه 24/8/1392 - 13:38 - 0 تشکر 671524

•    جایگاه امروز شعر مذهبی و آیینی به عنوان یک هنر ناب دینی، بسیار برجسته است. با حرکت جریان شب شعر عاشورا ثابت می‌شود که شعر در همه‌ی انواع ادبی می‌تواند خودنمایی کند. اگر بگوییم شعر بیان احساس و عاطفه است، در حق آن کم لطفی کرده‌ایم. شعر آیینی شعری است که از جان و دل شاعر متعهد ریشه می‌گیرد. اگر کسی ناشناخته وارد این حیطه شود آسیب‌پذیر خواهد بود، حالا عده‌ای بدون پشتوانه‌ شناخت و معرفت دست به خلق شعر می‌زنند، ماندگاری چندانی ندارد. شاعر باید برای سرودن شعر آیینی با دو بال حرکت کند، احساس و اندیشه.

جمعه 24/8/1392 - 13:39 - 0 تشکر 671525

•    شعر آیینی و مذهبی جایگاه ویژه‌ای در میان مخاطبان دارد. شعر آیینی وصف حال تاریخ دین و بزرگان دین است و نمونه آن را می‌توانیم در اشعار عاشورایی جست‌و‌جو کنیم. مثل اشعار محتشم کاشانی و آن ترکیب‌‌بند مشهور:

باز این چه شورش است که در خلق عالم است

باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است...

ونسل امروز ما مانند سید حمید رضا برقعی که استقبال از این شعر نموده آینده درخشانی رابرای این شعر رقم خواهند زد و وزارت ارشاد نیز در جشنواره شعر به این موضوع عنایت ویژهای خواهد داشت.شعر برقعی:

باز این چه شورش است که در جان واژه ها ست

شاعر شکست خورده طوفان واژه هاست....

جمعه 24/8/1392 - 13:39 - 0 تشکر 671526

•    شعر آیینی بیانگر حزن و اندوه است. از دیرباز تاکنون ایرانیان جزء ملت‌هایی بوده‌اند که در خلق اشعار عارفانه آیینی دستی توانا داشته‌اند و دارند. یکی از اهداف سرودن اشعار آیینی در گذشته انتقال پیام و مفاهیم دینی به مردم بوده است. این نوع شعر به گونه‌ای مطرح می‌شود که گویی دنباله‌روی از کار پیامبران بوده است. شعر آیینی می‌تواند عاملی مهم در جهت بیداری و راهنمایی مردم باشد که این جای تأمل بسیار دارد.

•    ادب آیینی فارسی از دورترین روزگار، یعنی از زمان قبل از رودکی شروع شد و تا امروز هم ادامه دارد و همه‌ی شاعران، اعم از شیعه و سنی ادب آیینی را داشته‌اند. کم و بیش هم شاعران سنی مثل سیف فرغانی شعرهایی در زمینه‌ی ادبیات دینی داشته‌اند از جمله آثار این شاعر؛ شعری در مدح امام حسین علیه‌السلام است که بسیار پخته بیان شده است. و یا این که مولوی با توجه به این که اهل تسنن بوده، برای حضرت، شعر سروده است. حال آن که شیعیان در جای خود نیز آثار بسیاری در زمینه آیینی و مذهبی سروده‌اند و ادبیات دینی را گسترش داده‌اند.

جمعه 24/8/1392 - 13:39 - 0 تشکر 671527

•    شعر آیینی ترکیبی است از شعر و آیین؛ یعنی هم باید شاخصه‌ها و ویژگی‌های ممتاز یک شعر را در آن ببینید چه از نظر جذابیت تأثیرگذاری و چه از نظر ساخت و بافت منسجم. وقتی صحبت از آیین می‌شود یعنی باید نماد‌های ارزشی و فرهنگی آیین که در این‌جا به طور مشخص دین است، در آن باشد. طبیعی است یک شعر موفق آیینی باید با کسب پشتوانه‌هایی از درک درست تاریخی، ارزش‌ها و نگرش‌های دینی همراه داشته باشد. و اگر فاقد این ویژگی‌ها باشد، شعر آیینی موفقی عرضه نکرده‌ایم. این ترکیب بین شعر و آیین است، یعنی شعری که ترجمان و فرایند اندیشه و ارزش‌های دینی است.

