تبیان، دستیار زندگی

ثویر بن ابى فاخته گوید: شنیدم از على بن الحسین علیه السّلام كه در مسجد رسول خدا (ص) (در مدینه) حدیث می فرمود كه پدرم براى من حدیث كرد كه از پدرش على بن ابى طالب علیه السّلام شنیده كه به مردم می فرمود: 

همین كه روز رستاخیز شود خداوند مردم را از گورها برانگیزاند با بدنهائى صاف و در حال تندرستى و تنهائى پاك از مو به صورت جوانى كه هنوز صورتش مو درنیاورده در یك زمین هموار كه نور آنان را براند و تاریكى گردشان آورد (ظاهرا مقصود این است كه هر گاه نورى بر آنها بتابد به جلو روند و هر گاه تاریكى فرایشان گیرد بایستند و گرد هم جمع شوند، مانند آیه شریفه: كُلَّما أَضاءَ لَهُمْ مَشَوْا فِیهِ وَ إِذا أَظْلَمَ عَلَیْهِمْ قامُوا تا در گردنه محشر بایستند و از دوش همدیگر بالا روند و در آنجا ازدحام كنند، و جلوشان را از رفتن بگیرند، در آنجا است كه نفسهاشان تند شود و عرق زیادى كنند و كارها برایشان سخت گردد، و شیونشان زیاد و صداهاشان بلند گردد.

فرمود: و آن نخستین هراس روز قیامت است، در آن هنگام خداى جبار تبارك و تعالى از زبر عرش خویش در انبوهى از فرشتگان بر آنها توجه كند و به فرشته از فرشتگان دستور دهد تا در میان آنها فریاد زند: اى گروه خلائق خموش باشید و سخن نداكننده خدا را بشنوید، 

فرمود: در آن هنگام همگى این فریاد را بشنوند و آن وقت است كه صداها شكسته شود و دیده ‏ها ترسان گردد و لرزه آنها را بگیرد و دلها بتپد و سرها را به سوى ناحیه آن آواز بلند كنند و به سرعت به سوى آن خواننده بروند، در این هنگام است كه كافر گوید: امروز روز دشوارى است، 
فرمود: در این وقت خداى جبار عز و جل و حاكم دادگر بر آنان توجه كند و فرماید:
 منم خدائى كه معبودى جز من نیست، حاكم دادگرى كه ستم نكنم امروز روزى است كه در میان شما از روى عدالت و انصاف خویش حكم كنم و نسبت به إحدى در پیشگاه من ستم نشود.
امروز است كه حق ناتوان را از نیرومند بستانم و هر چه به ستم از كسى گرفته شده آن را به صاحبش بازگردانم و بوسیله حسنات و سیئات تقاص كنم و به آنان كه حق خود را بخشیده (و ذمه بدهكاران را برى كرده‏ اند) پاداش نیك دهم.

امروز از این گردنه هیچ ستمكارى از پیش من نگذرد، و نه آن كس كه حقى از دیگرى در گردنش باشد جز آن كس كه طرف او از حق خویش بگذرد، و من بدو پاداش نیك دهم، و هنگام حساب حقش را بگیرم پس اینك اى خلایق گرد هم آئید و حق خود را از هر كس كه به شما در دنیا ستم كرده بگیرید و من نیز گواه شمایم در آن ستم، و گواهى چون من بس است.

فرمود: پس همدیگر را ببینند و گرد هم آیند و احدى به جاى نماند كه طلبى یا حقى از او در نزد دیگرى باشد جز آنكه به او بچسبد، پس بدین حال باشند تا هنگامى كه خدا خواهد و در نتیجه حالشان سخت گردد، و عرق زیادى بریزند، و اندوهشان شدید شود و صداى شیون سختى از آنها بلند شود و آرزو كنند كه حقوق خود را به پایمال‏ كنندگان آن واگذارند و از آنجا نجات یابند، پس خداى عز و جل كه این حال آنان را ببیند منادى از طرف او تبارك و تعالى ندا كند- و همه آنها از اول تا به آخر بشنوند- اى گروه خلایق به سخن گوینده خدا دل دهید و گوش كنید:

