پرسش

بت توجه به اینكه هر ایه جزئیاز سوره و هر سوره چند معنی دارد ÷س استخاره نمی تواند درست باشد ممنون

پاسخ

برادر عزیز!
در باره اصل مشروعیت و معقولیت استخاره به مطلبی كوتاه توجه كنید.
مرحوم علامه طباطبائی در باره استخاره می فرماید: «حقیقت امر این است كه انسان وقتی بخواهد به كاری دست بزند، ناچار است زیر و روی آن كار را بررسی نموده و تا آنجا كه می تواند فكر خود را، كه غریزه و موهبتی است خدادادی، به كار بیندازد؛ و چنانچه از این راه نتوانست صلاح خود را در آن كار تشخیص دهد، ناگزیر باید از دیگران كمك فكری گرفته و تصمیم [و تردیدهای] خود را با كسانی كه صلاحیت مشورت و قوه تشخیص صلاح و فساد را دارند، در میان بگذارد، تا به كمك فكر آنها خیر خود را در انجام دادن و ترك آن كار تشخیص دهد؛ و اگر از این راه هم چیزی دستگیرش نشد، چاره ای جز این كه متوسل به خدای خود شد و خیر خود را از او مسئلت نماید، ندارد؛ و این همان استخاره است.» ("المیزان"، علامه طباطبائی، ج6، ص185)
با توجه به این كلمات، و نیز دقت در برخی از روایاتی كه در این باب نقل شده، باید گفت اساساً استخاره چیزی جز طلب خیر از خدا، یعنی همان معنای لغوی آن نیست؛ و لذا گاه گفته اند: «در استخاره شیوه های گوناگونی وارد شده كه بهترین آن استخاره به دعا می باشد، و نیز استخاره در كلام عرب به معنای دعا است.» (سرائر، ابن ادریس، ج1، ص314) البته منظور از دعا در استخاره دعای قبل از تصمیم گیری است.

بر اساس آنچه گذشت، كاملا منطقی است كه اگر كسی می خواهد اقدام به كاری كند، و پس از فكر و اندیشه به نتیجه نرسید و انجام و ترك كاری برایش مساوی جلوه كرد و هیچ ترجیح ندید، برای رفع دو دلی و سر درگمی، بعد از دعا و طلب خیر از خدا، استخاره با قرآن و مثل آن كند. چنین استخاره ای در آن شرائط چیزی جز توكل و اعتماد بر خدا و اعتقاد به این نیست كه خدا "فعال ما یشاء" است، و نظام او نظام اكمل است و "الخیر فی ما وقع".
در این مرحله ـ و تنها در این مرحله ـ شخص مؤمن خوب است، به تأسی از روایات اهل بیت و اولیای الهی و علمای ربانی، برای رفع حیرت خود از شیوه های معهود استخاره به قرآن و یا تسبیح استفاده كند.
البته باید دانست كه روش استخاره، با توجه به توضیحی كه در بالا گذشت، منحصر به طرق خاصی نیست؛ و برای همین گاه علمای ما روشهای خاصی برای استخاره ابداع می كرده اند، ولی در صورت امكان، آنچه نص شرعی هم دارد، بهتر است.
البته تذكر این نكته خوب است كه هیچ كدام از شیوه های معمول استخاره، از قرآن گرفته تا …، واقع نما نیستند و خداوند وعده غیب نمایی به كسی نداده است؛ بلكه فائده آن اولا رفع سرگردانی در انتخاب، و ثانیا دعا و طلب خیر از خدا و اعتماد بر او است. و خدا هیچگاه بنده متواضع را به خود وانمی گذارد.
با این توضیح حتی می توان در استخاره برای خود قرادادهای خاص هم وضع كرد. مثلا می توان در استخاره با قرآن گفت، اگر عدد صفحه دست راست ـ و یا چپ ـ از 5 كمتر بود عمل می كنم، و اگر بیشتر بود عمل نمی كنم.
با این حساب اشكالی كه شما در استخاره به قرآن فرمودید، جایی ندارد. برای رفع سرگردانی می توان قرار را بر این گذاشت كه اگر آیه خاص اول صفحه ـ یا آخر صفحه، فرق نمی كند ـ بشارتی در خود داشت عمل می كنم، و اگر وعیدی می داد عمل نمی كنم. چرا كه قرار نیست آیه تفسیر و معنا شود، بلكه قرار است قراری تعیین گردد.
علما و درس خوانده ها وقتی به شكل معمول به قرآن تفأل می زنند، هرگز ادعایی ندارند كه می خواهند با قرآن به واقع برسند، و آیه اول صفحه پیام خاصی برای آنان دارد. و لذا نیاز به بررسی جامع آیه را نمی بینند. بلكه گاه به كلمه خوب و بدی كه در بالای صفحه قرآن نوشته شده امتفا می كنند.
برای اطلاع بیشتر از ماهیت استخاره و روایات مربوطه به كد 2622 از گنجینه سؤالها و جوابهای ما مراجعه كنید.

اگر باز هم ابهامی در مسئله بود، با ما در میان بگذارید.

خدا نگهدار شما.