پرسش

قیوم بودن خدا چیست

پاسخ

قیوم صفت مشبهه از مشتقات "قیام" است، و دلالت بر مبالغه دارد. اگر "قیام" را به معنای ایستادن و برپا بودن در نظر بگیریم، "قیوم" به معنای موجودی متكی به خود و قائم به ذات خواهد بود.
در این صورت استعمال این صفت در مورد خداوند از "صفات ذات الهی" محسوب شده، و به معنای موجودی است كه پابرجایی و استواری او ذاتی بوده به هیچ تكیه گاهی نیازمند نیست، و قوام و پابرجایی دیگر موجودات همه به اوست.
ولی چنانچه "قیام" را به معنای قیام و اقدام برای انجام كار در نظر بگیریم، "قیوم" در این حال به معنای كسی است كه همواره در حال انجام فعلی است، و هیچگاه بیكار نیست. در این صورت "قیوم" از صفات ذات خداوند نبوده، بلكه از جمله "صفات فعل" او محسوب می شود.
شاید بتوان گفت "قیوم" در آیه «الله لا اله الا هو الحی القیوم لا تاخذه سنه و لا نوم» (بقره/255)، در همین معنای دوم بكار رفته است؛ زیرا بیان این مطلب كه هیچگاه چرت و خواب بر خداوند عارض نمی شود، بلافاصله بعد از ذكر صفت "قیوم" برای او، با معنای دوم مناسبت دارد.
این صفت در آیات متعدد ـ از آنجمله آیات (بقره/255)، (آل عمران/2) و (طه/11) ـ به خداوند نسبت داده شده است.
(ر.ك. به آموزش عقاید ج 1 ، جمعی از نویسندگان)

موفق و موید باشید.