در اداره جات خورده کاری کردن، رشوه گرفتن، از زیر کار در رفتن و ... عادی نشود که یک موقع نگاه کنیم ببینیم همه جهنّمی شده ایم و گناه عادی شده است .
یکی از خطرات اساسی برای هر جامعه ای عادی شدن فساد و گناه در اون جامعه است که میتونه پایه های جامعه رو ویران کنه و جامعه را به نیستی و نابودی بکشاند .
بعضی از گناهانی که در اطراف خودمون مشاهده می کنیم شاید چند سال گذشته اینقدر رواج نداشت و به خاطر بعضی از عوامل رواج پیدا کرده و انجام اون هم برای افراد عادی شده و دیگه کسی به اون به چشم گناه نگاه نمیکند.
نکته ای که اینجا قابل اهمیته اینه که چه اتفاقاتی ممکنه رخ دهد تا یک گناه در جامعه عادی شود و افراد بدون اینکه به چشم گناه به اون نگاه کنن به راحتی انجامش بدهند و هیچ کس هم دیگران را نتواند مذمت کنه که چرا داری این کار رو انجام میدی ؟
عواملی که گناه را برایمان عادی می کند ؛
خطر سکوت و بی‌تفاوتی در برابر گناه
یکی از عوامل، سکوت مردم است. اگر یک کسی یک خلافی می‌کند، اگر مردم بی‌تفاوت نگاهش کردند، این گناه عادی می‌شود. لازم هم نیست حرف که می‌زنیم اثر کند. ممکن است حرف هم که بزنیم، اثر نکند. اما عادی هم نباشیم. لااقل یک قیافه‌ی ... بی‌اعتنایی... چون خیلی‌ها یک کارهایی می‌کنند که میخواهند دل‌ها را به خودشان جذب کنند. اگر ما بی‌اعتنایی کنیم، این تمام می‌شود. لازم نیست که هر چه ما می‌گوییم، اثر کند. شما اذان که می‌گویی خود اذان ثواب دارد، گرچه کسی نماز نیاید. شما بگو: «حی علی الصلاة» اما کسی نیاید. نفس اذان و خود اذان ثواب دارد.
خود امر به معروف یک عبادت بزرگ است که تمام عبادت‌ها نسبت به امر به معروف و نهی از منکر جزء و مثل یک قطره پهلوی یک دریاست. خیلی امر به معروف ثواب دارد و معنایش هم این نیست که تا گفتیم که مثلاً این کارت غلط است، بگوید چشم! نه! ممکن است به او می‌گویی، گوش نمی‌دهد. ولی شما به آن درجه‌ی خودت رسیدی.
یکی از عوامل سکوت مردم است. اگر یک کسی یک خلافی می‌کند، مردم بی‌تفاوت نگاهش کردند، این دیگر گناه عادی می‌شود. لازم هم نیست حرف که می‌زنیم اثر کند. ممکن است حرف هم که بزنیم، اثر نکند. اما عادی هم نباشیم. لااقل یک قیافه‌ی ...
یعنی اگر یک معلم برود سر کلاس، ولو اگر بچه‌ها هم سر کلاس نباشند، آموزش و پرورش حقوق معلم را می‌دهد. اینطور نیست که چون بچه‌ها نیامده‌اند، حقوق به او ندهید. شما اگر رفتی در مسجد که نماز بخوانی و دیدی آقا و پیش‌نماز نیامده است و امام جماعت نیست، نمازت را فرادا می‌خوانی ولی ثواب جماعت داری! چون شما کار خودت را کرده‌ای. پلو می‌دهی به فقیر و بعد معلوم می‌شود که فقیر نیست. خیلی هم وضعش خوب است، قیافه‌اش، قیافه‌ی فقیر بوده است، اما از شما دفع بلا می‌شود.
حالگیری را فراموش نکنیم !
یک خلاف که دیدیم، بی‌تفاوت نباشیم. گاهی هم ممکن است رویت نشود که تنهایی بگویی، تلفنش را پیدا کن و زنگ بزن! الو! من این صحنه را از شما دیدم، از شما بدم آمد، کار شما گناه بود، خداحافظ! پنج تلفن که به او زده شود، لااقل حالش گرفته می‌شود. حالگیری خودش یک کاری است. در خیابان‌ها یک سرعت‌گیر می‌گذارند برای اینکه تاکسی‌ها، ماشین‌ها به کسی نزنند. خود این سرعت‌گیر خودش یک کاری است. چون اگر این سرعت‌گیرها نباشد آمار تصادف بیش‌تر می‌شود. سرعت‌گیر! لااقل ما می‌توانیم سرعت‌گیر بگذاریم. به او بگوییم که آقا از شما بدم آمد. یک نامه به او بنویسیم. این نامه‌ها اثر دارد. یک تلنگری می‌شود. ممکن است این اثر نکند ولی یک زمینه برای تلنگرهای بعدی می‌شود.
