تبیان، دستیار زندگی

در سال 1809 چون تحصیلاتش در آن مدرسه به پایان رسید و به میلی بازگشت و در آنجا به مطالعه کتب نویسندگان و شاعران بزرگی مانند دانته، پترارک، میلتون و شاتوبریان و مخصوصاً اشعار اوسیان سرگرم بود پس از آن در بیست ویک سالگی دل به سفر بست و با یکی از خویشاوندانش به ایتالیا سفر کرد و مدت دو سال در آن کشور در شهرهای فلورانس و روم و ناپل به سیاحت گذراند. در شهر ناپل با دختر زیبایی به نام گرازیلا آشنا شد، که قهرمان مجموعه اشعار وی به نام رازهای نهانی و قطعه تأثرانگیز «اولین تأسف» و اثر دیگری از او به نام «گرازیلا» می باشد.در شصت سالگی تنگدست و مقروض شد، پس ناچار برای آنکه وجه معاشی تحصیل کند و زندگی خود را به نیکنامی و افتخار ادامه دهد به نویسندگی همت گماشت، ولی با آنکه در هجده سال باقی عمر خویش آثار فراوان از نظم و نثر منتشر ساخت بر فقر و تنگدستی غالب نیامد. سرانجام در سال 1867 پارلمان فرانسه برای او مستمری خاصی معین کرد. دو سال بعد در 27 فوریه سال 1869 در هفتادونه سالگی درگذشت.

مهمترین آثار منظوم و منثور  وی عبارتند از : مرگ سقراط  ،  تفکرات جدید ، نغمات شاعرانه و مذهبی ،سفر مشرق ، رازهای نو ، دریاچه.

اندوه
نیرو و زندگی از من گریخته
دوستانم نیز و شادمانی‌ام
این‌ها را از دست داده‌ام تا با افتخار بگویم
واقفم به آن‌چه که نبوغم را شکوفا کرده
از آن‌زمان که واقعیت را شناختم
و پی بردم که واقعیت دوست است
دیگر حالم از واقعیت به هم می‌خورد
از آن منزجرم
با این‌که می‌دانم تنها واقعیت ابدی است
و آن‌ها که از آن گذشتند
در این دنیا فراموش شده‌اند
و یا این‌‌که پروردگار امر کرده و باید در برابرش جواب‌گو باشیم
حالا تنها چیزِ خوبی که در دنیا برایم مانده
قدرتِ گاهی گریستن است

ببین
ویران شده ام
بر باد رفته ام
از پای تا به سر در عشق غرقم
دیگر حتی نمی دانم که آیا
زنده ام یا نه ؟
چیزی می خورم یا نه ؟
نفسی بر می آورم یا نه ؟
سخنی می گویم یا نه ؟
تنها می دانم که دوستت دارم