پرسش

به نام خدا
راستش برای من سوالاتی در مورد اعتقاداتم بوجود اومده وخیلی از مسایل برای من قابل درك نیست ( البته من بطور تقلیدی شیعه شده ام وخیلی دوست دارم كه در این مورد تحقیق كنم ولی وقت این كار رو ندارم) حالا نمیدونم مشكل چییه آیا بطور كلی بشر نمی تونه این مسایل رو درك كنه ویا مشكل از اعتقادات منه
1- آیا میشه به تاریخ اعتماد كرد
و...

پاسخ

با سلام و عرض تحیت!
دوست عزیز! كاش از مسائلی كه برایتان قابل درك نیست، مثالی می زدید، تا بهتر می توانستیم گفتگو كنیم.

به طور اجمال باید گفت: اگر مراد شما از درك، اثبات عقلی ـ به معنای فلسفی آن ـ است، به این معنا كه بتوانیم همه اعتقادات دینی را مستقل از تعالیم انبیاء اثبات كنیم، حق با شما است كه می گویید قابل درك نیست؛ چرا كه واقعیت آن است كه بسیاری از اعتقادات ما با كمك تعالیم شرع قابل آن است كه آن را بفهمیم.

مثلا اعتقاد به وجود خدا ـ كه اصلی ترین اصل همه ادیان الهی است ـ با آن كه اعتقاد به آن را فطری می دانیم، اما اگر انبیاء نبودند، معلوم نبود در قالب كدام بت برای ما خودنمایی می كرد.

انبیاء با درك دریافتهای فطری انسان به كمك او می آیند تا به بیراهه نرود.

من و شما هم در درك همه حقائق دینی نمی توانیم چشم خود را بر آنچه شرع در تبیین اعتقادات خود گفته ببندیم، و باید از تحلیل و استدلال خود دین در فهم و درك حقائق دینی كمك بگیریم.

هیچ چیز بیش از خود دین و متون دینی حقانیت اعتقادات دینی را تبیین و اثبات نمی كند.

این كه قرآن معجزه است، و انسانها را به خود جلب می كند همین است. لسان و بیان قرآن به گونه ای است كه خواننده نمی تواند بی تأمل از كنار آن بگذرد.
ولی اگر همین انسان می خواست مستقل از آن چه در قرآن آمده، به اثبات عقائد برخیزد، چه بسا نمی توانست.

بشر به تعالیم انبیاء، ولو در حد یك گوشزد و راهنمایی ساده نیاز دارد.
و لذا انسان می بایست خود را در یك تعامل دائم با دین قرار دهد، نه آن كه قبل از دین بخواهد اعتقادات دینی را اثبات كند و سپس به دین رجوع نماید.

این كه امیر المؤمنین(ع)، پیامبر(ص) را "طبیب دوار بطبه" ـ یعنی طبیبی كه خود به سراغ مریض می رود، نه آن كه در انتظار مریض بنشیند ـ خوانده است، به همین معنا است، كه مریضی انسان در درك بسیاری از حقائق بر خود او هم پوشیده است، و انسان هم در درك بیماری و هم در فهم جواب به دین و تعالیم انبیاء احتیاج دارد.
باید كلام خدا را شنید و سپس در باره صحت و سقم آن اندیشید. تلنگر دین به اندیشه انسان دریچه های بسیاری را به روی تفكر او می گشاید.

با توجه به این مقدمه، به شما ـ برادر عزیز! ـ عرض می كنیم، شاید انتظار شما از درك و اثبات حقائق و اعتقادات دینی، تحلیل و اثبات آن با دلیل صرفا فلسفی و مثل آن است.
اگر چنین است، این راه به سرانجام نخواهد رسید. آنچه قرار است بتوانیم بدان دست بیابیم، باور با استمداد از تمام قوای وجودی انسان است، و نه تنها با عقل. و برای كسب این ایمان باید تعالیم دین را شنید و به اهمیت آن پی برد، و سپس در باره آن اندیشید.

غایت تحقیق در باره یك حقیقت دینی، اثبات عقلی و علمی آن نیست، بلكه ایمان به آن است. و وادی ایمان هر چند كه وجوه اشتراك بسیاری با وادی عقل و علم دارد، ولی با آن تفاوتهای جدی دارد. وادی ایمان بیش از آن كه با علم و اثبات عقلی تشابه داشته باشد، با باور هم ریشه است. باور تركیبی از علم و عشق است.

برای روشن شدن مسئله اضافه كنیم كه ما هیچگاه نمی گوییم: " به 2 ضربدر 2 مساوی است با 4، ایمان دارم"، ولی می گوییم: "به صداقت دوستم ایمان دارم".
فرق این دو قضیه در چیست؟
ماهیت ایمان دینی با تفكر در این فرق روشن می شود.

حاصل كلام آن كه اینچنین نیست كه بشر نتواند حقایق دینی و اعتقادی را درك كند، ولی باید به این توجه داشته باشد كه آنچه در صدد درك آن است چه خصوصیتی دارد و بر اساس آن انتظارات خود را تعدیل نماید.
خدای سبحان عقل ما را حجت باطنی و رسولان خویش را حجت ظاهری قرار داده، و پر واضح است هیچ رسولی تا رسول باطنی ما را قانع نكند و حكم رسالتش را به تائید او نرساند، رسول نخواهد شد!

با اعتراف به این كه بحث نسبتا مشكلی را به اجمال برگزار كرده ایم، بحث را در همین جا ختم می كنیم، و ادامه گفتگو را به سؤالات بعدی شما وامی گذاریم.
اگر توضیح بیشتری خواستید و یا سؤال خاصی در ارتباط با آنچه گفتیم برای شما مطرح است خوشحال می شویم آن را بشنویم.

در ضمن گمان می كنیم ایام امتحانات پایان سال شما باشد، و درك می كنیم كه شاید وقت پرداختن به مسئله را در شرائط حاضر نداشته باشید. با این وجود ما تا پایان امتحانات شما مشتاقانه صبر می كنیم، و برای شما آرزوی توفیق و سربلندی در همه امتحانات زندگیتان را داریم.

در آخر، متذكر می شویم كه تعطیلات تابستان را غنیمت بدانید و با برقرار كردن ارتباط با عالمان دین در زمینه مسائل اعتقادی ـ و به طور كلی دین شناسی ـ خود مطالعه كنید. به نظر می رسد فرصت خوبی است كه در آن می توانید در اهم مطالب در این زمینه تحقیق نمایید و به نظری قاطع و غیر تقلیدی برسید.
باور كنید روشن شدن موضوعات مهم دین در سایر انتخابها و هدف گیریهای ما تائثیر شگرف می نهد. در خصوص مواردی كه شبهه ای دارید یا امر برایتان مبهم و غیر قابل درك است می توانید با ما تماس بگیرید.

با التماس دعا.