پرسش

لطفا در مورد انواع عذابها در قرآن توضیح دهید مثلا مهین الیم عظیم و... این چندمین بار است كه این سوال را می÷رسم ولی متاسفانه ÷اسخی دریافت نمی كنم!

پاسخ

خواهر محترم!
پاسخ شما چندین مرتبه ارسال شده است، با این حال از شما عذرخواهی كرده و توجه شما را به این مطالب مبذول می داریم:
1- یكی از راه های بدست آوردن علت متفاوت بودن عذابهای الهی مورد توجه قرار دادن آیات قرآن است. در كلام خدا عذابهای گوناگون نتیجه اعمال مختلف است كه به عنوان نمونه به دو مورد اشاره میشود:
قرآن در آیه 10 سوره نساء می فرماید: «ان الذین یاكلون اموال الیتامی ظلما انما یا كلون فی بطونهم نارا و سیصلون سعیراً» یعنی كسانی كه اموال یتیمان را از روی ظلم و ستم می خورند، تنها آتش می خورند و به زودی به آتش سوزانی می سوزند.
و یا در آیه 35 سوره توبه می فرماید: «یوم یحمی علیها فی نار جهنم فتكوی بها جباههم و جنوبهم و ظهورهم هذا ما كنزتم لانفسكم فذوقوا ما كنتم تكنزون» یعنی در آن روز كه آنها را در آتش گرم و سوزان كرده و با آن صورتها و پهلوها و پشتهایشان را داغ كنند، به آنها می گویند این همان چیزی است كه برای خود گنجینه ساختید، پس بچشید چیزی را كه برای خود اندوختید.
قران در این دو آیه دو نمونه عذاب را بیان فرمود كه می توان چنین نتیجه گرفت كه اعمال ما علاوه بر چهره ظاهری یك چهره واقعی نیز دارد كه در این جهان از نظر ما پنهان است. چهره های درونی، در جهان دیگر ظاهر می شوند و تجسم می یابند.
از این آیات می توان چنین استفاده كرد كه آنچه در قیامت به صورت عذابهای متفاوت ظاهر می شود چهره واقعی اعمال ماست كه متناسب با اعمال گوناگون، چهره های متفاوت به خود می گیرند.

2- معانی عذابهای ذكر شده در سؤال شما بدین قرار است:

1) عذاب الیم: "الیم" در لغت به معنای تعب و سخت و شدیدا درد آور است، و لذا در قرآن كریم كنایه از شدت سختی و درد و رنج شدید عذاب الهی است.(التحقیق فی كلمات القرآن، ج 1، ریشه: الم).

2) عذاب عظیم: "عظیم" در لغت به معنای بزرگ و شدید است، و از اینرو كنایه از شدت و عظمت و بزرگی عذاب الهی است.(همان، ج 8، ریشه: عظم).
شاید تفاوت این تعبیر با اولی در این باشد كه "عظیم" اعم از "الیم" است. عظمت می تواند مستند به كمیت و كیفیت، هر دو باشد، ولی "الیم" ظاهرا اختصاص به كیفیت دارد.

3) عذاب مقیم: "مقیم" در لغت به كسی گفته می شود كه جایی را به عنوان محل ماندن و اقامت برای خود قرار می دهد. در قرآن كریم نیز كنایه از ماندگاری عذاب و همیشگی بودن آن و باقی ماندن در دوزخ است.(همان، ج 9، ریشه: قوم).

3) عذاب مهین: "مهین" در لغت به معنای حقیر و پست است، و همچنین بر فرد ضعیفی اطلاق می شود كه اختیار و استقلالی از خود ندارد. و در قرآن كریم كنایه از تسلط و احاطه داشتن عذاب الهی بر انسان گنهكار است، به گونه ای كه او در مقابل شدت و عظمت این عذاب هیچ اختیاری ندارد و اینكه عذاب الهی همراه با تحقیر گنهكاران است.(همان، ج 11، ریشه: مهن).

پیروز باشید.