همانا خداى تبارك و تعالى فرماید: منم بخشایشگر اینك اگر خواهید یك دیگر را ببخشید و گر نه حق شما را بگیرم؟ 

فرمود: از این ندا شاد گردند زیرا در وضع سخت و تنگنا و فشار جمعیت واقع شده‏ اند، پس برخى از آنها به امید اینكه از آن تنگنا آسوده شوند حق خود را مى‏ بخشند، و برخى به جا مانند و گویند: پروردگارا ستمهائى كه به ما شده بزرگتر از آن است كه ما آنها را ببخشیم، فرمود: 

در این هنگام منادى از برابر عرش ندا كند:
كجاست رضوان نگهبان باغهاى بهشت، بهشتهاى فردوس؟
و (چون رضوان حاضر گردد) خداى عز و جل دستور دهد قصرى را از (قصرهاى) نقره با تمام‏
ساختمانها و خدمتكارانى كه در آن هستند به مردم نشان دهد، و او نیز قصرى را بدان اوصاف كه در اطراف آن كنیزكان ماهر و خدمتكاران زیبا هستند به مردم نشان میدهد، پس منادى از جانب خداى تبارك و تعالى ندا كند: 
اى گروه خلائق سرها را بلند كنید و بدین قصر بنگرید، 
فرمود: آنان سرها را بلند كنند و هر كدام از آنها آرزوى آن قصر را در دل بنماید، 
فرمود: پس منادى از جانب خداى تعالى ندا كند: اى گروه خلائق این قصر از آن كسى است كه از مؤمنى درگذرد،
فرمود: پس همگى آنها از حقوق خود درگذرند جز اندكى، 
فرمود: در این هنگام خداى عز و جل فرماید: امروز هیچ ستمكارى بسوى بهشتم نرود، و هیچ ستمكارى نیز كه از مسلمانى در نزد او حقى هست بدوزخم عبور نكند تا در جایگاه حساب آن حق را از او بستاند. اى خلائق مهیاى حساب باشید.

فرمود: سپس راهشان را باز كنند و آنها بسوى گردنه بروند، و براى بالا رفتن آن یك دیگر را به عقب رانند تا آنكه به عرصه محشر رسند و خداى جبار تبارك و تعالى بر عرش عظمت و جلال استیلا دارد، و نامه ‏هاى اعمال گسترده شده و پیمبران و گواهان در آنجا حاضرند و گواهان همان امامان بر حقند كه هر امامى گواهى دهد براى مردم زمان خود كه در آنجا بدستور خدا بپا خواسته و آنان را براه خدا خوانده است.

پس مردى از قریش عرض كرد: اى فرزند رسول خدا اگر مرد مؤمنى در گردن مرد كافرى حقى داشته باشد چه از آن مرد كافر برگیرد با اینكه آن مرد كافر اهل دوزخ است؟
حضرت على بن الحسین علیه السّلام فرمود: به اندازه همان حقى كه مؤمن بگردن كافر دارد از گناهان مؤمن برمیدارند و كافر اضافه بر عذابى كه بواسطه كفر خود میكشد باندازه آنها نیز عذاب خواهد شد،
مرد قرشى عرض كرد: هر گاه مسلمانى بگردن مسلمان دیگرى حق داشته باشد چگونه حقش را از آن مسلمان باز گیرند؟
فرمود: باندازه حقى كه مظلوم به گردن ظالم دارد از كارهاى نیك او بردارند و به مظلوم دهند.
مرد قرشى عرض كرد: اگر شخص ستمكار كار نیكى نداشت؟ 
فرمود: اگر شخص ستمكار كار نیكى نداشت ستمدیده گناهانى دارد پس از گناهان آن ستمدیده بردارند و بر گناهان ستمكار بیفزایند.

منبع:الروضة من الكافی / ترجمه رسولى محلاتى، ج‏۱،ص151تا154.