تکرار نهی از منکر، زمینه تأثیرگذاری و ترک گناه
ببینید یک چوب سفت را شما ده تا تبر می‌زنی، تبر یازدهم می‌شکند. اما آن ده تا تبر هم بی‌اثر نبودند. اگر این ده‌تا تبر به چوب نمی‌خورد، تبر یازدهم اثر نمی‌کرد. شما بگو گوش نمی‌دهد، دومی هم گوش نمی‌دهد، پنجمی را گوش نمی‌دهد، 27 نفر اگر گفتند و گوش نداد، نفر 28 گوش می‌دهد. پس این 27 نفر هم شریک هستند. چون اگر آن زمینه به وجود نیامد، به هر حال گچ و خاک که می‌کنند خانه را، گچ و خاک سفیدکاری نیست، اما این زمینه‌ای است که گچ روی آن بچسبد. چون روی آجر را نمی‌شود سفید کرد. روی آجر گچ و خاک می‌مالند و بعد این گچ و خاک زمینه می‌شود که دیوار را سفید کنند.
حرف‌هایی که ما می‌زنیم، لازم نیست فوری اثر کند، اصلاً ممکن است بعداً اثر کند.
تماشای گناه، گناه را عادی می‌کند
(قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَیَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِکَ أَزْکَی لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا یَصْنَعُونَ: به مردان با ایمان بگو: دیده [از نامحرم] فرو نهند و پاکدامنی خود را حفظ کنند، که این برای آنها پاکیزه‌تر است. همانا خدا به آنچه می‌کنند آگاه است)(1)
یکی از مهمترین عوامل عادی شدن گناه نگاه به گناه است به همین خاطر است که در آیات و روایت اسلامی مکرر به ما دستور داده شده تا نگاه خودمون رو مدیریت کنیم و به اصطلاح به ما این مفهوم رو منتقل کرده اند که (به چشمانت بیاموز که هر کس ارزش دیدن ندارد)
نگاه به گناه، گناه است و لذا اگر هم کسی شراب نمی‌خورد، حق ندارد سر سفره‌ی شراب بنشیند، ولو شما نخوری! در جلسه‌ای که آیات خدا مورد استهزاء می‌شود، نشستنش گناه است. باید بلند شوی و بروی!
بعضی از نگاه ها یا گناه است و یا مقدمه ای برای ایجاد گناه است.
نقش گناه بزرگان در عادی شدن گناه
یَا نِسَاء النَّبِیِّ مَن یَأْتِ مِنکُنَّ بِفَاحِشَةٍ مُّبَیِّنَةٍ یُضَاعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَیْنِ وَکَانَ ذَلِکَ عَلَی اللَّهِ یَسِیرًا: ای همسران پیامبر! هر کس از شما مبادرت به کار زشت آشکاری کند، عذابش دو چندان خواهد بود و این بر خداوند آسان است)(2)
حالا این بزرگترها میخواهند پدر و مادر باشند و یا مسئول باشند اگر اشتباهی انجام بدهند چون نقش الگو در جامعه رو دارن باعث میشه که این اشتباه در جامعه عادی بشه و افراد نیز به تبع اونها به راحتی مرتکب اون اشتباه بشوند و چون نقش این افراد در جامعه مهمه در نتیجه اگر مرتکب اشتباهی هم بشوند مجازاتشون باید با بقیه فرق کنه به همین خاطره که خداوند به همسران پیامبر که از موقعیت خوبی در جامعه برخوردار بودند میفرماید که اگر مرتکب اشتباهی بشوید چون این اشتباه شما با اشتباه افراد عادی فرق می کنه در نتیجه مجازاتت شما هم با بقیه فرق می کنه.
نگاه به گناه، گناه است و لذا اگر هم کسی شراب نمی‌خورد، حق ندارد سر سفره‌ی شراب بنشیند، ولو شما نخوری! در جلسه‌ای که آیات خدا مورد استهزاء می‌شود، نشستنش گناه است. باید بلند شوی و بروی! بعضی از نگاه ها یا گناه است و یا مقدمه ای برای ایجاد گناه است
خطر شیوع گناه در جامعه اسلامی
بعضی کارها خود کار گناه است. بعضی کارها دوست داشتنش هم گناه است. مثلاً می‌گوید: «یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا» (نور/19)
قرآن می‌گوید همین که دوست داری که این فساد فلانی را، فلانی هم بفهمد، همین که دوست داری که این گناه این را دیگران هم بفهمند، دوست داشتنش هم عذاب الیم دارد. خیلی مهم است.
مثلاً کسی دوست داشته باشد شراب بخورد، گناه نیست. نمی‌خورد ولی دوست دارد بخورد، ولی خوب بخاطر خدا نمی‌خورد. دوست دارد فحش بدهد ولی نمی‌دهد. روی دوستی گناه نیست. اما آبروی مردم را کسی بریزد، حتی اگر آبروی مردم را نریزی، ولی دوست داشته باشی که آبرویش ریخته شود، دوست داشتنش هم گناه است. «یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ» «یُحِبُّونَ» یعنی محبت دارد، «أَنْ تَشیعَ» شایعه! یعنی خوشش می‌آید از اینکه یک عیب یک مسلمانی لو برود. شما لو نمی‌دهی، ولی دوست داری لو رفتن را! همینکه لو رفتن را دوست داری، گناه است.