جمعه 24/8/1392 - 13:40 - 0 تشکر 671528

•    شاعر آیینی، کسی است که خالق و آفریننده شعر آیینی است. او باید به چند عنصر مسلح باشد. اول این که شعر را بشناسد و با همه‌ی ویژگی‌های شعری اعم از ویژگی‌های ساختار و درون‌مایه و مضمون آشنایی داشته باشد. دوم این که به تاریخ شعر فارسی اشراف داشته باشد و بداند که میراث‌دار کدام فرهنگ است. شاعری که گسسته و بریده از گذشته بخواهد شعر بگوید، قطعاً شعر او تأثیرگذار نخواهد بود. اما نکته‌ی سوم این که آشنایی با فرهنگ و درون‌مایه‌ی دینی به خصوص در قلمرو شیعی داشته باشد. اگر شاعری بخواهد در خصوص واقعه‌ی عاشورا شعر بگوید باید با تاریخ کربلا و تحریف‌های ادبی که در آن وارد شده آشنا باشد. بهترین اشعار در این زمینه اشعاری از محتشم کاشانی، عمان سامانی و... است.

جمعه 24/8/1392 - 13:40 - 0 تشکر 671529

•    این‌گونه شعر، آفت‌هایی هم دیده می‌شوند مثل: 1ـ فقدان پالایش حوادث تاریخی و در نتیجه، درآمیختن تاریخ به تحریف. 2ـ فقدان توجه همه سونگرانه به فرهنگ آیینی مثلاً پرداختن به سوگ و مرثیه بدون توجه به ارزش‌های دینی.

•    شعر مذهبی، در مجموع ادبیات دینی و نگرش به موضوعات دینی تا قبل از شروع دوران معاصر دینی هم بوده. همزمان با نهضت نوگراها، زمینه تفکراتی در این زمینه مطرح می‌شود که به نوعی با معارف دینی فاصله دارد. درک شاعران دوره مدرنیسم، به پیروی از مکاتب بشری غرب شکل گرفته ولی مضامینی مثل عاشورا، غدیر و... که مورد علاقه مردم بود، نیز مورد توجه شاعران در این دوره بود. ادبیات، پس از دوران بازگشت در این زمینه پیشرفت چندانی نداشت و در حد تقلید از دیگران و مدایح ائمه و پیروی از سبک خراسانی و عراقی بود و شیوه سخن بسیار نازل و ضعیف چهره‌های شاخص در بین شاعران این سبک، در آن زمان دیده نمی‌شد و ادبیات روشن‌فکری میدان‌دار در این زمینه بود. مدح ائمه علیهم‌السلام در حاشیه و بین علوم مطرح می‌شد. اما از دهه 50 به بعد همزمان با جنبش روشن‌فکری اسلامی، توجه به ادبیات مذهبی در بین اقشار مختلف بیدار شد. طرح مضامین مذهبی که ادبیات انقلاب سال 57 را شکل داد. وارد حوزه روشن‌فکری مذهبی شد. قبل از انقلاب رگه‌های شعر مذهبی را در آثار استاد علی موسوی گرماروی، نعمت میرزاده و... شاهد بودیم، اما در حال حاضر اوضاع خیلی متفاوت شده و شاعران به این‌گونه شعر بیشتر توجه دارند و اشعار ماندگاری را در این زمینه شنیده و می‌شنویم.

جمعه 24/8/1392 - 13:41 - 0 تشکر 671530

•    ادبیات آیینی حرفی نیست که امروز در میان شاعران و مخاطبان مطرح شده باشد بلکه از گذشته بوده و آثار بزرگان و قدما نشان از جاری بودن این ‌گونه در ادبیات ما دارد.