تکرار گناه ؛ گناه را عادی می کند
(وَالَّذِینَ إِذَا فَعَلُواْ فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُواْ أَنْفُسَهُمْ ذَکَرُواْ اللّهَ فَاسْتَغْفَرُواْ لِذُنُوبِهِمْ وَمَن یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ وَلَمْ یُصِرُّواْ عَلَی مَا فَعَلُواْ وَهُمْ یَعْلَمُونَ: و کسانی که چون کار زشتی کردند یا بر خود ستم نمودند خدا را یاد کنند و برای گناهان خویش آمرزش طلبند، و جز خدا چه کسی است که گناهان را بیامرزد؟ و دانسته بر خلاف‌هایی که کرده‌اند پافشاری نکنند)(3)
یکی از عوامل مهم عادی شدن گناه تکرار گناهه ,قران کریم وقتی صفات بندگان خوب خداوند رو بیان می کنه میفرماید یکی از صفات ممتاز این بندگان اینه که اشتباهات خودشونه رو تکرار نمی کنن چون این تکرار اشتباه باعث عادی شدن اشتباهات در جامعه میشه. بعضی از افراد وقتی بهشون می گی چرا این گناه رو انجام میدی میگن بابا یه بار که به جایی بر نمیخوره غافل از اینکه همین یکبارها کار رو به جایی میرسونه که گناه رو برای فرد عادی می کنه.
دوری از نماز گناه را عادی می کند
وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّـیِّئَاتِ ذَلِکَ ذِکْرَی لِلذَّاکِرِینَ: و در دو طرف روز و اوایل شب نماز را برپا دار، که نیکی‌ها بدی‌ها را از بین می‌برد. این تذکری برای پند گیرندگان است)(5)
اگر آدم گناه که کرد، سریع برود در پیشگاه خداوند بایستد و نماز بخواند به خاطر این نماز خدا گناهان قبل از نمازت را می‌بخشد. اما یک کسی گناه کرد و کاری هم به نماز نداشت مثل کسی که مرتب دستش چرک شود، زیر شیر هم نمی‌گیرد. مرتب کثیف، کثیف، کثیف و این صابون نمی‌زند . جدا شدن از نماز، گناه رو برای انسان عادی می کند.
در یک گناه سه نفر با هم شریک هستند. 1- آن کسی که مباشر است و مستقیمگناه می‌کند. 2- آن کسی که این گنهکار را ساپورتش می‌کند و کمک به او می‌رساند. 3- آن کسی که می‌بیند و راضی می‌شود. این سه مورد در گناه شریک هستند. کسی که گناه را انجام می‌دهد. کسی که او را کمکش می‌کند. کسی که از این حرکت راضی است. نباید راضی باشیم
نماز صابون است. قرآن می‌گوید: «إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئات» کارهای خوب کارهای بد را می‌پوشاند. جدا شدن از نماز، انسان را فاسد می‌کند.
پشتیبانی از گنهکار!
پشتیبانی از گنهکار این هم گناه را عادی می‌کند. یعنی گنهکار می‌داند که اگر گناه بکند، عقبه دارد، افرادی هستند که حمایتش می‌کنند. یعنی گنهکار احساس می‌کند که پشتش به جای گرمی است. پشتیبانی از گنهکار! «وَ لا تَرْکَنُوا إِلَی الَّذینَ ظَلَمُوا» (هود/113) قرآن می‌گوید پشتیبان گنهکار نباشید. تکیه‌گاه به گنهکار ندهید. «وَ ما کُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّینَ عَضُدا» (کهف/51)
در یک گناه سه نفر با هم شریک هستند. 1- آن کسی که مباشر است و مستقیم گناه می‌کند. 2- آن کسی که این گنهکار را ساپورتش می‌کند و کمک به او می‌رساند. 3- آن کسی که می‌بیند و راضی می‌شود. این سه مورد در گناه شریک هستند. کسی که گناه را انجام می‌دهد. کسی که او را کمکش می‌کند. کسی که از این حرکت راضی است. نباید راضی باشیم.
نتیجه گیری :
خدایا در مقابل همه‌ی این وسوسه‌ها و فیلم‌ها و رفیق‌ها و در مقابل همه‌ی اینها خدایا ایمانی به ما بده که آن ایمان و تقوا در مقابل گناه ما را بیمه کند. خودت وقت گناه دست ما را بگیر. گذشته‌ی ما را ببخش و بیامرز.
فرآوری : زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان
منابع :
وبلاگ حافظان نور
بیانات حجت الاسلام قرائتی