•    در این دو دهه 60 و 70 و آغاز دهه 80 شاعران به ادبیات و اشعار آیینی رویکرد بیشتری نشان داده‌اند. هرچند که در گذشته ادبیات آیینی بیشتر در قالب‌های کلاسیک مطرح می‌شد، اما حالا در قالب‌های سپید، نیمایی و نو هم مطرح می‌شود و آثار بسیاری در این زمینه در دست داریم مثل کتاب گنجشک و جبرئیل زنده‌یاد سید حسن حسینی. اما آسیب‌هایی که به ادبیات دینی ما در حال حاضر وارد می‌شود در بحث قرائت است و شاعران استناد می‌کنند به مواردی که دچار اشکال است. متأسفانه این شکل در حوزه‌ی نوحه‌سرایی اتفاق می‌افتد. اما هر شاعری که با گذشته آشناست و به خوبی شعر گذشته را می‌شناسد و در حال و هوای آن زندگی کرده، تأثیر‌پذیری لازم را داشته است.

جمعه 24/8/1392 - 13:41 - 0 تشکر 671531

•    ادبیات آیینی به آن ادبیاتی گفته می شود که حاوی آموزه های دینی (ارزشهای اخلاقی، رفتاری، کرداری، و باورهای آسمانی) باشد. داستان و شعر، از برجسته ترین قالب هایی ادبی ست که  آموزه های دینی را در خود تبارز داده اند.

•    بسیاری از مفاهیم بلند دینی در قالب شعر و داستان به ما رسیده است. محتوای بخش عمدهء ادبیات منظوم و منثور ما را ادبیات آیینی تشکیل می دهد؛ اما در این میان، خداوندگاران صدا و سخن، بیشترین مفاهیم دینی را توسط شعر بیان نموده اند. به بیان دیگر، شعر فارسی را نمی توان جدای از آموزه های دینی تصور کرد.

•    هرگاه بخواهیم ادبیات آیینی را از بدنهء زبان و ادب فارسی جداکنیم، شاید چیزی از ادبیات کهن باقی نماند. جلوه های آیات قرآنکریم در شعر فارسی به صورت مستقیم و غیرمستقیم، مثال برجسته یی است که می شود به آن استناد کرد. آثار مولانا جلال الدین بخلی، سنایی، علامه اقبال لاهوری و دیگر سخنسرایان، سر شار از آموزه های دینی  اند.

جمعه 24/8/1392 - 13:42 - 0 تشکر 671532

•    در یک دسته بندی کوتاه، می توان جلوهء آموزه های دینی را در شعر آیینی به چند بخش عمده خلاصه نمود.

1- جلوهء آیات قرآن کریم در شعر فارسی؛

 2- بازتاب داستان های پیامبران، پند و اندرزهای آنان؛

 3- بازتاب احادیث و روایت های پیامبر اسلام و اهلبیت گرامی اش؛

 4- منقبت ها، مرثیه ها؛

  5- منظومه های حماسی؛

6-  ادبیات عاشورایی. 

جمعه 24/8/1392 - 13:42 - 0 تشکر 671533

•    هویت ملت ها را گذشتهء تاریخی و فرهنگی شان تعیین می کند. باورهای دینی و ارزش های فرهنگی، به شعر فارسی دری هویت داده است. با این تحلیل، نقش شعر آیینی را در غنای فرهنگی نمی توان نادیده انگاشت. البته در این شکی نیست که شعر آیینی، در تمام جوامع و دین های مختلف وجود دارد. شاهد این مدعا وجود سروده های آیینی در ادیان باستانی زردشت، بودا، آیین هندو، ادیان باستانی در یونان کهن و... به شمار می روند؛ بنابراین اکثر فرهنگ ها، بهره هایی از ادبیات آیینی دارند و ادبیات آیینی، در پربار شدن فرهنگ آنان، دارای نقش تاثیرگذار بوده اند.

برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.